Beursmoreel nadert het dieptepunt
WACHTEN OP KOPERS
UI BEURS
Arabisch geld
bedrijven m
0
Aktie CNV’ers
tegen federatie
Inflatie is een
zeurderige kwaal
Terugtrekking
treft ABN niet”
OLIEPERIKELEN VOOR SCHEPEN
Reorganisatie Porter
TYPOGRAFEN IN
ITALIË STAKEN
PROF. DR. F. HARTOG:
een miljoen gulden aan prijzen
Japanse projecten
voor Midden-Oosten
Doorstroming naar
hoger agrarisch
Bunkersituatie kan eind deze maand kritiek worden
onderwijs kan beter
ZUIDVIETNAMEZEN
HEROVEREN
KIEN DUC
Maandag elf man op straat
11
ZXTERDWG g TJE GEMBER. 1973
z
(Van een medewerker)
Onbekend
Alarmerend
V
■f
Gulden staat onder zware druk
(Van onze financiële redactie)
Hoe de rente
ADVERTENTIE
Deze foto werd genomen in het Westduitse Düsseldorp. In de Bondsrepubliek staan
nu al meer dan een kwart miljoen nieuwe auto’s onverkocht bij fabrieken en groot
handel. Ook daar tonen de automobilisten nauwelijks meer interesse voor een
nieuw produkt.
Een slechte week dus voor de obliga-
tiemarkt. Maar voor de aandelenmarkt
eveneens Door het aangekondigde maat
regelenpakket van de regering ter be
strijding van de kwade gevolgen van de
olieboycot waarin ook een beteugeling
van het dividend zal wprden opgenomen,
deed deze marktsector van de Amster
damse beurs de week weer in uiterst
sombere stemming beginnen. Zware ver
liezen waren opnieuw aan de orde van
de dag, waarbij ook de internationals
zich niet onbetuigd lieten.
Later ontstond enige herstel, omdat de
regering steeds niet bij machte bleek
harde cijfers over de kwade gevolgen op
tafel te leggen, noch bij de werkgevers,
Elke week voor 1.- te winnen in de Nationale Puzzelaktie Natuur
in deze krant.
Een LUNDIA boeken-opbergkast in blank vurehout, sterk en demon
tabel. Past in elk interieur. Voor huis-, studeer- of kinderkamer,
zolder of garage. Aangeboden door Lundia, Varsseveld.
eens
een
Binnen het concern wordt de Weesper
directie (die enkele jaren geleden Ame
rikaans management verving) door Léo-
nard verweten dat zij heeft ingekocht in
de VS in plaats van in eigen land, dat
een verkeerde machine is aangeschaft,
dat de kwaliteit van de leveringen te
wensen overlaat en dat de top van het
bedrijf te zwaar.
de
de
in
De typografenbonden hebben hun sta-
kingsoproep gehandhaafd ondanks het
feit dat de dagbladuitgevers op verzoek
van de regering de prijsverhoging van 90
tot 120 lire hadden uitgesteld. De bonden
willen met hun actie ook protesteren
tegen het feit dat de lonen de laatste
drie jaar ongewijzigd zijn gebleven.
ROME. Uit protest tegen een voor
genomen verhoging van de kranteprijzen
met 25 percent zijn gisteren in Italië de
drukkers, zetters en telexisten bij de
dagbladen voor 24 uur in staking gegaan.
Ook In Londense beurskringen is men
van mening dat op de eerste berichten
over terugtrekking van Arabische te
goeden paniekerig is gereageerd en dat
de gevolgen 'van een dergelijke maat
regel minder ernstig zullen zijn dan
eerst werd aangenomen.
