film
oog met
mag zien
Balletfestival
Sterk boeiende interieurs, bloemstukken en
portretten in Kunsthandel M. L. de Boer
KNETTER!
IE
IE
Uw geld
of hun leven
Toneelpubliek
liep terug in
seizoen '71-’72
Daar brandt
een lucifer
in Den Haag
Er gebeuren dingen
die het gewone
ir
Boekhandel H. de Vries
Ged. Oude Gracht 27
en Jacobynestraat 3, Haarlem
FILMS OVER ONBEHAGEN
I
Neus rustig bij
GERT TIMMERMAN
VERLIEST GEDING
Mime-projecten ook
gesubsidieerd
Geef royaal aan de collecte
ten behoeve van de Nierstichting
Het fijne van de boekhandel:
je kan er vrij neuzen!
IF**
r d
17
VRIJDAG 9 NOVEMBER
197 3
Night watch
Nachtvoorstellingen
s-
de
Filmmuseum
Heartbreak kid
„Geheim” leven
iien
10 47
dan ook „Het atelier van Kees Ver-
wey”. De expositie duurt daar tot
1 december.
Hoe pakt u zelfs
zo'n ’’onhoorbaar”
geluid. Levensecht.
i
ALPHENAAR
AMSTERDAM. Zijn atelier
betekent voor Kees Verwey veel
meer dan een werkruimte. Wie die
ruimte kent, weet dat hij er niet
alleen schilderend in leeft, maar
dat het de expressie van zijn kuns
tenaarsleven is, zo goed als de
schilderijen het ook zijn. Daarom
heet de tentoonstelling in Kunst
handel M. L. de Boer, die morgen
middag om 4 uur wordt geopend,
in Amsterdam
DOOR DE LICHTELIJK sen
sationele vorm, waarin de mees
te science-fiction films en spio-
nage-thrillers van het ogenblik
zich afspelen, kan men veel van
dat werk afdoen met de zucht
van opluchting na afloop dat het
„maar” een film is. Toch ontdekt
men in recente voorbeelden van
genoemde genres vaak overeen
komstige thema’s en terugkeren
de motieven die minder op pla
giaat dan wel op een gelijk ge
richt gevoel van onbehagen is
terug te brengen. Schrijver en
filmers, van het ogenblik, ook
al bedienen ze zich van opper
vlakkige en weinig geëngageer
de intriges, weerspiegelen toch
meestal iets van een actuele
sfeer en gebruiken mogelijke
gebeurtenissen die op zijn minst
enige relatie met feiten uit
werkelijkheid onderhouden.
3-
;n
Georg C. Scott
en
e-
een
an
en
al,
:ot
CHARLES BOOST
ADVERTENTIE
HOT-festival
voor
ADVERTENTIE
de
IOW
HEIN STEEHOUWER.
ADVERTENTIE
iken I
sigen
rhuur
en
iel
/~)pZ SEMMHEISER
...daar hoort u van op!
Bij iederegoede vakman
Imp. Kinotechniekhandel b.v.
Amsterdam
portretten behoren erbij. Er is een uit
stekend getroffen zelfportret bij, Verwey
met een blik alsof hij langs de dingen in
het atelier staart, maar achtergronden
die alleen hijzelf ziet. Het geeft een
extra dimensie aan deze expositie, die zo
terecht „Het atelier van Kees Verwey
heet”.
kan de opgelegde
zwijgplicht van de behandelende ge
neesheer niet doorbreken.
film,
be-
een
ge-
id-
9 x
jn,
en
tar
en
iok
•k-
us-
de
ijf-
10-
on
Verkrijgbaar bij:
Kruisweg 49. Haarlem. Tel. 023-320244
DEN HAAG. Het succes
et
ni-
js,
ng
jpt
3r-
THE MOVIES heeft nu voor de
hele week Dostojewsky’s „De Speler”
op het programma staan en wat de
Nederlandse film betreft, „Angela” is
in Cinétol en Viktoria te zien, „Frank
en Eva” is in Bio terechtgekomen,
„The Family” is voor de vijfde week
in Flora en „Naakt over de schut
ting” heeft zijn derde week in City
gehaald.
