FORMATIE
weer
Handig te bevestigen rek om
fietsen met auto te vervoeren
voor doe - het - zelvers
Groot Indonesisch Kookboek:
GOUDEN MEDAILLE
recepten uit hele archipel
DOE-HET ZELF-MARKT GAAT
NAAR EEN OMZET VAN 1 MILJARD
Zakelijk Nederland gooit
met relatiecadeaus
VOOR „WATERVERF”
„Eigenhandig” een beurs
I
tips voor vrije tijd
NAALDKUNSTBOEK
Erbil
Waarde-oordeel
4 Vroeger stiefkind
J 1
I j
19
19 7 3'
ZATERDAG 10 NOVEMBER
MM
i
f
MHMWVVVVWWVVWVUVtAMAfVVWVVVVWVVWVWVVWVVVMVWVWVWVVVVVVVWVVVVWAHAraWVVVVVVWWVWVVWVVV
tot
i ArfWWVWWWWWVWtAAlVWVWVVWVWWWWWVVWWVVWVV^^
In de Nederlandse zakenwereld worden steeds vaker steeds duurdere relatie-
feschenken gegeven. Over het algemeen schat men b(J de grote relstiegeschenken-
bedrüven dat de omzet dit jaar ten minste 10 tot 15 percent hoger ligt dan die van
het vorig jaar. Daarbij spreekt men over geschenken die In prijs variëren van 1
tot 150. Meestal komt het neer op geschenken in de prijsklasse van 20 tot 30
gemiddeld. Maar dat is weer sterk afhankelijk van de klantenkring van het betref
fend relatiegeschenkenbedrijf.
Een van de handigste „uitvindingen” van de laatste tijd
vinden we wel de Caddy, een rek om fietsen aan de auto mee
te nemen. Het is een rek van metalen buizen (voor een deel
van een kunststofhoes omgeven), dat gemakkelijk in elkaar
te zetten is; dat ook gemakkelijk aan de auto te bevestigen is,
zonder dat het beschadigingen veroorzaakt. Er zijn geen gaten
nodig om de Caddy vast te zetten. De vernuftige geest achter
dit door Tunit-Rijswijk (Z.-H.), (070-982327), uitgebrachte stuk
veervoersgereadschap. heeft handige grepen om de zaak vast
te zetten bedacht.
steding zal vooral veel vrouwen trek
ken, want zaken als borduren, ma
cramé, weven, spinnen, pottenbakken
sieraden maken, textiel verven enz.
komen er volop aan hun trekken.
De beurs is open van 12.00 tot 17.00
en van 18.30 tot 22.30 uur. Op zondag
van 11.00 tot 17.00 uur. Bereikbaar
heid op de autoloze zondagen is geen
probleem, want met trein en metro
komt men tot voor de deur.
degenen, die het met een vouwfiets niet zo zien zitten, is dit
een oplossing. Trouwens: Drie vouwfietsen neemt men ook
niet zo maar mee achter in de bagageruimte.
We moeten zeggen, dat we zeer enthousiast over dit produkt
zijn. Je kunt nu ergens naar toe toeren en ter plekke op de
fiets stappen, op de echte fiets dan.
Het rek past op vrijwel elke auto, maar er zijn uitzonde
ringen zoals de Volkswagen. Daar moet men wel even naar
informeren. Het plezierige van dit ook voor een man met twee
linkerhanden te bevestigen hulpstuk is, dat men er zo nodig
drie normale fietsen mee kan vervoeren. Dus vooral voor
B. H. Langeveld: „Wanneer je iemand
een beetje persoonlijk geschenk geeft,
deklasseer je het wanneer het vol recla
meteksten en telefoonnummers zit”.
Niet lang geleden heeft het burean
Ogilvie bij grotere kantoren, instellingen
en bedrijven geënquêteerd hoe het nou
precies zat met het waardeoordeel over
het relatiegeschenk. Bovenaan de rij ge
dachten die het gegevene oproept, staat
die aan vriendschap; zakelijke vriend
schap wel te verstaan. De helft van de
geschenken stijgt boven het bedrag van
een tientje uit. Verzekeringsmaatschap
pijen en banken geven door de bank
genomen minder waardevolle cadeaus
aan hun relaties.
uitgaande van een toenemende schaal
vergroting een verdere uitbreiding van
het aanbod en bovendien uitgaande van
een slechts geringe welvaartsstijging, de
jaarlijkse stijging van de omzet op ca.
10 procent ramen. Dat betekent dat in
1977 de doe-het-zelf-markt een om vang
van circa 1.5 miljard zal halen en in
1980 de 2 miljard gulden-grens zal pas
seren.
