Romantisch-naïeve
Compact stuk knap gespeeld
il
blik op ver verleden
CONCERT
9
Puccini’s opera in Amsterdam
Vlaamse La Bohème werd
alle bravoure onthouden
Engagement
in de film
m
Boekhandel H. de Vries
Yamaha Orgels
Alphenaar
Fred Brekelmans
r
Tijdelijke sluiting
Shaffy overwogen
Ontdek het bij
CINESTUD IN
KRITERION
c
Het fijne van de boekhandel:
je vindt er het nieuwste
Ged. Oude Gracht 27
en Jacobynestraat3, Haarlem
VOORLICHTINGS-
„DE VROUW IN HET MAANLICHT”
„STERF DE MOORD” DOOR CENTRUM
17
V R IJ D A G
1 6
NOVEMBER
19 7 3
N achtvoorstellingen
Filmmuseum
15.-
56
JCartevensen
Roeven ocRt niet
onRetaalRaarte wezenl
op
door
T
R-
iR
ke, zo
HAARLEM Het is met de op
voering van het toneelstuk „Sterf
de moord” van J. Bernlef als met
het decor van Cees Wolfrat waarin
het wordt gespeeld. Dat decor stelt
een soort wachtkamer voor, heel
eenvoudig: Een oplopende vloer,
drie wanden met een deur en twee
ramen in perspectief. Kijk je goed,
dan blijkt dit perspectief sterk
overdreven en de zee waarop de
ramen uitzien onbeweeglijk. Het
suggereert geen natuurlijke diepte,
maar stelt een diepte vóór.
Harald en Maud
GISTERMIDDAG om twee
uur is in het Amsterdamse Kri
terion het vijfde Internationale
Studentenfilmfestival Cinestud
73 begonnen met ter inleiding
een selectieprogramma uit de
oogst van studentenfilms in de
periode 1970-1973. ’s Avonds om
19.30 en 22.00 uur kwamen res
pectievelijk Amerikaanse en
Duitse bijdragen aan bod, ter
wijl om 0.30 uur een zogenoem
de Informatievoorstelling plaats
vond die ditmaal gevuld werd
met „Chili en Cuba onder een
vlag” van Santiago Alvarez,
vallend dus buiten het eigenlijke
kader van Cinestud.
Great Waltz
Dwaallicht
ADVERTENTIE
kunstwerk
romantisch-naief
Op maandag 19 november
AANVANG 20.15 UUR
Polio
ADVERTENTIE
TOEGANG VRIJ.
JAC HEIJER
UW BETAALBARE JUWELIER.
J. H. MOOLENIJZER
CHARLES BOOST
I
in de tuinzaal van het Concert
gebouw Lange Begijnestraat -
Haarlem.
de
aan
- en
<ses.
orm-
erde
iliteit
i de
vóór
relijk
ibele
>epel
- elk
>ch
na's
Gespeeld wordt op het wereld
beroemde theaterorgel de EX42
Tevens kunt u de nieuwe mo
dellen BK 40 - B 30 R - B 10 R
en B 5 C R beluisteren.
Pat Andrea illustreerde het boek: te
keningen die soms doen denken aan 19e
eeuwse prenten, soms aan -heel modern
werk. Zijn orginele tekeningen zullen in
de diverse Bijenkorffilialen ter verkoop
worden opgehangen. Gisteren waren ze
alle te bezichten op een kleine expositie.
Het is een gelukkige combinatie ver-
teller-tekenaar De Boer-Andrea, die sa-
Zoals we het festival nu kunnen
overzien, zijn er naast middelmatige
en nauwelijks interassante pogingen
tot film ook veel boeiende en vernieu
wende dingen te zien. En krijgt men
in ieder geval wel duidelijke bewij
zen in handen gespeeld, niet alleen
dat overal ter wereld druk gefilmd
wordt maar ook dat de films als
de Nederlandse film, waarbij de Kri
tische Filmers Breda en hun werk
wijze als discussie-onderwerp dient.
