Amerikaans zanger Leo Kottke
RALPH METZNER MET OUDE EN NIEUWE
INFORMATIE OVER RUIMER BEWUSTZIJN
Marc Allegret
van
overleden
Bomans gebundeld
Hi
ALUMINIUM RAMEN en DEUREN
VREES EN ZONEN
„Ik kom niet tegemoet
aan ’n bepaalde image”
„Ééndagsvliegen"
I
In 1974 nieuw
tv-testbeeld
HET ROME VAN
DE ANTIEKEN
§inte sin te ^Maarten,
koeien hebben staarten
up
II II
•4 s i
i
Ontdekte Da Vinci
Film over moord
John Kennedy in
geheim gemaakt
VAN MENS TOT MENS
Schuifdeuren en -ramen.
Kantelramen.
Kom kijken in een van onze
showrooms naar de vele
uitvoeringen en kwaliteiten.
Succes Elly Ameling
in Vr. Staten
echt verklaard
I
WOENSDAG
7 NOVEMBER
1973
15
STAPELSTEIGERS
w
3
0
Haarlem:Antoniestraat 45-47Tel: (023) 31 7753Zandvoort: Passage 44.
TUSSEN 1945 en de dag van
zijn overlijden op 22 december
1971 verschenen van de hand
van Godfried Bomans talrijke
korte verhalen, essays en inter
views in kranten en tijdschriften
die niet werden gebundeld. Nu
lag zulks wel in de bedoeling
van de schrijver en in die rich
ting had hij al plannen ont
vouwd. Achtereenvolgens waren
dat een boek met reisherinne
ringen, dat inmiddels onder de
titel „Op reis rond de wereld en
op Rottumerplaat” is ver
schenen; een bundel interviews
en hier en daar verspreide stuk
ken over markante persoonlijk
heden; een keuze artikelen uit de
laatste jaren en tenslotte had
Bomans het plan om het kolder-
verhaal Thomas Robert Spoon,
alleen of in samenwerking met
anderen, voort te zetten en uit
te geven.
ADVERTENTIE
I
I
HEIN STEEHOUWER
ADVERTENTIE
GODFRIED BOMANS
J.B.
H.S.
JAN HARINGSTRAAT 60 HAARLEM
Telefoon 023 - 25 34 56 b.g.g. 33 88 01
Verhuur
Montage
Demontage
Speelgoed taai, 500 gram
van 95 voor 89.
Lange-Jan-strips, 11 stuks,
drop en fruit van 70 voor 59.
Strooinootjes, 350 gram van
89 voor 79. Mini-snickers,
15 stuks van 2.28 voor 1.79.,
Zak met 16 knotsen van 99
voor 89.
Vraag onze
conc. offerte
WETERINGS
STAPELSTEIGERBOUW
en Vroom Dreesmann
lampions.
En nog veel meer spullen
waarmee je een mooie Sinte
Maarten kan vieren. Een
lampion heb je al voor twee
kwartjes, lampionstokjes
15 cent en kaarsjes ook
15 cent. En wie weet, haal je
onderweg heel veel lekker
snoep op.'
BERKELY. De universiteit van Ca-
lifornië te Berkely en vele muzieklief
hebbers in en om deze universiteitsstad
buiten San Fransisco hebben een week
lang in de ban verkeerd van de Neder
landse sopraan Elly Ameling.
De Amerikaanse critici waren vol lof.
„Je zou Elly Amerling de effectenbeurs
kunnen laten bezingen en ze zou er iets
prachtigs van maken”, aldus de San
Francisco Chronicle.
De Nederlandse zangeres geeft sinds
1968 concerten in de Verenigde Staten.
Haar huidige tournee duurt een maand.
PARIJS (AP) De beroemde Franse
filmregisseur Marc Allegret is zaterdag
op 72-jarige leeftijd in Parijs overleden,
zo is eerst vandaag bekend geworden.
Allegret kon bogen op een enorme pro
ductie: in zijn 40-jarige carrière regis
seerde hij ongeveer 50 films.
Hij gebruikte vaak onbekende acteurs
en velen danken hun latere faam aan
hun debuut onder Allegret. Om maar
een willekeurige greep te doen: Simone
Simon, Edwige Feuilliere, Michèle Mor
gan, Gisèle Pascal, Louis Jourdan, Da
nielle Delorme, Gerard Philippe, Brigitte
Bardot, Mylene Demongeot, Jean-Pierre
Belmondo en Alain Delon.