„te winkelen” voor olie, als gevolg waar
van ieder land gevaar loopt schade te
lijden aan zijn transportbehoeften. De
kamer is van oordeel dat deze vicieuze
cirkel het best doorbroken kan worden
als iedere regering er op toeziet dat een
toereikend deel van de beschikbare
brandstof wordt bestemd voor het be
voorraden van schepen;
De Internationale kamer van scheep
vaart heeft in een brief aan de aange
sloten nationale organisaties er nogmaals
op aangedrongen dat reders en bevrach
ters streven naar een zo groot mogelijke
bezuiniging op het olieverbruik,
TOKIO. De Japanse vice-premier
Takeo Miki zal brieven van de Japanse
premier, Tanaka, overhandigen aan de
staatshoofden van zeven Arabische lan
den in het Midden-Oosten waaraan hij
in het midden van deze maand een
bezoek gaat brengen, aldus is gisteren in
Tokio uit welingelichte bron vernomen.
AMSTERDAM Deze week
was het de week van de gulden, de
week van de geldmarkt en de obli-
gatiemarkt. Alle drie stonden on
der zware spanning en waren nauw
verwant met de oliecrisis, zoals
trouwens vrijwel alles in ons land.
Het gehele proces draaide mede
om de gulden, die na jaren in het
buitenland een begeerd artikel te
zijn geweest, nu plotseling een on
aantrekkelijk produkt is geworden,
dat men zo snel mogelijk kwijt wil.
Dit laatste werd deze week pijnlijk
(Van onze correspondent)
WEESP. Maandag zullen bij het
bedrijf van Porter Precision Products in
Weesp (35 man personeel) elf werkne
mers worden ontslagen als eerste stap
ROTTERDAM. Aan het eind van
deze maand kan de bunkersituatie voor
de internationale scheepvaart als gevolg
van de oliecrisis kritiek worden. Op het
ogenblik verergert de toestand met de
dag, zo heeft de voorzitter van de
Internationale kamer van Scheepvaart
(ICS) Dennis Martin-Jenkins in Londen
verklaard.
Met dit laatste bedrag staat Nederland
in Europa aan de top en in de hele
wereld liggen maar enkele landen hoger
dan Nederland. Het jaarlijks te ontvan
gen premiebedrag lag in 1923 op 79
miljoen gulden, nu ligt dat niet ver van
de drie miljard gulden. In de afgelopen
vijftig jaar zijn de belegde bedragen
toegenomen van omstreeks 400 miljoen
tot boven de 25 miljard gulden.
DEN HAAG (ANP).Het inflatiespel
wordt gespeeld met belangrijke inzetten.
Al is er geen groep meer die uitgespro
ken verliezer is, het resultaat van wie
voorop loopt en wie achteraankomt
wordt alleen bereikt doordat ieder zich
schrap zet, zich afzet tegen anderen. Wie
vrijwillig Zou matigen verliest. Eenzijdi
ge ontwapening werkt tegen degene die
zich daarvan bedient. Alleen wederzijdse
matiging helpt. Maar daartoe moet een
belangrijk stuk wantrouwen worden
doorbroken dat juist door de inflatie
wordt gevoed.
duidelijk op zowel de valutamarkt
als de markt voor obligaties. Op de
eerste ontstond zoveel aanbod in
guldens en zoveel vraag naar an
dere Europese valuta waartegen de
gulden verwisseld moest worden,
dat de Nederlandsche Bank ge
dwongen werd de helpende hand
te bieden en uit haar voorraad
vreemde valuta de nodige aanvul
ling moest verstrekken.
In deze brieven zal de Japanse pre
mier de moeilijkheden uiteenzetten
waaraan Japan thans het hoofd moet
bieden als gevolg van de oliecrisis.
Verwacht wordt, dat Miki tijdens zijn
bezoek aan het Midden-Oosten verschei
dene Japanse steunprojecten ten behoeve
van Arabische landen zal ontvouwen,
waaronder een lening van 500 miljoen
dollar voor het uitdiepen en verbreden
van het Suezkanaal.