Die discussies zijn trouwens ook een
nieuw element in dit nog aan geen
tradities gebonden festival.
ed)
Ie
NAAST CINESTUD '73, die iedere
dag voor een gloednieuw programma
van korte films zorgt in Kriterion,
zijn er ook andere programma’s te
noemen die zorgen voor wat opleving
op de Amsterdamse bioscoopagenda.
sn.
azen
een
- een
een
zee
ierg-
Deze
ft een
iaard-
poel-,
n een
gerust
telijke
ening,
ie na-
icatiè,
renrek
:onder
B
Het is wel heel toevallig dat men de
beide opera’s binnen drie dagen in Am-
slerdag kan horen. Leoncaballo, die in
de laatste jaren van de vorige euw vel
beroemder was dan Puccini, had de
opdracht gekregen om de novelle „La
Vie de Bohème” van Henri Murger te
componeren. Aangezien hij het te druk
had met andere opdrachten vroeg hij
Puccini deze opdracht over te nemen.
Na twee jaar bleek dat zij beiden aan
„La Bohème” werkten. Puccini’s versie
had het meeste succes en Leoncavallo
kwam niet meer aan bod.
Maandag 19 november zal bijv, om
10.30 Joris Ivens, pas terug uit de
Volksrepubliek China, verder George
Sluizer en Solomon Bekele (als verte
genwoordiger van de Pan-African Fe
deration of Filmmakers) het resp.
hebben over Film en Politiek en Film
en de Derde Wereld. Meer over de
vormen van filmengagement en over
de voor- en nadelen van de zuiver
politieke pamflettistische film en de
sociale protestfilm kan men vinden in
het uitgebreide programmablad van
Cinestud 73 dat een aantal schrijvers
in ongewild debat met elkaar laat
komen door verschillende mensen,
o.w. Haanstra en Sluizer zich te laten
uitspreken over het onderwerp.
Mimi het arme naaistertje zag er echt
bekommerd uit en zong haar hele partij
zonder zangeressen-allures. Erika Pau-
wels heeft niet zo’n sterk geluid, maar
zij gaf heel bewust niet meer dan uiter
lijk noodzakelijk was. Haar tegenspeler
Nick Dumont (Rodolphe) legde er zo nu
en dan wel een extra schepje op, maar
AMSTERDAM (ANP). Het bestuur
van de stichting Shaffy theater in Am
sterdam houdt ernstig rekening met de
noodzaak het theater per 1 maart 1974
tijdeïijk te sluiten.
Zoiets is ook aan de hand met de
manier waarop het stuk geschreven is
en wordt gespeeld. De opvoering schept
geen illusie, maar toont aan. De vier
mannen die het stuk bevolken zijn jonge
spelers. Zij spelen echter personages die
veel ouder moeten zijn, maar doen dat
zonder schmink of psychologisch verant
woorde typeringskunstjes. Uit hun ge
sprekken en handelingen blijkt dat ze
méér zijn dan toevallige individuën en
dat het stuk méér is dan een sick joke
over vier ernstig gehandicapten.
We zien een lamme die nog wel kan
praten en aldus de baas speelt over een
blinde, een dove en een doofstomme. Ze
zijn 14 dagen in een vakantieoord ge
weest en wachten op de boot naar huis.
Heel precies zijn hun onderlinge relaties
getekend. De lamme haat de doofstom
me, terecht want deze kan nog wel
lopen. De doofstomme geeft blijk van
genegenheid voor de blinde, terecht
want deze mag dan wel kunnen praten
maar kan tenminste niet zien. De blinde
speelt het geweten van het viertal; met
opgeheven vinger leest hij de les. De
dove kan liplezen, is daardoor telkens
laat in zijn reacties en doet daarom
onnozel aan.
Maar hem geeft Bernlef de meeste
stuk speelgoed en geeft zijn voorkeur
voor een Tommy-gun te kennen. Een
fiash-back maakt duidelijk waarom.
