Kissinger boekt snel resultaat bij zijn bemiddeling in het Midden-Oosten
D ’66-top tegen opheffing
1
Van der Stoel sprak
met Franse leiders
Vakverbond: Nixon
moet nu aftreden
Deense regering
treedt af
RONO-
project
integratie
onderwijs
rrico
niet vergeten^JFrico eten
Zestig Nederlandse vrachtwagens in het
geheim voor drie maanden naar Israel
Kaas
met ster-allures
Over Midden-Oosten en Europese politiek
AFL/CIO in actie tegen president
KABELJAUWOORLOG
TEN EINDE
Veel vluchtelingen
gedood in Cambodja
Ongerustheid over
grootte academische
ziekenhuizen
3
1973
NOVEMBER
VRIJDAG 9
Z
Vervroegde verkiezingen
Meir naar Londen
/-
Optimistisch
Hiaat
Ruchtbaarheid
Mobilisatie
le
;d
al
et
BS
in
it
ie
al
1-
in
er
Wï.
Ie
n
I-
t,
Speculaties
„Uniek moment”
Zwijgzaam
ADVERTENTIE
Israel akkoord met vredesplan
(Van onze redacteur in Jeruzalem)
(Van onze parlementsredactie)
et
(Van onze redacteur in Parijs)
in
(Van onze correspondent)
heer
Van
ït
n
n
Er
over
van
van
te gaan, om tegenwicht te geven an het
Egyptische diplomatieke offensief.
n
a
e
a
n
n
r"
?n
al
se
•it
in
In officiële kringen in Jeruzalem werd
gisteravond bevestigd dat de berichten
die hierover in de pers waren versche
nen juist waren. De voorgestelde rege
ling komt neer op een handhaven van
de status quo, waarbij de al bestaande
bevoorrading van het derde leger wordt
gecontinueerd.
De directe besprekingen over de be
standslijn zullen worden gevoerd tussen
Israëlische en Egyptische officieren, zo-
Bij het verlaten van het Elysée werd
minister Van der Stoel druk geïnter
viewd over zijn gesprek mét president
Pornpidoü en de Franse minister van
Buitenlandse Zaken Jobert.
Volgens directeur Stoof van het ge
lijknamige transportbedrijf in Breda is
er „niks speciaals” met de 60 vrachtwa
gens aan de hand. Stoof: „Iedereen weet
toch dat er in Israel een mobilisatie is
Het gesprek van 16 april valt niet
onder de negen bandjes die de justitie
wil hebben voor gebruik door de grand
jury bij het vaststellen of vervolging
e
e
:t
n
d
n
d
n
>t
n
g
n
)e
Bt
3t
n
n
id
1!
er
n
n
in
?-
lit
:n
B*
id
la
B“
■d
REYKJAVIK (AP). De IJslandse
regering heeft gisteren een einde ge
maakt aan de kabeljauwoorlog tussen
Engeland en Ijsland door met algemene
stemmen haar goedkeuring te hechten
aan een ontwerp-overeenkomst die half
oktober in Londen is bereikt na bespre
kingen tussen de IJslandse premier Ola-
fur Johannesson en de Britse premier
Edward Heath.
Volgens het ontwerpakkoord zullen de
Britse visvangsten binnen de betwiste
zone worden beperkt tot 130.000 ton per
jaar. Het aantal Britse Trawlers dat aan
de vangst in de IJslandse wateren mag
deelnemen wordt drastisch beperkt en
moderne fabriekschepen zullen buiten de
50 mijlszone moeten blijven.
JERUZALEM. Vandaag komt de officiële Israëlische regeringsver
klaring uit waarin de regering zich akkoord verklaart met het uit vijf pun
ten bestaande plan-Kissinger: een permanente corridor naar het Egypti
sche derde leger voor niet-militaire bevoorrading; als tegenprestatie uit
wisseling van krijgsgevangenen, opheffing van de blokkade van de Rode
Zee in Bab el Mandeb en het in onderling overleg vaststellen van de be
standslijn.
was geschrokken van het feit dat Ame
rika en de Sovjet-Unie het Midden-
Oosten nu als hun exclusieve domein
lijken te beschouwen, achtte de Neder
landse minister niet onwaarschijnlijk.
De heer Van der Stoel heeft wel bij
president Pompidou bepleit dat ook de
ministers van Buitenlandse Zaken van
de partij zouden mogen zijn. Het Franse
staatshoofd wilde deze bewindslieden
liever buiten de deur houden.