AMSTERDAM. De Algemene Bank
Nederland verwacht niet te worden
getroffen door het aangekondigde ge
leidelijk terugtrekken van Arabische
gelden bij buitenlandse banken. De
ABN doet van oudsher zaken in de
Arabische wereld en is van de Neder
landse banken het beste in die gebie
den ingevoerd. Zo heeft de ABN drie
kantoren in Saoedi-Arabië en met de
regering van dit land zijn de betrek
kingen ook nu nog juist bijzonder
goed aldus de raad van bestuur van
de ABN. Bovendien zal het de landen
van de Arabische Liga vooral gaan
om de tegoeden in dollars, waarvan
deze landen enorme bedragen bezitten.
Inflatie is daarom niet een catastrofe
die tot saamhorigheid dwingt. Het is
juist een zeurderige kwaal, die het ge
heel ondermijnt en tegenstellingen ver
scherpt.
Tot deze conclusie kwam gisteren
prof. dr. F. Hartog aan het eind van de
rede die hij in het congresgebouw in
Den Haag hield ter gelegenheid van het
vijftigjarig bestaan van de Nederlandse
vereniging ter bevordering van het le-
vensverzekeringswezen.
Prof. Hartog vreest dat de inflatie
voor onafzienbare tijd met ons zal zijn.
Of ook de versnelling die we in de
afgelopen twintig jaar kunnen waarne
men zich zal voortzetten is natuurlijk
moeilijk te zeggen, aldus de heer Hartog.
Het is niet precies na te gaan of en
hoeveel tegoeden Arabieren in ons
land aanhouden. Schattingen in krin
gen van bankiers zijn dat er in de
afgelopen twee jaar voor 4,5 miljard
gulden door buitenlanders in ons land
is belegd. Daarvan zou drie miljard
gulden afkomstig zijn uit de Arabi
sche wereld. Van dit „sjeikengeld” zou
inmiddels de helft weer zijn terugge
trokken, zodat nog 1,5 miljard hier
belegd is, voornamelijk in obligaties.
Een bedrag dat in verhouding tot de
totale Arabische tegoeden overigens
nauwelijks iets voorstelt. Hiernaast
kan er dan nog steeds een wisselend
bedrag aan „hot money”, speculatief
geld, zijn of zijn geweest.
Concreet komt het voorstel erop neer,
dat deze abituriënten ook in de toekomst
rechtstreeks tot de voorbereidende klas
van het hoger agrarisch onderwijs toe
laatbaar blijven. Wordt dit voorberei
dende jaar afgesclvdan zien de
schooldekanen graai dat de bedoelde
abituriënten worden toegelaten tot een
tweede klas van het middelbaar agra
risch onderwijs.
(Van onze redactie economie)
UTRECHTZeven leden van CNV-
bonden voeren op het ogenblik een actie
het Christelijk Nationaal Vakverbond
niet te laten opgaan in de federatie met
NVV en NKV. Ze hebben een oproep
gedaan aan de christelijk georganiseerde
werknemers de federatie op de CNV-
vergaderingen - die momenteel in het
land worden gehouden -af te wijzen.
Dit zette de geldmarkt onder zware
druk en deed de rente voor daggeld fors
rijzen. Het wantrouwen tegen de gulden
plaatste de monetaire autoriteiten voor
bijna onoplosbare beleidsbeslissingen.
Want om het proces van uittocht van de
deviezen te voorkomen, en overstelpend
aanbod van de gulden te verhinderen,
zou of de onlangs toegepaste revaluatie
weer kunnen worden teruggedraaid of
het disconto kunnen worden verhoogd..
Het eerste heeft het bezwaar dat buiten
landse produkten, en thans met name de
al veel duurder geworden ruwe olie, nog
eens extra duur zouden worden.
