grillige markt herstelde
de week
zich eind van
Hogere drempel voor
aftrek ziektekosten
bedrijven te
Wao-uitkering
optrekken tot
minimumloon
BEURS
H1WS
Duitse Bondsdag
akkoord met
energiewet
versnellen”
Ir. De Jong: „Geen ontkomen aan kerncentrales”
„Opbouw Europa
Morgen staan de auto's weer op stal. Ook de Mercedes Diesels.
Allicht dat u zich af vraagt of die zuinigheid, waar Mercedes Diesel
altijd zo prat op gaat, nog wel zin heeft. En óf dat zin heeft!
Want of u nu 7 dagen rijdt of 6, u rijdt iedere dag zuiniger - en ook
veiliger - met een Mercedes Diesel. Een Mercedes Dieselmotor
haalt 30% meer rendement uit de brandstof.
En een Mercedes Diesel geeft u daarbij dan bovendien nog zijn
bekende komfort en veiligheid. Dat alles is dan toch zo gek
nog niet ook al is het maar voor 6 dagen in de week.
BRITS LID EEG-COMMISSIE:
INVALIDEN BOND:
VRÈDESKANS MIDDEN-OOSTEN WERKT POSITIEF
Prins Claus inleider
Openbaar Kunstbezit
11
ZATERDAG 10 NOVEMBER
1973
ri-
VROLIJKER
Imp. AGAM B.V.,
Reactorweg 25, Utrecht, tel. 030 - 451911
A propos: Mercedes Diesel zuinigheid houdt niet op bij
de eerste eigenaar. De meeste Mercedes dealers kunnen
u zeer interessante aanbiedingen doen voor goede,
gebruikte Mercedes Diesels: zgn., „Ster occasions".
Informeer ook hierover 'ns bij de Mercedes dealer.
(Van een medewerker)
AMSTERDAM Een grillige
beursweek ligt weer achter ons. De
eerste autoloze zondag had klaar
blijkelijk vele beleggers de tijd ge
geven hun effectenportefeuilles
nog eens te bestuderen en een
lijstje op te maken van die aan
delen, die voor verkoop in aanmer
king dienden te komen als de si
tuatie zich zou verslechteren.
Nieuwe produktiebeperkingen van
de Arabische olielanden tot 25 per
cent waren hiervoor het sein. Want
toen dit besluit maandagochtend
bekend werd, moest de Amster
damse effectenbeurs een stroom
van verkooporders verwerken.
(Van onze speciale verslaggever)
DELFT „De bouw van kerncentrales is het enige antwoord op de
groeiende vraag naar energie, zeker nu de eindigheid van de olievoorraden
zich steeds duidelijker aftekent. De hoeveelheid splijtingsenergie die uit
uranium kan worden verkregen, is tienmaal zo groot als uit alle tegen
woordige fossiele bronnen samen. Zouden we op kernfusie overgaan, dan
kunnen we zelfs tienduizend maal zoveel energie opwekken als uit ura
nium. Daarmee zou voor duizenden jaren de energievoorziening geen pro
bleem meer zijn, mits natuurlijk alle technologische problemen kunnen
worden opgelost”.
Rendement
1-
i-
id:
is
tv*
ie:
.1-
in
;n
inkomens
ADVERTENTIE
Vervolgens hield de heer Thompson
een pleidooi voor een regionale Euro
pe
iad
Bij een inkomen boven de ƒ55.000
als ze meer bedragen dan ƒ4000 (was:
ƒ2500 voor inkomens boven ƒ40.000).