Hij droomt ervan zijn ouders te wre
ken die gedood werden door een
geweer als deze speelgoed Tommy-
gun. Een weinig verheffend en naief
soort propagandafilmpje dat alleen
maar de reden van Israel’s huidige
politieke achterdocht kan illustreren.
Zo begint het titelverhaal van de bun
del „De vrouw in het maanlicht”, die
gistermiddag in een volle bovenzaal van
de Bijenkorf in Amsterdam, door uitge
verij Sijthoff werd gepresenteerd. De
„zonderlinge verhalen” werden geschre
ven door Herman Pieter de Boer:
,,’s nachts, als alles stil is. En buiten op
het land kan het nog heel stil zijn”.
Ton Lensink las voor vele aanwezige
een paar verhalen voor op de manier,
waarvan hij alleen bet geheim bezit, so
noor en melancholiek. „Ik kende Herman
Pieter niet zo goed, vertelt hij erbij, maar
toen ik zijn verhalen had gelezen hield
ik van hem.”
Alhambra 2 bijv, brengt met „Ha
rald and Maude” nieuwe gezichten op
het doek in de hoofdrolspelers Ruth
Gordon en Burt Cort. Zij geven een
niet meer zo origineel gegeven van
een liefde tussen een jonge man en
een oudere vrouw nieuwe inhoud,
dank zij regisseur Hal Ashby, die ook
„The Landlord” maakte. Twee origi-
’nele karakters, ieder op eigen manier,
hoogst merkwaardig samengebracht,
wat leidt tot een charmante liefdes-
comedie die aardige momenten heeft,
maar niet tot een meeslepend geheel
weet uit te groeien.
men een
maakten.
Het orkest van de Vlaamse Opera
onder leiding van Luigi Maartelli zorgde
voor een uitnemende ondersteuning.
De totaal indruk was dat de zangers
zich bijzonder goed aan de aanwijzingen
van de regisseur dr. Walter Eichner
hielden. Hij had hen kennelijk op het
hart gedrukt zich van alle bravoure te
houden en daardoor kreeg de voorstel
ling een zekere matheid. Toch blé'ek dit
aan het eind een Winstpunt te zijn, want
de sterfscène was door de hulpeloosheid
van de armelieden opeens zo schrijnend,
dat de angstschreeuw van Rodolphe
iedereen door merg en been ging.
Uitvoering van alle plannen in en
door het Shaffy theater is sterk afhan
kelijk van de financiële steun van de
overheid, aldus het bestuur. Thans wor
den subsidies ontvangen van de gemeen
te Amsterdam en van de provincie
Noord-Holland. Het ziet er naar, jpt ,dat
de gemeente Amsterdam voor het thans
reeds begonnen seizoen nauwelijks meer
kan bijdragen dan vorig seizoen het
geval was Toen werd 140.000 gulden
gevoteerd, maar om het theater draaien
de te' houden is een bedrag van 340.000
gulden nodig. Het ministerie van CRM is
volgens het bestuur vooralsnog niet in
staat en bereid subsidiëring te overwe
gen.
AMSTERDAM. „Mans en Janne
hadden op het laatst zoveel kinderen dat
ze de tel kwijtraakten. Hun schamele
huisje wemelde er van. Kinderen sliepen
onder de dakpannen, in de kelder en op
de keukenplanken. Als je een kast open
deed, zat er een kind te poepen of van
de honing te likken.”
DE 75STE verjaardag van Joris
Ivens is voor het Filmmuseum aan
leiding op woensdag a.s. enige histori
sche hoogtepunten uit het werk van
onze filmpionier te brengen, zoals
„Regen” uit 1929, „La Seine a recon-
trée Paris (’57), a Valparaiso” (63),
„Pour le Mistral” (’65) en „Rotterdam-
Europort” (’66). Donderdag volgen
dan nog „Spanish Earth (37) en „Le
Ciel, la Terre (’65)'
gisch-Nederlandse co-productie „Het
dwaallicht” in première gegaan, een
verfilming door Frans Buyens van de
bekende novelle van Willem van Els
schot, die probeert trouw te blijven
aan het origineel maar daardoor als
langdradig, onduidelijk en moeizaam
verlopend overkomt.