Minister van Defensie Dayan haakte op de
nieuwe situatie in door te zeggen dat we
nu voor een uniek moment staan waar
op misschien werkelijke vrede mogelijk
is tussen Israel en haar Arabische buren.
De politieke en militaire strijd is hard,
zo zegt Dayan, maar misschien hoeven
we niet terug te keren naar de impasse
die de zes jaar voor de laatste oorlog
heeft gekenmerkt.
De laatste paragraaf over het vaststel
len van de bestandslijn lijkt wat vaag.
Maar de Israëliërs verstaan eronder dat
de bestandslijnen niet substantieel ge
wijzigd zullen worden, en het is ook
logisch uit de regeling met betrekking
tot het derde leger dat de omsingeling
wel blijft gehandhaafd.
moet worden ingesteld.
Waar het wel om gaat is een gesprek
van 15 april tussen Nixon en Dean.
Hiervan zegt het Witte Huis dat de band
op was en het gesprek niet is vastgelegd.
Van een gesprek tussen Nixon en de
vroegere minister van Justitie John Mit
chell is volgens het Witte Huis geen
opname gemaakt.
De pas benoemde speciale Watergate-
aanklager Leon Jaworski heeft gisteren
gezegd dat hij de verzekering van het
Witte Huis heeft gekregen dat hij het
recht heeft om „de president te vervol
gen”, als dit nodig mocht blijken. Ja
worski verklaarde tegenover de juridi
sche commissie van het Huis van Afge
vaardigden dat hij deze verzekering zou
hebben gekregen van Alexander Haig,
staf-chef van de president, voordat hij
ermee akkoord ging om Archibald Cox
als speciale aanklager op te volgen.
„Ik wilde meer garanties dan dat Cox
had gekregen”, aldus Jaworski. Hij zei
dat Haig de woorden „vervolging van de
president” had gebruikt als een voor
beeld voor de mate van onafhankelijk
heid die hij zou krijgen.
„Haig heeft deze zaak met de president
besproken en me verzekerd dat ik die
bevoegdheid zou krijgen”, zo zei Jawors
ki.
Jaworski is afgelopen maandag beë
digd als speciale aanklager voor de Wa-
tergate-affaire. Hij volgt Archibald Cox
op, die op bevel van Nixon werd ontsla
gen omdat hij had geëist dat het Witte
Huis de omstreden geluidsbanden aan
gaande de Watergate-zaak zou af staan.
Volgens de overlevenden hadden de
belegeraars zonder waarschuwing het
vuur op de burgers geopend.
De meesten van de 400 militairen en
4000 dorpelingen uit de omgeving die in
het kamp hun toevlucht hadden gezocht,
zitten er nog. De burgers durven verder
geen vluchtpogingen te ondernemen.
DEN HAAG (ANP). Staatssecreta
ris Hendriks (Volksgezondheid) is zeer
ongerust over de omvang van de te
bouwen academische ziekenhuizen te
Leiden, Utredht en Amsterdam.
Het vasthouden aan een aantal van
1040 bedden voor deze nieuwe zieken
huizen is z.i. onjuist, want zelfs wanneer
niet-functionele ziekenhuizen gesloten
worden dreigt een groot overschot aan
ziekenhuisbedden.
De staatssecretaris gaf zijn visie in
een overleg met de vaste commissie voor
onderwijs'«n voor volksgezondheid uit
de Tweede Kamer.
(Van onze correspondent)
TERNEUZEN/BREDA Onder strikte geheimhouding zijn vorige week
60 Nederlandse vrachtwagens voor drie maanden richting Israël vertrok
ken om „de behoefte aan wegtransport”, die daar door de oorlogscrisis in
het Midden-Oosten is ontstaan, op te vangen. Verschillende nationale ver
voersbedrijven zijn op het aanbod van de Internationale Transportonder
neming Stoof uit Breda, die deze hulp-transportactie „voor een contact in
Rotterdam” organiseert en coördineert ingegaan.
Er zijn de laatste dagen nog al wat
speculaties over de mogelijkheid dat de
Sovjet-Unie de diplomatieke betrekkin
gen met Israel zal hervatten, temeer
PNOM PENH. Minstens 200 bur-
gers zijn gedood toen zij het door de
Rode Khmer belegerde regeringskampe-
ment Te Srang, 40 kilometer ten zuid
westen van de Cambodjaanse hoofdstad
Pnom Penh, wilde ontvluchten. Dit
hebben overlevenden gisteren verteld.