Allegret’s laatste film was „Le bal du
comte d’Orgel” die in 1970 zijn galapre-
mière beleefde tijdens het filmfestival
van Cannes.
Wat er op dit gebied broodnodig is,
is een nieuwe significa en een begrip-
pen-synthese, waarbinnen oost en
west zich wijsgerig kunnen uitdruk
ken zonder in steeds dezelfde verwar
ring te geraken over de betekenis van
ongelijksoortige termen uit twee cul
turen, die voortdurend met elkaar
verward worden. Wie aan het jargon
gewend is, zal niettemin veel aan
deze paperback hebben.
HILVERSUM. De Nederlandse tele
visie zal vermoedelijk met ingang van 1
januari een ander testbeeld gaan gebrui
ken. Tot nu toe wordt de zwartwit-
testplaat uitgezonden, afgewisseld met
kleurendia’s. Volgend jaar komt er één
elektronisch testbeeld, bestemd voor
kleur en zwartwit. Het wordt een cirkel
met daarop een kleurenbalk en een balk
met zwartwit-gradaties. Onderin staat
Nederland I respectievelijk II.
Mary MacGregor schrijft boeiend
en royaal informatief, waarbij zij
toch de grote lijnen in het oog houdt.
Zij behandelt de geschiedenis van
Rome, vanaf de nederzetting, die la
ter de meest middelpuntige stad op
aarde zou worden, tot aan het ont
staan van het Romeins wereldrijk.
Zij schrijft vanuit de mensen, die
deze ontwikkeling hadden mee te
maken of te ondergaan. Het is dus
geen jaartailerij, maar „human inte
rest” op historische basis en bedoelt
voor het publiek, dat nog op school is
of er zoveel jaren lang aan voorbij,
dat de basiskennis nog eens op een
plezierige wijze moet worden ver
ruimd.
AMSTERDAM. Met een optreden
in het tv-programma Voor Achten heeft
de Amerikaanse zanger Leo Kottke zich
dinsdagavond aan ons voorgesteld. Kott
ke is tot nu toe een vrij onbekend
gebleven musicus, wiens akoestische gi
taarspel alleen bij ingewijden een grote
naam heeft. Kottke valt buiten de
doorsnee-popwereld die het moet hebben
van hits om artiesten bekendheid te
geven. Zelfs Folk-muziek, welk etiket
hij vaak krijgt opgespeld, gaat aan hem
voorbij.
eenzelfde doel kunnen leiden. Men
komt dan in contact met oeroude
archaitypische gegevens, die wellicht
niet rationeel verklaarbaar zijn, maar
irrationeel toch de blik op een inte
ressant deel van ’s mensen cultuur
verruimen.
Zo moet men „Wegen naar bewust
zijn” van Ralph Metzner lezen, royaal
geïllustreerd als paperback in verta
ling van drs. C. Simons door het
Spectrum in Utrecht als Aula-boek
uitgegeven.
Als meer schrijvers van deze soort,
biedt Ralph Metzner een enorme hoe
veelheid feitenmateriaal. Hij heeft
het bovendien uitstekend verwerkt.
Hij tracht in het boek overal de
nieuwste wetenschappelijke ontdek
kingen en inzichten te toetsen aan de
oude esoterische leringen, in de aan
hef genoemd. Hij komt daar heel ver
in. Op die wijze krijgen zijn verhan
delingen een degelijke achtergrond.
Hij werkt vanuit een vooropgezette
theorie, want hij is een aanhanger
van de Agni-yoga Deze is ontwikkeld
door Russell Paul Schofield, de zoge
naamde vuur-yoga. Zo’n vooropzet
ting geeft natuurlijk een hechte basis
aan zijn ideeën over de genoemde
onderwerpen. Er is echter ook een
gevaar, waaraan Metzner niet is ont
komen. Hij tracht voorzover het
mogelijk is in gevallen als dit
wetenschappelijk te werken, maar
hij schrijft tenslotte toch naar onbe
wezen stellingen toe. Hij acht zijn
soort yoga, overigens goed uiteengezet
in een laatste hoofdstuk, het laatste
en verlossende woord te zijn op het
gebied van bewustzijnsverruiming.
Dan ontstaat er wel een soort woord
gebruik dat onaanvaardbaar wordt.
