Ben
Gelder PSV): Jk ben
CAO
voetballers
van
voor
voor een
Keizer olijke
gedichten
Wij vinden goed basissalaris
eerste vereiste voor spelers
I
J
K
z
I
Te lichtzinnig
Ajax kopen
Sociaal beleid
■Nku
ZATERDAG
8
DECEMBER
1973
24
Erbij
Twee sonnetten
Piet Keizer spreekt
Het zou voor Ben van Gelder (54 jaar) tijdens een gesprek dat over de zakelijke kant van het
voetbalbedrijf PSV gaat géén al te groot probleem vormen om herhaaldelijk de naam Philips te
laten vallen. Iets van de volwassen manier waarop het wereldconcern zijn naam met PSV ver
bonden heeft werkt echter ook door in de verstandige wijze waarop Van Gelder, die na een periode
van achttien jaar als manager wel weet waarover hij het heeft, de zaken uiteenzet. Zo spreekt hij
tijdens het interview hardnekkig over de „n.v.” als hij ook het woordje Philips had kunnen ge
bruiken. In tegenstelling tot zoveel kleinere bestuurders, die met een knipoog naar de com
mercie maar al te graag de naam van hun geldschieter in de krant zien, realiseert Van Gelder zich
dat het publicitatie-gewin voor een van de grootste bedrijven ter wereld op dit punt te ver
waarlozen valt. Het zijn tenslotte geen kruideniers daar in Eindhoven. Zo zov het bijvoorbeeld
voor PSV niet eens een al te grote financiële aderlating zijn om een voetballer als Cruyf te kopên
en daarmee de concurrentie in Nederland grotendeels de nek om te draaien. Iets wat nooit in de
bedoeling heeft gelegen. Hoewel het bestuur van de voetbalvereniging (waarin naast Van Gel
der ook nog een econoom van Philips, drs. Groeneveld, zitting heeft) autonoom is, bevinden zich
binnen de n.v. nog wel zoveel verstandige functionarissen die voor het nodige tegenwicht zorgen
door te stellen dat zij de voetballerij niet als zaligmakend beschouwen. Daarom wordt er, hoewel
daar nog miljoenen mee gemoeid zijn, op verantwoorde wijze door de n.v. in PSV geïnves
teerd. En niet alleen uit commerciële overwegingen.
"I
I m 1
een
ach-
MARC SERNÊ
(1)...
STOPPER
Is er bij PSV nooit aan gedacht om te
proberen een tweede Ajax bij elkaar te
kopen? Van Gelder: „Als je dagelijks
met de zakelijke kant van het voetbal te
maken hebt dan overweeg je vroeg of
laat automatisch die mogelijkheid. Maar
Ik struikelde. Ik heb het niet gewild.
De bal kreeg plotseling een eigen
leven.
Daardoor heb ik dat doelpunt wegge-
De uitstekende honorering bij PSV
past precies in het bijzonder goede soci-
I
die
jar
Pn
we
in
ves
Alf
bes
g
V
k
I
r
L:
dert
mat
doo:
ven
alge
vre<
wer
De
da
van
Ma:
onr
mo<
die
sta;
die
mil
zw<
en
gen
lan
en
die
mis
get
mo
vei
gee
kol
vei
gei
En
ma
bes
ko
hei
En
tin
toe
En
Ee
eei
ni<
he
dii
ge
Pa
re:
va
de
w;
hc
w;
w:
W'
kc
w
ge
k<
he
zi
d<
bi
is
h
s<
b
r<
ti
te
li
o
jaloezie opwekken geloof ik op grond
van mijn ervaringen toch wel te mogen
stellen dat wij nog steeds één van de
meest graag geziene gasten zijn. Overal.
