Renovatie Aagtendorp voorgsteld
Fusie met Velsen moet doorslag geven
TOCH VERANDERINGEN IN
Gasmotie in tweede ronde
BEHEER VAN GASBEDRIJF
van algemene beschouwingen
Voor 72 woningen aan
de Büllerlaan maar
liefst 168 gegadigden
VRAGEN OVER BRAND
IN WOONWAGENKAMP
h
Statencommissie
milieu bijeen
BON
I
I
I
I
WK
I
interieurs
terstal
SUÈDE JACKS
en JASJES
Lederen
JACKS
4
De Sede - Kangoeroe
ONGEVALLENDIENST
Provinciegriffie
rond Kerst dicht
in do weekend bijlage
MILIEU-HYGIENE
VRIJ
V R IJ D A G
1973
1 4
DECEMBER
Fusie
Renovatie
Onderwijs
Energiecrisis
Verdeelsleutel
Misleidend
Gas
Motie
Breestraat
Ei
OM
ter
Antwoordnummer 416, Haarlem
diverse modellen
Lange Nieuwstr. - Tel. 12348
Hoek Marktplein - IJmuiden
diverse modellen
o.a. he'mdjasjes
kleur zwart
Wagenweg 1, 3 en 15,
Hoek Wagenweg-Houtplein
Haarlem Tel. 023-312172
ontleent zijn naam aan de afknoopbare
tassen aan de zijkant van deze hoogst
comfortabele 2- of 3-zitsbank.
Deze DS-61 is op zijn mooist in echt
lederen uitvoering. Maar ook de - Swiss
canvas - uitvoering past wonderwel in het
moderne interieur.
De Sede is (anatomisch juist) zitten.
IJI
begri
aan c
paalc
de di
dat i;
lever
jaard
is ge
pathi
comr
ze al
doek
bij h
hem
Bezorg mij 14 dagen gratis IJmuider Courant/
Beverwijkse Courant*
Straatbelasting
In een open envelop, zonder postzegel!
opsturen naar:
Gesprek
Naam
Straat Plaats-
Daarna kunt u mij noteren als:
□maandabonnee voor f 9,30
□kwartaalabonnee voor f 27,-
("doorhalen wat met gewenst is)
de brandweer
I
E
(Van een onzer verslaggeefsters)
ADVERTENTIE
(Van een onzer verslaggeefsters)
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
HERENMODE
unie
(Van onze stadsredactie)
I
Met gemeentelijke bezuinigingen als
uitstel van de aankoop van een ladder
wagen (de brandweer werkt met verou
derd materiaal) en hartbewakingsappa-
ratuur was de C.P.N.-fraktie het hele
maal niet eens en wat de verbetering
van de woonschepenhaven betreft zag
men nu graag eens een concreet voorstel
tegemoet.
De heer G. P. M. Langendij k (S.C.P.)
pleitte tenslotte voor een modern perso-
De heer Dudink diende een motie in
om er als raad van Beverwijk bij de
regering op aan te dringen om de Gasu
nie te dwingen het gas tegen de huidige
tarieven te blijven leveren, dit mede in
het kader van de anti-inflatiepolitiek en
het energietekort.
Aan’ het college vroeg hij voorts eens
aandacht te besteden aan een renovatie-
plan voor het Aagtendorp. De heeri Lan-
gendijk prees de inzet die bleek uit de
algemene beschouwingen van het P.P.R.-
raadslid Dijkman Dulkes, maar weinig
waardering kon hij opbrengen voor de
wijze waarop D’66-er Reijkers zijn kri
tiek op het college in zijn beschouwing
had vervat.
neelsbeleid, ook gericht op mentaliteits
veranderingen, eventueel via bijscho-
lingscursussen.
Indien het voorgaande juist is, zoudt
u dan bij voorkeur zo gedetailleerd
mogelijk willen meedelen om welke
reden de hulpverlening zo laat is gestart.
brand in de nacht van 2 op 3 december
vier wagens in de as legde, hebben de
heren M. J. de Groot (PvdA), J. M.
Nijssen (D’66) en P. Heidinga (PvdA) het
Heemskerkse college van burgemeester
en wethouders een zevental vragen ge
steld.