Een zonderlinge wereld schiepen ze
samen, een wereld die we bijna vergeten
hebben tussen machines en efficiency. De
wereld van de bakker, die zijn vrouw
onder de bakkerskar moest spannen
„omdat de trekhond dood is”. De wereld
van de waarzegster en de vrouw in het
glazen bad: droevige werelden soms, en
dan weer opeens gek, verrukkelijk,
speels. Wie terug verlangt naar het
directe, de eenvoud van weleer, of naar
dingen, die misschien wel nooit bestaan
hebben, mag dit niet missen: „De vrouw
in het maanlicht.”
DE UITKIJK brengt een reeks
nachtvoorstellingen onder de verza
meltitel „Nachten van de Filmcritici”,
wat betekent dat iedere week de
voorkeur van een bepaalde filmcriti
cus vertoond wordt. Deze week is dat
B. J. Bertina, die als meest onder
schatte film van het afgelopen sei
zoen John Houston’s „Fat City” op
zijn verlanglijstje heeft geplaatst.
Verder geen grote veranderingen op
de nachtelijke programma’s na die
Cinestud 73 in Kriterion brengt. Een
tweetal marathon-voorstellingen van
Nederlandse films loopt daar uit tot
circa 7.30 in de volgende ochtend.
Verder brengt Cinétol als z.g. „Wak-
kerblijvertje” de western van Burt
Kennedy, „The War Wagon” met
John Wayne en Kirk Douglas.
Cinestud werd in 1960 in het leven
geroepen op initiatief van P. Hans
Frankfurther die nog altijd in het
bestuur van de Stichting zit. De be
doeling was meer aandacht te schen
ken aan het filmwerk van studenten
en tegelijk dit werk te stimuleren
door het creëren van vertoningskan-
sen. Uiteraard vielen onder het begrip
studenten ook leerlingen van Filma
cademies. Hoewel in het begin onder-
scheid werd gemaakt tussen beide
categorieën (de laatste was immers
meer professioneel bezig), is men
daar van afgestapt. Nu wordt ieder
onafhankelijk en beginnend filmer
geaccepteerd, waardoor de keus wat
ruimer is komen te liggen.
Er is in de loop van die dertien
jaar tussen het eerste en het vijfde
Internationale Studentenfilmfestival
natuurlijk het een en ander veran
derd. Cinestud 60 was nog een sprong
in het duister, een poging iets te
beginnen, waarvan men omvang en
uitslag niet kende. Ook internationaal
een compleet nieuwe onderneming.
Hamburger, Rutger Weemhoff;
liggend Elias van Zanden.
KRUISWEG 47-49 HAARLEM TEL 023-320244
xGen.Oranjestraat 83z
WIE WAT WIL weten over wals-
koning Johann Strauss kan deze
week terecht in Bellevue Cinerama,
dat Andrew L. Stone’s „The Great
Waltz” vertoont met Horst Buchholz
als de muzikale hoofdpersoon.
„L’Héritier” van Philippe Labro,
hier vertaald als „Het imperium van
een Playboy”, gaat als première in
Calypso met als voornaamste attrac
tie de aanwezigheid van Jean-Paul
Belmondo. „Rode Zon over de Bospo
rus” die eigenlijk „Innocent Bystan
ders” heet is een ongewone spionage-
film van Peter Collinson die in Cine
ac Damrak te zien is en Stanley
Baker en Geraldine Chaplin samen
brengt in een overbekend genre, dat
echter van regisseur Collinson opval
lende impulsen krijgt.
