Wel of niet
wijziging van
ORMATIE
GE
wet op winkelsluiting
ZUIEIG IN HUIS MET ENERGIE
Speelse anti-tocht-beesten
Twee sluiten beter dan één
BOEKEN
OVER
Vrouwen blijven huishoudelijk bezig
HUIZEN
J
tips voor vrije tijd
^6
ENGELAND
BELGIË
WEST-DUITSLAND
FRANKRIJK
ITALIË
3
t
20
W Erbij
21
ZATERDAG 8
DECEMBER
1973
icl^:
Voor
;.A.
r
^eUrdïthÜ'J
i
I
gevers, voortkomende uit de tegenstellingen tussen
city-, wijk- en buurtwinkels, tussen groot- en klein
bedrijf en de verschillende branches zoals bijvoor
beeld levensmiddelen en duurzame consumptiegoe
deren. Deze zaak komt dezer dagen in de Tweede
Kamer aan de orde bij de behandeling van de be
groting van Economische Zaken.
Het leek ons interessant om een aantal van onze
buitenlandse correspondenten te vragen een over
zicht te geven van de winkelsluitingssituatie in hun
landen. Hun gegevens zijn in bijgaand artikel
samengevat.
fcj oermat «aar thu
eten wT-afcKyrtirrffiM
I
kapok
<z<zn
De Nederlandse regering wil de winkeliers
voortaan de vrijheid geven ’s avonds na tien uur
hun zaak te heropenen.
Gestreefd wordt naar verplichte winkelsluiting
tussen 18.00 en 22.00 uur en opheffing van de ver
plichte middagsluiting, één koopavond per week
naar vrije keuze (thans donderdag). Verplichte
winkelsluiting op zondag en een maximaal aantal
winkeluren van 55 per week.
De regering wil met deze „modernisering” te
gemoet komen aan de soms zeer tegenstrijdige ver
langens van winkeliers, consumenten en werk-
I
Nu er zuinigaan gedaan moet worden met brandstof en energie is het nuttig wat tips te geven om met min
der meer te doen. Een goede handleiding daarbij is het informatieblad (bulletin) „Zuinig in huis” van de Stich
ting Bouwcentrum, Weena 700, tel. 010-116181 4,50 op gironummer 357696). Daarin staan de nodige aan
wijzingen om de tocht en de kou uit huis te houden en het elektriciteitsgebruik te minimaliseren. Hierbij wat
voorbeelden van die tips.
- r V
—bij smalt <r Iwje W
«(oor "kus*
fyi.i
im-
i
11
<öl wi> ml ejortfe»», Hk
Tol is qtwxl
1
lltel
r
fcrlibr Vested
^hiPuJ
i
net
de
te
ek-
Hang eens een zwaar gordijn voor
de hele voordeur (met boven- en zij
licht), het is best gezellig en
isoleert
(Wat U kiest hangt meer af van de
situatie en de onderlinge balkafstand,
dan dat ’t een beter zou zijn dan
isoleert
ink
1 4274
met
op-
jm,
^ee
wel
;fo-
De Casareeks van Kluwer, die in
samenwerking met het Bouwcen
trum wordt samengesteld, is uitge
breid met twee deeltjes: Spelen met
woonruimte (kijk-leesboek voor uw
interieur) en Kijken en kopen van
bestaande huizen. Om met dat laat
ste te beginnen: Geertje Gort-De
Vries leidt u langs het moeilijke en
glibberige pad, dat uiteindelijk leidt
tot aankoop van een eigen huis en
dan wel een bestaand huis. Het is
goed, dat er een boekje als dit is.