Zo zijn er uit de lopende filmproduk-
tie van de laatste twee jaren enige
voorbeelden aan te halen die aan de
werkelijkheid hun fantasieën ontlenen en,
zij het in min of meer sensationele
afmetingen, een onbehagen reflecteren,
een vage onrust die bewust of onbewust
bij de meesten van ons bestaat.
TER GELEGENHEID van de 75ste
verjaardag van Joris Ivens geeft het
Ned. Filmmuseum in de komende
weken een uitvoerig retrospectief van
deze vitale politieke filmer die net
terug is uit China. Woensdag de 14de
zijn „Borinage” uit ’33, „The Power
and the Land” (’39/40), „Le Train de
la Victoire” uit ’64 en „Rencontre
avec le Président Ho-Chi-Minh uit ’69
aan de beurt. Donderdag daaropvol
gend is gewijd aan het hier weinig
vertoonde „Komsomol”, Ivens’ eerste
grote film in de Sovjet-Unie en aan
„Nieuwe Gronden” (de drooglegging
van de Zuiderzee met een politiek
tractaat en een opstandig lied).
ENSCHEDE. (ANP)— De Enschedese
zanger Gert Timmerman heeft woensdag
voor de arrondissementsrechtbank te Al
melo een kort geding verloren dat de
60-jarige Almeloër G. J. B. Lansink
tegen hem had aangespannen. Lansink
was tien jaar geleden impressario voor
Timmerman. Na een conflikt, waarbij
het dienstverband werd beëindigd, eiste
Lansink 12.000 van Timmerman. Deze
eis werd in 1971 door de rechter toege
wezen.
Kid” op het programma te zetten.
Een satirische huwelijkscomedie van
Elaine May, de vroegere medewerk
ster op het toneel van Micke Nichols
(„Catch 22”) die voortdurend blijk
geeft dat ze weet wat humor is. Het
gaat haar ditmaal om de „he-man”
lichtelijk te ridiculiseren, die voort
durend verliefd is en zelfs op zijn
huwelijksreis een affaire begint. Een
hecht, naar het bittere neigende,
blijspel dat amuseert om de herken
bare menselijke kanten aan de intri
ge.
„De Nacht van de Duizend Ogen”,
zoals de film van Hutton hiér is
komen te heten, maakt van Elizabeth
Taylor een ogenschijnlijk neurotische
vrouw die ’s nachts dingen ziet en in
dit fantasiespel bijgestaan wordt door
Laurence Harvey en Billie Whitelaw.
Het einde van deze veelbodemige
draak is een door Liz aangericht
bloedbad dat een Engels criticus deed
uitroepen waarom zij bij deze oprui
ming van middelmatige acteurspres-
taties zichzelf ook niet heeft betrok
ken. Enfin, één week lang zal men er
op lopen.
het een kristallijne structuur. Daar moet
je af blij ven, maar je moet het wel
schilderen. Je kunt het altijd wéér schil
deren. Het wordt wel oud, maar het
raakt nooit uit de tijd”.
En nu kom ik op een bepaald aspect
van Verwey. Hij ziet kans zich te identi
ficeren met de stof. Wat voor een ander
een verdord blad is, vuilnis, hoogstens
mest voor nieuwe bladgroei, is voor hem
een mysterie. Hij weet of voelt, dat de
stof een geestelijk aspect heeft, een
eeuwigheidswaarde. Als het vegetatieve
„leven” is geweken, blijft er in de bloe
men een ander verstild leven over. Dat
is het leven van de kristallisatie. Het
DE DOOR TAYLOR uit Tuschinski
verdrongen „The Graduate” is nog
terug te vinden in Alhambra I, ter
wijl Calypso voor een echte Amster
damse première zorgt door de uit
Arnhem bekende „The heartbreak
ZIJ SPEELT OPNIEUW onder re
gie van Brian G. Hutton, met wie ze
een jaar geleden naast Michael Caine
„Zee Co” maakte. Toen bleek al
dat Hutton betr in het harde avon
tuurlijke genre thuishoort, zoals be
oefend in zijn „Where Eagles dare”
en „Kelly’s Heroes”, dan in min of
meer psychologische georiënteerde
drama’s. Ditmaal probeert hij het met
„horror” en ook in die richting dient
hij het voortaan niet meer te zoeken,
er zijn er die hem voorgegaan zijn en
veel beter het gruwel-element in de
film beheersen.
