Opera Stichting trekt Harnocourt en Leonhardt aan Internationale belangstelling voor Monteverdi-weken Lou Landré als een boze bacil Beb Vuyk: na 40 jaar eindelijk erkenning Première van Het Nationale Ballet ZWANENMEER MET LICHTPUNTJES Discussienota kunstbeleid i I 0 bij Publiekstheater Uitstekende Omroep houdt geen nieuwjaarsreceptie PRIJZEN JAN CAMPERT-STICHTING HILVERSUM III: HORIZONTALE PROGRAMMERING RKPN protesteert tegen Jezus-film Kersttoespraak van koningin Juliana „Revisor” 1973 DONDERDAG 2 0 DECEMBER 1 directe aanleiding is geweest om deze Monteverdi-weken te organi seren. Het geboortejaar 1567, noch het sterfjaar 1643, geeft redenen daartoe. o 2 2 o 0 J3 u 0) .E o c 0 van Claudio Monteverdi. Hans de se Opera Stichting zal in januari SCHEVENIGEN Woensdag avond ging in het Circustheater de nieuwe versie van Het Zwanen meer bij Het Nationale Ballet in première. Bij het beoordelen van zo’n produktie mogen we natuur lijk nooit uit het oog verliezen, dat het instuderen van een dergelijk werk bij een groep een enorme onderneming is. Er is dan ook zichtbaar hard op gewerkt, waar bij de situatie bij onze balletgroe pen helaas zo is, dat er voor de voorbereiding van een nieuw werk eigenlijk altijd te weinig tijd be schikbaar is. AMSTERDAM De Nederland- werken enige weken wijden aan Roo, directeur van de Nederlandse Opera Stichting, vertelt dat er geen voorkeur Nell Koppen en Lou Landré in De Revisor. 15 januari gegeven (Van onze perlements redactie) corrupte 3a CONRAD VAN DE WEETERING 5 120 3 ?n. Gelooft De Roo dat het publiek Mon teverdi ook zo belangrijk zal vinden? Denkt hij dat er genoeg belangstelling zal bestaan om deze Monteverdi-weken te motiveren? door dr. K. de Vries en dr. J. J. Spahr van derHoek van de Fryske Akademy in Leeuwarden en de heer P. van Leu nen van de zeevaartschool op Terschel ling. De culturele prijs voor belangwek kende publikaties over het eiland zal Jo Smit, die op Terschelling werd geboren, op 28 december worden uitgereikt in het gemeentehuis op Terschelling. Gezien het geheel andere leefpatroon op de zaterdag en zondag zal op deze dagen geen horizontale programmering worden ingevoerd. De hoeveelheid pop muziek in de programma’s van Hilver sum III tussen 7 en 24 uur wordt met ingang van het komende jaar opgevoerd tot een gemiddelde van 55 percent. Het gemiddelde bedraagt thans 35 percent. Het aandeel popmuziek in de nachtuit- zendingen op Hilversum III tussen 00.00 en 7.00 uur bedraagt thans 48 percent. Contactorgaan Operastichting, Ballet, 03 03 •K I V) 0 C 0 0 -y 4- c 0 U 0 u De choreograaf, die deze keer verant woordelijk is voor het Zwanenmeer is de Joegoslaaf Zarko Prebil. Zijn voor stelling doet enigszins koel aan en daar voor zijn enkele redenen te noemen. Om te beginnen is de kracht van dit ballet te danken aan het samengaan van een boeiend verhalend element (via pan- (Van onze correspondent) DEN HAAG In de oude raadszaal in Den Haag ztfn woensdagavond de prijzen van de Jan Campert Stichting uitgereikt. De schrijfster Beb Vuyk kreeg de Constan- tijn Huygensprijs voor haar gehele oeuvre. De Jan Campertprijs werd toegekend aan de dichter Hans van de Waarsenburg voor zijn bundel „De vergrijzing”, de Vijver- bergprijs ging naar Kees Simhoffer voor zijn roman „Een geile gifkikker”, de bij zondere prijs was voor Rob Nieuwenhuijs voor zijn boek „Oost-Indische spiegel”. De Nienke-van-Hichtumprijs (kinderboeken) werd uitgereikt aan Paul Biegel, voor zijn boek „De twaalf rovers”. Prins Siegfried (Francis Sinceretti) te midden van zijn gasten. De Raad van Beheer is van oordeel, dat het in de huidige situatie niet juist zou zijn, naar buiten de indruk te wek ken, dat in de omroep niets aan energie besparing zou worden gedaan. Gemid deld bezoeken zo’n kleine tweeduizend- mensen doorgaans de nieuwjaarsreceptie. Het grootste deel komt bovendien per