Hij schrijft als een moderne psy
choloog met gebruikmaking van tal
van begrippen en woorden uit de
yoga-literatuur. En dat kan natuur
lijk nooit tot werkelijk begrip bij de
lezer leiden, want het werkt verwar
rend. Als auteur kun je je stellingen
nooit waarmaken door oosterse en
westerse psychologie parallel aan el
kaar te zien en de begrippen onder
ling te verwisselen. Dan ontstaat er
het bekende ratjetoe, waaraan al zo
veel westerse schrijvers zich hebben
schuldig gemaakt.
Een andere technische noviteit van de
Nederlandse televisie zullen de inprik-
of injectiepunten zijn. Op dit moment
kunnen in actualiteitenprogramma’s
elektronisch te maken items niet of niet
vlug genoeg worden gerealiseerd omdat
er (nog) geen PTT-verbinding is. Video
band moet worden getransporteerd en
dat kost tijd en geld.
In overleg met de PTT is daraom een
plan gemaakt om aan de voet van
televisietorens (men denkt bij Smilde,
Roosendaal en Roermond te beginnen)
een inprikpunt te maken, waarop de
reportagewagens kunnen worden aange
sloten, zodat het beeld naar Hilversum
kan worden overgespeeld. Zo’n inprik
punt bezit de NOS reeds in Studio Den
Haag. Met de aanleg zal geruime tijd
gemoeid zijn.
humor doorkruid zijn de gesprekken
en herinneringen aan zijn befaamde
stadgenoot, de Haarlemmer en grote
Tachtiger Lodewijk van Deijssel. Ge
boeid zal men lezen over de merk
waardige achttiende eeuwse kunste
nares Maria Sibylla Merian, over de
Engelse schrijvers H. G. Wells en G.
K. Chesterton, maar ook over Jan
Klaassen en Katrijn, de beide hoofd
rolspelers in de poppenkast op de
Dam in Amsterdam.
HOLLYWOOD. (RTR)— Een Ameri
kaanse filmmaatschappij heeft in het
diepste geheim in Hollywood een film
gemaakt over de moord op president
John F. Kennedy.
„BEWUSTZIJNSSTRATEGIE”
heet het tegenwoordig, het ontwikke
len en gebruiken van andere bewust
zijnsvormen als waarmee we alledag
plegen te werken in het onderling
menselijke verkeer. Vanouds behoren
meditatie- en concentratietechnieken
tot de bewustzijnsstrategie. Daardoor
verruimt men inderdaad mits
goed toegepast het bewustzijn.
Buitenzintuigelijke ervaringen, mys
tieke vervoeringen kunnen dan ont
staan, al is het zelden het geval. Wel
dragen in ieder geval deze mentale
technieken bij tot zelfonderzoek en
ontgrenzing van het ”ik”, hetgeen op
zichzelf reeds zeer nuttig is.
Minder vaak denkt men eraan, dat
het hanteren van het Chinese wijs
heids- en orakelboek I Tjing, het
leggen van de tarotkaarten of het
zich verdiepen in astrologie dan wel
de symboliek van de alchemisten tot
De film met in de hoofdrollen Burt
Lancaster en de inmiddels overleden Ro
bert Ryan heeft de titel „Executive
Operation” gekregen. De makers hebben
hun filmverhaal gebaseerd op feiten,
verdichtsels en veronderstellingen en
willen aantonen dat de moord op 22
november 1963 in Dallas is beraamd
door een groepje mensen uit de oliewe-
reld en militairen. Zij zijn hierbij uitge
gaan van het boek „Rush to Judgment”
van Mark Lane, die tot de conclusie is
gekomen dat Kennedy het slachtoffer
van een samenzwering is geworden.
In de film wordt de moord uitgevoerd
door drie sluipschutters en Lee Harvey
Oswald krijgt de rol van „zondebok”
toebedeeld.
In het rapport van de commissie-
Warren, die indertijd de moord officieel
heeft onderzocht, wordt Oswald als de
enige dader genoemd en gezegd dat er
geen enkel bewijs voor een „samenzwe
ring” is gevonden.
De studio- en buitenopnamen van de
film worden onderbroken door beelden
uit filmjournaals die van Kennedy zijn
gemaakt in de weken voor de moord en
op de dag van de moord in Dallas.
Volgens het filmverhaal zouden de men
sen achter de moord op de president
hem om het leven hebben laten brengen,
omdat zij van mening waren dat zijn
streven de oorlog in Vietnam te beëindi
gen en het sluiten met de Russen van
een verdrag inzake een beperking van
de kernbewapening de militaire macht
van de Verenigde Staten zouden doen
verminderen. De „sluipschutters” zouden
na het volbrengen van hun opdracht het
land zijn uitgesmokkeld toen na de aan
slag alle communicatie tussen Dallas en
de regering in Washington tijdelijk ver
broken was.