Het geeft waardevolle tips, waar je
op moet letten en de tendens is
meestal: bezint eer ge begint. Het is
leuk om in een oud pandje of een
oude boerderij te trekken, maar het
gaat veel geld, tijd en energie kos
ten. Het aantrekkelijke is, dat het
op de praktijk gericht is. Aan de
hand van voorbeelden wordt een en
ander duidelijk gemaakt. „Spelen
met woonruimte” is een boekje van
het speelse duo Klaas Muilwijk en
Marjolein Bastin (tekenares). Met
behulp van tekeningen met steun
kleur worden de vele ideeën om nu
eens iets anders van uw kamer of
keuken te maken verduidelijkt.
ckr IcIwisizMe'or het as.
In sommige huizen is er wèl een
vliering maar geen beloopbare vloer.
In dat geval kunt U zo’n isolatie-
deken prachtig over de balken heen
uitrollen öf tussen de balken op de
plafondrachels laten rusten
zoek” kreeg, werd gehouden in België,
Bulgarije, Tsjechoslowakije, Oost-Duits-
land, Frankrijk, Hongarije, Peru, Polen,
de Verenigde Staten, de Sovjet-Unie,
West-Duitsland en Joegoslavië.
In hun analyse van de gegevens uit de
te redden. Niet vergeten mag dan ook
worden dat die winkelstand met familie
en achterban ongeveer vier miljoen
stemmen vertegenwoordigt. Royer heeft
onlangs een nieuwe wet ingediend,
waarover het parlement momenteel zich
het hoofd breekt, met het doel verdere
uitbreiding van de grote warenhuizen te
beletten. Toch beheersen die grote wa
renhuizen in Frankrijk al een veel ge
ringer percentage van de binnenlandse
markt dan in andere westelijke landen
zoals West-Duitsland, Engeland of Ame
rika.
Volgens die nieuwe wet zou de beslis
sing over de oprichting van nieuwe wa
renhuizen overwegend aan de kleine
winkeliers hun directe concurrenten
zélf moeten worden toevertrouwd.
Deze demagogische en Poujadistische be
nadering van het probleem der moderni
satie van de tussenhandel heeft uiter
aard een fel tegenoffensief van de grote
warenhuizen uitgelokt. In paginagrote
advertenties roepen ze de consumenten
tot een tegenactie op, met het argument,
dat de boodschappentas van de huis
vrouw zeker tien percent duurder dreigt
te worden indien de wet-Royer wordt
aangenomen. Maar aangezien alle partij
en die vier miljoen stemmen van de
kleine middenstand toch liever niet al te
vlot in de waagschaal stellen, vak te
voorzien dat, eventueel met wat lichte
amendementen of correcties, die nieuwe
wet het wel zal halen.
Om dit te illustreren: Het onderzoek
wees uit dat in Joegoslavië, met name in
Kragujavac, waar de meeste huizen het
zonder stromend water moeten stellen,
de vrouwen slechts één minuut meer
aan hun huishouden besteden dan die in
Osnabrück, in West-Duitsland, waar
men een dergelijk gemak vanzelfspre
kend vindt.
Het onderzoek, dat de naam „Multina
tionaal vergelijkend tijd-budget onder-
WllWjJ
In Engeland sluiten de winkels om
half zes. Eén avond in de week mogen
ze tot 21.00 uur open zijn. De warenhui
zen plachten jarenlang op zaterdag om
13.00 uur te sluiten, maar blijven thans
tot 17.00 uur open. Volgens de wet
mogen winkels op ieder gewenst mo
ment na middernacht opengaan, maar
niemand heeft daar ooit iets van ge
merkt.
Bepaalde winkels, zoals kruideniers
winkels, mogen vergunning vragen om
's avonds na de officiële sluitingstij d
open te zijn. Er is geen maximum ge
steld aan het aantal van deze vergun
ningen. In de zogenaamde continentale
buurten van Londen, waar veel vreem
delingen wonen uit wat de Britten „Eu
ropa” noemen, waar ze zichzelf, ondanks
de EEG, nog nauwelijks toe rekenen
dat wil zeggen het vasteland treft
men inderdaad delicatessenwinkels aan,
die van deze vergunning gebruikmaken.