Voor de blijvers onder hen en voor de
grotere bedrijven is de wassende stroom
van relatiegeschenken die elk jaar in de
laatste maanden ons land overspielt, een
beste bron van bestaan. Elke voorzichti
ge schatting die de werkers in deze
weinig bekende branche doen, loopt in
de tientallen miljoenen guldens. In vroe
ger jaren nog wel eens conjunctuurgevoe
lig. Maar nu onafhankelijk van de ups
en dows in de economie steeds uitdij
end. Een zwaar betaalde golf van goed
heid.
is
de
De foto’s zijn van Ichsam Pohan, de
tekeningetjes van Raden Suwondo Sude-
wo en het omslagontwerp is van Henk
de Boer. Voor degene die belangstelling
heeft voor de keuken van het Oosten,
een onmisbare gids in de geurige en
kleurige wereld van de meest uitgebrei
de rijsttafel tot en met de eenvoudigste
hapjes voor tussendoor.
belangstelling om dat boek. Ze blijft
verbaasd.
dat was een succes door de
verhaaltjes en herinneringen tsusen
recepten door.
behang f112
ƒ21 miljoen en
Door World Selection 1973, een instel
ling, die produkten voor de particuliere
sector beoordeelt, is een gouden me
daille toegekend aan Sigma Coatings
voor de Histor Aqua, een verf die met
water verdund kan worden en waarvan
de spatten en vlekken met water verwij
derd kunnen worden en toch de normale
hoogglanskwaliteit heeft. Wij schreven
daar in deze rubriek al eerder over.
„Het ligt er sterk aan, aan wie je het
geeft. Aan het personeel met natuur
lijk uitzonderingen wordt veelal blan
co gegeven. Men weet toch wel van wie
het komt. Hele dure cadeaus graveert
men ook niet, want dan verminder je
duidelijk de waarde”.
B. H. Langeveld: „Zo langzamerhand
is men een beetje ballpoint-moe gewor
den in de relatiegeschenkenbranche”.
Waar Parker-importeur Lennox (haalt je
de koekoek) natuurlijk lijnrecht tegenover
staat: „Iedereen wil best een goede ball
point. Als je er al een hebt doe je er je
familie een plezier mee. Het kan alleen
in die zin negatief uitvallen, dat men
zegt: Góh, alweer een ballpoint”. L.
Nederhorst: „We hebben er duizenden
verkocht. Je begrijpt niet waar ze blij
ven. Ja, misschien raakt iedereen ze op
den duur weer kwijt. Maar soms vraag
ik me af: hoelang blijven we zoveel
ballpoints per jaar verkopen”.
Assistent-verkoopleider F. E. van der
Ham van Lennox in Amsterdam: „Vroe
ger was het relatiegeschenk in Neder
land echt een stiefkind. Was er een jaar
niet zoveel geld, dan liet men het ach
terwege. Nu zegt men: als het een slecht
Toch zou deze kookbijbel bijna niet
verschenen zijn, want toen zij van de
uitgever de opdracht ontving, had de
dokter haar juist een absoluut lees- en
schrijfverbod opgelegd, in verband met
een ernstige oogziekte.
Na allerlei andere methoden gepro
beerd te hebben (onder andere gebruik
maken van een bandrecorder) dicteerde
zij het boek tenslotte aan haar man, die
alles met de hand opschreef en het later
uittikte. Het is een geweldig boek ge
worden. Niet alleen door zijn omvang,
de kleurenfoto’s en de tekeningen, maar
vooral door de inhoud. Jammer is het
dat de uitgever niet een alfabetische
inhoudsopgave in het boek heeft opgeno
men. De schrijfster heeft hem wel ge
schreven, verzekerde zij mij. Het is iets
dat in zo’n naslagwerk niet mag ontbre
ken.
De koper van het boek zal vooral veel
plezier beleven aan de recepten voor
sambals, die Boet (de man van Beb
Vuyk) met soepele pols en grote kracht
heeft gedraaid (gewreven). Er staat een
Sambal Boet in het boek, die de Vuyks
vaak in plaats van bloemen meenemen
als presentje voor vrienden bij wie ze op
bezoek gaan.
Van de totale verkopen van ijzerwa
ren en gereedschappen in 1971 van naar
schatting 205 miljoen is het merendeel
te vinden in de hoek van gereedschap
pen met een aandeel van 150 miljoen
en dan nog voornamelijk betrekking
hebbende op elektrische gereedschappen,
waaraan alleen al 110 miljoen gulden
werd uitgegeven. Er worden dan ook per
jaar naar schatting 400.000 stuks elektri
sche handgereedschappen op de Neder
landse markt gebracht, waarbij het op
valt dat de meertoerige slaeboormachi-
nes bezig zijn de lichtere (en goedkope
re) boormachines uit de markt te ver
dringen.
