Vliegramp
in Miami:
8 doden
id
Twee jongelui
verdronken
Commissie-Mansholt
in auto
naar Griekenland
Israel vreest Kissinger-complot
en voelt zich door hem bedrogen
Ziekenhuis wil
directeur
Moskou betuigt
ontslaan
Noord-Vietnam
opnieuw steun
Kopenhagen: „We moeten nog zien wat er allemaal van terecht komt”
„Israëlisch leger
5 kilometer terug”
SYRISCHE EIS AAN KISSINGER:
PALESTIJNSE STAAT VOOR VELEN EEN NACHTMERRIE
jp
1 7
MAANDAG
1973
3
DECEMBER
(Vervolg van pagina 1)
Midden-Oosten
Meer
Onderzoek
IN HEERENVEEN
Complot
Vooropgezet
Nachtmerrie
Besef
(Van onze redacteur in Jeruzalem, mr. Jaap van Wesel)
JERUZALEM „Je gaat je gang maar Kissinger”, zegt een verkiezings-
advertentie van rabbijn Meir Kahane, leider van de Joodse Defensie Liga.
„Als het nu allemaal misloopt en je wordt als joods vluchteling dit keer
Amerika uitgegooid, dan kan je altijd nog naar Israel komen op grond
van de wet van de terugkeer”.
Niet bevredigend
pi. Wk
ENERGIEBALANS OP
EEG MAAKT
Zijn
(Van onze redacteur in Beiroet)
(Van onze redacteur in Athene)
ontwrichting
ale af-
Harry
met de
leien.
e van
ging
nd en
brand
orraad
meisje
srlaagd
derdag
it een
:ns ten
da Del
ATHENE. De Griekse politie is in
het weekeinde begonnen met het vrijla
ten van studenten en andere personen,
gearresteerd tijdens de studentenopstand
van november. Het totaal aantal arres
tanten zou de driehonderd belopen.
Vandaag komt een commissie, verte
genwoordigende de socialistische partijen
van verschillende landen. Deze commis
sie, onder leiding van dr. S. Mansholt,
zal een onderzoek instellen naar de toe
stand in Griekenland.
Premier Den Uyl, met op de achtergrond
minister Van der Stoel tijdens de EEG-
top in Kopenhagen.
Een vijand die jaren gezien is als een
bende moordenaars en misdadigers, al
leen tot terreurdaden in staat. Een vij
and die ook nu nog uit is op de vernieti
ging van de staat Israël. En zo’n Pales-
Kopenhagen:
woorden van
hadden ver-
Syrië zou, in ruil voor het overhandi
gen van een lijst met namen, hebben
gevraagd dat het Israëlische leger zich
zogenaamd als een bewijs van goede wil
vijf km zou terugtrekken. Dit mede om
statis-
voor
brand
12 be-
>n van
sj ge-
ntrum
i hem
■t bui-
is niet.
als hij
tar een
ir hij
moeten
ekenen
dokto-
waren
stellen,
ir me-
d. Hij
iek en
gepikt
a aan
it- Hij
noeten
toewei
et een
n To.
die de
;n bij
ineraal
igypti-
•luchte
■n. Bij
meraal
ssi fe-
franse
n 55-
;ehou-
doua-
?eft in
Ttalia-
n het
il bij-
Het staat vast dat de Syrische minister
van Buitenlandse Zaken uitvoerig de
kwestie van de uitwisseling van de Is
raëlische krijgsgevangenen met Kissin
ger heeft besproken.
Dat de Palestijnen sterk staan, blijkt
ook uit de houding van de Jordaanse
koning Hoessein, geen aanbidder van
Fatah-leider Arafat. Hoessein had oor
spronkelijk ook gezegd niet naar Genève
te zullen komen als er een afzonderlijke
Palestijnse delegatie zou komen. En zie,
hij moest bakzeil halen.
ISRAEL ZOU dan in de Veiligheidsraad
van een Amerikaans veto afhankelijk
zijn als er voor haar nadelige besluiten
genomen zouden worden.