Indien de hulpverlening inderdaad
pas in de loop van maandagmorgen
en dus te laat op gang is gekomen,
zoudt u dan willen mededelen welke
maatregelen u denkt te treffen om te
bewerkstelligen dat bij calamiteiten zo
als de onderhavige onmiddellijk hulp,
indien vereist, wordt verleend?
Antwoord wil men hebben op de vol
gende vragen:
Hoe
plaatse.
Over de aangekondigde motie van de
communist C. Berghuis (BTW van wo
ningwetwoningen laten vallen) was hij
niet zo te spreken. „Als we het nu eens
proberen door de regering een extra-
Geo
teraac
sen. 1
voorn
weinij
rakke
deerd'
(Van een onzer verslaggevers)
ti
e
v
b
r
z
t
e
k
„Da
ik zal
bejaa:
waari
naar
geef
„Geoi
Wie i
dat 1
zegt
heeft
ik ze.
een j
leven
Die
nou
Ev<
een I
móet
vanoi
Dan
word
voor
een
„Bar:
schol
weer
bent
hebt,
’t op
Een
liep,
moet
leen
is er
al zc
Schi
vijfj
de li
de i
rijke
tijde
tak
dat
plan
dooi
zegt
’t w
ren
gen
toet
gew
of
war
’t 5
met
wei
Rio
rots
stoi
zii
be
ge
k(
zi
w
VI
H
v;
01
ei
d
I
eei
vei
tie
me
pa
he
da
de
vr
ge
op
st<
co
k«
de
ce
international
Wat het bestemmingsplan Westertui-
nen betreft waarvan de realisering
spoedig kan aanvangen vroeg hij zich
af wie het bouwplan heeft ontwikkeld.
„Bij mijn weten heeft de raad daartoe
nooit een opdracht verstrekt”.
Toen werd het pas moeilijk, want de
raad wilde weten of er een contractuele
verhouding was ontstaan (D. Koger) en
of de gemeente nu niet een morele
verhouding was aangegaan (P. Dijkman
Dulkes). Er is geen handtekening gezet,
aldus burgemeester Bruinsma.
Volgend jaar september zal de com
missie sociale zaken en volkshuisvesting
deze milieu-zaak er bij krijgen. De com
missie milieubeheer zou zich vooral
moeten bezig houden met zaken betref
fende geluidshinder en de verontreini
ging van lucht, water en bodem.
Maar wethouder Schipperus meende,
dat, indien de centrale overheid wetge
vende maatregelen zal nemen, er voor
de gemeenten op dit gebied weinig zou
over blijven om zich nuttig te maken.
De C.P.N.-er N. Dudink haalde als
volgende spreker nogal fel uit wat de
landspolitiek betreft. Teruggekeerd in de
gemeente Beverwijk stelde hij vast, dat
het gemeentebestuur de begroting slui
tend maakt met een verhoging van de
gastarieven. „Dat weerspiegelt een men
taliteit en wentelt de last op de kleine
verbruikers, onder het misleidende en
valse argument dat men moet bukken
voor de eisen van de Gasunie, waarin nu
juist de oliemaatschappijen zo’n grote
rol spelen”.
(Van een onzer verslaggevers)
BEVERWIJK. „Als er een afwij
kend standpunt ten opzichte van de
regionale ongevallendienst in de IJmond
is dan heeft Heemskerk die wel geuit.
Heemskerk maakte kanttekeningen bij
het interim-rapport over deze ongeval
lendienst. Niet Beverwijk”.
Wat gaat dat concreet betekenen voor
Beverwijk, wilde de heer Menist weten.
Hij vroeg zich ook af of de gemeente nu
wel zo gelukkig moet zijn met een
sluitend gemaakte begroting. Er wordt
dan met de „curatele” van de artikel 12-
gemeenten geschermd, maar er waren
per 1 augustus 167 artikel 12-gemeenten
in Nederland en die kregen 180 miljoen
extra”.
Dan de gas-relatie met de andere
gemeenten, die zich tekort gedaan voe
len, omdat Beverwijk de helft van de
winst in de eigen pot stopt en zij samen
de rest moeten delen.
Wethouder Sigon herinnerde er aan,
dat die gemeenten destijds akkoord zijn
gegaan met het nu nog geldende con
tract waarin die verdeelsleutel is over
een gekomen.