Voor het open zijn op zondag is ook een
vergunning vereist. Voornamelijk buurt-
winkeltjes, die snoep, tabak, kranten en
etenswaren verkopen, zijn de hele dag
of alleen in de ochtenduren open.
Iedere winkeleigenaar moet zijn per
soneel een halve dag per week vrij
geven. Als de eigenaar het zonder perso
neel kan stellen, mag hij gewoon open
blijven. In de praktijk is het echter zo,
dat in de meeste gemeenten de winkels
op een bepaalde dag in de week een
middag dichtgaan. Dit is de zogenoemde
Early Closing Day (vroege sluitingsdag),
die in de Engelse reisgidsen staat aange
geven met de letters EC. In Schotland
sluiten de winkels dagelijks om 18.00
uur.
De brievenbus wil ook nog wel eens
tochten. Behalve een nieuwe verende
klep, of een dubbele klep (ingewik
keld) kunt U ook heel eenvoudig een
doekje van niet te lichte stof op een
spanveertje ervoor bevestigen (aan
de binnenkant!)
warenhuizen ’s middags een half uur
eerder open. Dezelfde tijden gelden voor
kleinere kledingbedrijven in de binnen
stad alsook voor winkels met lederwa
ren en schoenen. Doodenkele souvenir
winkels, vooral in de omgeving van de
Sint Pieter, blijven tussen de middag
open, maar dat is een uitzondering. Een
wekelijkse koopavond kent men in Ro
me niet.
De niet-levensmiddelenbedrijven zijn
in de winter op maandagochtend geslo
ten, in de zomer op zaterdagmiddag en
dan ook meestal nog maandagochtend.
Alle winkels zijn bovendien gesloten op
de talloze Italiaanse feestdagen, waarvan
alleen de religieuze al zeer talrijk zijn.
Er zijn in Italië enkele speciale comesti-
bleszaken, die tot 24.00 uur open blijven
en ook op zondag. Daar kan men ook
warme maaltijden krijgen. Krantenstal
letjes en krantenwinkels zijn op zondag
ochtend open, maar dan uitsluitend
voor de verkoop van kranten en tijd-
ziften.
Verenigde Staten opperen John Robin
son en Philip Converse van het Instituut
voor Sociaal Onderzoek van de universi-
teit van Michigan dat de tijd die bespaard
wordt door het gebruik van handi
ge apparaten en produkten, even snel
weer aan andere bezigheden verloren
gaat. En John Vanke, lector sociologie,
die de gegevens van de VS vergeleek
met vroegere onderzoekingen, was het
daarmee eens.
Terwijl de normale huishoudelijke be
zigheden als koken en schoonmaken ge
makkelijker zijn geworden, heeft de
huisvrouw van vandaag niet méér vrije
tijd, maar besteedt zij extra tijd aan het
„regelen” van haar huishouden.
Ook het werken buitenshuis vaak
noodzakelijk om het geld voor de ar
beidsbesparende apparaten thuis te kun
nen betalen weerhoudt de vrouwen
niet van hun toewijding aan het huis
houdelijk werk. De werkende vrouw be
steedt, zo wees het onderzoek uit, in het
weekeinde bijna tweemaal zoveel tijd
aan haar huishouden. Daartegenover
veroorloven mannen zich in het week
einde een relatief grote mate van vrije
tijdsbesteding, evenals vrouwen zonder
bijbaantje.
Al met al, zo concluderen Converse en
Robinson, geeft het tijdsbudget-onder-
zoek aan dat de problemen voor de
werkende vrouw in alle landen die on
der de loep waren genomen, nog onvol
doende opgelost zijn.
