Kinderen lopen grote
wijst praktijk uit
in auto, zo
STENENSLIJPER
BRANDALARM
PLANTENDOKTER
nsicos
c
„HET KOKSVAK HEEFT
GEEN ROMANTIEK MEER”
2
TNO-keur
Buizenconstructies
3
4- Op achterbank
iW
ii, 1
Erbij
21
1973
DECEMBER
ZATERDAG 15
'3
"5
-
«umstoM 4
GE
er 19
Veiligheids-etikettering voor verf
Gevulde mosselen o la Bouziques
aan
u
GASTON GOURMET
«•:a»
Een antwoord daarop geeft het
boekje „De Plantendokter”, geschre
ven door Ernst Salzer en uitgegeven
door Strengholt in Naarden.
Volvo introduceerde een speciaal kinderzitje, dat gemakkelijk gemonteerd kan
worden. Beter is natuurlijk het kind achterin te zetten.
produkten dienen de elementaire regels
van persoonlijke hygiëne in acht te wor
den genomen: men wast de handen voor
de maaltijd. Men verzorgt verwondingen
ter voorkoming van infectie. Men neemt
geen met verf besmeurd gereedschap in
de mond en men rolt geen sigaret met
door verf en plamuur verontreinigde
handen.
king van produkten, gecodeerd met een
B, C, of D en met het cijfer 1.
Het cijfer 1
Vergiftig bij inwendig gebruik en bij
inademen van schuurstof en spuitnevels.
Kan met de kwast of met het plamuur-
mes) zonder speciale hygiënische maat
regelen verwerkt worden. Zorg bij schu
ren en spuiten voor behoorlijke ventila
tie. Draag zo nodig masker.
De letter B
Inademen van veel damp kan schade
lijk zijn. Zorg voor goede ventilatie.
Draag zo nodig masker.
In
nu
-
■Si
'V-T
1
w
g
Onder de ruim 3.000 verkeers
slachtoffers van 1972 in Nederland
waren 207 kinderen van zes jaar
en jonger, waarvan 41 in een auto
verongelukten. Het aantal gewonde
kinderen is vele malen groter: Van
de 3.323 gewonde kinderen in het
verkeer beneden de zeven jaar in
1971 zaten er 598 als passagier in
een auto. Cijfers van het CBS, die
duidelijk maken dat kinderen in
een auto ook grote risico’s lopen.
Nog maar al te vaak worden kin
deren bij moeder voorin op schoot
genomen op de plaats naast de be
stuurder, nota bene de plaats die
ook wel „dode-zit” wordt genoemd.
Al zit moeder in de veiligheidsrie
men, zij is geheel machteloos om
zelfs bij een kleine aanrijding te
voorkomen dat het kind tegen de
voorruit wordt geslingerd. Het is
niet voor niets dat in Zwitserland
en Oostenrijk het bij de wet ver
boden is kinderen op de voorbank
van een auto mee te nemen.
Is er een systeem om te waar
schuwen bij brandgevaar? Tenslotte
bevat vuur geen elementen, die een
mens wekt. Tenzij het hem al zo
heet onder de voeten en het lijf
geworden is, dat het wellicht te laat
is. Bovendien, de hete gassen, die
zich bij brand ontwikkelen, kunnen
verdovend gaan werken.
Er zijn inderdaad brandalarmsy
stemen. Een daarvan is dat van Van
guard, een Amerikaans bedrijf. De
werking van het Vanguard-systeem
is even slim als simpel. Als de
temperatuur in de omgeving van de
bel oploopt tot boven de 50 graden
Celsius smelt een metalen zegel, die
een pin tegenhoudt. De pin springt
naar voren en het veermechaniek
zorgt voor langdurig en luid gerin
kel. Importeur: Dynaguard, Postbus
7698, Schiphol-Centrum. Het werkt
zonder batterijen of leidingen. Men
kan het zelf aanbrengen.