Op 31 januari 1974 moet de commissie
dan voorstellen doen om het ordelijk
functioneren van de gemeenschappelijke
markt voor energie te waarborgen. De
ministerraad zal dan daarover zo spoedig
De officieuze pers in Damascus maakte
o-p de voorpagina's wel melding van de
besprekingen, maar men onthield zich
geheel van commentaar.
In het sterke isolement waarin Damas
cus leefde, achtte men de onverwacht
langdurige besprekingen met Kissinger
hetgeen sinds 1967 het eerste contact
op topniveau tussen Syrië en de Vere
nigde Staten betekende als een aan
wijzing dat Syrië zijn banden met onder
meer het Westen zal proberen aan te
halen.
1200 journalisten) zijn eigen top wensen.
Bovendien kunnen topconferenties voor
komen als er een stimulans nodig is
voor de EEG, indien de omstandigheden
dit vergen of wanneer de internationale
situaties er om vragen.
Op dit punt heeft de Fransman Pom
pidou de politieke winst geboekt waar
voor hij bij de behandeling van het
energievraagstuk terrein heeft prijsgege
ven.
DAMASCUS. Na het bezoek van
Kissinger is Damascus voorzichtig opti
mistisch. Hoewel het resultaat van de
besprekingen met de Syrische leiders pas
in de komende dagen bekend zal wor
den, stelt men dat er enige vooruitgang
is geboekt.
Hij komt toch naar Genève, ook als er
een Palestijnse delegatie komt. Ook dat
zal wel niet uit eigen wil gegaan zijn.
Het lijkt er dan ook niet op dat Israël
nu nog „nee” kan zeggen.
na de oorlog te versterken,
heet ook om Israëlische mili-
ierdag
en uit
nt is
nst in
i stak
ier de
eg om
diepte,
rdron-
te voorkomen dat er een zelfde ontwik
keling ontstaat als na het bestands-
verdrag tussen Egypte en Israël.
in de
;1 elk
week
len op
et ten
aatre-
begre-
het
/erbo-
En zie, Kissinger komt Israël nu ver
tellen dat het een conferentie onder
auspiciën van de Verenigde Naties zal
zijn en dat op de eerste dag al de
Palestijnse vertegenwoordiging ter spra
ke zal komen.
Maakt dat voor Israël veel uit, zo kan
men vragen. Als de Veiligheidsraad het
beslissende lichaam is in de onderhande-
lingen betekent dat eveneens dat ook
Engeland en Frankrijk een stem in het
kapittel hebben, waar Israël niet van
gediend is nu deze twee landen met
elkaar wedijveren om de gunst van de
Arabieren te winnen en de oliecrisis in
hun voordeel uit te buiten.
RIDDERKERK (ANP) In de nacht
van zaterdag op zondag zijn in Ridder
kerk twee jongelui uit Sliedrecht met
hun auto te water geraakt en verdronken.
Het zijn de 19-jarige Jan Kwarten en de
18-jarige Jacoba Schild.
tijnse staat op de Westoever zou dan als
springplank voor hen dienst kunnen
doen.
aan in de vredesconferentie via de Vei
ligheidsraad.
Niet ondubbelzinnig natuurlijk: het
moet er zo uitzien dat hij altijd tegen
Israël kan verdedigen dat het toezicht
van de Verenigde Naties niets voorstelt.
Kijk maar, in de veiligheidsraad hebben
zowel Amerika en de Sovjet-Unie als
Frankrijk en Engeland zich van stem
men onthouden. Dan gaat Kissinger naar
de Arabische wereld, met als sleutel
Saoedi-Arabië. Ook hier werpt hij nog
een snoepje toe om de Amerikaanse
oliebelangen zo niet veilig te stellen, dan
in ieder geval wel te verbeteren.
De topconferentie van
niet onbevredigend. In de
Den Uyl: „Meer dan we
wacht, maar we moeten nog zien wat er
allemaal van terecht komt”.
Het ene staatshoofd en de acht andere
regeringsleiders achten internationale
garanties voor een vredesregeling in het
Midden-Oosten noodzakelijk, alsmede de
instelling van gedemilitariseerde zones.