Hoe komt dat? Wij hebben geen conflic
ten met andere clubs. Als er problemen
zijn dan wordt dat op een prettige
manier geregeld bij ons. Niet in de
Fadrhonc-Van der Hart-sfeer. Wij stel
len ons altijd soepel en gemoedelijk op.
brutaler zijn. Wat mjj betreft mag dat
zo blijven. Ik hoop ook niét dat er
verandering in onze Brabantse instelling
komt. Waar men die brutale instelling in
het westen op baseert, is mij vaak niet
helemaal duidelijk. Als je de technische
prestaties in onze maatschappij bekjjkt
dan zijn de grootste hier in het zuiden
geleverd. Bij DAF en bij Philips.
de gebroeders Van de Kerkhof hebben
ons minder geld gekost dan Ajax bij
voorbeeld in totaal voor Jan Mulder
heeft neer moeten tellen. Bovendien
heeft PSV op de verkoopmarkt tot nu
toe nog nooit ongunstige resultaten be
haald. Daar staat tegenover dat het con
tract van Van Be veren een paar centen
heeft gekost. Wij zijn namelijk van
mening dat je zonder echte topspelers
tenslotte niet in de top mee kunt draai
en. En dat beogen wij juist. Meedraaien
in de top van de nationale competitie
om daarmee internationaal voetbal te
kunnen spelen. Onze opzet voor dit sei
zoen is om volgend jaar in ieder geval
Europa-cupvoetbal te spelen. Het ligt
voor ons natuurlijk wel iets gemakkelij
ker dat wij door onze vele internationa
le connecties over wat meer informatie
mogelijkheden beschikken dan de rest.
Dat hebben wij altijd gedaan en wij zijn
nooit ernstig teleurgesteld.”
Ik herinner me nog de tijd dat hel
publiek en de sportjournalistiek hei
Nederlandse voetbal minachtend be
jegenden om zijn gebrek aan wils
kracht, slappe mentaliteit en wat
voor termen nog meer te bedenken
zijn voor het virus dat vroeger ook
Luc van Dam, Kees Broekman en
Wim Slijkhuis beletten hun ontegen
sprekelijke kwaliteiten om te zetten in
wereldtitels en gouden medailles. Het
Daarvan moet je er eens 120 uitzoeken
die je zo naar een andere club zpu
kunnen transfereren. Dat lukt niet want
dan zit je al aan een te hoge kant. Voor
die ruim 1000 voetballers die dan over
blijven, zou je eens emplooi moeten
zoeken bij een andere club. Dat lukt
niet want je kunt ze aan de straatstenen
niet kwijt. Die voetballers zijn in feite
dus niets waard. Die zou je dus ook
gemakkelijk in een CAO kunnen onder
brengen.”
Daar komt volgens Van Gelder ook
nog bij dat er vaak wel wat al te
lichtzinnig wordt gedacht over de ma
nier waarop PSV met zijn geld om
springt. Het beleid is bepaald zuinig ook
al lijkt dat in tegenstrijd met de geïn
vesteerde bedragen. Van Gelder meent:
„Een Edström, een spits waar heel Euro
pa achteraan heeft gejaagd, Deijkers en
Anderzijds kan de support van de NV
ook weer niet te groot worden want dan
kan men in tien andere landen ter
wereld met evenveel recht financiële
steun claimen als wij in Eindhoven. De
NV is een sterk internationaal georiën
teerd bedrijf met 400.000 werknemers
over de gehele wereld. In Eindhoven
werkt „slechts” tien procent: 40.000
werknemers.”
teit met het onderwerp voelde. Ik
kan me zijn aarzeling om 25 percent
van zijn totale jaarproduktie aan Piet
Keizer te wijden wel indenken, daar
zou ik ook voor terugschrikken.' Ook
aan A. Roland Holst, onze „prins der
dichters” werd gevraagd of hij niet
een gedicht wilde wijden aan onze
„keizer der voetballers”. Roland Holst
heeft tenslotte een reputatie op te
houden als gelegenheidsdichter, men
denke aan zijn versduel met Vestdijk
Wordplay-Swordplay, en aan gedich
ten die hij aan koninklijke personen
opdroeg. Maar Roland Holst zei tegen
Thomas Rap: „Meneer Rap, ik veraf
schuw dat voetbal". Waarop Rap zei
dat er geen enkel bezwaar was als
hij zich in dier voege in versvorm
zou uiten. „Zelfs dat is het niet
waard”, zei Roland Holst toen.