auto. Door het niet laten doorgaan van de nieuwjaarsreceptie wordt niet alleen energie bespaard, doch tevens een be drag van zo’n kleine 10.000 gulden. De beslissing over het al of niet laten doorgaan van de nieuwjaarsreceptie was in eerste instantie aan de ondernemings raad overgelaten, maar die kwam dins dag niet tot een uitspraak, omdat de stemmen staakten. „Monteverdi is voor ons opera-mensen een heel belangrijke componist en wij konden bij onze organisatie een drietal zeer capabele mensen betrekken, Niko laus Harnoncourt, Gustav Leonhardt en Filippo Sanjust, daarom hebben wij ge meend extra aandacht aan Monteverdi te moeten besteden.”. juist hij erg gehandicapt was door het weglaten van pantomime, zodat hij veel al niets heeft om zich aan vast te hou den, waardoor veel van zijn gebaren leeg werden. Ronald Snijders vertolkte met veel élan de rol van de nai' en gapte in de eerste actie niet alleen letterlijk de kroon van de prins, maar ook nog fi guurlijk, want hij had er het meeste succes van allemaal (in dit bedrijf komt nog geen zwaan voor). Wel moet me van het hart, dat Prebil weinig variatie aan brengt in de bewegingen die hij de nar laat uitvoeren al is het zeker een aardi ge vondst, de nar de passen van de prins te laten imiteren. Bijzonder fraai was Sandor Némethy in de „pas de trois”. Onder de volksdan sen in de derde acte werd vooral de „Russische dans” bijzonder stijlvol uitge voerd, terwijl de dans van de vijf brui den heel wat boeiender was dan in andere versies. Wat de aankleding be treft, bevielen me de decors van Toer van Schayk aanmerkelijk minder goed dan diens kostuums, maar deze laatste Gustav Leonhardt, die ook bij dit gesprek aanwezig was, wees erop dat de tekst in de laatste opera van Monteverdi „L’Incoronazione di Poppea” niet als bij zaak mag worden beschouwd. „Monte verdi vond het draaiboek van Busenello zo belangrijk, dat hij zijn muziek uit sluitend als ondersteuning heeft bedoeld. DEN HAAG. Het Tweede-Kamerlid Beuker van de RKPN heeft woensdag aan Kamervoorzitter Vondeling 6000 protesthandtekeningen aangeboden tegen de Deense film die gemaakt zou worden over het liefdesleven an Jezus Christus. Wat betreft „II Ballo delle Ingrate” weten wij niet hoe het ballet geweest is. Er komen geen vaststaande dansen in voor. Wij moeten deze enscenering dus geheel overlaten aan de choreograaf Mi chael Holmes, die zich gespecialiseerd heeft op het renaissance-ballet. De De besprekingen zijn op het ministerie in Rijswijk onder voorzitterschap van mr. R. Hotke, de directeur-generaal voor Culturele Zaken. Aan de gesprekken op het ministerie zullen deelnemen: op 15 januari de Ne derlandse Federatie van Kunstenaars verenigingen; op 17 januari de Vereni ging van Nederlandse Gemeenten en het Interprovinciaal Overleg Culturele Aan gelegenheden; op 22 januari het Natio naal Overleg Gewestelijke Cultuur, Ne derlands Cultureel Contact, Nederlandse Jeugdgemeenschap, Nationaal Centrum voor Volksontwikkeling en Nederlandse Stichting voor Kunstzinnige Vorming; op 24 januari het Kunstvakonderwijs; op 5 februari de Vereniging van Toneelgezel schappen, Vereniging van Schouwburg directeuren, Contactorgaan Orkesten, Nederlandse Operastichting, Stichting Forum, Nationaal Ballet, Nederlands Danstheater, Scapino en Vereniging van Mimegezelschappen; op 7 februari NVV, NKV en CNV en op 8 februari verte genwoordigers van overige gesubsidieer de instellingen. HILVERSUM. (ANP) Koningin Ju liana zal op eerste kerstdag haar jaar lijkse kersttoespraak houden, die via de drie Hilversumse radiozenders en de we- reldomorpe zal worden uitgezonden van af 13 uur. De toespraak van de koningin zal ongeveer een kwartier duren. „Wij verwachten een enorme belang stelling nu al krijgen wij aanvragen uit Engeland, Italië, Duitsland en Frank rijk, zelfs uit Amerika.” Nikolaus Harnoncourt, leider van het