Men kan er ruwe halfedelstenen en
gewone steentjes, zo men dat wil, mee
slijpen. Kleurige kiezels kunnen schitte
rende objectjes worden, waarmee je mo
zaïekwerk kunt maken. Er zijn natuur
lijk heel wat mogelijkheden voor zo’n
stenen-hobby.
De Tuimelaar werkt als volgt: men
doet de steentjes in een rubberen trom
mel, gevuld met water en slijppoeder.
Alles wordt door asjes rondgedraaid. De
behandeling wordt enige malen her
haald, maar dan met fijner slijppoeder,
zodat kleuren en patronen er goed uit
komen.
„Ons beroep is een stuk nuchterder geworden. Er zit totaal geen romantiek meer
aan”, zegt Henri Andeweg, president van de NCCK, de Nederlandse Club van Chef-
Koks. Hjj zit ruim 35 jaar „in het vak” en is in het dagelijks leven chef-kok van het
zo goed als nieuwe, aan de rand van Den Haag gelegen Promenade Hotel. Het was
eigenlijk de bedoeling om met hem een gesprekje te hebben over het merkwaardige
verschijnsel dat chef-koks in Nederland altijd mannen zijn: De NCCK heeft geen
enkele vrouw op de ledenlijst staan. Het draait in eerste instantie uit op praten over
de totaal veranderde rol van die mannen, die straks met hun keukenbrigades de
kerstdiners zullen creëren voor buitenshuis tafelend Nederland.
De letter C
Inademen van damp is schadelijk. Bij
verwerken met de kwast: zorg voor zeer
goede ventilatie. Bij verspuiten: zorg
voor goede afzuiging van de damp of
gebruik een masker.
Baby’s kunnen het beste in een reis-
wieg of in een afneembaar bovenstuk
van de kinderwagen haaks op de achter
bank worden gezet (dus hoofd achter en
voeten voor). Om te voorkomen dat het
kind met wieg en al gaat schuiven, moet
de rechtervoorstoel zover mogelijk naar
achteren worden geschoven.
Als hierdoor de wieg nog niet kan
worden klemgezet, dan de overblijvende
ruimte opvullen met een reisdeken. Het
allerbeste is om de reiswieg met een
riem vast te binden. Deze voorzorgs
maatregelen zijn zeker niet overbodig,
want van de 22 baby’s tussen nul en één
jaar die in 1972 bij een verkeersongeluk
Evenals bij de veiligheidsriemen zijn
er in Nederland kinderzitjes met TNO-
keur te koop. Deze TNO-keuring maakt
in ieder geval de ruwe schifting tussen
onveilige en wat betere zitjes mogelijk,
maar ook niet meer. Het wachten is op
internationale afspraken en keuringsnor-
men en daar wordt op het ogenblik over
onderhandeld.
Over enige tijd zal in het blad van de
Nederlandse consumentenbond een uit
voerig verslag verschijnen van eenzelfde
soort onderzoek als nu in Duitsland is
gehouden, dat zal worden gemaakte in sa
menwerking met TNO, dat overigens
ook bij het Duitse onderzoek betrokken
is geweest. Er is geen reden om voor de
in Nederland verkrijgbare kinderzitjes
optimistischer te zijn.
Er zijn nogal wat ziektes en
diertjes, die regelmatig aanslagen
plegen op de kamerplanten. Je zou
er soms door ontmoedigd kunnen
raken, als ineens de blaren vergelen
of de plant op droevige wijze weg
kwijnt. Wat doe je er tegen?
In gezamenlijk overleg tussen de Ver
eniging van Vernis- en Verf fabrikanten
in Nederland en het Bedrijfsschap Schil
dersbedrijf is een etiketteringssysteem
uitgewerkt met het doel te voorkomen
dat mensen in hun beroepsarbeid aan
voor de gezondheid schadelijke invloe
den worden blootgesteld. Ook voor doe-
het-zelvers is het nuttig eens te weten
hoe dat zit.