Elk jaar weer proberen de grote be
drijven tegen elkaar op te bieden in
exclusiviteit. B. H. Langeveld van Van
Slobbe: „Ik sjouw de helft van het jaar
Europa af naar nieuwe artikelen. Maar
in Nederland zijn er twee dingen die
moeilijk liggen. Heb je iets werkelijk
nieuws dan heeft je concurrent dat een
maand later ook en wat misschien
nog meer steekt je klant probeert de
artikelen die jij hebt gevonden en in
wederverkoop hebt, te betrekken van de
fabriek. Hij laat mij het artikel tonen
en gaat dan zelf de bron proberen te
vinden. Misschien zijn we in dit land
nog niet helemaal rijp voor de relatiege
schenkenhandel”.
jaar is geweest kan het wel eens heel
noodzakelijk zijn een vriendelijk gebaar
door middel van een geschenk naar je
klanten te maken. Het echte omkoopidee
dat jaren geleden nog wel eens heerste,
dat relatiegeschenken er alleen maar
waren om iemand in een bepaalde rich
ting te duwen, is verdwenen. Het moet
tegewoordig alleen maar bevestigen dat
er prettig zaken is gedaan in het afgelo
pen jaar”.
Door driehonderd firma’s waren ruim
zevenhonderdvijftig verschillende pro
dukten ter beoordeling ingezonden. De
beoordeling door een onafhankelijke ju
ry geschiedde op basis van vergelijking
met gelijksoortige producten in gespecia
liseerde laboratoria.
DEN HAAG. De omvang van de
bestedingen in de doe-het-zelf markt
maakt deze tot een der snelst groeiende
van ons land. Dit valt op te maken uit
het feit dat de totale detailhandelsomzet
die in 1961 nog maar circa f 100 miljoen
beliep, in 10 jaar tijd verachtvoudigd is.
De verwachting is dat de omzet van
doe-het-zelf-artikelen dit jaar verder zal
toenemen tot rond f 1 miljard. Dit meldt
bet Amsterdamse bureau Ecoplan in een
rapport over de Nederlandse markt voor
doe-het-zelf artikelen.
Wat niet wil zeggen dat de Nederland
se zakenwereld miljoenen zonder bijbe
doeling zal gaan uitgeven. Nee, de kost
blijft steeds voor de baat uitgaan. Van
daar dat vooral op de kleinere weg
gevertjes maar al te vaak een em
bleem of een naam prijkt. Afgezien van
de telefoonnummers. F. E. van den Ham:
Een paar handige tips nog bij het gebruik van de Caddy,
die voldoet aan de wetteljjke eisen van vervoer. Om de fiets
aan het rek vast te zetten kan men het best een haakbinder
(enkelvoudige spin) gebruiken. Met een kabelslot kan men rek
en fietsen „vergrendelen” voor als men even de auto uit wil
en niet gaat fietsen. Als men enkele fietsen meeneemt zal
men wel een extra nummerbord nodig hebben, omdat de fiet
sen het origineel onleesbaar maken.
Het relatiegeschenk moet de geur van
exclusiviteit meedragen. Vandaar de
wijnrekken, de thermometers op kwarts-
In de lijmsector zijn er enkel»
nieuwtjes. Bison-tix, de contactlijm van
Perfecta Chemie, die tot nu toe alleen
maar verkrijgbaar was in bussen vanaf
kwartliters tot en met tien liters, is nu
ook verkrijgbaar in tubes met een in
houd van resp. 45 en 110 cm3. Een
verbetering, omdat men voor kleine
klusjes nu niet meer met de grote pot
op stap hoeft. Bison-tix is geschikt voor
het lijmen van formica, board, kurk,
fineer, rubber, leer, textiel enz. op hout,
spaanplaat, beton, metalen enz. en on
derling. Rambo heeft een tweecompo-
nenten-ijzerlijm op de markt gebracht.
Het produkt wordt in twee tubes gele
verd. Uit beide knijpt men een zelfde
hoeveelheid en mengt die voor verwer
king.
Wat volgens Langeveld ook moge blij
ken uit de vele handelsreizigers die een
relatiegeschenkbedrijfje op poten zetten.