HET ERGSTE van altes vindt men in
Israël wel de onbetrouwbaarheid van
Kissinger, al glimlacht hij nog zo vrién
delijk. Want het is duidelijk dat dit spel
alfemaal vooropgezet is:
Een Amerikaanse officier en een
Zuidvietnamese helicopterpiloot werden
gedood en vier Amerikanen en drie
Zuidvietnamezen gewond.
KOPENHAGEN De ministers
van Buitenlandse Zaken van de
EEG moeten vandaag de Europese
commissie verzoeken een energie
balans voor de gemeenschap op te
maken. Vervolgens gaat de com
missie op basis van die gegevens
alle huidige of voorzienbare uit
werkingen van de bevoorradings-
toestand op de produktie, de werk
gelegenheid, de prijzen, de be
talingsbalansen en de ontwikkeling
van monetaire reserves onderzoe
ken, aldus meldt onze speciale ver
slaggever, Henk Kolb.
De regering heeft aangekondigd dat de
vrijlating is ingegeven door een geest
van lankmoedigheid. In werkelijkheid is
dit een tactische zet van het regime om
Eveneens in de nacht van z iterdag op
zondag is een auto met zes jongelui
geslipt en op een tegemoetkomende auto
gebotst. Mevrouw Groenhagen uit Ter-
munterzijl (Gr), die bij haar man in
deze tegemoetkomende auto zat, over
leed ter plaatse. De heer Groenhagen
werd ernstig gewond. Van de zes jonge
lui is gisteren de 20-jarige W. Hoog-
hiemstra uit Joure overleden.
Onder de personen die zijn losgelaten
bevinden zich onder meer twee journa
listen, drie hoogleraren (die ervan waren
beschuldigd de bezetters van de techni
sche hogeschool voedsel en medicijnen
te hebben gegeven), de voormalige direc
teur van de radio en televisie, de her
haaldelijk gearresteerde heer Pepponis
en ten slotte het populaire acteursecht-
paar Jenny Karezi en Costas Kazakos,
die de studenten zouden hebben aange-
moedigd tijdens hun revolte.
Om twee uur ’s nachts zag een voor
bijganger een auto liggen in een wete
ring langs de weg. Nadat de politie de
wagen uit het water had getakeld wer
den de twee slachtoffers gevonden. Zij
waren op familiebezoek geweest vlakbij
de plaats waar de auto werd gevonden.
Daar waren zij enkele uren eerder ver
trokken. De politie heeft nog niet kun
nen vaststellen door welke oorzaak de
auto in het water is gereden.
nieuwe botsingen met de studenten te
voorkomen. In Athene circuleren name
lijk geruchten dart, de studenten van
daag op verschillende begraafplaatsen
herdenkingsdiensten willen houden voor
hun kameraden die vorige maand onder
het politievuur zijn gesneuveld.
Ondergrondse studenten organisaties
echter hebben gewaarschuwd tegen der
gelijke herdenkingsdiensten. Zo zegt een
klandestien communiqué’s dat onder lei
ding van de nazi Plevris, hoofdredacteur
van het fascistische blad „De vierde
Augustus” criminele benden bloedige on
lusten beramen, die tot doel hebben een
nieuwe golf van arrestaties te veroorza
ken.
De fascistische benden zouden zelfs
van plan zijn om politieagenten te ver
moorden om de studenten daarvan de
schuld in de schoenen te schuiven. „We
roepen de jeugd op niet het slachtoffer
te worden van deze nieuwe valstrik”,
aldus dit communiqué.
HEERENVEEN (ANP). Het bestuur
van het ziekenhuis „De Tjongerschans”
in Heerenveen vindt unaniem, dat het
zijn medisch directeur dr. G. B. P. van
Dam niet kan handhaven. Begin volgen
de week zal dr. Van Dam ontslag wor
den aangezegd. Tegelijkertijd zal het
Gewestelijk arbeidsbureau worden ge
vraagd een ontslagvergunning af te ge
ven.
Wat de Palestijnen betreft: de Israëli
sche regering heeft zich op het stand
punt gesteld dat er geen plaats is voor
een afzonderlijke Palestijnse delegatie.