Wij hebben hier een trainer gehad als
Linder. Eén van de beste oefenmeesters
die PSV ooit gehad heeft. Onder Linder
misten wij op een haar de finale van
Europa-cup II. Toen probeerde hij hier
de Duitse mentaliteit in te voeren. Dat
ging niet. Wat Rijvers betreft hopen wij
wat dat betreft nu een nog betere keus
gemaakt te hebben. Met Linder was het
ongeveer als met Michels. Ondanks dat
Michels twee keer een Europa-cupfinale
had gehaald, werd hij door de omstan
digheden toch gedwongen om elders em
plooi te zoeken. Rijvers zit hier op
vertrouwde grond. Daarom hebben wij
het contract voor Nederland—België
(Rijvers stond nog steeds op de nomina
tie voor bondscoach, red.) met hem ver
lengd. Een meerjarig contract, dus in
ieder geval voor meer dan twee seizoe
nen, waarover wij geen verdere details
bekend hebben gemaakt. Wij zien veel
in de rustige opbouw van Rijvers. Bij
Twente heeft hij het tenslotte toch ook
bewezen. Dat komt er na zoveel jaar
daar nu ook uit. Rijvers heeft speciale
kwaliteiten. Onze spelers verdienen een
uitstekend basissalaris. Dat vinden wij
een eerste vereiste omdat zij recht heb
ben op een stuk zekerheid. Ja zeggen
anderen dan weer: hoe moet je je spe
lers nu prikkelen om voor een overwin-
ningspremie te vechten als zij een uit
stekend salaris hebban. Wij hebben ge
woon een ander uitgangspunt. Dan heb
je ook een trainer nodig die de spelers
op een andere manier weet te prikkelen.
En juist op die belangrijke punten
ten wij Rijvers een groot vakman.
horst (2), Van der Hoeven (2), Steen
bergen (1), Paultje Meijers (1), La
gerwaard (1), Wim van der Gijp (1),
Wiersma (1), De Bruyckere (1), Ba
kers (1), Mommers (1), Mesman (1),
Van der Klink (1) en Kees Krijgh
ale beleid dat de vereniging hanteert.
Scandinaviërs worden, éénmaal in Eind
hoven gearriveerd, zo goed opgenomen
en begeleid dat zij bijna niet meer weg
zijn te slaan. Bij PSV levert het geen
rel op als een speler (Strik) een boete
krijgt omdat hij een andere speler
(Cruyff) bewust een schop verkoopt. Bij
welke club in Nederland gebeurt dit?
Van Gelder: „Als Edström onbesuisd re
ageert tegen Ter Horst dan kan ik daar
geen boete voor geven omdat Ter Horst
op alle mogelijke manieren 'probeert
om hem uit te schakelen. Anders wordt
het als een speler, zoals Strik toen bij
Cruyff probeerde, een ander bewust de
benen onder het lijf weg te schoppen”.
Landman (4), Luiten (4), Staffelen (4),
Roosenburg (3), Timmermans (3),
Bleyenberg (3), Overbeeke (3), Grui-
sen (3), Van de Bogert (3), Groene
veld (3), Hendriks (3), Louer (3),
Huijbregts (3), Rijvers (3), De Graaf
(3), Snoek (3), Hofma (2), Kunemav
(2), Lugthart (2), Van Ede (2), Van
der Hoek (2), Cor van der Gijp "(2);
Dillen (2), Everse (2), De Vroeg (2),
Schaap (2), Van der Sluis (2), Pot-
Als je je dan af gaat vragen wat die
passieve recreatie de NV kost dan is de
voetballerij relatief gezien nog één van
de goedkoopste vormen. De NV heeft
hier honderd hectare sportvelden. Die
worden allemaal gebruikt. Dan is voet
bal ook één van de goedkoopste actieve
recreatievormen. Wij hebben ook
afdeling schermen. Daar zitten vijftig
mensen bij. Dat kost dan verhoudingsge
wijs heel wat meer dan de voetbalclub
PSV die als zij in de top draait toch
wel zo’n gemiddeld toeschouwersaantal
van 20.000 mensen heeft. Die komen
allemaal uit deze streek. Tijdens PSV
Sparta waren er ruim twintigduizend
toeschouwers. Het aantal dat van bui
ten de regio kwam, viel volkomen te
verwaarlozen.”