Jacques Deray die „Rififi a Tokio”,
„La Piscine” en „Borsalino” maakte,
heeft een origineel gangsterthema
aangeboord in „The Outside Man”
(„Achtervolging in Los Angeles”) met
bekende acteurs als Jean-Louis Trin-
tignant, Romy Schneider en Ann-
Margret De film loopt in Rem-
Van links naar rechts: Ad van Kempen, letterlijk aan ieders lip, omdat hij een
gretig kijker is. Zodra hij de werkelijk
heid niet meer wil zien en zich afsluit,
komt dat des te dramatisch als een
climax in het stuk aan., Rutger Weem
hoff toont zich als de blinde het meest
gevoelig van het viertal. Maar de sym
pathie die je voor hem koestert verkeert,
als je merkt dat het juis zijn ontvanke
lijkheid en intelligentie is waarmee hij
doeltreffend wraak kan nemen. De tra
nen die hij in zijn ogen krijgt wekken
dan geen meelij meer op.
De voorstelling is vanavond en zater
dagavond in de Haarlemse stadsschouw
burg.
dat kan zijn partij hebben en zijn stem
ook. Gerda Tilman (Musette) liet geen
twijfel bestaan over haar voortvarend
heid. Zij typeerde haar rol uitstekend -
een mainteneetje met een hart van
goud. Het tweede bedrijf begon pas te
leven toen zij opkwam en zij zette de
boel behoorlijk op stelten.
Echter het al dan niet vereiste
engagement is niet de enige vernieu
wing die zich in Cinestud 73 voor
doet. Er zijn op vrijdag en zaterdag
nachtmarathons aangekondigd, die
van 0.30 tot 6.30 uur duren en door
overlevingskansen. De doofstomme, de
lamme en de blinde sterven de mobrd
door de onmogelijkheid en de eigen
onwil om naar elkaar te luisteren of
zich te verstaan te geven. Maar de dove
blijft over. Hij vraagt aan het slot,
stilletjes voor zich uit, of zijn zoon hem
nog eens wil schrijven. Hij zit geïso
leerd; hij wil niet meer naar de werke
lijkheid (liefst drie lijken naast hem)
kijken. Maar vraagt nog om contact,
maar dan via een brief, het geschreven
woord. Praten heeft geen zin, schrijven
wel. Dat is geen verwonderlijke conclu-
sie voor een schrijver als Bernlef die
zich sterk bezig houdt met functie en
betekenis van de taal.
En bovendien wijkt Bernlef met deze
toch nog wel optimistisch te noemen
conclusie af van absurdistische toneel
schrijver als Ionesco en Beckett, met
wier werken „Sterf de moord” giste
ren bij de première in de Haarlemse
schouwburg veelvuldig is vergeleken.
Voor sommigen zal het thema van het
stuk een afgekauwde zaak zijn. Maar
net als met het decor zit er meer in, als
je langer blijft kijken. Wel beperkt het
literaire aspect de inhoud van het stuk.
Mag het thema eerder gehoord zijn, de
uitwerking is opvallend goed. Wat je
noemt een goede bijdrage tot het Neder
lands toneel. Bernlef heeft het stuk
geschreven in zeer nauwe samenwerking
met spelers, eerst op het Instituut voor
Theateronderzoek, nu met toneelgroep
Centrum. De sX'f die de acteurs aan
droegen op zijn ia^ën heeft hij strak en
sober gecondenseerd in toneelbeelden en
dialogen. Even compact zijn de spelers
met regisseur Christiaan Nortier te werk
gegaan. De spelers uiten zich strikt per
soonlijk, reageren voortdurend op elkaar
en hebben op overtuigende wijze zich de
motoriek van gehandicapten, eigen ge
maakt. Ad van Kempen mag alleen
maar zijn ogen en mond bewegen en
weet daarmee knap de situatie te be
heersen. Elias van Zanden is de doof
stomme, die hij werkelijk als een volko
men buitengesloten „eiland” laat zien.