In een later stadium hadden B. en W.
van Beverwijk zich niet bereid ver
klaard een gemeenschappelijke regeling
aan te gaan, want zo zei men toen, het
blijft een Beverwijkse tak van dienst.
Beverwijk wenste toen ook niet de Ne
derlandse Vereniging van Gemeenten om
advies te vragen, hetgeen andere ge-
De nieuwe tarieven zijn allang bekend
en iedereen kan voor zichzelf uitrekenen
of dat inderdaag het geval is. Op de
publieke tribune werd daar nogal ver
schillend over geoordeeld. In het bestek
van dit artikel kunnen we uiteraard op
al die vergelijkingen en berekeningen
niet ingaan, maar een ander punt is, dat
wethouder Sigon niet kon ontkennen,
dat het gasbedrijf volgens de raming een
forse winst zal maken die Beverwijk
900.000,- oplevert om de begroting slui-
meenten hadden verzocht. Met als resul
taat groeiend onbehagen in de andere
gemeenten.
Dit zei wethouder P. J. Schipperus
donderdagmiddag in de begrotingsverga-
dering. „Beverwijk staat volledig achter
het ongevallendienstplan. Mogelijk dat
het misverstand Beverwijk ligt weer
dwars en wil geen ongevallendienst
de wereld in is gekomen, toen Beverwijk
verklaarde, dat de financiële consequen
ties van een dergelijke regionale dienst
nog moesten worden uitgewerkt”.
Overigens bepleitte de wethouder, vóór
de praktische uitvoering van de dienst
aan de orde komt, nog IJmondiaal over
leg te plegen.
„De Kat”. Na de officiële inge
bruikneming van de Uitgeester windmo
len „De Kat”, zaterdag 15 december
aanstaande, kunnen belangstellenden uit
Uitgeest en omgeving de molen van
14.30 tot 17 uur desgewenst bezichtigen.
„Laat het college nu volgend jaar eens
met een begroting komen waarin duide
lijk te onderscheiden zijn de uitgaven
waarover de gemeenteraad nog iets te
vertellen heeft. Dat zou het verwerken
van al die dikke boeken voor de raads
leden heel wat vergemakkelijken”, was
één van de wensen van de heer Menist,
die voorts een verschuiving wilde van de
reinigingslasten naar de straatbelasting.
„De gemeente staat daar buiten, maar de
mensen moeten aan het Hoogheemraad
schap ook al 52,85 aan reinigingshef
fing (rioolwaterzuivering) betalen, zowel
huurders als eigenaren”. De straatbeias-
ting verlegt de lasten naar de eigenaren.
Wat de Heemskerkse motie aan de
Beverwijkse raad betreft, die er in feite
op gericht is de winst uit het gasbedrijf
wat gelijkelijker over de deelnemende
gemeenten te verdelen, memoreerde de
heer Menist alleen, dat het thans gel
dende contract destijds door alle deelne
mende gemeenten vrijwillig is onderte
kend. „In het verleden zijn er ook wel
eens verliezen geleden en dat viel dan
ook in het nadeel van Beverwijk uit”.
„In de uitvoerige verslaggeving van
deze brand wordt met name in de
Beverwijkse Courant tot uiting ge
bracht dat de brandweer pas na een uur
ter plaatse was; de instanties, die hulp
aan de getroffen bewoners hadden kun
nen verstrekken, in de nacht van de
brand gefaald hebben; er in het alge
meen van overheidszijde (burgemeester,
commissaris van politie, gemeentelijke
sociale dienst) een gebrek aan optreden
en belangstelling was”, aldus de vragen
stellers.
Van een andere verdeelsleutel met
terugwerkende kracht wilde de wet
houder persoonlijk helemaal niets weten.
Het standpunt van het Beverwijkse col
lege zal ter kennis van de Heemskerkse
raad worden gebracht.
De heer Sigon was het er over eens,
dat het op de bevolking een vreemde
indruk maakt, dat men eerst een grote
reclamecampagne voert voor meer gas-
gebruik, dan weer voor minder en nu
weer voor meer en hij wees daarbij op
de landelijke aspecten die daaraan ten
grondslag liggen. „Wij leggen het accent
in de propaganda nu op veiligheid en
preventie in de vorm van een intensie
vere huis-aan-huis-controle”, aldus de
heer Sigon, die op een vraag waarom de
verhoging van de gastarieven in Bever
wijk per 1 januari ingaat en in de
andere gemeenten per 1 februari ant
woordde, dat dit zuiver een technische
aangelegenheid is, „met dan een klein
meevallertje voor die andere gemeen
ten.”