Tij» dbatituir
In de Bondsrepubliek zijn de winkels
en de warenhuizen van maandag tot en
rr t vrijdag geopend van 09.00 tot 18.30
uur. Alleen in sigarenzaken kan men
vroeger terecht. Buiten de grote steden
worden de winkels over het algemeen
van 13.00 tot 11.30 voor de lunchr ze
gesloten. Zaterdags sluiten alle winkels
om 14.00 uur, behalve op de zogenoemde
koopzaterdag de eerste van de
maand-
Zondags zijn ’s middags de „Kondito-
reien” (banketbakkers) geopend. In de
ochtenduren zijn veel bloemenwinkels
open, evenals de krantenkiosken, die te
gelijkertijd tabaksartikelen en snoep
verkopen. Vaste koopavonden zijn in
West-Duitsland onbekend.
Men zou denken: als huisvrouwen ge
dwongen worden door de energiecrisis
het gebruik van arbeidsbesparende appa
raten te beperken, dan hebben ze niet
genoeg tijd om al hun dagelijkse taken
te verrichten.
Stel bijvoorbeeld dat de kinderen te
voet naar school gebracht moeten wor
den, in plaats van met de auto; wat zal
dat tijdrovend zijn. En hoe moeizaam
het kloppen van de slagroom met de
hand, hoe vervelend het afwassen in
plaats van de vaat in de machine te
stoppen.
Maar, kennelijk in tegenstelling tot
wat men zich algemeen voorstelt, heeft
een onderzoek in twaalf landen met
uiteenlopende cultuurpatronen en le
vensstandaard uitgewezen dat er geen
extra tijd voor het huishouden nodig zal
zijn. Het onderzoek toont aan dat werk
en tjjdsbesparende machines ten sp(jt,
vrouwen zich schijnen te dwingen tot
het besteden van een bepaalde hoeveel
heid tijd aan hun huishouden.
4 /.L
De Belgische middenstand bevindt zich
nog volop in een proces van anpassing
dat noodzakelijk is geworden door de
steeds toenemende druk die de groot
winkelbedrijven leggen op het bestaan
van de kleine zelfstandigen.
Onlangs is in de Belgische volksverte
genwoordiging een wet op de avondslui-
ting van kracht geworden die voor
schrijft dat de winkeliers met ingang
van 1 maart 1974 ’s avonds om acht uur
hu deuren moeten sluiten. Tot die tijd
blijft de oude regeling gelden die erop
neerkomt, dat de supermarkten, en zoals
ze hier genoemd worden de hypermark
ten, met een ploegensysteem voor zijn
personeel kan leunen en bovendien
wordt overspoed door een in omvang
toenemende papiergolf in verband met
de invoering van de BTW kan eenvou
digweg niet veel later dan tot een uur
of acht ’s avonds open zijn en moet zich
dan vervolgens nog tot in de nachtelijke
uren over zijn administratie buigen.
Gedurende de laatste jaren heeft de
klant zich steeds meer gericht op een
patroon waarin man en vrouw overdag
beiden gaan werken en na het beëindi
gen van hun dagtaak samen gaan win
kelen. Uiteraard zijn het de superbedrij-
ven die aan deze veranderende eisen het
gemakkelijkst kunnen beantwoorden.
Eenmaal in de week moeten de mid
denstanders, volgens een wet van 1960,
een verplichte rustdag nemen, maar zij
mogen zelf bepalen op welke l^g dat zal
zijn. Statistieken over de Belgische mid
denstand zijn er wel, doch de cijfers van
overheid en middenstanders worden
door beide partijen aangevochten.
Een speciale commissie waarin zowel
de grote en de kleine ondernemers als
de overheid vertegenwoordigd zijn,
maakt momenteel een studie var. het
winkelbedrijf in het algemeen en daarin
zal dan de economische en sociale gevol
gen voor de kleine zelfstandige van de
vestiging van grootwinkelbedrijven in
hun onmiddellijke omgeving speciale
aandacht krijgen. Deze studie zal, denkt
men zo’n drie jaar vergen. Intussen
wensen de kleine ondernemers dat er
hangende de uitslag van het onderzoek
een vestigingsstop voor de superbedrij-
ven van kracht *wordt, terwijl de grote
bedrijven in die tijd door willen gaan
met het uitbreiden van hun nederzettin
gen in hetzelfde hoge tempo als van de
afgelopen jaren.