Een discontoverhoging past echter niet
in het plan het bedrijfsleven te helpen
de dreigende massa-werkloosheid te be
strijden en aanvullende werkgelegenheid
te scheppen. De hernieuwde verhoging
deze week van het officiële disconto met
1 percent tot het historisch recordniveau
van 8 percent, betekent nu dus dat de
regering het hoofd heeft gebogen voor
het laatste, en thans blijkbaar nog steeds
de inflatiebestrijding belangrijker vindt
dan werkloosheidsbestrijding.
Bij deze organisatie is ook de Konin
klijke Nederlandse Redersvereniging
aangesloten. Volgens de ICS-voorzitter
hebben de scheepvaartmaatschappijen al
stringente maatregelen ingevoerd om op
olie te bezuinigen, maar de drastische
besnoeiingen op de leveranties die de
oliemaatschappijen nu gedwongen zijn
uit te voeren, leiden tot zeer grote
problemen. Bij het uitblijven van maat
regelen verwacht hij dat het zeetran
sport niet in staat zal zijn de ladingen te
vervoeren, die volstrekt noodzakelijk
zijn voor het economische welzijn en
het levensonderhoud van alle volkeren.
De regeringen moeten onder ogen zien,
dat, tenzij zij verzekeren dat schepen
onder welke vlag dan ook de noodzake
lijke bunkerolie krijgen, de internationa
le scheepvaart niet in staat zal zijn de
o
CD
(U
DEN HAAG (ANP). De Nederland
se Vereniging van Scbooldekanen heeft
bij het ministerie van Landbouw aange
drongen op betere doorstromingsmoge-
lijkheden voor mavo-abituriënten, die
met de vakken wis- en natuurkunde in
hun examenpakket naar een hogere
agrarische school willen.
Trieste records, die duidelijk de afta
keling van het beursmoreel demonstre
ren. En dat zelfs al deze noodkoersen
niet in staat waren kopers over een
breed front naar de beurs te trekken,
spreekt boekdelen.
Zeer globaal gesproken was er in de
jaren vijftig een inflatietempo van twee
percent per jaar, in de jaren zestig van
vijf percent per jaar en in de jaren
zeventig tot nu toevan acht percent
per jaar.
Uit het feit dat de inflatie in de
inkomenssfeer thans wel als voltooid
kan worden beschouwd trok prof. Har
tog de conclusie dat alle aanpassingspro
cessen zich nu hebben voltrokken.
In zijn openingsrede van de jubi-
leumsvergadering heeft de voorzitter
van de NVBL de heer H. Gerritsen
eraan herinnerd dat het verzekerd kapi
taal van de Nederlandse levensverzeke
ringsmaatschappijen in Nederland nu
omstreeks de 150 miljard gulden ligt.
Dat betekent een stijging van het verze
kerd bedrag per hoofd van de bevolking
in 1923 van nog geen driehonderd gul
den tot omstreeks 10.000 gulden nu.
Leidsche Wol. Het bestuur van de Leid-
sche Wolspinnerij NV verkeert in on
zekerheid over de te behalen resulta
ten in het lopende boekjaar. In de
eerste helft van het boekjaar 1973-
1974 is de omzet op een nagenoeg
gelijk niveau gebleven als in de over
eenkomstige periode van 1972-1973.
Maar de resultaten in dit tijdvak ble
ven belangrijk achter bij het vorig
jaar.
Het rumoer om de gulden en de
massale vlucht van het buitenland uit
onze nationale munt leefde zich op de
beurs vooral uit op de obligatiemarkt.
Voor de staatsfondsen was het een
zwarte week, waarschijnlijk de zwartse
uit de geschiedenis. Althans een koers
daling van 4 percent op één dag, zoals
deze week voor meerdere staatsfonden is
opgetreden, is sinds mensenheugenis nog
nimmer voorgekomen. Hierdoor zijn vele
leidende staatsfondsen 5 tot 6 percent in
waarde gedaald.
noch bij de werknemers. Maar sombere
geluiden bleven toch de overhand be
houden, hetgeen de beurs de lust ont
nam aan welke herstelpoging dan ook
maar meer dan enig technisch reliëf te
verlenen.