Als het streven erop gericht is steen
kool om te zetten in een andere vorm
van energie, is het beter de steenkool te
er
r
i
•e
ad
jn.
loe
e
;e-
ack
De
die
Ier
RA
je-
lieg
•eld
>ri-
een
no-
lie,
aar
rtje
er-
jd-
rop
ge-
\ke.
irdt
■eet
Uitdrukkelijk is voorzien in de moge
lijkheid het gebruik van alle soorten
motorvoertuigen naar aard, plaats, tijd,
route en snelheid te beperken. De olie-
industrie en de brandstoffenhandel moe
ten de regering nauwkeurig op de hoog
te brengen van het voorraadverloop. De
wet machtigt de autoriteiten tot het
betreden van terreinen en bedrijfsruim
ten in de gang van zaken en om te con
troleren of de meldingsplicht wordt na
geleefd.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG. Het Britse lid van
de EEG-commissie, de heer George
Thompson, heeft gisteren op de jaar-
fijkse lunch van de Brits-Nederlandse
Kamer van Koophandel op Kasteel
Oud-Wassenaar, die werd bijgewoond
door prins Claus als eregast en de
Britse ambassadeur te Den Haag de
heer John Barnes, gezegd dat er zo
wel een externe als interne noodzaak
is om de opbouw van Europa te
versnellen.
De forse koersval van maandag in
Amsterdam bracht de verkopen tot
staan, zodat aanbod in lege markten al
BONN (ANP). In West-Duitsland
hebben de Bondsdag en de Bondsraad
gisteren de wet aangenomen die de rege
ring machtigt het energieverbruik aan
banden te leggen. In tegenstelling tot de
oorspronkelijke opzet loopt de wet op 31
december 1974 af. De regering had een
duur van zes maanden voorgesteld. Het
is de bedoeling dat de wet vandaag al
van kracht wordt. De regering zal dan
beschikken over de bevoegdheid maatre
gelen te nemen met betrekking tot
produktie, vervoer, opslag, distributie,
aan- en verkoop en gebruik van olie en
olieprodukten alsmede van vaste, vloei
bare en gasvormige brandstoffen en van
elektrische energie.
Ir. W. A. de Jong, hoogleraar in de
scheikundige technologie aan de Tech-
nische Hogeschool in Delft.
pese politiek, die op twee belangrijke
pijlers zal moeten rusten, de finan
ciële van het regionale ontwikke
lingsfonds en de coördinerende van
de regionale ontwikkelingscommissie.
Het zal de taak van deze commissie
zijn overeenstemming te bereiken
over een kader voor regionale actie,
die verenigbaar is met de doelstellin
gen van de gemeenschap op het eco
nomische en monetaire terrein.
Goudsmit. Onder invloed van de door de
bijzonder hoge goudprijs opgetreden
terughoudendheid van het publiek bij
de aanschaffing van sieraden en door
de kostenstijgingen zal het resultaat
van N.V. v.h. Eduard Goudsmit duide
lijk achterblijven bij dat over 1972.
Verwacht kan worden, dat het resul
taat zelfs niet positief zal zijn, aldus
het bedrijf. Door de inmiddels gedaal
de goudprijs verwacht de directie ech
ter, dat de laatste maanden een ople
ving van de omzet te zien zullen
geven. Goudsmit had in 1972 een saldo
winst van 406.000, waaruit 10 pet
dividend werd uitgekeerd.
Heerema Engineering. Heerema Enginee
ring Service, Holland NV heeft van de
oliemaatschappijen Pennzoil Neder
land Co en Petroland BV opdracht
ontvangen voor het ontwerpen van
twee boor-produktieplatforms, die ge
bruikt zullen gaan worden in de Ne
derlandse sector van de Noordzee.
„Energiesituatie is
Zó zwaar drukte deze lawine van
aanbod, dat vele bekende aandelen op
nieuwe dieptepunten-van-het-jaar te
rechtkwamen. Ook de snelle terugtocht
van Wall Street had een verlammend
effect, hoewel de dalingen in New York
eerder een psychologisch element bevat
ten door het weer hevig oprakelen van
de Watergate-affaire.