In de Nederlandse politiek is een
partij nodig die dit werk voortzet,
menen de drie D’66’ers. Door sa
menwerking met de andere politie
ke partijen en door steun te geven
volgens hen nog veel waarmaken
aan het kabinet-Den Uyl kan D’66
van haar wensen, met name met
betrekking tot de staatsrechtelijke
hervormingen. D’66 zou er voor
moeten waken dat de polarisatie
niet leidt tot vereenvoudiging van
problemen en valse voorstellingen
van zaken.
Volgens een zegsvrouw van het
Zeeuwsvlaamse transportbedrijf Stoffijn
in Terneuzen, één van de deelnemers
met drie bemande wagens, hebben de
chauffeurs het consigne „mondje dicht”
gekregen en mogen zij niets over hun
Israëlische reis aan de grenzen loslaten.
De vrachtauto’s zullen in Israel worden
•’igezet voor burgervervoer van onder
meer „kleding en medicamenten”.
DEN HAAG. D’66 moet blijven
voortbestaan. D’66-voorzitter Jan
ten Brink, Tweede-Kamerfractie-
leider Jan Terlouw en Eerste-Ka-
merfractie-aanvoerster Paula Was-
sen-van Schaveren hebben deze op
vatting neergelegd in een resolutie,
waarover het D’66-congres op 24
november moet beslissen.
Op het congres zal ook gesproken
worden over een voorstel van de
afdeling-Rotterdam om de partij
Bij de manier waarop de Israëlische
regering haar standpunt presenteert,
spelen ook de komende verkiezingen een
woordje mee. De regering is al van te
veel toegevendheid beschuldigd door de
oppositie.
De Amerikaanse onder-minister van
Buitenlandse Zaken Sisco bleef vanmor
gen in Tel Aviv op het drie uur durende
regeringsberaad wachten, en sprak later
met generaal Yariv en premier Golda
Meir om het Israëlische antwoord te
vernemen.
daar nu ook Amerika het diplomatieke
contact met Egypte hersteld heeft. Deze
geruchten werden versterkt door een
bericht hierover in de doorgaans goed
ingelichte Jerusalem Post. In regerings
kringen staat men echter sceptisch tege
nover deze mogelijkheid en wordt de
kans op een herstel van diplomatieke
betrekkingen bijzonder klein genoemd.
is in Jeruzalem ontevredenheid
de manier waarop het ministerie
Buitenlandse Zaken de beslissing
de EEG-landen ten aanzien van het
Midden-Oosten heeft behandeld. Zo
wordt er gezegd dat minister van Bui
tenlandse Zaken Abba Eban er verstan
diger aan had gedaan naar West-Europa
waren gereden en daar maandag al wa
ren aangekomen, in deze haven ver
scheept met als bestemming de Israëli
sche haven Haifa. Het is de bedoeling
dat de hele hulp-transportactie vanuit
Tel Aviv verder wordt geregeld.
als ook de laatste weken het geval is
geweest. In Jeruzalem is men optimis
tisch over de uitvoering van de overeen
komst. Als eerste stap in de goede rich
ting wordt de toestemming gezien die
buitenlandse correspondenten in Cairo
hebben gekregen om Israëlische gewon
de krijgsgevangenen te bezoeken.
Al is de bevoorrading van het derde
Egyptische leger Israel een doorn in het
oog, veel anders dan het voorstel van
Kissinger aanvaarden, zat er voor Israel
niet op, en het is voor Israel eigenlijk
helemaal niet ongunstig; gunstiger dan
velen gehoopt hadden. In regeringskrin
gen in Jeruzalem zei men niet verbaasd
te zijn over de regeling die nu uit de
bus is gekomen, maar wel over de
snelheid waarmee Kissinger resultaat
heeft geboekt.
President Nixons privé-secretaresse
heeft gisteren verklaard dat het geluid
van sommige van de bandopnamen over
Watergate zeer slecht was en dat grote
stukken zelfs onverstaanbaar waren.
Het sociaal-democratisëhe minderheids
kabinet van Jörgensen leed gisteren een
nederlaag bij een stemming over een
belastingmaatregel.