Met andere woorden: elke opleving
duurde maar kort en de koerslijn bleef
omlaag gericht. Maar wij stonden niet
alleen. Verontrustend was het dat bij
voorbeeld Wall Street geruislood door de
barrière van 800 viel. Een ontwikkeling,
die zich sedert de afgelopen twee jaar
niet meer had voorgedaan. Voorts scoor
de de Londense effectenbeurs de groot
ste koersval op één dag sedert het einde
van de Tweede Wereldloorlog.
van de beginfase van een totale reorga
nisatie, die noodzakelijk zou zijn wegens
de grote verliezen in de afgelopen twee
jaar.
Het bedrijf, waar ponsgereedschappen
worden vervaardigd voor onder meer de
automobielindustrie, kwam vorige week
in het nieuws, toen personeelsleden
hangsloten op de deuren hingen om op
die manier te voorkomen dat vier voor
de produktie onmisbare machines zou
den worden overgebracht naar de Fran
se dochteronderneming van het Ameri
kaanse concern PPP, Porter Précision
Cie (vestigingen in Parijs, Angers en
Lyon).
Gezamenlijk overleg tussen Industrie
bond NVV, de Weesper directie en de
heer R. Léonard (directeur van de Fran
se Porter-dochter) leidde ertoe dat het
ontmantelingsplan voor de momenteel
goed draaiende fabriek in Weesp voorlo
pig werd opgeschort. Directielid L. van
Kesteren en een vertrouwensman van de
uit drie personen bestaande personeels-
kern keerdéh dezer dagen echter uit
Frankrijk terug met het bericht dat
Léonard had besloten de heer Van Kes
teren te belasten met de afbouw van het
bedrijf.
Maandag al staan elf man op straat.
Directeur H. Jasper, bedrijfsleider M.
Engels en de directiesecretaresse zullen
moeten afvloeien. De vier machines
moeten toch worden verscheept naar
Frankrijk.
exportfabrikaten naar hun plaats van
bestemming te vervoeren of voedings
middelen, dan wel industriële of ener-
gie-grondstoffen te transporteren, aldus
Martin Jenkins.
Hij verwacht een directe en scherpe
inwerking op de industrie en de levens
standaard als de internationale scheep
vaart onvoldoende kan werken. Daarmee
loopt volgens hem de werkgelegenheid
van mensen over de hele wereld in
gevaar.
Volgens de Internationale kamer van
Scheepvaart worden op het ogenblik de
schepen te vaak gedwongen her en der
De federatieve samenwerking zal de
positie en het gezicht van de christelijke
vakbeweging geleidelijk verzwakken.
„Zonder dat men er erg in heeft, ver
dwijnt op deze wijze ook de christelijke
vakbeweging”, aldus de actievoerders,
die menen dat het NVV in de federatie
een overheersende rol gaat vervullen,
ten koste van het CNVdat daardoor een
tweederangs organisatie zal worden.
Samenwerking is goed, maar onder
handhaving van de eigen zelfstandigheid,
meent de groep die daarom CNV-leden
opwekt in het enquêteformulier de fe
deratie van de hand te wijzen. De on
dertekenaars van de oproep komen uit
Urk, Meppel, Staphorst, Leerdam, Dok-
kum, Nieuw-Amsterdam en Hoogeveen.
SAIGON (Reuter) Zuidvietnamese
troepen hebben gisteren de districts-
hoofdstad Kien Due heroverd op
Noordvietnamezen. Kien Due was
eerste Zuidvietnamese stad die
Noordvietnamese handen viel na de on
dertekening van de akkoorden van Pa
rijs in januari.
Kien Due was dinsdag door Noord
vietnamese tanks en infanterie onder de
voet gelopen. President Nguyen van
Thieu had opdracht gegeven tot herove
ring, „koste wat het kost”.
De herovering had zonder veel strijd
plaats.