De heer Thompson zei dat de toe
komstige Europese gemeenschap er
niet een moet zijn, die de nieuwe
generatie eenvoudig als een steeds
efficiëntere continentale supermarkt
beschouwt, maar een gemeenschap
waarbij, zonder de grondbeginselen
van de gemeenschappelijke land
bouwpolitiek te ondermijnen, deze
politiek het gemeenschapsbudget niet
langer voor 90 percent domineert.
In dit verband bracht de heer
Thomson hulde aan zijn Nederlandse
collega Lardinois voor verbeteringen,
die hij in de gemeenschappelijke
landbouwpolitiek heeft aangebracht
en die de commissie dezer dagen
heeft aanvaard.
vergassen. Gas is bruikbaar als brand
stof. De gasgenerator uit de oorlog was
een voorloper van de Ipg-installatie in
de auto van nu.
„Tenzij men de energie in getransfor
meerde vorm beter kan vervoeren, zoals
voor gas geldt, is het meestal het profij
telijkst de energie in zijn oorspronkelij
ke vorm te gebruiken. Het zou verder
verstandig zijn de fossiele energiebron
niet in zo grote hoeveelheden te gebrui
ken voor energie, maar ze om te zetten
in produkten: dus niet de ruwe olie te
gebruiken voor vervaardiging van bezi-
ne, maar voor smeermiddelen, plastic,
textielvezels en dergelijke.”
Bij een inkomen tussen ƒ24.00000 en
ƒ55.000 als ze meer bedragen dan ƒ3000
(was: ƒ1800 voor inkomens tussen
ƒ18.000 en ƒ40.000).
spoedig ophield. Hierdoor keerde de
stemming langzamerhand en naarmate
de week verder voortschreed, nam de
herstelbeweging grotere vormen aan.
Dat de beursontwikkeling van deze
week vrijwel uitsluitend beheerst werd
door de situatie in het Midden-Oosten
en de daaruit voortvloeiende oliecrisis,
bleek vooral uit het herstel in de tweede
helft van de week. Men liet zich vrijwel
geheel leiden door het klaarblijkelijke
succes der Amerikaanse bemiddelings
pogingen en de toenemende kans op het
minder straf hanteren van het oliewa-
pen door de Arabische staten.
Alarmerende berichten over het mis
lukken van het zgn. centrale akkoord
over de loon- en prijspolitiek volgend
jaar en wat, eigenlijk nog erger is, over
de forse prijsinflatie in oktober, werden
voor kennisgeving aangenomen. Beide
verdienden meer aandacht, want nu er
straks per bedrijfstak onderhandeld zal
moeten worden over de lonen zonder
Vooral het bedrijfsnieuws was deze
week erg belangrijk. Niet minder dan
drie grote concerns traden met hun
kwartaalcijfers voor het voetlicht. Hoog
ovens boekte 150 percent winst en de
Koninklijke Shell zelfs bijna 250 per
cent. Maar beide ondernemingen verge
lijken een bar slecht derde kwartaal van
1972 met een zeer goed kwartaal nu,
zodat deze vergelijking niet helemaal
opgaat. Niettemin zal zowel Hoogovens
als de Koninklijke Shell een goed jaar
afdraaien.
Sprekende over de beslissing om in
december een nieuwe topconferentie
in Kopenhagen te houden, zei de heer
Thompson dat de realiteiten, die ge
stalte hebben gegeven aan de oor
spronkelijke gemeenschap van de zes
en andere Europese organisaties aan
het veranderen zijn. Hoewel ’t Atlan
tische bondgenootschap nog steeds van
wezenlijk belang is voor het even
wicht van de vrede, bestaat pr be
hoefte om een nieuwe meer gelijke
verhouding tussen de Verenigde Sta
ten en West-Europa te scheppen. Bin
nen Europa is er de noodzaak om
politieke solidariteit te creëren op het
terrein van de buitenlandse politiek.