De sociaal-democratische minderheids
regering was gevormd na de parlements
verkiezingen van 1971 met Jens Otto
Krag als premier. Deze trad vrijwillig af
en liet het eerste-ministerschap over aan
de vakbondsman Jörgensen.
Bij het Terneuzense transportbedrijf
Stoffijn zweég men het liefst in alle
talen over de juiste intentie van de
hulp-transportactie en verwees men
voor commentaar naar Stoof in Breda.
„We hebben het uitdrukkelijk verzoek
gekregen uiterst zwijgzaam over deze
zaak te zijn. Want er heerst daar een
oorlogssituatie en daarbij komt dan die
olieboycot nog”.
De Israëlische regering heeft om het
gebrek aan diplomatiek offensief in
West-Europa te compenseren nu een
speciale zitting gevraagd van de socialis
tische internationale, waar premier Gol
da Meir zondag naar toe zal gaan. Deze
zitting heeft in Londen plaats. Aangezien
zowel in Nederland, als Duitsland en
Denemarken socialistische regeringen
zijn en ook in Engeland de socialistische
oppositie veel invloed heeft, wordt het
in Israel van het grootste belang geacht
dat premier Meir in dit forum Israels
standpunt uiteenzet.
afgekondigd. Daarom is er weinig eigen
wegtransport. Om deze behoefte te dek
ken zijn deze Nederlandse vrachtwagens
ingezet. Maar dat is toch niks bijzonders.
Wij rijden ook met auto’s op Italië voor
im- en export. Nu gaan we Israel in- en
uitrijden”.
Op de vraag waarom de 60 vrachtwa
gens leeg - niet zo rendabel - naar
Israel zijn vertrokken, antwoordde de
heer Stoof: „Dat gebeurt wel vaker, dat
er diverse vol en diverse leeg vertrek
ken”.
0 Een aantal Drentse politiekorpsen
staat voor een raadsel: wie is de maniak,
die in Wijster, Hooghalen en Borger
paarden met mooie lange staarten van
dit sieraad heeft beroofd? De politie
vermoedt, dat de man dit doet om er
financieel beter van te worden, want
paardehaar ligt gunstig in de markt.
WASHINGTON. (DPA en AP) Het
13,5 miljoen leden tellende Amerikaanse
vakverbond AFL-CIO is gisteren een
nationale campagne begonnen voor af
zetting van president Nixon.
De bond roept zijn leden op bij hun
afgevaardigden in het Congres aan te
dringen op onmiddellijke afzetting van
de president.
In een oproep in het weekblad van de
AFL-CIO stelt voorzitter George Meany
onder meer dat Nixon het Amerikaanse
volk „voortdurend belogen heeft”, „het
ambt van president te hebben benut
voor persoonlijke verrijking” en „het
publieke vertrouwen in ons regerings
stelsel te hebben uitgehold”. Meany
heeft Nixon al eerder „psychische labili
teit” verweten.
Rose Mary Woods, die sedert 29 sep
tember een verslag van de bandopnamen
heeft uitgewerkt, zei voor de federale
districtsrechtbank: „Ik kon niet elk
woord horen en ik geloof dat niemand
dat zou kunnen”. Zij ontkende dat er
een hiaat was in één van de banden
zoals was verklaard door de presidentië
le assistent John Bennet. Volgens Bennet
zou Rose Mary hem dinsdag hebben
gezegd dat er een hiaat scheen in één
van de banden.
Zij had deze kwestie echter eerder
gisteren besproken met president Nixons
advocaat Buzhardt en zij waren tot de
slotsom gekomen dat er een andere
bandopname moest zijn van gesprekken
die 16 april waren gevoerd tussen presi
dent Nixon en zijn voormalige adviseur
John Dean.
Gistermorgen is het samengestelde
konvooi van 60 vrachtwagens, die apart
of in kleine combinaties naar Triëst
Minister Van der Stoel ontkende dat
Nederland dinsdag in Brussel voor
Frankrijk en voor de Arabische verlan
gens „door de pomp” zou zijn gegaan. De
negen EEG-landen hadden zich achter
de I "kende resolutie van de VN ge
plaatst waarop Nederland zich ook altijd
had beroepen. Op de Europese solidari
teit had Nederland in verband met de
Arabische olieboycot geen direct beroep
gedaan, maar dat vond hij ook nauwe
lijks nodig. De vrije circulatie van goe
deren en dus ook van oliewordt
door het verdrag van Rome immers
gegarandeerd, zodat er, als je de minis
ter wilde geloven, eigenlijk geen vuiltje
aan de lucht is.