Had het college in de aanbiedingsnota
bij de begroting gesproken over een
matiging van het gasverbruik, mede ge
zien in het licht van de huidige energie
crisis zou de heer Menist dat gebruik
juist willen vergroten en dat zou dan
nog meer winst zijn voor het gasbedrijf.
De heer Menist herinnderde zich dat de
rechtse partijen in de raad het ooit eens
een „gasbelasting” hebben genoemd. Dit
raadslid verklaarde dat zijn fraktie de
verhoging van de gastarieven zal accep
teren: „Dat kan niet anders, want het
zou de gemeentebegroting wel zeer na
delig beïnvloeden als we dat niet deden”.
Enigszins kribbig werd de raad toen
wethouder Schipperus niet inging op de
opmerking van de S.C.P.-fractieleider, D.
Koger (algemene beschouwing) of er
voor het plan Westertuinen reeds een
projectontwikkelaar was aangetrokken,
die wel eventjes zou vertellen wat er
gebouwd moest worden en waar.
Wethouder Schippert: „Er zijn geen
afspraken gemaakt”. D. Koger: „Maar
zijn er contacten gelegd”. Burgemeester
J. Bruinsma opende toen zijn microfoon
en deelde mee, dat een projectontwikke
laar (Smits Bouwbedrijf uit Beverwijk)
was gevraagd een plan voor Westertui
nen te maken.
HAARLEM. Het provinciebestuur
van Noord-Hooland heeft mede in ver
band met de energiecrisis besloten de
gebouwen van de provinciale griffie in
Haarlem van 22 december tot en met 1
januari te sluiten-
De Breestraat was het volgende punt,
wat de heer Mnist aanroerde. „Wie
regeert er nu eigenlijk?” en „Er wordt
daar wel hard geschreeuwd en er wordt
ook naar geluisterd, maar men is het
daar nooit eens en dan moet het ge
meentebestuur toch het beleid voeren”.
„Als het advies positief uitvalt dan
zullen we met Velsen als volledige part
ner aan de tafel gaan zitten met de
andere gemeenten. Als het advies nega
tief luidt,, dan zullen we een nieuw
gesprek aangaan met de andere gemeen
ten, zonder Velsen en dan kunnen de
bestuurlijke zaken en de winstverdeling
opnieuw aan de orde worden gesteld”,
aldus wethouder Sigon, die verder mee
deelde, dat het betreffende advies in
januari wordt verwacht.
In 1971 bleek er in Velsen belangstel
ling te bestaan voor een fusie van het
Beverwijkse en het Velsense gasbedrijf.
De toen nog dreigende samenvoeging
van de IJmondgemeenten deed fusie
plannen in de ijskast belanden, maar na
de opheffing van die dreiging is aan de
Nederlandse Vereniging van Gemeenten
verzocht een onderzoek in te stellen
naar de mogelijkheden van een fusie der
gasbedrijven. De resultaten van dat on
derzoek zijn nog niet bekend en afge
sproken is, dat er eerst onderhandelin-
gen zullen worden geopend als die re
sultaten op tafel liggen.
De hersens achter de Arabische olieboycot worden gevormd door Algerije. Dit land
heeft relatief weinig aandacht. Wellicht omdat de sjeiks wat meer aanspreken en
zelf ook spraakmakender zijn in het conflict. De rol van de Algerijnen wordt uit
voerig geschetst in Erbij van morgen.
Wina Born is een bekend schrijfster over alles wat met lekker eten en drinken te
maken heeft. Zij vindt dat je best een klodder room kunt nemen, als je je maar in
alles matigt. Dus niet te véél van lekkere, rondmakende hapjes. Haar wijsgerige
benaderen van een lekkere dis heeft ze aan Ton Kors, die met haar tafelde, uiteen
gezet.
Hein Dik had een gesprek met een andere vrouw, mevrouw De Graaf, secretaresse
van de Cliëntenbond, die zich bezighoudt met de sector van de geestelijke gezondheids
zorg. „Als je echt in nood zit, weet je niet waar je het zoeken moet”, vindt ze en
daar moet verandering in komen.
