Velsens Bejaardenkoor en Heemskerks
Hervormd Kerkkoor op langspeelplaat
e.
2.50
I
r.
i
eSBSRME
Sherry
(alidad Superior
IN DE VISHAL
- <1
1JT
w.
r 1» f 1
r s w -
■y:
PERIODE DIE VOOR DE VISSER GELUKKIG VOORBIJ IS
BAKKERIJ KLOOSTER
i
i
Speciale
Sint Nicolaas reclame
I IIs
JW o
f
UMUIDER COURANT
DONDERDAG
8
2 9
NOVEMBER
19 7 3
(Van een onzer verslaggevers)
Kinderarbeid
Oude glasplaten
Rijkelijke voeding
ft
1
■s
Wie Spanje kent.kent Osborne sherry
(om.
ie
EEN CADEAUBON VAN
IS EEN WELKOM GESCHENK
i
daar in die dagen niet op berekend,
toch moest het, want de sociale
voorzieningen waren het ook niet.
;n-
c
of
IJMUIDEN Over een periode
in de visserij die voor veel betrok
kenen gelukkig voorbij is, verscheen
onlangs een interessant boekwerk,
dat een onverbloemd beeld geeft
van het leven en werken in de vis
serij in ons land. Het betreft de
jaren rond de laatste eeuwwisseling,
waarin het leven voor met name
de gewone visserman verre van
aantrekkelijk was. Bittere armoede
heerste veelal in de gezinnen van
de vissers, die moesten zorgen dat
zij in een bepaalde tijd van het jaar
iets opzij konden leggen voor de
grauwe winters. En al was het loon
/«•••••••••••••••a
KADO IDEE 9
f
Herinneringen wakker
f
0 f .fl 1-
FF.. ..Ml
2~"—«Qm.
-
:x<<'
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
Vers uit onze eigen bakkerij
MARKTPLEIN 7 IJMUIDEN TELEFOON 02550- 1 00 29
Herinneringen aan een rijk
verleden met bittere armoede
1 Roomboter Amandel-
staaf van 3,voor
LANGE NIEUWSTRAAT 779
IJMUIDEN. TELEFOON 1 51 89.
I
i
I
i
i
i
i
i
i
I
i
i
i
i
l
I
l
l
I
1
l
I
I
l
1
i
i
I
I
1
I
1
l
I
I
1
Ij
l
I
I
I
l
I
l
I
1
l
I
i
l
l
l
1
1
1
I
i
l
I
l
I
1
I
I
I
i
I
i
1
i
i
l
I
i
i
i
i
I
l
l
l
i
l
I
i
I
i
i
I
1
i
i
i
Op de foto het uitreiken van de eerste
platen, met van links naar rechts: Jean
ne van Asselt, Ab Wijker, producer J.
W. Praat en de sopraan Ans Poppe.
KO VAN LEEUWEN
>A"-
KADO IDEE 8
voor als soliste en de organist Ab W13-
ker nam de muzikale begeleiding voor
zijn rekening. Het geheel stond onder
leiding van dirigente Jeanne van Asselt.
s
1
De bom KW 11 „Adeleida Petronella"
van schipper Cornells Schaap, eigendom
van reder F. E. Meerburg, opnieuw ge
schilderd en gekoolteerd onder de wa
terlijn. De bom ligt klaar om „neer te
gaan”, dat wil zeggen naar de vloedlijn
te worden getrokken. Dat gebeurde
over een vloer van ongekante iepen,
getrokken door sterke paarden.
De talloze foto’s zullen het hart van
elke bij de visserij geïnteresseerde snel
ler doen kloppen bij het doorkijken van
het boekwerk. En de visserman van nu
zal er zijn hoofd bij schudden, want het
armoedig bestaan van zijn collega’s in
die jaren, is hem gelukkig vreemd.