De auteur Donald Freed, die een van
de samenstellers van de film is geweest,
heeft aan verslaggevers verteld dat de
film onder toezicht van gewapende be
wakers in het geheim is opgenomen
omdat men over inlichtingen beschikte
dat er pogingen gedaan zouden worden
het filmen onmogelijk te maken.
ROME. (AP)Een schilderij in olie
verf dat op de zolder van een gebouw
was aangetroffen is dinsdag gecertifi
ceerd als een werk van Leonardo da
Vinei.
Het doek, groot 50 bij 73 centimeter,
vertoont een voorstelling van Christus.
Het is in de woning van Mariano Bordo
ni, de 60-jarige eigenaar van een kaas
handel in Macerata, een stad in Midden-
Italië aangetroffen.
Mariano zei dat hij het doek per
toeval tegenkwam toen hij iets op zolder
zocht hij had niet geweten dat het er
was. Hij zei dat het werk meer dan 100
jaar op de zolder moet hebben gelegen.
In Rome heeft prof. Mario Panepucci,
na het werk vier maanden te hebben
bestudeerd, verklaard dat het van Da
Vinei is.
HISTORISCHE beschrijvingen zijn
weer „in”. Wellicht wordt dit gesti
muleerd door series op de beeldbuis
als „Aeneas”, en een film als „Saty-
ricon” en andere gespeelde verslagen
van antieke schrijvers. Wie zulke
TV-spelen straks voor de VPRO
bijvoorbeeld ook de Herodotus-serie
tegen een achtergrond wil zien
grijpt naar populair wetenschappelij
ke beschrijvingen.
Daarom noemen we, al is het ook
een vierde druk, „De geschiedenis van
Rome” door Mary MacGregor, uit
nieuw in de Fibula-reeks bij Van
Dishoeck in Bussum verschenen.
Kranten zijn, zoals we dat allemaal
ervaren ééndagsvliegen. Ze worden
bepaald niet als historisch materiaal
bewaard. Vele uitstekende artikelen,
interviews en wat dies meer zij ver
dwijnen, gelezen en soms ongelezen,
in de builnisbak. Ook het journalis
tieke werk van Bomans is dat lot
ongetwijfeld beschoren geweest, hoe
wel het een herlezen veelal meer dan
waard was.
Uitgever Elsevier was daar even
eens van overtuigd en heeft, in over
leg met Bomans weduwe, uit het nog
aanwezige materiaal een keuze ge
daan. Aan de destijds ontworpen
plannen is thans uitvoering gegeven
in de vorm van drie bundels, waarvan
nu de eerste is verschenen onder
de titel: „Van mens tot mens”.
Het boek bevat interviews en ver
spreide stukken die de veelzijdigheid
en de originaliteit van Godfried Bo
mans opnieuw in het volle licht van
de schijnwerpers plaatsen. Met veel
tournee op, die hem onder andere in
Parijs, Denemarken en Zweden bracht,
dat het publiek houdt van zijn celebrale
aanpak. In ieder geval meer dan het
Amerikaanse publiek, zo vertelt Kottke,
dat graag wat meer opwinding zou wil
len zien. Ofschoon Leo Kottke zijn eigen
muziek wil maken daarbij experimente
rend met diverse ritmen, heeft hij een
grote waardering voor Bach. „Je kan
hem niet wegdenken als je het over
westerse muziek hebt. Hij werd voor mij
toen ik vooral zijn orgelwerk ging be
studeren de vader van de muziek”. Op
Kottke’s laatste live-lp, „My feet are
smiling” staat een ode aan Bach: een
bijna religieus gespeelde uitvoering van
„Jesu joy of man’s desiring”.
„Het moet mogelijk zijn om een plaat
vol te zetten met dergelijke stukken van
Bach. Maar het zou jaren van intensief
werken kosten om het goed te kunnen
interpreteren. Ik ben nu eenmaal niet zo
vlijtig dat ik dat kan opbrengen”.
„In de eerste plaats omdat ik zoveel
mogelijk mijn eigen muziiek schrijf,
maar bovendien zoek ik naar een brede
re basis dan de folk-beat. Dat ik folk
zou spelen, dateert van vroeger toen ik
veel banjo, een echt folk-instrument,
speelde”, aldus Kottke.