Dit etiketteringssysteem is zo eenvou
dig mogelijk gehouden en komt erop
neer
van
dat verfwaren in een verpakking
1 kg of meer, of een liter of meer,
voorzien zullen worden van een stan
daardetiket, waarop een code is aange
bracht bestaande uit een letter A, B, C,
of D en een cijfer 0 of 1. De letter heeft
betrekking op de mogelijke schadelijk
heid van de vluchtige bestanddelen, het
cijfer op die van de niet vluchtige
bestanddelen. De etiketten hebben een
minimum formaat van 27x40 mm.
Aansluitend op de codering worden de
volgende voorzorgen vastgesteld: Alge
mene voorzorgsmaatregelen geldend
voor de verwerking van alle produkten
dus ook die gecodeerd met een letter A
en een cijfer 0.
A) Bij de verwerking van alle verf-
De letter D
Inademen van de damp is gevaarlijk.
Bij verwerken met de kwast: masker
dragen, ook bij goede ventilatie. Bij
verfspuiten: steeds verse-luchtmasker
gebruiken. Denk er aan, dat personen in
uw omgeving zonder masker gevaar lo
pen. Houd strikt de hand aan de door de
fabrikant op de bus vermelde voorzorgs
maatregelen.
van de
keukenmeesters. Dat contact tussen
chef-kok en publiek vind ik zelf wel erg
belangrijk”, zegt de president van de
ruim 20 jaar geleden opgerichte NCCK,
die zo’n 170 leden telt, onder wie steeds
meer jongeren. Die club moet méér
worden dan een gezelligheidsclub, en
zowel nationaal als internationaal wor
den dan ook wedstrijden georganiseerd
en ervaringen uitgewisseld.
Henri Andeweg
De gevulde mosselen, waar ik lyrisch
van kan worden, stammen uit Bouzigu-
es. Een gehucht bezijden de Route Nati
onale nr. 9 tussen Narbonne en Perpig
nan. Het ligt daar waar de Middellandse
Zee voor het eerst zichtbaar wordt voor
de automobilist die door zuid-Frankrijk
naar de Spaanse grens kruist.
Het was louter toeval dat wij het
hebben gevonden. Wie Lyon de eerste
dag als reisdoel kiest en vanuit die stad
even gezellig als Parijs de volgen
de dag vroeg vertrekt, moet omstreeks
het middaguur in de buurt van dit
kleine paradijsje in Bouzigues arriveren.
Links van je zie je de zee en een
dorpje. Je redeneert: daar moet het goed
vis eten zijn. Je zoekt een weg naar het
water. Het is hobbelen geblazen over
landweggetjes die door met klimop be
groeide muurtjes zijn omzoomd; je eet
stof, je wanhoopt al en dan plotseling:
dat kleine restaurantje aan het water.
Voor de kust, zover het oog reikt,
liggen de oester- en mosselbanken. Man
nen in hemdsmouwen zitten op het terras
oesters te slurpen. De jassen en vesten
hangen nonchalant over de rugleuningen
van hun stoelen. In de hoek zit een hele
familie aan de vers gebakken vis. Elders
zwijmelt een verliefd paar boven een
portie mosselen.
Niemand heeft haast. Heerlijke geuren
verwaaien over het terras. Pas na een
kwartier, wanneer we wat bekomen zijn
van het stof en de hitte wordt ons de
kaart gebracht. Het meisje raadt ons in
bijkans onverstaanbaar zuidfrans de spe
cialiteit van het huis aan: des moules
gratinéz (gegratineerde mosselen). Wie
instemt met het voorstel krijgt na een
half uur op tafel: een kleine schotel met
welgeteld twaalf mosselen in tomaten
saus, twee timbaaltjes rijst, een mandje
NFORMATIE
tips voor vrije tijd
4
B) Bij de verwerking van alle verf-
produkten geldt voorts, dat in gesloten,
onvoldoende geventileerde ruimten, zoals
tanks, kasten,etalagevitrines e.d., gezorgd
moet worden voor doeltreffende ventila
tie b.v. langs kunstmatige weg. Is dit
niet mogelijk dan dient van een zoge
naamde verse-luchtkap gebruik te wor
den gemaakt.