Alsof dat met hun vakkennis mogelijk
is. „Op het ogenblik zijn er zo'n 600
relatiegeschenkbedrijven. Maar ik durf
rustig te stellen dat 90 procent daarvan
eendagsvliegen zijn. Vertegenwoordigers
die denken dat je zoiets met f 5000 van
de grond krijgt. Een paar maanden nadat
ze begonnen zijn, verdwijnen ze weer
even snel van de markt als ze er
kwamen”.
Nog steeds worden de relatiegeschen
ken aan het eind van het jaar overhan
digd of opgestuurd. Steeds minder gebeurt
het met nieuwjaar. Adj,unct-directeur L.
Nederhorst van Staat in Meppel: ..Het
nieuwjaarsgeschenk verdwijnt. Wanneer
men vroeger een gulden of twintig over
had voor een geschenk, wordt dat be
drag nu in tweeën of in vieren opge
splitst en laat de vertegenwoordiger van
het schenkende bedrijf twee- of vier
maal zijn relatiegeschenk achter”.
Naast een reeks noviteiten zoals
zelfleg-tapijt, een smidse met aan
beeld, jute voor de wand, een
nieuw soort zelfleg parket vindt men
er ook natuurlijk alles wat maar met
doe-het-zelf- bezigheid te maken
heeft zoals gereedschappen, kunstof-
fen, bouwpakketten, vulmiddelen, lij
men, opbergsystemen, bouwmateria
len, tuinartikelen enz. enz.
Dit is een standaardwerk met zo’n
zeshonderd recepten uit alle delen vaa
de Indische archipel. Het is bovendien
doorschoten met foto’s en tekeningetjes.
De opbouw is logisch en weldoordacht.
Elk hoofdstuk begint met de eenvoudig
ste gerechten. Aan het einde staan tel
kens de ingewikkelde schotels. Ze zijn
origineel en door de schrijfster steeds
zelf geprobeerd. En dat is nog wel het
belangrijkste.
B. Langeveld, directeur geschenken-
bedrjjf, toont een thermometer (dit jaar
erg „in").
Na veertig jaar schrijfstersschap
vorig jaar haar verzameld werk bij
Uitgeverij Querido verschenen. Een tien
tal journalisten van dag- en weekbladen
meldde zich toen bij haar voor een_
vraaggesprek. „Nu heb ik dit kookboek
geschreven”, zei ze mij „en de hele
vaderlandse pers dient zich aan.” Ze kon
hot nnff niet anoH vorworVan ol
Directeur B. H. Langeveld van Van
Slobbe in Rotterdam zegt: „Je moet
onderscheid maken in premiums (weg-
geefartikelen bij een produkt of artike
len op bonnen van een bepaald produkt),
reclameartikelen (waaronder ik de goe
de kopere weggevertjes versta) en rela
tiegeschenken. De laatste categorie geeft
blijk van de waardering voor de dat
jaar ontvangen opdrachten. Het gebeurt
wel eens een enkele keer dat het anders
om gaat: dat men iets geeft om een
opdracht van een ton binnen te slepen.
En dan gaat het om draagbare tv’s en
zwembaden. Maar dat betreur ik. Daar
door zou het de schijn van omkoperij op
zich kunnen laden. En dat moet je mijns
inziens trachten te voorkomen”.
Lennox Amsterdam: „Gemiddeld ge
nomen schatten wij het geschenk dat bij
ons wordt afgenomen tussen de 7 en
ƒ10. Staat in Meppel: „Wij werken echt
voor de middenklasse, ƒ4 tot f 7”. Van
Slobbe in Rotterdam: „Gemiddeld ƒ20
tot 30, maar het zou me niet verbazen
wanneer het landelijk nog hoger lag”.
kristallen, de leren onderzetters met al
lerhande afbeeldingen, langzaam aan de
agenda’s, de asbakjes, de glazen een
beetje verdrongen hebben. Wat eeuwig
heidswaarde schijnt te hebben is de
goede oude ballpoint. Op een enkele
uitzondering na.
Romanschrijfster Beb Vuyk, van wie
dit bij de de Uitgeverij Luitingh B.V.
verschenen boek is, heeft er „eindeloze
etentjes gedurende het weekeinde met
vrienden” voor over gehad. Overigens is
dit haar tweede kookboek. Haar eerste
verscheen al bijna tien jaar geleden
onder de titel „Eet een beetje heet”. Ook
succes door de korte
de
De hoogtijdagen van het relatiege
schenk zijn weer aangebroken. Zakelijk-
Nederland schenkt weer voor ettelijke
miljoenen guldens cadeautjes van de
meest uiteenlopende aard met ver in het
achterhoofd dat de zakelijke relatie er
alleen maar baat bij kan vinden. De
vleesplanken, wijnrekken, aktentassen, ijs-
emmers, leren dozen, aanstekers, ball
points, onderzettertjes, agenda’s, thermo
meters. vochtigheidsmeters. glazen,
schrijfsets, slabestekken. enzovoorts, en
zovoorts vliegen de deur weer uit.