BEHALVE „RAGE" DIE hier „In
de greep van de haat" wordt ge
noemd, in Alhambra 2 gaat lopen en
hiernaast in combinatie met enkele
gelijksoortige films besproken wordt,
zal vooral „Night Watch” in Tu
schinski als première de aandacht
trekken al wat het alleen maar door
de aanwezigheid van Liz Taylor die
na haar emotioneel bliksembezoek
aan Amsterdam hernieuwde belang
stelling heeft gekregen.
HET LEIDSEPLEIN Theater geeft
vrijdag- en zaterdagnacht de premiè
re van „Dynamite Chicken” van Er
nie Pintoff met John (van de Beat
les), Yoko, verder Nina Simone en
Jimi Hendrix, waarin een Nixon-
slapstick, een porno-striptease en een
Humor-Hamburger, genaamd Witte
Huis voorkomen. „Play Misty for me”
met Clint Eastwood is te zien in
Calypso, ,,1’Aveu” met Yves Montand
is nog in De Uitkijk, „Death in Veni
ce” in Studio K en „Les Noces Rou
ges” van Chabrol is in Kriterion ge
bleven. The Movies continueert zijn
programma van Russische films, ie
dere nacht eeVi andere.
DEN HAAG (ANP). Beroepsmime-
groepen, die niet via de vereniging van
gezelschappen op mimegebied al door
het ministerie worden gesubsidieerd,
kunnen in beginsel ook subsidie krijgen
voor projecten. Een bedrag van f 100.000
is hiervoor beschikbaar.
Het doel van deze subsidiëring is pro
jecten mogelijk te maken op het gebied
van de mime, waardoor aan de betekenis
van de mime in al zijn geledingen een
grotere bekendheid en een nieuwe di
mensie kan worden gegeven.
DAT BLIJKT OOK weer uit „Rage”,
een eerste regie-poging van de acteur
George C. Scott. Scott zelf speelt de
hoofdrol in zijn film, een eenzelvig le
vende boer, weduwnaar met een zoon
met wie hij in de weekends vaak gaat
kamperen. Op een ochtend tijdens een
van die kampeertochten, vindt boer Lo
gan zijn zoon bewusteloos en terugke
rend naar zijn boerderij, zijn vee ster
vend op de grond.
Het blijkt pas veel later, dat een
legervliegtuig de eenzame streek overge
vlogen is met een lekkend reservoir,
waarin zoch een dodelijk zenuwgas be
vond. Dan Logan brengt zijn zoon naar
het dichtstbijzijnde ziekenhuis, waarin hij
zelf ter obseervatie wordt opgenomen,
terwijl zijn zoon Chris in een aparte
afdeling behandeld wordt. Hoge militai
ren gaan zich met de zaak bemoeien, de
sreek wordt afgegrendeld. Logan mag
zijn zoon niet opzoeken en krijgt zelfs
geen bericht als Chris uiteindelijk sterft.
Dat komt hij pas te weten als bepaalde
gebeurtenissen zijn argwaan opwekken,
hij uit zijn kamer in het ziekehuis weet
„Kijk”, zei Verwey eens tegen me in
zijn atelier, „dat uitgedroogde boeket
met die grote bladeren staat daar al
jaren. Ik kom er niet aan. De tijd geeft
NIET LANG GELEDEN liep in ons
land „The Groundstar Conspiricy”, regie
Lamont Johnson, hoofdrolspelers George
Peppard en Michael Sarrazin. De film
begint met een ontploffing in een ruim
tevaartlaboratorium, naar later blijkt als
gevolg van sabotage, waaraan slechts
één employé, zwaar gewond en met
volledig geheugenverlies weet te ontko
men. Het vinden van deze overlevende,
die in het bezit van een computerband
blijkt te zijn, en de pogingen om via
hem te weten te komen wie zijn op
drachtgever is, vullen de traditionele
spionagefilm. Deze werkt echter ook
weer met geheime laboratoria die voor
DEN HAAG. In vijf jaar tijd is het
aantal bezoekers aan toneelvoorstellin
gen met 33 pet. teruggelopen en liep de
bezettingsgraad van de zalen terug van
64 naar 54 pet. Dat staat in een over
zicht dat het Centraa? Bureau voor de
Statistiek over het eerverleden seizoen
van 1971-1972. In dat seizoen trokken
ruim 3200 voorstellingen 1.070.000 bezoe
kers, wat 11 pet. minder was dan in het
seizoen daarvoor.