zelfs dat is niet altijd een kwestie van
geld. Ajax heeft op een gegeven moment
een fantastische trainer gehad die bo
vendien over uniek materiaal kon be
schikken. Wij hebben veel respect voor
wat daar tot stand is gebracht. Maar als
de generatie Cruyff-Keizer en ook
Swart zou je misschien daartoe nog
kunnen rekenen binnenkort definitief
voorbij is dan kan Ajax die absolute top
ook nooit meer halen. Die klasse is een
voudig niet te koop. Dat merk je nu al
bij Ajax. Ik begrijp best dat er mensen
zijn die redeneren van: „jullie bij PSV
hebben geld genoeg om te kunnen doen
wat jullie willen. Maar zo simpel ligt
het niet. Wij werken ook met een lange
re termijnplanning. Door ons rouleert
wel veel geld binnen de andere vereni
gingen. Van Rijn van Sparta heeft mij
zelf gezegd dat zij de komende jaren
niet hadden kunnen doordraaien als wij
Van Beveren niet hadden gekocht en
hun wat bedrijfskapitaal hadden ver
schaft. En ondanks dat wij misschien
wel eens door onze grote mogelijkheden
Van Gelder: „De eerste bedoelingen van PSV zijn om een stuk passieve
recreatie te brengen in Zuidoost-Brabant. Hier is het zuiver wat Hoog
ovens doet met Telstar. Ook Hoogovens verkoopt niet meer of minder
staal door de resultaten van Telstar. De relatie Philips-PSV is alleen iets
intensiever dan Hoogovens-Telstar. Dan krijg je automatisch dat het
reclamefacet een beetje binnensluipt. Maar dit heeft nooit vooropgestaan.
Als de n.v. reclame wil maken dan zijn er wel effectievere manieren te
bedenken. Die bedoeling zit er niet achter. Andere grote technische be
drijven als Siemens, AEG en IBM doen niets op sportgebied”.
Daarom zou Philips ook nooit sponsor
worden van het Nederlands elftal? Van
Gelder: „Misschien kunt u dat wel zo
stellen ja. Het beleid van de NV is erop
gericht om niet alleen het voetbal te
steunen. Het is een totaalpakket van
cultureel en sportleven. Er staat hier
met steun van de NV in Eindhoven een
hypermoderne schouwburg met allerlei
mogelijkheden voor passieve recreatie.
Van kerstconcert tot Matthaus Passion.
was, wat het voetbal betreft, de tijd
van het begin der jaren vijftig, waar
in het Nederlands elftal onherkenba
re resultaten behaalde: Nederland
Denemarken 0-1, België-Nederland
2-0, ZwedenNederland 4-1, Fin
landNederland 4-1, Zwitserland
Nederland 7-5, BelgiëNederland 7-2
en FrankrijkNederland 5-2
Zeven nederlagen achter ekaar,
even gestuit door een 5-4-overwin-
ning op België, onmiddellijk daarna
weer gevolgd door NederlandNoor
wegen 2-3, NederlandFinland 4-4,
NederlandBelgië 6-7, BelgiëNe
derland 4-2, NederlandZweden 0-0,
NederlandBrazilië 1-5, Denemar
kenNederland 3-2, BelgiëNeder
land 2-1, EngelandNederland 2-2,
NederlandDenemarken 1-2, Neder
landZwitserland 1-2, Nederland
België 0-2, NoorwegenNederland
4-0, gevolgd door (God zij dank) een
1-0 zege op België, eind 1953, en een
1-0 zege op Engeland. Maar daar sloten
toch weer fikse nederlagen tegen
België (4-0), Zweden (6-1), Zwitser
land (3-1) en België (4-3) op aan.