C) Bij het afbranden of afschuren van
oude verflagen dient de nodige voorzich
tigheid betracht te worden in verband
met de mogelijkheid dat deze voor de
gezondheid schadelijke pigmenten bevat
ten; het inademen van stof of nevels
dient te worden voorkomen.
D) Men zij er op bedacht dat vele
verfprodukten, oplos-, verdunnings-, af-
bijt- en ontvettingsmiddelen brandge
vaarlijk zijn.
Voorzorgsmaatregelen bij de verwer-
Kinderen in een auto horen op de
achterbank, hoe graag ze zelf ook voorin
willen zitten. Het is veiliger tijdens het
rijden, want ze kunnen niet onverwacht
ergens aan zitten of de bestuurder hin
deren, maar het is zeker veiliger bij een
aanrijding. De krachten die bij een be
trekkelijk gringe aanrijding losbarsten,
zijn verschrikkelijk groot. Het is daarom
aan te raden ook achterin speciale voor
zieningen te treffen om kinderen vast te
zetten. Bijvoorbeeld kinderzitjes of kin-
derriemen.
Kinderen boven de twaalf jaar kun
nen meestal zonder problemen gebruik
maken van veiligheidsgordels voor vol
wassenen. Voor kinderen tussen de zes
twaalf jaar zijn er speciale kinderriemen
en -tuigjes in de handel, die bedoeld zijn
voor montage op de achterbank. Er
moet op gelet worden dat de kinderen
voldoende vrijheid hebben om zich nog
enigszins te kunnen bewegen, maar dat
ze in geen geval bij een aanrijding tegen
de rugleuning van de voorstoelen wor
den geslagen.
Voor kleinere kinderen zijn de kinder
zitjes aan te raden, waarin het kind met
riemen kan worden vastgezet, terwijl
het geheel stevig aan de achterbank
moet zijn bevestigd. Het Duitse consu
mentenblad Test heeft in het oktober
nummer een uitgebreide test van kin
derzitjes gepubliceerd, waarbij helaas
geconcludeerd moest worden dat van de
15 onderzochte kinderzitjes er elf niet
voldeden. Bij een botsing met een snel
heid van 30 km-uur, een normale be
hoorlijke aanrijding, bleek dat verschil
lende stoelen in elkaar klapten, van
andere braken de bevestigingspunten of
de kinderen gleden onder de slechte
riemen uit. Bijna alle stoeltjes doorston
den een botsing van 15 km-uur, zodat
hier ook opgaat wat voor veiligheidsrie
men bij volwassenen geldt: beter iets
dan niets.
stokbrood en een fles witte landwijn.
We kijken elkaar eens aan. Grinniken
als boeren die kiespijn hebben. Twaalf
mosselen voor twee man.We denken
een stoornis in de communicatie.
Ons Frans is de tweede dag van ons
verblijf in dit land nog niet op peil
gekomen. Enfin, als het niet genoeg
blijkt zullen we wel bij bestellen. De
vakantie is nog jong en de beurs nog
rond.
Uit Test blijkt dat het vooral de
stoeltjes met een buizenconstructie zijn
die een geringe beveiliging bieden. Als
er geen bevestiging aan de bovenkant
was, dan klapte het stoeltje gewoon in
elkaar. Maar ook buizenconstructies die
deze bevestiging wel hadden, waren vol
gens experts van Test niet tegen een
Salzer geeft een opsomming en
behandeling van allerlei planten-
kwalen. Hij doet dat overzichtelijk
(per plant en later per diertje).
Tekeningen en foto’s verduidelijken
de tekst.