En daar heeft hij gelijk in. Naast het
feit dat het boekje een duidelijk en
overzichtelijk beeld geeft van de totale
visserij in ons land in die tijd, wordt er
niet voorbij gaan aan de barre
leefomstandigheden van de mens die de
vis uit het water moest halen. Zo speel
de de kinderarbeid bijvoorbeeld bij de
Ansjovisvisserij van de Zuiderzee een
uiterst belangrijke rol. Maar niet alleen
daar. In de gehele visserij werd het kind
vroegtijdig ingeschakeld. In de vissers
dorpen aan de noordzeekust bleven de
kleintjes niet aan de wal. Daar moest de
Hollandse jongen al vroeg mee ter vis
vangst.
geweekte grutten met chocolade en sui
ker!)?”
om de
naar
Dr. De Groot: „Het is eigenlijk geko
men door Schaap, dat we hiermee zijn
begonnen. Er was hier op het RIVO een
stoffige doos met oude glasplaten. Nega
tieven van oude foto’s. Bij verhuizingen
was daarvan steeds iets verloren gegaan
en we vonden het toch jammer dat er
met dat spul niets meer werd gedaan.
Schaap heeft ten van al die glasnega
tieven afdrukken gemaakt en we hebben
ze met veel plezier gesorteerd. Veel
mensen op die foto’s zijn ontzettend
bekend. Als je ze aan een oude visser
man laat zien, dan ziet hij tal van
herkenningspunten. Dt i s het aardige,
het zijn de foto’s die van waarde zijn voor
De hoes van deze plaat is bijzonder
fraai uitgevoerd met aan de voorzijde
een toepasselijk winterlandschap in
kleur. De achterkant bevat foto’s van de
uitvoerende koren, met dirigente en so
liste. De koren hebben hiervoor afzon
derlijk enige bekende kerstliederen ge-
Woensdag vertrokken uit IJmuiden:
Ciudan De Medellin, Le Havre; Inga
Bastiaan, Flixborough; Nordkyn, Flixbo-
rough; Gisela Bartels, Gothenburg; Jo
hannes Turm, Cont Plat; Vechtstroom,
Hull; Hirado, Malaka; Leidang, Tanan
ger, IJmuiden; Irish Gate, Rochester,
IJmuiden; Hamgrit, Solvesborg, IJmui
den; Menel, Dagenham; Regine, Kopen
hagen; Corsicana, Oslo; Spit Head, Rot
terdam; Alca, Den Helder; Kosmos, Lon
den; Bernd, Rotterdam; Heinrich Nagel,
Antwerpen; Valiant, Great Yarmouth;
Heist, Noordzee; Nieuw Poort, Noordzee;
Rey Freule, Tubarao, IJmuiden; Aerden-
hout, Leningrad, Gaviota, Bilbao, IJmui
den; Germa Lady, Poskrun; Rijnstroom,
Dagenham; Swider, Stettin, IJmuiden;
Magula, Hamina; Bothinaborg, Delfzijl;
Bourgogne, Oslo; Grecian Temple. Lon
den; Karin Bech, Cypres; Castor, Rotter
dam; Louis Delmas, Duinkerken; Polo E.
Rotterdam; Nerlandia, Hamburg; Zaan-
stroom, Felixstowe; Berwald, Boulogne;
Zaandam: Germa Girl, Kungsbron; Tha-
ra, Tubarao, IJmuiden; Sibelius, Ant-
Dit sociale aspect, maar ook andere,
minder zwartgallige zaken worden zon
der terughoudendheid belicht in „De Ne
derlandse visserij rond 1900”, een boek
waarin dooi- middel van ruim honderd
oude foto’s de herinnering van een ieder
die iets met visserij uitstaande heeft
wordt wakker geschud.
Ondanks leed en armoede en he
laas misschien juist wel daardoor
komt die oude tijd nu toch voor een
groot deel op je af als een romantische
periode. Hoe schitterend is niet een foto
van een lange rij stoere kerels die aan
de kust van de Zuiderzee aan het ha-
ringtrekken zijn. Dat is voorgoed voor
bij. Zo zien we o ok nooit die vele
prachtige scheepstypen terug waarvan
de visserij het vroeger moest hebben.
Zoals de bommen, d esnik en de hoog-
s X “a X fSJ
het „Gloria in exelsis Deo7’ en noly
city”. De plaat is met het oog op de
naderende kerstdagen op een gunstig
gekozen moment uitgekomen en van he
den af verkrijgbaar bij Muziekhandel
Ab Wijker aan de Kennemerlaan in
IJmuiden.
Visserij op de Waddenzee. Visser bezig
met het legen van de haringkom, een
groot staand net. Een visserijtechniek
die geheel verdwenen is.