Ik ben blij dat ik toen nog niet
leefde! Denkt u zich even in: 28
wedstrijden, drie gewonnen, drie ge
lijk, 22 verloren! Wat een leven had
je toen als voetbalsupporter? Deelcij
fers 45 vóór en 92 tegen. Wie waren
in vredesnaam de „vedetten” die ons
toen zozeer in het verderf stortten,
zult u willen weten? Omdat geen
moeite mij' te veel is, heb ik alle
spelers in de 28 rampwedstrijden
voor u in kaart gebracht. Hier volgen
zij, met achter hun naam tussen
haakjes het aantal wedstrijden dat zij
van die reeks van 28 meespeelden:
Terlouw (24), Biesbrouck (19), Len
stra (17), Kraak (16), Clavan (14),
Odenthal (12), Van Schijndel (11),
Van Melis (11), Bennaars (10), Tebak
(10), Van der Kuil (10), Klaassens (0),
Wiertz (8), Steiger (7), Schijvenaar (5),
iVan Beurden (5), Alberts (5), Michels
(5), A. C. de Jong (5), Van der Tuyn
(5), Van Roessel (4), Boskamp (4),
Tussen Kerstmis en nieuwjaar zal
(vermoedelijk in het Ajax-restaurant)
een bundel gedichten worden „over
gedragen” aan Piet Keizer. De bundel
heet „Nummer 11’, op de cover staat
een foto van Keizer in heroïsch-
ongeschoren toestand (een van die
lijdensfotos die van topvoetballers in
omloop zijn), de gedichten worden
ingeleid door de samensteller Theun
de Winter, die daarvoor een gesprek
met Piet Keizer zal hebben. Over
poëzie. Of het hem raakt, of niet. Etc.
Uitgever Thomas Rap wil de oplage
beperkt houden tot 500 exemplaren.
Om het getal 11 (het rugnummer
van Piet Keizer, zoals sommigen
uwer zullen weten) te symboliseren,
zal het bundeltje elf gedichten van
elf dichters bevatten, die uiteraard
allemaal Piet Keizer tot voorwerp
hebben gekozen. Die dichters zijn, in
alfabetische volgorde: Cees Bud-
dingh’, Remco Campert, Mensje van
Keulen, Kees van Kooten, Marga
Minco, Adriaan Morriën, Nico
Scheepmaker, Bert Schierbeek, Mi-
scha de Vreede, Theun de Winter en
Jan Wolkers. Hun honorarium zal
bestaan uit „een fles drank naar
keuze".
Niet alle dichters die in eerste
instantie door Theun de Winter voor
een bijdrage werden aangezocht, heb
ben ook aan zijn oproep gevolg kun
nen of willen geven. Heere Heeresma
zegt achteraf „dat hij het gezelschap
waarin hij dan zou komen te verke
ren niet sjiek genoeg vond”. Gevraagd
naar de namen die hem via het
bundeltje in aanzien omlaag zouden
hebben gesleurd, zei hij: „Buddingh’,
Bernlef en de buurman van Bernlef,
die altijd diens ingezonden stukken in
Het Parool schrijft".
Ook Hugo Claus liet het afweten,
onder het mom dat je als Belg geen
epos over een Nederlandse voetballer
kon schrijven. Victor E. van Vries
land bedankte voor het feit dat men
ook aan hem gedacht had, maar zei
dat hij nog maar drie tot vier gedich
ten per jaar schreef en weinig affini-
Ach ja mensen, de glorietijd van
Bakers, Mommers, De Bruyckere, La
gerwaard, Mesman, Everse, Lugthart,
Kuneman, Snoek, Hendriks, Alberts,
Gruisen, Luiten, Overbeeke, A. C. de
Jong (wie was dat ook alweer?),
Groeneveld, Louer, Hijbregts, Van der
Sluijs en Van der Klink.Toch (on
danks het feit dat ik blij was dat ik
toen nog niet leefde) herinner ik ze
me nog wel. Wij vonden dat toch
„knappe” voetballers, als ik me goed
van afbrengen door huizenhoge neder-
van afbrengen door huizenhoge nede-
lagen tegen Scandinavische landen,
want misschien was die Bakers niet
zo’n groot licht, maar met een elftal-
letje als Kraak, Tebak, Terlouw,
Odenthal, Van Schijndel, Biesbrouck,
Van der Kuil, Lenstra, Van Melis,
Bennaars en Clavan (om even het
Oranje-team te formeren), de meest
gebruikte spelers in die rampperiode
1950-1954, konden we toch voor de
dag komen in het Europese voetbal!