Hoewel niet iedereen direct zal op
springen om te roepen: ha, eindelijk is-
ie er dan, de Tuimelaar, het polijstin-
strument, is het toch een aardig appa
raat voor een aardige hobby. De Tuime
laar is in feite een instrument, dat het
natuurlijke procédé van eeuwen (het
schuren en polijsten van stenen door
zand en water), tot enkele dagen terug
brengt. In Amerika en Australië, zo
meldt het edel- en sierstenenbedrijf „De
Oude Aarde” in Giethoorn (02516-313),
wordt er druk gewerkt en gehobbyd met
het apparaat.
om het leven kwamen, waren
inzittenden van een auto.
De mosselen zo groot hebben we ze
nog nooit gezien worden eerlijk ver
deeld. De knoflook zoveel hebben we
nog nooit geproefd doet het prima.
Het smaakt meer dan verrukkelijk. Het
wordt stil aan onze tafel. Na drie reuze
exemplaren genoten te hebben, kijken
we elkaar eens aan.
„Een hele hap, he?”
„Mmmm, nou.”
De vijfde mossel gaat er nog net in.
De zesde wordt ontleed. Geen protes
ten, wees gerust. Een mossel geniet men,
die mag niet ontleed worden. Maar de
gevulde mossel uit Bouzigues vraagt er
om. De vulling bestaat uit gekruid ge
hakt. Daaromheen heeft de mossel zich
gevleid. De chefkok wil, ondanks onze
complimenten, zijn geheim niet prijsge
ven.
De mosselen waren zo groot en dik als
een vaderladse croquet. U kunt zich voor
stellen, dat wij elkaar, na de derde
verorberd te hebben, al verzadigd begon
nen aan te kijken. Ik ben er na enig
experimenteren achtergekomen, hoe die
chef zijn resultaat heeft bereikt.
Zoek de grootste mosselen uit een
twee kilo zak. Schrob ze af, haal de
draden eraf en verschuif de schelphelf-
ten tussen wijsvinger en duim zodat u er
een mesje tussen kunt steken. Snijd dan
In het „grote” horecawezen is de Chef
kok inderdaad (nog) altijd een man. Een
antwoord op het „waarom” blijkt ook
voor de NCCK-President niet in een
paar woorden te geven. Hij gelooft wel
dat het beeld van de moderne chef-kok
nogal aan vertekening lijdt, want in een
modern geoutilleerd en strak geleid
groot horecabedrijf heeft deze functio
naris vandaag-de-dag een heel andere
rol dan de buitenwerld zich meestal
voorstelt.
Om te beginnen houdt zo n man zich
lang niet uitsluitend met koken en re
ceptuur bezig. „In grote bedrijven kookt
de chef-kok vrijwel helemaal niet
meer”, zegt Henri Andeweg, in beroeps
kleding achter een kopje koffie gezeten.
„Omdat er met een bepaald budget moet
worden gewerkt zijn de calculaties heel
belangrijk. Ook in ons vak sluipt een
keiharde mentaliteit binnen. Ook de
chef-kok krijgt bij wijze van spreken
elke maand de accountant in z’n keuken.
En dan wordt hij met de keiharde
cijfertjes geconfronteerd.”
Mede daardoor is zijn beroep zoveel
nuchterder en zoveel minder romantisch
geworden. Andeweg: „De tijd van als-
het-maar-lekker-is, is voorgoed voorbij.
Elke afdeling, ook de keuken, moet zijn
rendement opleveren. Organisatie, een
verantwoorde restverwerking, waren
kennis, moderne voedingsleer en vooral
het verantwoord inkopen van de dage
lijks verse produkten zijn verschrikke
lijk belangrijk geworden. Er mag niets
meer verspild worden, al gaat het maar
om een komkommer of een bosje radijs.
Over die inkoop struikelen heel wat
chef-koks in deze tijd.”