Het geleidelijk overbrengen van de Ara
bische tegoeden bij buitenlandse ban
ken naar Arabische beleggingsinstel
lingen werd aangekondigd door de
secretaris van de Arabische Liga,
Machmoed Riad, na afloop van een
vergadering in Cairo.
En onze beurs zag voor het eerst
sedert vele jaren de algemene index
door de 100 vallen, wat geljjk is aan het
gemiddelde koersniveau van 1963. Een
half jaar geleden lag diezelfde index nog
op bijna 150. De 54 onder deze index
vallende aandelen zagen in enkele
maanden de in tien jaar opgebouwde
waardevermeerdering derhalve geheel
verloren gaan. En dat terwijl de gulden
in dezelfde tien jaar zeker een derde
van zijn koopdracht verloren heeft. Een
triest resultaat voor hen die dachten in
een aandelenbezit een krachtige bescher
ming te hebben gevonden tegen de de
koopkracht ondermijnende inflatie.
Overal alarmerende records dus en
vrijwel uitsluitend vanwege de kwellen
de onzekerheid over de nog voor nie
mand duidelijke gevolgen van de oliecri
sis. Wel verwacht het Akzo-concern be
gin volgend jaar, dus over enkele weken,
de produktie te moeten verminderen als
gevolg van gebrekkige aanvoer van pe
trochemische grondstoffen. In hoeverre
het produktieverlies kan worden goed
gemaakt uit prijsstijgingen van het eind
produkt door de optredende schaarste, is
nog onbekend. Maar Akzo verloor deze
week nog eens rond tien gulden en
kwam op een nieuw dieptepunt voor
jaren.
Ook Unilever kwam in beweging met
verliezen die opliepen tot tien gulden.
Heineken naderde in snelle vaart de
200-gulden-grens na eerder dit jaar nog
op ruim 350 gulden te hebben gestaan.
Harde klappen werden er ook toege
diend in de scheepvaarthoek, waar
Scheepvaartunie niet minder dan 20 gul
den terug moest, waardoor het fonds
precies op de helft van de waarde te
rechtkwam die het in het begin van dit
jaar nog vertegenwoordigde.
Zo zouden wij nog lang kunnen door
gaan. Want ook op de lokale markt
vielen deze week rake klappen. Vooral
waar buitenlandse verkopen zich deden
gelden, moesten vaak zeer goede beleg-
gingsaandelen het ontgelden. Zo viel
Nutricia van 100 gulden tot 85 gulden
tegen 150 gulden eerder dit jaar. Wessa-
nen viel van 134 gulden op 119 gulden
tegen nog 150 gulden eind oktober. En
Océ van der Grinten daalde deze week
van 215 gulden op 190 gulden tegen 240
gulden eind oktober.
nu ligt, is volslagen
onbekend. Maar hij zal wel niet ver
verwijderd zijn van de 9 percent. De
Westland-Utrecht Hypotheekbank stelde
eerder deze week nieuwe 9 percent-
pandbrieven beschikbaar voor 100 per
cent. Maar het lijkt twijfelachtig of een
dergelijk aanbod onder de huidige om
standigheden nog veel aftrek zal vinden.
SAS krimpt in. De Scandinavische
luchtvaartmaatschappij SAS krimpt
met ingang van januari haar diensten
met 25 percent in vanwege het brand-
stofgebrek en gestegen brandstofkos
ten. De diensten tijdens het kerstsei
zoen worden met vijftien percent in
gekort.
Nieuw kantoor Grontmij. Houdringe BV,
een dochtermaatschappij van de
Grontmij NV, start komend voorjaar
met de bouw van een nieuw kantoor
aan de Utrechtseweg in Zeist. De
totale investering zal ongeveer acht
miljoen gulden vergen. Grontmij. wil
er haar technische afdelingen (mo
menteel in zeven verschillende kanto
ren in Utrecht en Zeist gevestigd) in
onderbrengen.
s’
-