Deze noodzaak is al enige tijd drin
gend aanwezig geweest, maar Water
gate, de crisis in het Midden-Oosten
en de problemen van energievoorzie
ning „dwingen ons de realiteit onder
ogen te zien waarmee wij reeds ge
confronteerd zijn”.
een bindende leidraad, lijkt de conflict
stof onoverkomelijk groot.
Daarbij komt dat ondanks een veel
straffer prijsbeleid van minister Lubbers
en de revaluatie van de gulden met zijn
0,01 tot 0,02 prijsverlagingseffecten
voor sommige produkten, de algemene
prijsindex in de afgelopen maand nog
met 1 percent is gestegen. Deze angst
wekkende inflatoire ontwikkeling zal de
ondernemers nóg minder bereid doen
zijn tot compromissen als de kans op
enigermate doorberekenen van de prijs
stijgingen nihil gaat worden.
Overigens bewijzen deze prijsstijgin
gen nog eens hoe hardnekkig de inflatie
thans is en hoe moeilijk die klaarblijke
lijk te bestrijden valt. Zelfs door een
regering die zegt een harde hand niet te
schuwen. Maar misschien had het
nieuws over de inflatie toch nog een
zekere invloed op het beurspubliek en
deed het de paniekachtige verkooprage
mede verminderen.
Bij een inkomen tussen 24.000 en
ziektekosten meer bedragen dan 12,5
percent van dit bedrag (was: tien per
cent van ƒ18.000).
HILVERSUM (ANP). Prins Claus
zal de publiciteit voor de 18e jaargang
van de stichting „Openbaar Kunstbezit”
in gaan leiden met een korte toespraak
via radio en televisie.
Dit zal geschieden in het NOS-radio-
pirogramma woensdag 14 november van
20.05 tot 20.10 uur via Hilversum 2 en in
het NOS-televisieprogramma op zondag
18 november om 16.50 uur via Neder
land 1.
Het is de tweede keer, dat een lid van
het prinselijk gezin de publiciteit voor
Openbaar Kunstbezit opent. Prinses Bea
trix deed dat namelijk al in 1966 en in
1956 ten behoeve van de eerste, uit 1957
daterende jaargang.
(Van onze parlements redactie)
DEN HAAG. Minister Duisenberg
van Financiën gaat niet in op aandrang
vanuit de Tweede Kamer om de aftrek-
regeling van buitengewone lasten bjj
de inkomstenbelasting te herzien. De
verzekeringspremies blijven aftrekbaar.
In antwoord op de opmerkingen van
de Tweede-Kamerfracties zegt minister
Duisenberg, dat de door hem voorgestel
de drempelverhoging van uitgaven voor
ziektekosten, die als buitengewone last
mogen worden afgetrokken géén lasten
verzwaring is, maar bedoeld is als aan
passing aan de relatieve stijging van de
ziektekosten.
De drempelverhoging ziet er als volgt
uit:
Over de invloed van de oliestagnatie
in het Midden-Oosten laat zich voor de
grote olieconcerns nog weinig met ze
kerheid zeggen. Wel is het prijzenfront
hier in heftige beweging en de ontwik
keling in Amerika leert dat dit de olie-
industrie geen windeieren legt. De grote
binnenlandse olieconcerns in dat land
hebben in het derde kwartaal eveneens
zeer forse winsten geboekt.
Alles wat schaars is, leidt tot een
opwaarts gerichte prijsbeweging. Konin
klijke Petroleum kon echter weinig pro
fijt trekken op de beurs uit het fraaie
resultaat en bleef, na eerst van 97 tot
93 te zijn teruggelopen, rond het vorige
slotniveau zweven. Ook Hoogovens
moest zich tevreden stellen met het
wegwerken van eerder opgelopen verlie
zen. Dat was in feite ook het geval met
Unilever, de derde in successie met het
bekendgemaakte kwartaalresultaat. Hier
was de winststijging met ruim 13 per
cent heel wat bezadigder, maar Unilever
heeft vorig jaar dan ook geen instorting
beleefd, zoals bij Hoogovens en de Ko
ninklijke Shell wél het geval was. Vol
gende week komen Akzo en Philips met
hun resultaten.