De schilder Willink staat dezer dagen in het middelpunt van de belangstelling:
twee exposities (Rotterdam en Amsterdam) en een boek van de maand over zijn werk.
Hein Steehouwer analyseert zijn werk. Hij noemt het „Geëtaleerde ontoegankelijk
heid”.
Kinderen lopen grote risico’s in en rond de auto. Daarover een artikel met opmer
kingen en aanwijzingen.
Pieter Mul praatte met Rob Ridder, de nieuwe nationale badmintonkampioen, over
de moeilijkheden in die sport. „Wij willen gewoon een trainer, die de top keihard
aanpakt”. En: „Wie in het bestuur weet eigenlijk wat wij willen?”
(Van een onzer verslaggevers)
BEVERWIJK. De Beverwijkse ge
zinnen, die in aanmerking willen komen
voor een nieuwe woning, zijn als vliegen
op honing op de 72 premiekoopwoningen
afgekomen, die de gemeente volgend
jaar aan de Büllerlaan wil laten bou
wen. Wethouder P. J. Schipperus deelde
donderdagmiddag tijdens de behandeling
van de begroting 1974 mee, dat er zich
168 gegadigden uit Beverwijk hadden
gemeld, waarvan er zeker 100 tot de
categorie van „harde” kandidaten kun
nen worden gerekend: dus mensen, die
volgens de gemeente een aanvaardbare
woning achter laten als ze de woningen
aan de Müllerlaan zouden betrekken.
BEVERWIJK Op de tweede dag van de begrotingsbehandeling in Beverwijk
kregen, na de fractievoorzitters, andere leden van de fracties de gelegenheid om des
gewenst hun fractiewoordvoerders aan te vullen. Daar maakten de heren M. F, Me
nist (PvdA), K. Vermeulen (PvdA), N. Dudink (CPN) en G. P. M. Langendijk (SCP)
gebruik van om wat nader op enkele aspecten in te gaan. Helaas bleef er ook tijdens
deze tweede ronde van de algemene politieke beschouwingen een geprikkelde sfeer
in de raadzaal hangen, die niet alles met politiek te maken had en die pogingen tot
humor soms een vals ondertoontje mee gaf.
Beverwijk wil het plan snel tot ont
wikkeling brengen, want de woningnood
in Beverwijk is nog steeds vrij groot.
Driekwart van de gegadigden had zich
via een enquête uitgesproken voor een
Z-kamer in de woning.
De heer Menist was tegen de verkoop
van woningwetwoningen. „Als iemand
een woning kan kopen, moet hij een
vrije, niet gesubsidieerde kopen. In
Heemskerk komt men wat dit betreft
met een katholieke meerderheid tot een
juist standpunt”.
HEEMSKERK. Naar aanleiding
van de gebeurtenissen in het Regionale
Woonwagencentrum, waar een felle
De heer Vermeulen ging nader in op
de problemen dienaangaande en hij
vroeg zich daarbij ernstig af en hij
noemde enkele voorbeelden die hem
daartoe aanleiding gaven of het ge
meentebestuur wel het mogelijke doet
om die integratie te bevorderen. „Ik heb
de indruk dat hier niet in de eerste
plaats de onderwijsbelangen een rol pe
len, maar dat de problemen vooral
schuilen in allerlei bestuurlijke en per
sonele zaken”.
Hoe laat heeft de plaatselijke
brandweer de melding ontvangen?
Is het juist dat de hulpverlening
dus afgezien van de hulp, verleend
door zijdelings betrokken personen zoals
politieagenten, journalisten e.d. pas
op maandagochtend 3 december vanaf
circa 6.30 uur op gang is gekomen.
Goed, meneer Menist kreeg als eerste
het woord en hij ging zakelijk op enkele
financiële aspecten in. Voor de terugloop
van de bevolking dacht men een extra
uitkering (verfijningsregeling) van het
rijk van f 150.000,- te krijgen. Maar dat
wordt 64.000,- minder, had de heer
Menist naar aanleiding van een nu be
kend geworden ministeriële beschikking
berekend. Dit raadslid nam ook aan, dat
de groeinorm van 5 pet. voor openbare
werken zeker overschreden zal worden.
Het van hogerhand bepaalde zogenoem
de leningplafond beloopt 78 miljoen voor
heel Noord-Holland.