Hij meent dat veel mensen in Amerika
hem in een bepaald hokje willen plaat
sen. Dat lukt volgens Kottke niet, want
„ik kom niet graag tegemoet aan een
bepaald image dat het publiek graag van
me wil zien. Mijn muziek is niet in een
bepaalde richting onder te brengen en
dat probeer ik ook bewust zo te houden.
In feite probeer ik in persoonlijke zin
onzichtbaar te zijn, wat natuurlijk in
tegenspraak is met het feit dat ik nu
een interview geef. Maar eigenlijk ben
ik alleen geïnteresseerd in het schrijven
van nieuw werk. Het voortdurend geïn
spireerd blijven. Al het andere, in de
vorm van groot succes niet uitgezonderd,
vertroebelt mijn werk”.
„Ik merk het bijvoorbeeld aan deze
toernee: iedere avond optreden en ver
volgens weer reizen, dat is allemaal wel
nodig maar als ik weer thuis ben, kan ik
het rustig aan doen. Alleen als ik ont
spannen ben, komen de nieuwe songs
spontaan op.Dan krijg ik het gevoel daar
aan te gaan werken. Dat is het juiste
gevoel natuurlijk, maar het is wel ver
velend want je moet er direct aan
voldoen. Ik kan maanden op toernee
zijn geweest en niets hebben genoteerd
maar als ik thuis ben lukt het schrijven
wel weer”.
Leo Kottke stond al op jonge leeftijd
met een instrument in zijn handen. Hij
was negen jaar oud toen zijn familie
hem prees voor zijn vioolspel maar Leo
stopte ermee omdat hij het een beroerd
instrument vond. Zijn muzikale vorming
deed hij later op de middelbare school
op waar een vriend hem een trombone
gaf. Het werd jazz oude stijl die Leo
zichzelf leerde van grammofoonplaten,
de enige die er in zijn dorp te koop
waren. Niet langer geboeid door het
riet-instrument koos Kottke via de ban
jo en de zessnarige gitaar voor de
twaalfsnarige gitaar. Waarom? „Gewoon
omdat ik om de toon geef”, verklaart
Kottke die inmiddels een perfectie in
zijn spel heeft bereikt die ook de spe
lers van elektrisch versterkte gitaren
hem zullen benijden.
Een nog wel eens gehoord verwijt van
critici is dat Kottke te technisch zou
spelen. Maar het viel hem tijdens deze
Voorts verhaalt Bomans over het
bezoek dat hij bracht aan de 78-
jarige postbode Minus Oostrijk in het
Brabantse dorpje Etten, een moeilijk
uit de plooi te krijgen man, die
Vincent van Gogh persoonlijk had
gekend. Een bericht in het Haarlems
Dagblad, vlak voor de feestweek van
Haarlems 700-jarig bestaan, verraste
niet alleen de inwoners, doch ook
Bomans, dat de jongste dochter en
het enig overgebleven kind van Nico-
laas Beets een gedenksteen zou ont
hullen in de Koningstraat, op de plek
waar Beets op 13 september 1814 was
geboren. Godfried spoedde zich naar
Amsterdam alwaar hij haar in een
statig en stil vertrek van een pand
aan de Herengracht ontmoette.
In dit rijk geïllustreerde en zeer
lezenswaardige boek kan men voorts
gesprekken aantreffen met de on
langs zestig jaar geworden Simon
Carmiggelt, met de cabaretier Wim
Sonneveld, met de acteur Paul Steen
bergen en zijn echtgenote Myra
Ward, zo ook met de oud-minister
van Buitenlandse Zaken Joseph Luns
en dr. Max Euwe. Dit laatste gesprek
werd op 22 juni 1969 door de televisie
uitgezonden. De bundel wordt beslo
ten met een interview dat Bomans
kort voor zijn dood met de psychiater
Jan Foudraine heeft gehad en die
vooral bekendheid verwierf door zijn tlh, n
in 1971 gepubliceerde boek „Wie is
van hout”. Het interview met Fou- Mil.
draine werd postuum gepubliceerd in
Avenue. I
Elsevier zal de zeer vele bewonde- L Si
raars van Godfried Bomans met de ittUi
uitgave van zijn nagelaten werk on-
getwijfeld aan zich verplichten.
.110
BIJ UW VAKMAN-SLIJTER
'N ZUIVER
NATUUR
PRODUCT
ECHTE
GRAAN-
GENEVER