Dit zegt Ir. W. A. de Jong, hoogleraar
in de scheikundige technologie aan de
TH in Delft. Hij ziet de tegenwoordige
energiesituatie somber in. Verheelt niet
dat de vrees voor het gebruik van kern
energie goede gronden heeft, maar laat
er evenmin twijfel over bestaan weinig
op te hebben met wetenschappelijk on
gefundeerde kritiek en overdreven mi
lieuzorg.
ZELF IS hij bezorgd over suggesties
voor het op grote schaal gebruiken van
geothermische energie; dit is aan de
diepere aardlagen onttrokken warmte.
„Ik weet niet wat het voor gevolgen
heeft die warmte aan onze planeet te
onttrekken”. Gebruik van zonne-energie
en windkracht lijkt hem slechts op be
perkte schaal mogelijk.
Over de opwekking van kernenergie
zegt hij, dat vooral op het gebied van
veiligheid, van regeltechniek en van af
valverwerking nog veel onderzocht moet
worden. „Ik kan niet zeggen of het
probleem van radioactief afval volledig
op te lossen is, maar we kunnen er wel
een heel stuk verder mee komen, mede
onder de dwang van de huidige energie
crisis”.
„NU ZO DUIDELIJK blijkt dat West-
Europa’s rol als wereldmacht is uitge
speeld, nu we zo duidelijk afhankelijk
blijken te zijn van de Arabische landen,
wordt de noodzaak dringender om een
antwoord op de bestaande vragen te
vinden ten aanzien van de opwekking
van kernenergie”, aldus de Delftse hoog
leraar.
„Nederlands positie in het bijzonder is
daarbij des te moeilijker omdat het
industriële klimaat hier in de afgelopen
jaren sterk verslechterd is. Van Neder
lands vroegere atttractiviteit als ihdus-
triële vestigingsplaats is veel verloren
gegaan”.
„Ik ben daar erg pessimistisch over.
Eigenlijk zouden we eerst eens een jaar
in de kou moeten zitten. Dan leren we
misschien deze zaken wat nuchterder te
bezien. Aan kernergie valt mijns inziens
niet te ontkomen, ook al geeft het
risico’s”.
Op korte termijn is er eigenlijk geen
alternatief voor olie als bron van ener
gie, meent de heer De Jong, „zolang men
het voor deze hoeveelheden blijft zoeken
in fossiele brandstoffen” (Hieronder
worden alle brandstoffen verstaan die in
vaste vorm, als vloeistof of als gas aan
de bodem worden onttrokken, zoals
steenkool, olie en aardgas.
Is het niet mogelijk op kunstmatige
manier een brandstof als benzine te ver
vaardigen, zoals bijvoorbeeld een chemi
sche fabriek enige tijd geleden demon
streerde langs chemische weg cognac te
kunnen samenstellen die qua smaak en
houdbaarheid niet van echte kon worden
onderscheien?
Prof. De Jong: „Het is mogelijk een
brandstof als benzine te produceren uit
andere stoffen waarin koolstof voor
komt. Koolstof is een scheikundig ele
ment, dat dus niet kan worden nage
maakt. Je vindt het in hout, steenkool,
bruinkool, turf, olie, gas, zelfs in een
leisteensoort, en lucht, maar wat lucht
betreft in te grote verdunning om ont
trekking rendabel te maken”.
somber”
Hoe dan ook, de beurs eindigde deze
emotionele week heel wat vrolijker dan
zij begonnen was. Menig aandeel kwam
op het slot van de vorige week terecht,
na eerst tijdelijk een fors verlies te
hebben geleden. Zo ging er rond 10 of
50 punten op de oude noteringsbasis in
procenten, af van Kluwer, Veneta, Nu-
tricia. Bam, Van der Grinten, Hagemejj-
er, KVT en Wereldhaven. Dertig punten
verloren tijdelijk Holec en Audet en
rond 20 ging er eveneens tijdelijk af
van Meneba, Wessanen en Rijn-Sdielde.