ensemble „Concentus Musicus” uit We nen en Monteverdi kenner bij uitstek, beschouwt „Orfeo” als de eerste werke lijke opera in de muziekgeschiedenis. „De dramatische recitatieven zijn een nieuwe vinding van Monteverdi en juist die maken zijn opera zo boeiend. De moeilijkheid is echter dat wij over bij zonder weinig gegevens beschikken om trent de uitvoeringspraktijk. Er is welis waar een partituur met een opgave van de instrumentale begeleiding, maar waar die instrumenten moeten worden toege past is ons niet precies bekend. Wij weten dat de strijkers en de fluit wor den gebruikt zolang er sprake is van de „Oberwelt” en dat zinken, bazuinen en orgel de „Unterwelt” uitbeelden, maar daar blijft het bij.” In het juryrapport wordt de Indonesi sche achtergrond van Bep Vuyk ver meld. „Haar betrokkenheid bij de ver houding tussen Nederland en Indonesië leverde stof te over.” De Haagse loco- burgemeester H. Wilzen, die de prijzen uitreikte, noemde het de ironie van het lot dat Bep Vuyk in de korte tijd sinds het verschijnen van haar „Groot Indone sisch Kookboek” meer reacties heeft ge- gen dan op al haar literair werk in veertig jaar. De loco-burgemeester noemde haar oeuvre, ook het vooroor logse, opmerkelijk modern. „Het is een balanceren tusen kroniek en verhaal, met figuren in een boeiend beschreven historisch en topografisch kader.” Over de dichter Hans van de Waar senburg zegt het juryrapport dat zijn persoonlijk geluid met name wordt be paald door een gevarieerd en authentiek beeldend vermogen, waarin hij een strijdbare gestalte geeft die zich onder- scheidt van de zich vaak in ironie bui tenschot houdende verskunst van vele zijner generatiegenoten. „Een geile gif kikker”, het boek waarvoor de auteur Kees Simhoffer werd onderscheiden met de Vijverbergprijs, heeft volgens de jury als hoofdthema de onafwendbare aan tasting van het bestaan, waarbij de in nerlijke en uiterlijke wereld in elkaar overlopen en gelijkelijk een bedreiging vormen. De heer Wilzen noemde in zijn speech de schrijver „een man met een grillige fantasie en een cynische humor,” terwijl het juryrapport ook zijn zelfspot vermeldt. „Uniek,” noemt de jury de „Oost- Indische spiegel”, van Rob Nieuwenhuijs. Van het hinken op twee gedachten, waarvan de schrijver rept in zijn boek- inleiding, valt niets te merken, aldus de jury. „Hij heeft het compromis tussen leesboek en studieboek gevonden door een overtuigende souplesse”. In het jury rapport wordt de kinderboekenschrijver Paul Biegel geprezen voor zijn gehee1 nieuwe verteltrant, waarmee hij de tradtionele stijl van de avonturenroman doorbreekt. Loco-burgemeester Wilzen verklaarde dan ook dat hij de eens gedane uitlating van Biegel, dat hij jeugdboeken is gaan schrijven omdat hij al het andere niet kon, met een korrelt je zout neemt. De RKPN, die fel gekant is tegen het maken van een film over Jezus, doet bij deze protestactie het dringende verzoek om alles in het werk te stellen wat mogelijk is om de totstandkoming van deze film en invoer en vertoning in Nederland te voorkomen. DEN HAAG. (ANP) —Zoveel moge- lijk betrokkenen zullen de komende twee maanden in het openbaar de Dis cussienota Kunstbeleid bespreken. De minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk vindt het wense lijk, dat een brede meningsvorming vooraf gaat aan een meer definitieve bepaling van de algemene uitgangspun ten. In het voorjaar kan dan het stand punt van de regering aan de Tweede Kamer worden voorgelegd. Bij het Stanislavsky ballet in Moskou, om eens een voorbeeld te noemen, werd voor de instudering van Het Zwanen meer een vol jaar gebruikt, waarbij de danseressen dan ook nog bijna dagelijks enkele uren naar de dierentuin gingen om zich volledig vertrouwd te maken met de manier van bewegen en het karakter van echte zwanen. Vergeleken bij een dergelijk groeiproces met de instudering