Het aantal vormingslessen met toneel
nam belangrijk toe evenals de belang
stelling van de jeugd daarvoor: 60.800
personen kwamen in ’71-’72 kijken.
In de drie grote steden wordt bijna de
helft van alle voorstellingen gegeven,
maar de bezettingsgraad van de zalen is
daar minder dan het landelijk gemiddel
de. De zalen zitten er gemiddeld voor 51
pct. vol. Het meest gespeeld en bezocht
werden de stukken „Liefde half om
half” door het Nieuw Rotterdams Toneel
en „Pierrot valt van de maan”, een
kindervoorstelling van het Amsteltoneel.
Het CBS meldt het succes van „Kees de
jongen” door Centrum dat in het seizoen
71-72 nog eens 38 voorstellingen beleefde
en waarvoor een hoog aantal bezoekers
kwam. Het aandeel van Nederlandse
stukken op het repertoire neemt toe. In
67-68 werd er 285 maal een Nederlands
stuk gespeeld, in 71-72 1201 maal. Rijk,
provincie en gemeente gaven ƒ21.722.000
uit aan toneelsubsidies in het onderhavi
ge seizoen.
te sluipen en bij een nachtelijke rond
tocht door de medische afdeling de
naam van zijn zoon vindt op een der
ingevroren schuifladen van de vrieska-
mer
Dan raakt de eenvoudige, in onwe
tendheid gelaten burger uitzinnig van
woede („Rage” is dan ook de terechte
titel van de filmi”. Hij koopt wapens en
dynamiet en gaat eigenhandig het Chi-
vington Laboratorium dat verantwoorde
lijk is voor de dood van zijn zoon,
vernietigen. Dat hij daarbij zelf de dood
vindt ligt in de aard van het onderwerp
dat door regisseur Scott op een nogal
voorspelbare manier verfilmd is.
Vooral tegen het einde overheerst het
hriller-element enwordt de eigenlijke
bedoeling van de film overstemd door
fantastische explosies en vergeten in de
spanning of het Logen zal lukken op
tijd zijn dynamietladingen strategisch te
plaatsen in het laboratorium des doods.
Want dat het ook hier weer gaat over
een geheimzinnig expirimenteercentrum
„to save the world for democracy” kan
na de voorafgaande voorbeelden geen
toeval meer worden genoemd. Er gebeu
ren kennelijk in Amerika (en elders)
dingen die het gewone oog niet mag
zien.
Als pièce de milieu hangt er een heel
groot doek, hierbij gereproduceerd, dat
een groot deel van het atelier weergeeft.
Het is het derde in successie dat telkens
dezelfde hoek als onderwerp heeft, maar
telkens picturaal anders benaderd. Dit is
geheel in de realistische traditie geschil
derd, prachtig van kleur en ruimtelijk
heid. De aanwezigheid van de schilder is
er bijna tastbaar in. Dit doek is een
synthese: op één doel gerichte inspiratie,
kennis van het metier, kunde en ver
smelting van de uitersten in zijn stijl.
In een atelier en dus ook een doek als
dit, is het licht als vormend en beeldend
element uitermate belangrijk. De voor
werpen „bekennen kleur” in het licht. In
dit doek valt het licht niet effectvol óp
de dingen als een extra, een toevoeging,
zoals zo vaak in interieurstukken. Hier
wordt alles tot leven gewekt tot in de
diepte schaduwen door een mysterieus
licht waarin de kleuren en het is het
breedst denkbare palet opgloeien in
warme schakeringen.
Juist omdat Kees Verwey in picturale
zin sterk kan abstraheren zijn er hier
doeken met ander atelierhoeken in
veel strakkere opzet. Het beeld is daar
toe gekozen, rechthoekige vormen in
vaak diepbruine tinten, maar ook ande
re, koeler en neutraler. Dan doet het
licht minder, maar de compositaire
vlakverdeling gaat sterker spreken, een
van de andere doeleinden van Kees
Verwey.
Natuurlijk zijn er weer veel bloem
stukken en dat betekent méér dan vaak
bij andere schilders. Er is een magistraal
stuk bij, heel mooi van kleur en in een
juist evenwicht tussen gebondenheid en
losheid van compositie. In een ander
doek is alles opgelost tot kleuren, waar
in de vormen ontbonden zijn geraakt.