Dat er geen onafhankelijke Palestijnse
staat op de West-Jordaan-oever moet
komen staat ook in het verkiezingspro
gramma van de Arbeiderspartij.
Het zou voor de regering nu zeer
moeilijk zijn hierover voor de verkiezin
gen een ander standpunt te moeten gaan
innemen. Dat zou nadelig voor haar
werken, al groeit in Israël het besef, dat
zonder erkenning van de Palestijnen er
geen oplossing van het conflict mogelijk
is. Ook de regeringsfunctionarissen zijn
daarvan overtuigd, maar voegen daaraan
toe op officieel niveau vindt Israël dat
er geen plaats is voor een onafhankelij
ke Palestijnse staat.
Speciaal voor mensen als premier
Golda Meir is de gedachte aan een
Palestijnse staat afleen al een nachtmer
rie. Dat zou immers betekenen de vijand
in huis halen. En wat voor een vijand.
Het Russische standpunt werd uitge
sproken door Konstantin Katosjev se
cretaris van het Centrale Comité van de
Russische Communistische Partij, tijdens
een samenkomst met Le Doec Tho, de
eerste Noordvietnamese onderhandelaar.
Tho arriveerde zaterdag in Moskou, op
doorreis naar Parijs, waar hij bespre
kingen zal voeren met de Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken, Kis
singer.
Een groep Amerikanen die zich bezig
houdt met „de berging van de stoffelijke
resten van in de Vietnamese oorlog ge
sneuvelde landgenoten”, zou zaterdag
ochtend op 20 kilometer ten zuidwesten
van Saigon onder vuur zijn genomen
door het Bevrijdingsfront.
DAT GAAT behalve via Engeland en
Frankrijk ook via de Palestijnen. Zij
zijn weliswaar geen vrienden van Feisal
maar passen voor het moment in zijn
spel, want Feisal wil erbij zijn als leider
van de Islam als er over Jeruzalem
gesproken wordt.
Zo wordt het Kissinger-complot in
Israël gezien. De verstandhouding tussen
Kissinger en Golda Meir was al slecht
en zij zal er zondagavond niet beter op
zijn geworden. Kissinger speelt simul
taan tegen de hele wereld, zo merkte
een Israëli op. Het gaan allemaal geheel
in zijn stijl: de voorbereidingen opzette
lijk tot het laatste moment uitstellen om
dan met een paar faits accomplis te
komen vlak voor het begin van de
conferentie die dan nog een paar dagen
moet worden uitgesteld. En misschien
was dat ook al allemaal van tevoren
ingecalculeerd.
Ten slotte moet dan iedereeen mok
kend aan de conferentietafel komen.
Acht mensen kwamen in de Amerikaan
se stad Miami om het leven toen een
vliegtuig, geladen met kerstbomen, be
stemd voor Venezuela, op een buitenwijk
neerstortte. Op de foto: Rokende wrak
stukken in een tuin.
In Damascus is men intussen hard
bezig met herstelwerkzaamheden. Men
hoopt dat volgende 'maand een belang
rijk deel van de elektriciteitscentrales
werkt, zodat het grote energietekort zal
worden opgeheven, en dat de industrieën
in de noordelijke steden Homs, Hama en
Aleppo weer kunnen gaan draaien.
In Damascus zelf valt de stroom min
der vaak uit en de lampen branden
weer op volle sterkte, wat mogelijk zou
zijn gemaakt door hulp bij de stroom
voorziening uit Libanon.
Weliswaar is de stad ’s avonds vrijwel
duister voor straatverlichting is geen
reserve maar door de verlichte etala
ges en de niet langer geblindeerde auto-
koplampen is Damascus ’s avonds niet
meer de stad van schimmen zoals tij
dens de oorlog.
Er lijken geen tekorten aan levensmid
delen te z ijn. Er is ook normaal benzine
en olie voor verwarming te krijgen. Na
de ernstige beschadiging van Syrië’s eni
ge raffinaderij bij Homs leveren Liba
non en Irak de benodigde olieprodukten.