Dat Frankrijk de Europese topconfe
rentie had bijeengeroepen, omdat het
De perschef van het Rode Kruis, de
heer Van Esveld verzekerde gister
avond: „Wij hebben hier niets mee te
maken. Anders hadden we er beslist wel
ruchtbaarheid aan gegeven, zoals wij
met al onze hulpprogramma’s doen. Het
Internationale Comité van het Rode
Kruis heeft onlangs wel om vervoermid
delen gevraagd, maar dit is niet via
Nederland gelopen. Nee, het hele ver
haal komt ons onbekend voor. Zou een
dergelijk verzoek om vrachtwagens
eventueel van de Israëlische zusterorga
nisatie Rode Davidsster gekomen zijn,
dan waren we als Nederlands Rode
Kruis op zijn minst hiervan op de hoog
te gesteld”.
KOPENHAGEN (AFP). Premier
Anker Jörgensen van Denemarken heeft
gistermiddag in de volksvertegenwoordi
ging meegedeeld dat op 4 december
vervroegde parlementsverkiezingen zul
len worden gehouden.
DEN HAAG. „Een wezenlijke voor
waarde voor het slagen van de integratie
van het kleuter- en lager onderwijs is
het vinden van zodanige wegen dat gro
te groepen in het basisonderwijs
docenten, ouders, maatschappelijke orga
nisaties mee kunnen overleggen en
uitvoerig geïnformeerd kunnen worden
over de resultaten.
Door middel van de massamedia
krant, radio, televisie kunnen de
mensen op grote schaal geïnformeerd
worden en bij zo’n ingewikkelde proble
matiek betrokken worden”.
Dit zei minister Van Kemenade (On
derwijs en Wetenschappen) op de pers
conferentie, waarop hij het boekje „Sa
men of apart” kreeg aangeboden. Het
boekje, dat is samengesteld door drs. H.
J. P. Jurgens, bevat een verslag van een
project van de Regionale Omroep Noord
en Oost (RONO) over de integratie van
het kleuter- en basisonderwijs.
De bewindsman noemde het RONO-
project een buitengewoon gunstig initia
tief.
De heer Jurgens schrijft in de inlei
ding van het boekje, dat er vooral in de
regio Noord-Nederland, het gebied waar
binnen de RONO onder meer werkzaam
is, de laatste jaren een zeer snelle ver
andering is gekomen in het denken over
het onderwijs aan 4- tot 12-jarigen en
aan 4- tot 16-jarigen. Dit heeft geleid tot
de oprichting van een researchinstituut
voor het onderwijs in het Noorden, het
RION, een Onderwijswinkel in Gronin
gen, een groot aantal schooladvies- en
begeleidingsdiensten, en tot een aantal
experimenten met geïntegreerde kleuter
en basisscholen.
„De RONO wil meehelpen de mensen
bewust te maken van dit veranderd
denken”, aldus de heer Jurgens.
In verband met deze hulp-transport
actie voor Israel werd ook nog gesugge
reerd dat het Nederlandse Rode Kruis
hier als organisator achter zit. Directeur
Stoof ontkende dit.
PARIJS. „Plezierig en openhartig”.
Zo noemde minister van Buitenlandse
Zaken Max van der Stoel gisteravond de
twee gesprekken die hij eerder op de
dag met zijn college Jobert en de Franse
president Pompidou had gevoerd. Zijn
verslag over deze ontmoetingen die als
kennismakingsbezoek waren bedoeld ten
behoeve van de Nederlandse correspon
denten in Parijs, was echter wat minder
openhartig, al liet de Nederlandse be
windsman dóórschemeren dat de stand
punten tussen beide landen over de
Europese politiek en de crisis in het
Midden-Oosten nog wel een eindje van
elkaar verwijderd liggen.
op te heffen, gezien de sterk ver
minderde belangstelling van de
kiezers.
De drie partijleiders constateren in
hun voorstel aan het Congres dat
D’66 zeven vruchtbare jaren achter
de rug heeft. Met succes zou men
gevochten hebben tegen verouderde
maatschappelijke structuren en va
derlijke bestuurders en voor demo
cratisering van overheid en bedrijfs
leven; voor openheid bij de besluit
vorming en voor een slagvaardig
milieubeleid en herindeling van het
politiek krachtenveld.