De manier waarop hij met de bloembol,
die hij aan de blinde geeft maar later
weer afpakt, is ondanks alle stilering erg
ontroerend. Datzelfde geldt voor Polio
Hamburger die de dove speelt. Hij hangt
met zijn inmiddels befaamd gewor
den „Twee mannen en een Kast”,
verder Jan Nemec die afgestudeerd
was aan de Praagse filmacademie en
met zijn eindexamenstuk „Sousto”
(„A Mouthful”) meedong naar de
prijzen (hij kreeg de Zilveren Roos
van de Nederlandse Bioscoopbond) en
tenslotte Paul Verhoeven, toen nog
student in Leiden die „Een Hagedis
teveel” had ingezonden, een experi
menteel geval dat in niets zijn latere
successen met „Wat zien ik?” en
„Turks Fruit” zou doen vermoeden.
Terugkijkend, behalve een succes
voor de betrokken filmers, een succes
ook voor de jury die het juiste talent
uit een berg van inzendingen had
weten op te diepen.
Dat aantal inzendingen is ieder vol
gend festival gestegen. Cinestud werd
ook in het buitenland een begrip en
ditmaal is, om niet helemaal te ver
drinken in een zee van aangeboden
films, voor het eerst gebruik gemaakt
van buitenlandse contactpunten die
in zekere zin een voor-selectie kon
den maken of althans pré-adviezen
konden geven.
Toch is ook dit keer het aanbod tot
over de 150 films gestegen met Cey
lon, Columbia, Cyprus, Hong Kong,
Thailand en de Ver. Arabische Repu
bliek als niet alledaagse deelnemers
aan het festival. De Arabische inzen-
AMSTERDAM. De Koninklijke
Vlaamse Opera heeft gisteravond in de
Stadsschouwburg een gastvoorstelling
gegeven van „La Bohème” van Puccini.
Het is eigenlijk overbodig om de naam
van de componist te noemen, er is maar
één „Bohème” en die is van Puccini
Maar vergist u zich niet, zaterdagmiddag
wordt in het Concertgebouw een concert
uitvoering gegeven van de „Bohème”
van Leoncavallo- de beroemde compo
nist van „Paljas”.
De Vlaamse Opera zingt uit principe
alle opera’s in het Nedrlands en gistr-
avond waren alle solisten Vlamingen.
Het is een merkwaardige gewaarwording
„La Bohème” in sappig Vlaams te horen
en niet in het Italiaans. Inplaats van
„Che gelida manino” - „Uw ijskoude
handje”. Het maakt de voorstelling
veel eenvoudiger - alle gedachten, die de
spelers uiten en die in het Italiaans zo
verheven klinken, blijken doodgewone
teksten te zijn. Trouwens de hele opvat
ting van de Belgen is veel simpeler ook
de decors waren veel sjofeler dan wij
gewend zijn. De kunstenaars Rodolphe,
Schaunard, Marcel en Colline,_ waren in
derdaad arme sïoébérs. die geeri rooie cent
hadden om uit te geven.
Maar Cinestud 73 heeft er ditmaal
een richtinggevende slagzin bij, een
soort motto dat luidt „Engagement in
de Film”. Wat waarschijnlijk als ant
woord moet worden beschouwd op de
kritiek, vooral in ’67 en ’70 in de pers
geuit dat de inzendingen die toch
afkomstig waren van jonge, politiek
of sociaal-geïnteresseerde filmers, zo
weinig maatschappelijk betrokken
waren. Of alle inzendingen dit nu
wel zullen zijn, valt niet te overzien
maar wel te betwijfelen.
Uit „Sadley missed”, een van
zeventien Engelse bijdragen
Cinestud 73.
Fugitive Cinema geprogrameerd werk
van jonge Nederlandse beroepsfilmers
tonen. Woensdag, de 21 ste, de slui
tingsdag is zelfs helemaal gewijd aan
Des te verrassender was de uitslag die
drie prijswinnaars opleverde van wie
men latere nog veel zou horen.
Roman Polanski behoorde daarbij
aal conflict ook een haast onmisbaar
wapen ter informatie en middel tot
opruiing geworden is.
ding gaat, in het kort samengevat,
over het volgende: De Kerstman
deelt speelgoed en poppen uit op een
kinderfeestje. Een jongen weigert het
In Studio K tenslotte is de Bel-