De twee nieuwe Nederlandse work-
shop-balletgroepen Wegtejater en Penta-
theater openen het festival. De eerste
manifesteerde zich bij het zomerstraat-
theater in ’71 in Amsterdam. De tweede
noemt zich experimenteel bewegingsthe
ater en ontstond een jaar geleden.
Het Tanzforum der Bühnen uit Keu
len kwam dit voorjaar al in ons land.
Het brengt in het HOT-festival een
nieuw programma.
Behalve een dansdemonstratie
scholieren verzorgt het Rotterdams
Danscentrum een avondvullende pro
gramma met drie nieuwe balletten.
Het Nederlands Dans Theater komt
met een première: de eerste openbare
vertoning van de film „Ready made” die
in 1966 door choreograaf Hans van Ma
nen werd gemaakt. Daarnaast voert het
gezelschap „Moves” van Jerome Rob
bins en „Septet extra” van Hans van
Manen uit.
Het balletfestival wordt besloten met
een optreden van de groep „Strider” uit
Londen, die is voortgekomen uit het
London Contemporary Dance Theatre.
De groep komt deze maand voor het
eerst naar ons land.
van de
balletweekeinden is voor het Haags Ont-
moetings-Theater (HOT) aanleiding voor
het organiseren van een balletfestival.
Het wordt van 13 tot en met 18 novem
ber gehouden, biedt het optreden van
vier Nederlandse en twee buitenlandse
gezelschappen met diverse voor ons land
nieuwe werken.
blad heeft uit de stoffelijke bodem
kristallen als zouten en spore-elementen,
opgenomen, die zelfs niet vergaan, als
we het blad als mest begraven. Ze
„hervormen” zich tot nieuwe groei. Ze
zijn tijdeloos. En eenzelfde type tijde-
loosheid spreekt dan uit Verwey’s
bloemstukken, vaak gemaakt naar boe
ketten, die wij stervend zouden noemen,
maar die voOr hem een blijvend ge
heim leven betekenen. En dat legt hij
dan vast in de beste van zijn doeken.
Het bovenstaande kunnen we dan zien
op deze expositie, die ook een aantal
portretten en tekeningen omvat. Die
„Het atelier van Kees Verwey”
de buitenwereld verborgen blijven tot
zich een calamiteit voordoet. Hoeveel
activiteiten, van hogerhand gesanctio
neerd, onttrekken zich aan het oog van
de „law-abiding citizen”, kan men zich
gaan afvragen. Want zelfs in een open
democratie kunnen duistere machten,
meestal werkzaam op een gebied waar
wetenschap en politiek elkaar ontmoeten,
actief zijn, natuurlijk altijd met de be
doeling de vrije wereld te beschermen.
TWEE JAAR GELEDEN maakte Ro
bert Wise die toch voor veel amusement
in de bioscopen gezorgd heeft („West
Side Storry” „he Sound of Music”,
„Star”), een heel andersoortige
„The Andromeda Strain” waarin
paald micro-organisme dat door
ruimtesatelliet naar de aarde is
bracht in zijn vernietigende werking
dorp in New-Mexico uitroeit. Alleen
een oude man en een baby worden door
een veilig afgeschermde reddingsploeg
nog levend aangetroffen en de film
houdt zich verder bezig met de pogingen
van enige wetenschapsmensen om de
aard van het zichzelf voortplantende
organisme tijdig te ontdekken en iets
tegen de levensgevaarlijke materie die
de aarde bedreigt, te vinden. Een en
ander speelt zich af in een geheim
laboratorium, waarvan niemand van de
geleerden het bestaan kent, maar dat
toch maar voor alle eventualiteiten in
het geheim is ingericht.
Timmerman eiste op zijn beurt
17.000 van Lansink. Deze eis werd
afgewezen. Timmerman had toen „beslag
onder zichzelf” laten leggen, hetgeen be
tekende dat Lansink niet aan de bezit
tingen van Timmerman kon komen.
Woensdagmorgen besliste de rechter
nu dat dit beslag opgeheven moet wor
den. Timmermans werd ook veroordeeld
in de kosten van het geding, 500.
M.
im