De stemming in Damascus is optimis
tisch. Op een aantal stadsbussen is het
neerschieten van Israëlische straaljagers
boven Damascus in beschilderingen vast
gelegd. Buitenlandse waarnemers zijn
het er over eens, dat Damascus mentaal
een herboren stad is, die de vroegere
vrees voor Israel heeft afgeworpen.
De Syrische voorwaarde wordt des te
belangrijker geacht, omdat ook vol
gens onafhankelijke bronnen het Israë
lische leger inderdaad probeert zijn posi
ties van
naar het
tairen te beschermen tegen commando-
acties.
Damascus ziet in de pogingen tot ver
sterking van de posiities ook een aanwij
zing dat Israël nog zeer weinig geneigd
is tot ontruiming van de bezette Golan-
hoogte.
MOSKOU (UPI en DPA). —De Sov
jet-Unie heeft gisteren haar steun aan
Noord-Vietnam en aan het Bevrijdings
front betuigd en geëist, dat er een eind
komt aan de schendingen van de wapen
stilstand door de regering van Saigon.
Dit meldt het Russische persbureau
„Tass”.
Fase 1Kissinger belooft Israël
dat het alleen een zaak van de grote
twee wordt. Een idee waarover Israël
nooit erg enthousiast is geweest, maar
dat dan toch maar door de nood van de
omstandigheden mokkend is aanvaard.
Fase 2: Kissinger komt naai’ Eu
ropa. Engeland en Frankrijk willen hun
vergane glorie als grote mogendheden
een beetje opvijzelen. Kissinger heeft
Europa voor de NAVO nodig, wil met
Japan en Europa een gemeenschappelijk
oliefront vormen en moet ook de Ara
bieren te vriend houden. Hij biedt daar
om Engeland en Frankrijk deelname
Dr. Van Dam zou in de periode van
1953 tot 1972 (hij was toen apotheekhou-
dend huisarts in Gorredijk) bijna een
half miljoen gulden teveel aan medicij
nen bij twee ziekenfondsen, het APFZ en
het ANOZ, hebben gedeclareerd.
Mr. O. van Norbruis, algemeen direc
teur van „De Tjongerschans” noemt als
reden voor het ontslag, dat de medisch
directeur niet meer functioneerde, noch
intern nog extern. Volgens hem zou dr.
Van Dam grote aarzelingen hebben ge
had om naar buiten op te treden. Die
twijfel zou ook in de binnenwacht
merkbaar zijn.
Zoals bekend is. hebben beide boven
genoemde ziekenfondsen dr. Van Dam
een rekening gestuurd van 594.179,37.
zijnde het bedrag dat hij over 18 jaar
teveel had gedeclareerd voor medicij
nen plus rente.
De officier van Justitie in Leeuwarden
heeft bovendien een aanklacht van de
beide ziekenfondsen tegen hem in be
handeling genomen.
In tegenstelling tot de bedoelingen
kwam er toch een lang slotcommuniqué
op tafel; er ontstond tenslotte een zo
prangende tijdnood, dat de staatslieden
over sommige punten van belang in
feite te snel zijn heengestapt en gegeven
de betekenis van de problemen die in
wezen over het voortbestaan van de
gemeenschap zouden beslissen, was de
voorbereiding te onvolkomen.
Het slotcommuniqué zegt dan naast de
al aangeduide punten, dat Europa in
zaken van wereldbelang met één stem
moet spreken op basis van een verkla
ring over de Europese identiteit. Die
verklaring, in Kopenhagen bekend ge
maakt, doet overigens op een onthutsen
de wijze blijken hoe minimaal de basis
voor overeenstemming omtrent die iden
titeit is geweest.
Het werk ter definiëring van de Euro
pese Unie wordt versneld. Deze unie is
het politieke bedenksel waarvoor nog
geen omschrijving bestaat, maar waar
naar men niettemin streeft op aanspo
ring van de vorige top, in oktober ’72 te
Parijs.