"TALK OF THE TOWN”
Kreier pannelappen a f3,50.
Bij aankoop van drie stuks
e i.p.v. f 10,50 nu f8,75.
Grandioos kado
Italiaanse wollen muts met
grote wollen shawl in 7 kleu-
c ren f24,50.
Mutsen vanaf f 13,75.
\^D
Grote Houtstraat 26 - 30 Haarlem
VELSEN. „Hier is-ie dan eindelijk,
nu moeten we ook nog zorgen ’m weer
kwijt te raken!”. Aldus werd woensdag
morgen tijdens een repetitie van het
Algemeen Velsens Bejaardenkoor door
BMG-producer J. W. Praat de nieuwe
langspeelplaat aangekondigd waar dit
koor, in samenwerking met het Her
vormd Kerkkoor uit Heemskerk een
aantal kerstliederen voor heeft gezongen.
er mee eens te zijn dat kinderen werden
beschermd, maar zij wezen erop dat de
belangen van zovelen en die van de
gehele zeevisserij zo ernstig bedreigd
werden, dat opheffing van het verbod
noodzakelijk was. Hun voorstel was een
wijziging in die zin dat kinderen vanaf
hun twaalfde jaar ter zee konden va
ren”.
Een visserijtechniek die niet meer be
staat, werd hier schitterend door de
fotograaf bewaard: De strandzegen was
uitgezet en wordt met man en macht
binnengetrokken. Deze wijze van vissen
werd haringtrekken genoemd. Veel
mannen 1J
Citeren we uit het boek: „Een merk
waardig document dat een schril licht
op de kinderarbeid werpt, hebben de
reders van Scheveningen op de 15de juni
1885 geleverd. Het bestuur van de vere
niging „Eendracht” verzocht samen
met een „Permanente Commissie uit de
Rederij” de Minister van Justitie om
opheffing van het verbod om kinderen
benneden de veertien jaar in het arbeids
proces in te schakelen. Zij gaven toe het
IJMUIDEN. Woensdag arriveerden
in IJmuiden: Captain W.D. Cargill, Tu
barao, IJmuiden; Zaanstroom, Felixsto
we; Waalborg, Nystad; Giovanni Queiro-
lo, Casa Blanca; Westbury, Sanjuan;
Germa Girl, Rotterdam, Surreybrook,
Hamina; Zaandam; Alukse, Ventpils;
Obroncy Poczty, Hamburg; Avenier,
Swansea; Kala Hari, Freetown; Panagos
d. Rateras, Baie Comeau; British Maple,
Norrkoping; Tor Anglia, Gothenburg;
Gena F, Londen, IJmuiden; Metre, Wis
bech; M.H. Thamrin, Antwerpen, Rio
Grande, Emden; Kiption, Tilbury; Coral
Meandra, Antwerpen, IJmuiden; Tarran-
gona, Sluiskil; Bothnia, Mantyluoto; Ma
rietta Bolten, Walkom; Hendrik B, Goole,
Zaandam.
HaventaMflam
aars, terwijl de oude visserman zich
zeker de karakteristieke Arnemuider
hengsten zal herinneren, kleine zeil
scheepjes die we nog slechts op vergeel
de prenten kunnen aantreffen. Prachtige
foto’s staan ook in dit boek waarop te
zien is hoe die oude vissersbommen met
behulp van paarden in en uit zee ge
trokken werden.
Het boek, dat is verschenen bij. uitge
verij P. N. van Kampen Zoon N.V.
(inmiddels opgegaan in Wereldvenster
Baarn) werd geschreven en samengesteld
door S. J. de Groot en S. Schaap. Beiden
zijn verbonden aan het Rijksinstiuut
voor Visserijonderzoek (RIVO) te IJmui
den. Dr. de Groot, bioloog, heeft het
tekstdeel verzorgd, terwijl Schaap de
historie visueel liet herleven.
Over die kinderarbeid haalt dr. De
Groot nog een treffend voorbeeld aan:
Tussen juni 1880 en december 1892 wer
den er 977 nieuwe jongens op de vloot
aangenomen. In dezelfde tijd verdronken
er tweehonderd en liepen er 1080 van
de vloot weg.