Houdt u van Indisch (Indonesisch)
eten? En bent u ook zo iemand die wel
eens een cadeautje geeft waar je zelf
later ook nog plezier aan kunt beleven?
Dan onmiddellijk de volgende tip note
ren: Het Groot Indonesisch Kookboek
(afgewisseld met Chinese recepten).
Ik geef u dit met opzet als tip voor de
komende feestelijke dagen. Het is wat
duurder dan de kookboeken en -boekjes
die wekelijks verschijnen.
Lisbeth Perrone heeft een boek over
naaldtechnieken geschreven: „De nieuwe
wereld van de naaldkunst” (uitgeverij In
den Toren, Baarn). Het gaat hier om het
fijnere werk met de naald. Het boek
staat vol met ontwerpen, met voorbeel
den van allerlei steken, allerlei technie
ken (kloostersteek, petitpoint, goblin
en sudan). Van elk voorbeeld trekt men
een afbeelding van het resultaat (de
stof) en van de werkwijze (op ruitjespa-
nier) aan.
In 1971 beliepen de consumptieve be
stedingen aan doe-het-zelf-artikelen
(hout, verf, behang, ijzerwaren en ge
reedschappen, vloerbedekking lijm en
kit e.d.) in Nederland circa 800 mil
joen, verdeeld over de belangrijkste arti-
kelgroepen waren die bestedingen als
volgt verdeeld: hout en houtwaren 125
miljoen, verf en verfartikelen 140 mil
joen. ijzerwaren en gereedschappen 205
miljoen, vloerbedekking f 150 miljoen.
miljoen, lijm en kit
diversen 50 miljoen.
Twee jaar geleden was de ijsemmer
een topper; nu heeft iedereen er een of
meer in huis en worden thermometers
en wijnrekken per gros afgegeven. De
maanden november en december staan
bol van de goed bedoelde, maar vaak
nutteloze cadeaus.
De Nederlandse verfindustrie boekte
in 1972 een omzet, inclusief export, van
530 miljoen (fabrieksprijzen) tegen
505 miljoen in 1971. Het aandeel daar
van voor de doe-het-zelf-markt is voor
verleden jaar berekend op 21,3 percent,
overeenkomende met een waarde van
f 113 miljoen. Hoewel de Nederlandse
verfindustrie een uitermate sterke posi
tie inneemt op de binnenlandse verf-
markt, wordt de invloed van buiten
landse verfindustrieën gestadig groter.
Deze bereikte vorig jaar zelfs een aan
deel van 20 procent met een waarde van
circa 60 miljoen.
De expansieve groei die de gehele doe-
het-zelf-markt te zien heeft gegeven
doet zich ook voor op het gebied van
Wie op de hoogte wil blijven van
de nieuwste (en misschien ook wat
oudere) snufjes kan van 17
en met 25 november terecht in het
Ahoy-gebouw te Rotterdam-Zuid
waar voor de derde maal de doe-het-
zelf-en creatieve vrijetijdsbestedings-
beurs” Eigenhandig” wordt gehouden.
Men kan daar onder meer iets zien
en te Voeten komen over de cursus
zelf metselen door amateurs, die
sinds kort door de Vereniging De
Nederlandse Baksteenindustrie wordt
gegeven in diverse plaatsen. Wie het
wil kan daar in Rotterdam zelf een
stukje metselen.
Op de beurs kan men zich
laten informeren over de groeiende
stroom materialen, waarmee men de
wand kan aankleden. Twintig stands
zijn er voor ingericht.
De afdeling creatieve vrije tijdsbe-
behang. In 1971 besteedde men in Ne
derland naar schatting 240 miljoen
voor 32 miljoen rollen behang voor wo
ningen en kantoren, waarvan ongeveer
ter waarde van 112 miljoen voor doe-
het-zelf-doeleinden. Volgens een onder
zoek van het CBS was dat in 1968 nog
maar ruim 44 miljoen gulden. Deze groei
is des te opmerkelijker omdat de muur
verven een sterke groei vertoonden en
een zeer groot aantal nieuwe wandbe-
kledingsprodukten op de markt is geko
men.
Voor de komende jaren kan men,