(Van onze stadsredactie)
HAARLEM. De statencommissie
voor milieuhygiëne houdt woensdag 19
december om 14.30 uur een vergadering
in het provinciehuis. Op de agenda staan
onder meer de nota-Markerwaard en
D’66-rapport over het leefklimaat in
Zuid-Kennemerland.
BEVERWIJK. Wethouder P. J.
Schipperus is niet van plan een aparte
raadscommissie milieubeheer te vormen,
waar enkele raadsleden wél op hadden
aangedrongen.
bijdrage voor die woningen te vragen.
Komen we er dan”, zo vroeg hij. Vol
gens hem was piet de BTW het grootste
kwaad bij het halen van de curve-prijs,
maar de vaak te hoge grondkosten.
De vorig jaar door hem met veel tam
tam aangekondigde bouw van invaliden
woningen aan de Jekerstraat is inder
daad van het lijstje geschrapt. „Maar
voor dergelijke woningen zijn kandida
ten hier in de stad en we beraden ons
nu waar en hoe die huizen gebouwd
kunnen worden”, waarmee hij de vra
gensteller, socialist F. Kaebisch, ook
weer tevreden stelde.
De heer K. Vermeulen, eveneens van
de P.v.d.A., ging nader in op enkele
onderwijszaken. Vorig jaar heeft zijn
fraktie een motie ingediend voor hulp
ten behoeve van de hoofdleidsters van
de kleuterscholen, bijvoorbeeld via part-
timekrachten. „Hoe staat het daar nu
mee?”, wilde hij weten. Ook de naamge
ving van de kleuterscholen had hij al
eerder onder de aandacht van het colle
ge gebracht. De ontwikkelingen met be
trekking tot de Regionale Onderwijs Be
geleidingsdienst gaan hem te langzaam.
Gelukkig was dit raadslid met de
groei van de avond-mavo, maar zeer
bezorgd was hij met betrekking tot de
leao-school, die naar zijn mening moet
worden opgenomen in de scholenge
meenschap voor lager beroepsonderwijs
(met huishoudschool en lts).
Op welk tijdstip en aan wie (brand
weer, politie) heeft men vanuit het
woonwagencentrum melding van de
brand gemaakt?
tend te maken. De andere helft van de
winst gaat naar de gasafnemende ge
meenten, Heemskerk, Limmen, Uitgeest,
Akersloot en Castricum, die het met
deze verdeelsleutel helemaal niet eens
zijn.
De heer Sigon betoogde, dat men toen er
in het voorjaar over de gastarieven werd
gesproken ,de indruk had dat de kosten
aanzienlijk zouden stijgen bij een min
der snelle groei van de afname dan
voorheen. Dat gat moest worden opge
vuld om de winst niet op het nulpunt te
brengen. Toen men derhalve besloten
had de gastarieven te verhogen, hetgeen
Beverwijk ruim 700.000,- zou opbren
gen, leverde een financiële touwtrekkerij
tussen regering, Gasunie en VEGIN (De
vereniging van gasbedrijven in Neder
land) nog een extra meevaller op (van
200.000,-) op basis van een landelijk
geregelde uitkering per aansluiting.
Maar toen had men nog de verwachting
dat het gasverbruik relatief zou teruglo
pen.
(Van een onzer verslaggeefsters)
BEVERWIJK. Wethouder P. J. Si-
gan had bjj de begrotingsbehandeling de
taak het „gasbeleid” te verdedigen. Hij
had grote borden in de raadzaal laten
plaatsen met de nieuwe tarieven en via
vergelijkingen met de oude tarieven, de
landelijke en de nieuwe, resulteerde zijn
betoog in de bewering, dat het voor de
verbruiker allemaal nog wel meevalt
met die verhogingen.
De energiecrisis speelt nu ineens een
belangrijke rol. Wethouder Sigon zei te
verwachten, dat het gasverbruik zal te
ruglopen, omdat de bevolking wordt
aangespoord zuinig te zijn met energie,
maar anderzijds is er ook een toeneming
te verwachten wegens een overschake
ling op aardgas, eveneens door de rege
ring gepropageerd. Slotconclusie van de
heer Sigon: „We nemen maar even aan,
dat het een het ander in evenwicht
houdt”.
laat was