Of niet soms? Nee, blijkbaar niet
soms. Die spelers bezorgden ons 22
nederlagen en maar drie overwinnin
gen en drie gelijke spelen in vijf jaar
tijd! Misschien wordt het toch eens
tijd hun legendarische kwaliteiten te
herwaarderen.
Niet zonder tegenzin hebben Theun
de Winter en Thomas Rap mij toege
staan al één gedicht uit de bundel
voortijdig te publiceren, te weten het
middelste gedicht van het drieluik
dat Jan Wolkers schreef. Een sonnet.
Ik laat het hier volgen:
Na die noodlottige afgrijselijke ver
gissing
nam zij verslagen zijn portret van
het buffet
en liet het zachtjes glijden achter
’t divanbed
de tranen liepen langs haar wang bij
die beslissing
Zij had geen vriend of kennis om
haar op te beuren
zij leefde eenzaam met die foto op
dat hok
de chips lagen versplinterd op haar
wollen rok
de schijfjes leverworst begonnen bruin
te kleuren
Verkleumd ging ze naar bed met het
kleurloos gevoel
dat er in het vervolg geen woensdag
avond meer zou komen
om liefdevol de televisie aan te zetten
Haar leven had geen zin meer en
geen enkel doel
En zelfs haar tranen wilden niet
meer stromen
Bij het snel openen der tube slaapta
bletten.
U begrijpt dat „die noodlottige af
grijselijke vergissing” slaat op die bal
waarover Piet Keizer struikelde,
waardoor CSKA Sofia zijn eerste
doelpunt kon maken. Ik zelf heb ook
een sonnet over deze historische
struikeling geschreven, dat echter
niet in de bundel is opgenomen. In de
eerste plaats omdat een passender
gedicht is uitgekozen (beginnend met
de regels: „Piet Keizer is sinds lang
een synoniem voor genialiteit
en balverlies”) en in de tweede plaats
omdat het nu volgende gedicht Pietje
niet erg happy maakte. En het uitein
delijke doel van de bundel is tenslot
te om Piet weer een beetje op te
vrolijken! Hier volgt nu, ter afwisse
ling, mijn sonnet over hetzelfde voor
val dat ook Jan Wolkers inspireerde
Komt dat niet door de krankzinnige
bedragen die er in de voetballerij om
gaan en zijn de (financiële) belangen
over het algemeen niet te groot. Van
Gelder: „Ja, maar met die constatering
schiet je niets op. Er worden vaak
absurde transferbedragen betaald. Maar
dat gebeurt in het buitenland ook. Er is
geen land in Europa waar Labour zo
sterk is als in Engeland. Er is ook bijna
geen land waar de gewone man zijn
centjes zo zuur moet verdienen en waar
de mensén Zo nuchter zijn als iri Enge
land. Maar ook daar accepteert de pu
blieke opinie die hoge salarissen en
vooral transferbedragen. Ik ben wel
voor een CAO voor voetballers. Dan kun
je stellen je kunt de ene voetballer niet
vergelijken met de andere maar in het
bedrijfsleven vallen de hogere werkne
mers ook buiten een CAO. Er zijn in
Nederland 1200 betaalde voetballers.
geven:
nog nimmer had het net zo wreed
getrild.
Mijn honger naar de bal was toen
gestild.
We zijn nog vrij lang overeind geble
ven,
maar bij 1-0 ging onze gulden zwe
ven;
het appeltje met Ajax was geschild
Ajax is uitgeajaxst, zonder Cruyff
zit er geen klote meer in ons ge
schuif:
het schuiven is vervangen door het
schaven.
Tege nde legerploeg van Sofia zijn
wij,
met drie Europa-cups en mijn per
soon erbij.
met méér dan militaire eer begra
ven.
Juist die gemoedelijke karaktertrek
van de Brabander wordt PSV vaak ver
weten. Het zou te snel geïntimideerd
raken, zie bijvoorbeeld het duel tegen
Sparta, en daardoor toch nooit de hard
heid op kunnen brengen om een echte
topclub te worden. Van Gelder: „Er is
altijd een beetje tegen het westen opge
keken hier. Dat was altijd al wat vlotter
en brutaler. Dat is niet eens een kwestie
van deze generatie maar meer nog van
de vorige. Laat het westen maar wat
4