Duurzamer naar beneden liepen o.a.
BOZ die beneden de 500 dook, en
Schokbeton, die terugliep van 1400 tot
even ƒ1200.
DEN HAAG Het inkomen van ge
handicapten moet worden opgetrokken
tot het sociaal minimum. Dit schrijft de
Algemene Nederlandse Invaliden Bond
(30.000 Ieden> in een brief aan de voor
zitter van de Tweede Kamerfracties.
Als voorbeeld stelt de bond dat een
WAO-gerechtigde met twee kinderen
ƒ713,84 netto per maand ontvangt. Een
werknemer met minimumloon ontvangt
739. Daarnaast is er een gemiddeld
verschil in vakantiegeld van 300. Een
gehandicapte met de laagste uitkering
ontvangt dus per jaar 600 netto minder
dan een werknemer met een minimum
loon.
Eind 1971 waren er 226.471 WAO-
gerechtigden. Zeker 120.000 van hen
Krijgen een minimum-uitkering. De
bond vreest dat dit aantal zal toenemen:
elke werknemer die op 1 juli 1973 1162
of minder per maand verdiende, gaat de
minimum-uitkering ontvangen, aldus de
bond. De groep die onder het netto-
minimumloon blijft, is nog groter door
het genoemde verschil tussen netto-mi-
nimumloon en netto-minimum-WAO.
De bond wijst erop dat juist invaliden
extra uitgaven hebben: karweitjes thuis
moet men laten doen, vaak is er extra
voeding nodig die niet vergoed wordt.
„VELE SOORTEN energie zijn te
transformeren in een andere soort. Van
ruwe olie kan cokes worden gemaakt,
uit steenkool is gas of olie te fabriceren.
De Duitsers hebben dat laatste in de
Tweede Wereldoorlog gedaan, onder
meer in de thans in Oost-Duitsland gele
gen Leuna Werke. Zij gebruikten de
steenkool niet alleen voor de vervaardi-
ginge van motorbrandstof, maar ook
voor smeermiddelen”.
„Als we daar nu opnieuw aan zouden
beginnen”, zo vervolgt de heer De Jong,
„zouden we voor grote problemen ko
men te staan. Het zou, gezien de grote
hoeveelheden die we nodig hebben, acht
a tien jaar duren voor we op grote
schaal een begin hebben kunnen maken
met de produktie van olie uit steenkool.
Technologisch is het moeilijk en de
produktie is stellig kostbaar. Anders dan
in de Verenigde Staten, zit de steenkool
in Europa diep onder de grond en in
betrekkelijk dunne lagen: de exploitatie
is hier een kostbare onderneming. Om
die reden zijn veel mijnen in Europa al
lang gesloten.
„Toch komt transformatie van energie
in een andere vorm veelvuldig voor. Een
aantal Amerikaanse oliemaatschappijen
bijvoorbeeld werkt op drie fronten. In
de eerste plaats natuurlijk de olie en het
aardgas. In de tweede plaats hebben zij
veel kolenmijnen opgekocht en zetten
een deel van het gedolven kool om in
gas. Men onderzoekt tevens processen
om uit kool vloeibare brandstof te ma
ken.” (De VS bezitten ten minste de
helft van de wereld steenkolenvoor-
raad).
„In de derde plaats halen zij forse
hoeveelheden olie uit shale, een leisteen
soort met een hoog oliegehalte. Ook zijn
er in de Canadese staat Alberta nog de
teerhoudende zandgronden waaraan olie
kan worden onttrokken.”
Prof. De Jong wijst er evenwel op
dat de opbrengst aan produkt bij trans
formatie van energie beperkt blijft: het
rendement is nooit honderd percent.