De topconferentie: het land, dat het
voorzitterschap van de ministerraad be
kleedt, mag die bijeenroepen. Omdat
zo’n voorzitterschap per half jaar wis
selt, zal elke lidstaat voortaan om onder
andere niet mis te verstane redenen van
publiciteit (Kopenhagen trok maar liefst
Vandaag moeten de ministers van bui
tenlandse zaken het eens worden over
„de middelen waarmee in tijden van
crisis snel een gemeenschappelijk stand
punt kan worden uitgewerkt”.
De ontwikkeling van de politieke sa
menwerking bovendien moet hen in
staat stellen om crisissituaties gezamen
lijk te beoordelen met het doel die te
voorzien en maatregelen ertegen te ne
men.
Dan was er ook nog de gevoelige
kwestie van het Midden-Oosten. Er
moest, zo werd al snel duidelijk aan de
conferentietafel, géén nadere verklaring
komen van het standpunt dat de Negen
al hebben ingenomen op 6 november na
een lange en bij tijden nogal pittige
vergadering. Een standpunt overigens
dat in Nederlandse binnenlandse politiek
al tot tomeloze verwarring aanleiding
heeft gegeven.
Pompidou verklaarde terecht in Ko
penhagen dat de oliecrisis weinig te
maken heeft met het bepalen van een
politiek standpunt in het Israëlisch-Ara-
bische conflict; politiek kortom wordt
niet door olie maar door andere overwe
gingen bepaald. Vandaar dat Frankrijk
al vóór het uitbreken van de jongste
oorlog een eigen beleid voerde in dat
gebied en daaraan nog steeds vasthoudt.
De negen regeringen zijn bereid om
aan die garanties bij te dragen.
Frankrijk en Groot-Brittannië zijn
nog steeds verontwaardigd over het feit
dat zij in het Midden-Oosten door de
twee werkelijke grote machten buiten
spel zijn gezet en proberen op alle
mogelijke manieren toch bij het be
werkstelligen van vrede in dit gebied
betrokken te raken. Secretaris-generaal
Waldheim van de Verenigde Naties zal
van dit standpunt op de hoogte worden
gesteld.
Verder: voornamelijk bevestigingen
van het bereikte en aanbeveling voor
verdere ontwikkeling daarvan, aanbeve
lingen ook om de procedures binnen de
gemeenschap en de verhoudingen tussen
de commissie, de ministerraad en het
Europese Parlement te verbeteren, en de
toepassing van een sociaal actieprogram
ma.
En ook: er moet door de commissie
studie worden gemaakt van de proble
men die voortkomen uit de handel in
grondstoffen en primaire produkten,
vergezeld van voorstellen aan de minis
terraad. Dit houdt dan de erkenning in
van het feit dat behalve energie ook alle
andere grondstoffen geschikte middelen
zijn voor het manipuleren van de prij
zen, die de geïndustrialiseerde landen
moeten betalen en die tot een verdere
economische en sociale
zouden kunnen leiden.
Israël voelt zich bedrogen door Kissin
ger. Kissinger had een paar weken gele
den aan minister van Buitenlandse Za
ken Eban beloofd dat de conferentie in
Genève onder leiding van Amerika en
de Sovjet-Unie plaats zou vinden en dat
de vertegenwoordiging van de Palestij
nen pas na de Israëlische verkiezingen
ter sprake zou komen.
mogelijk en in beginsel zelfs voor 28
februari 1974 beslissen.
Eén ding staat vast: de negen rege
ringsleiders erkennen dat het olievraag-
stuk een kwestie van de gemeenschap is
waarvoor langs de wegen der gemeen
schappelijke markt een oplossing moet
worden gezocht. Nederland is wat de
energie betreft dan ook in eerste aanleg
uit het isolement van zijn boycot be
vrijd.
De EEG zal voortbestaan als gemeen
schappelijke markt in plaats van uiteen
te vallen en niet alleen als een soort
intergouvernementele instelling waar
binnen de lidstaten onverminderd hun
nationale belangen blijven nastreven.
De topconferentie als informeel
„praatje bij het haardvuur” opgezet,
heeft overigens niet bevredigend gefunc
tioneerd.