Dat is dus andere koek dan de „ima
ge” van de chef-kok die zich, gelijk een
artiest, uitsluitend uitleeft in het creëren
van culinaire showstukken en smakelij
ke receptuur. De chef-kok is in de
eerste plaats „keuken-manager”, zoals
dat tegenwoordig heet. Hij moet alle
technieken van voedselbewaring kennen,
maar ook het zijne weten van sociale
wetgeving. Hij moet „gezond” kunnen
koken volgens de jongste opvattingen in
de voedingsleer. Hij kan zich, kortom,
niet meer opsluiten in de ivoren toren
maar ook in
de sluitspier door. U kunt nu de schelp
openvouwen. Spoel hem uit. Neem dan
gekruid gehakt (gewoon zoals u dat
aanmaakt voor soepballetjes, of wat ge
raffineerder met een snuifje tijm en
marjolein, wat paprikapoeder, en mis
schien een tikkeltje kerrie. Voor zes
mosselen (reken drie per persoon) hebt u
niet meer nodig dan vijftig tot zestig
gram gehakt. Leg in elke schelp een
rolletje. Druk hem weer dicht en bind
hem vast met een draadje rijggaren.
Intussen hebt u een tomatensaus ge
maakt, die hevig naar knoflook mag
geuren. Maak gewoon de saus die
altijd bij spaghetti opdient. In een
schaaltje of pannetje legt u nu de
mosselen begiet ze met de saus en laat
ze een half uur zachtjes pruttelen. Dan
haakt u de rijgdraadjes van de schelpen.
Mosselen on vulling zijn al stevig gewor
den, puilen misschien een beetje uit.
Strooi er nu parmezaanse kaas over (of
oude Hollandse) leg een paar snippers
boter op elke mossel, bestrooi met pa
neermeel en schuif alles even hoog in
een voorverwarmde oven.
Daarna opdienen met' drooggekookte
rijst, stokbrood, grof boerenbruin smaakt
er eveneens voortreffeliik bij en een
glas wiin of een koele pils.
Het lijkt erg bewerkeliik. maar na een
paar maal oefenen zult u zien dat het
gemakkelijker klaarmaken is dan menig
ander gerecht.
Het grappige is bovendien, dat mensen
die beweren niet van mosselen te hou
den, letterlijk begerig naar de schaal
kunnen gaan zitten kijken als ze er een
geproefd hebben „alleen maar voor de
gezelligheid, of om geen spelbreker te
zijn”.
botsing opgewassen. De pep werd in alle
gevallen tussen een hoop schroot van
verwrongen buizen teruggevonden.
Het beste voldeden de zitjes waarbij
het kind in een schaalconstructie zat,
een soort kuipstoeltje, waarbij ook het
hoofdje beschermd is. Maar soms deugde
de bevestiging van deze op zich goede
constructie aan de achterbank niet, wat
betekende dat kind met stoel en al door
de auto schoot. Of de veiligheidsgordels
van het kuipje waren slecht, zodat het
kind uit het stoeltje suisde.
De riemen waarmee het kind in de
stoel wordt vastgezet, moeten zodanig
zijn dat het er niet onderdoor kan
uitglijden. Ook moeten de riemen stevig
aan de stoel verankerd zijn. En let erop
dat de sluiting gemakkelijk te openen
is, zodat anderen uw kind in een nood
geval makkelijk kunnen redden. Het
hoofdje van het kind moet ook be
schermd worden, juist omdat de verhou
ding hoofd-romp bij kinderen ongunsti
ger is dan bij volwassenen en omdat de
nekspieren relatief lichter zijn. Let u er
ook op dat het stoeltje in hoogte verstel
baar is, zodat het kind uit het raam kan
kijken, want autorijden hoeft nu ook
weer geen drama te worden.
van zijn keukendomein, al werkt hij in
Nederland ten opzichte van het publiek
nog altijd achter de schermen.
„Vooral in Frankrijk,
Duitsland, is dat heel anders. Daar
wordt de chef-kok veel meer voor het
voetlicht gehaald, daar kijkt men nog
hoog op tegen de prestaties
-,x"'
Si