In Frankrijk is de regeling voor de
winkelsluiting uitermate soepel. Winkels
zijn open of gesloten voornamelijk naar
het inzicht van de winkelier. Eenmans
bedrijven openen hun deuren ’s ochtends
om 6, 7 of 8 uur naar gelang de aard en
de behoeften van hun clientèle. Door
gaans zijn in de grotere steden de levens
middelenwinkels tussen 13 en 16 uur
gesloten, ’s Avonds gaan ze dicht als de
klantenstroom afneemt.
Bij de grote warenhuizen en filialen a
la Félix Potin is de situatie voor de
avonduren natuurlijk lichtelijk verschil
lend. Niettemin is het sinds enkele jaren
regel dat ook de grote warenhuizen
minstens één avond per week tot 22.00
uur geopend blijven. Ondanks het regi
me, waarbij de klant zijn koningstroon
dus aardig overeind heeft weten te hou
den, is de crisis in het Franse kleinbe
drijf groot en acuut. Frankrij' bezat in
1968 nog iets meer dan 1 miljoen kleine
winkelbedrijven, waarvan de eigenaars
het hoofd steeds moeilijker boven water
weten te houden. Hun maandinkomen
ligt nauwelijks veel hoger dan het sala
ris van een enigszins gespecialiseerde
arbeider (1400 tot 1500 frank 900
gulden).
De huidige minister voor de kleinhan
del Jean Royer, die zijn dubieuze repu
tatie van nationale opperzedenmeester al
eerder had verdiend in zijn veldtocht
tegen de pornografie, sexfilms en ge
schilderde naakten, doet zijn best om de
winkelstand van de verdere ondergang
Gebruikt U Uw zolder alleen voor
berging en een verdwaalde logeer
gast ’s zomers, dan hóeft U het dak
beschot niet te isoleren maar kunt U
volstaan met over de zoldervloer
uitrollen van een glas- of steenwol
isolatiedeken (zeker boven het ge
deelte waar gestookt wordt!)
qekdr-
d°TJe
©bete
(ffeUKKo
«arg bnpessf Rflw Vngr/rfece Kbfew cjctiifer
ote oucferKStfs'e: „loi" Voarefc belli
(Sfïuttel «sr fcycste cirur Hief cn/erfj
koof» G» sommige
mk twF tr vrioikcw.
i
In Rome, waar men werkt met zo
mer- en wintertijden, is er een duidelijk
verschil in de sluitingsuren van de win
kels in de twee jaargetijden. Met ingang
van 1 oktober is de wintertijd ingegaan,
dat betekent voor levensmiddelenbedrij-
ven de volgende werktijden: van 08.00
tot 13.30 en van 17.00 tot 19.30 uur.
Alleen de slager opent ’s ochtends een
half tot een heel uur eerder, zowel in de
zomer als in de winter. In de zomer zijn
die werktijden van 08.30 tbt 13.30 uur en
’s avonds van 17.30 tot 20.00 uur. De
levensmiddelenbedrijven blijven in de
winter op donderdagmiddag gesloten, in
de zomer op zaterdagmiddag. Ze hebben
daarin geen keuze. Het is mogelijk voor
een groenteman bijvoorbeeld om op
vrijdag gesloten te zijn.
De warenhuizen openen zomer en win
ter om 08.30 en sluiten om 13.00 uur. In
de winter openen ze dan weer om 17.00
’s middags tot 19.30 uur. Tijdens dc zo
mer, als Rome vol toeristen is, gaan de
«ilsUa bolle aitumv
■Sogasdukt)
sfAslwt i
hekra®**» b-eter»
of
UatóK
l«»
foïijo