Het laatste hoofdstuk handelt over het
visserijonderzoek. De auteurs hebben
echter vermeden al te wetenschappelijk
op de historie in te gaan, om het geheel
ook voor de leek prettig leesbaar te
houden. Wie meer wil weten kan zijn
kennis uit andere werken halen. Dit
boek wil daarbij een goede handleiding
zijn, want achterin staat een uitgebreide
literatuurlijst.
IJMUIDEN. Aan de woensdag-
markt werd in IJmuiden aangevoerd:
200 kg tong; 3 kisten tarbot; 149 kisten
kabeljauw; 663 kisten koolvis; 141 kisten
koolvis; 193 kisten wijting; 70 kisten
schol; 4 kisten schar; 78 kisten makreel;
131 kisten diversen.
PRIJZEN in guldens: per 1 kg: gr.
tong 8.99; grm. tong 9.50; kim tong
10.24; tong één 9.08; tong twee 9.12;
tarbot 9.00. per 40 kg: tarbot 184; griet
167-112; kabeljauw één 119; kabeljauw
twee 132-119; kabeljauw drie 130-88L
kabeljauw vier 112-90; kabeljauw vijf
88-68; koolvis één 75; koolvis twee 75-
67; koolvis drie 83-78; koolvis vier 79-71;
schol 1 118-96, schol 2 155-88, schol 3
107-83; schol 4 79-71, wijting 2 94-75, wij
ting vier 72; schelvis één en twee 90;
schelvis drie 100-92; schelvis vier 116-67;
makreel twee 38-22,20; schar 74-70;
steenbolk 55; haai 72-40; poontjes 72-65;
schartong 80; tongschar 117-97.
vonden hierbij een tijdelijke
werkkring. Het was zwaar werk en de
betaling gering.
„De argumenten die gebruikt werden
zijn zo roerend”, schrijft dr. De Groot in
het hoofdstuk Noordzeevisserij, „dat het
zin heeft er enkele te vermelden: Er
was toch nooit enige overmatige arbeid
van jongens gevraagd!- Was het niet
zoals het oude spreekwoord zei: Zon
onder, jongens in het vooronder? Kregen
z\j aan boord niet een rijkelijke en uit
muntende voeding (nou ja. als je van
erwten, bonen en zeekaak hield; op
zondag kregen de jongens zelfs „dikdik”,
werpen; Tor Anglia, Gothenborg; Gena
F, Londen, IJmuiden.
Donderdag gearriveerd: Kerstin Mat-
thiessen, Swansea; Otto, Bremen; Titan
Service, Cont. Plat, IJmuiden; Cranz,
Rotterdam; Scoll Spirit, Skutskaer,
Zaandam; Pallas, Rotterdam; Germania,
Rotterdam; Shoreham, Emden; Anita
von Bargen, Flixborough; Nordfeld,
Gruvon.
Donderdag vertrokken: Waalborg,
Delfzijl; Baltysky 42, Boulogne; Legnia,
Hamburg; Altair, Rotterdam; Worthing,
Manchester; Andreas, Poole; Ruby, Ra-
muza.
De visser moest het verdienen in de
zomermaanden, want in de winter lag
de visserij practisch stil. Iedereen moest
bijspringen. Voor de vrouw aan de wal
was altijd wel werk te vinden. De net
ten moesten geboet worden. Kinderar
beid was niet alleen normaal, het was
ook een schrijnende noodzaak
verdiensten van het vissersgezin
enige redelijkheid toe te werken.
een generatie die nu nog grotendeels in
leven is.
In een voorwoord schrijft de directeur
van het RIVO, prof. dr. P. Korringa
over de vijftig jaar oude foto’s: „We
kijken er geboeid naar. Een stuk vol
tooid verleden tijd, nog levend in het
geheugen van de oudsten, blijkt met de
gevoelige plaat zodanig geconserveerd te
zijn, dat we ons er in kunnen terugden
ken. Voor diegenen, die eens zelf bij de
visserij betrokken waren, is zo’n collec
tie oude foto’s een onuitputtelijke bron
van genoegen: de foto’s maken uit het
geheugen allerlei dingen los waarvan
men dacht dat ze voorgoed vergeten
waren”.
De sopraan Ans Poppe fungeerde hier-
(Van een onzer verslaggevers)
-
W A