bij on nationale gezelschap noodgedwongen oppervlakkig blijven. Verder is de overlevering van zo’n klassiek werk altijd een kwestie van keuze. Niets staat definitief vast en iede re choreograaf gaat altijd uit van wat hij ooit zelf heeft geleerd (meestal ver schillende versies) en wat hem daarin wel en niet beviel. De rest wordt meest al aangevuld met eigen vinding. De commissie van advies voor de Niehke-van-Hichtum-prijs bestond uit: Gerrit Borgers, Mies Bouhuys, Pierre H. Dubois, Gertie Evenhuis-Flbertsen, Jac ques den Haan en Harry Scholten. In de jury voor de overige vier prijzen zaten Gerrit Borgers, Pierre H. Dubois, Jac ques den Haan en Harry Scholten. TERSCHELLING. De auteur Jo Smit is de Lutine-prijs ’73 van de ge meente Terschelling toegekend voor zijn boek „Terschellinger getij” op voor nacht van de jury, die gevormd werd HILVERSUM. (ANP) De Raad van Beheer van de NOS heeft woensdag besloten, in januari in verband met de huidige economische situatie geen nieuwjaarsreceptie te houden. dorp dus) zijn voortdurend aanwezig. Dat wordt mogelijk door het prachtige decor van Huub van Gestel en de mooie be lichting. Op een draaitoneel met een glooiende vloer staat een ingewikkeld staketsel van houten timmeringen, die allerlei dorpse vertrekken voorstellen. Telkens zitten knecht, meid of diender af te luisteren of te kijken naar de corruptie van hun heren en meesters. Grossman past dat consequent toe en dwingt je daardoor als toeschouwer ver der te kijken dan alleen naar de kluch tige situaties, waarvan het stuk vol zit. Het kluchtige aspect wordt breed uit gemeten, soms wel eens een beetje over dreven. Een hoogtepunt komt vlak na de pauze wanneer de pseudo-revisor alle notabelen apart ontvangt. Elk bezoekje wordt een nummer apart. Ze werden bij de première gisteren in de stadsschouw burg met open doekjes beloond. Na een wat moeizaam begin, waarin men nog niet het juiste ritme gevonden leek te hebben, werd er tot in de kleinste rol letjes verrukkelijk gespeeld. Het slot is misschien wat te uitgesponnen. De speel- trant is traditioneel, met groot, vakman schap en plezier. In dit ensemble werk schittert Lou Landré als de revisor. Hij maakt er iets heel aparts van. Hij speelt niet op ko miek. daarvoor heeft zijn gezicht een te treurige uitdrukking. Zijn lachjes zijn kil; zijn revisor lijkt weinig te genieten van de loer, die hij het dorp draait. Maar destemeer blijkt zijn minachting voor die stomme plattelanders en de rancune tegen alles wat geld heeft. Plastisch is Landré zoals altijd weer bewonderens- waardig in de weer. Hij wendt en keert met een snelheid, die aan het ongeloof lijke grenst. Daarmee krijgt deze revisor het karakter van een razendsnelle kwaadaardige bacil, die een zweer tot uitbarsting brengt. Het Publiekstheater van Hans Croiset gaat zich waar maken als een goed Amsterdams gezelschap. De Shakespea- re-voorstellingen lopen uitstekend. Met De Revisor zal dat hetzelfde geval zijn. Volgend jaar wordt de groep versterkt met onder andere Annet Nieuwenhuyzen en het jaar daarop zal ongetwijfeld Ton Lutz met enige anderen van Globe naar het Publiekstheater komen. JAC HEIJER De voorstelling van De Revisor van a.s. zondag is afgelast omdat het vijf uur duurt eer het decor is opge bouwd en het Nationale Ballet in de matinee het Zwanenmeer danst. Om de zelfde reden begint op Tweede Kerstdag „De Revisor” om 21 uur. AMSTERDAM. Jan Grossman heeft bij het Publiekstheater een schit terende „Revisor” van Gogolj geregis seerd. Het publiek lacht zich gek om de vele komische, vaak slapstickachtige momenten, maar krijgt aan het slot een dreun op het hoofd, als de burgemeester uit het stuk op dat moment een gebroken man tegen het publiek zegt, dat we om ons zelf hebben zitten la chen. Max Croiset in die rol laat dat even goed tot je doordringen. HILVERSUM. (ANP) Begin 1974 zal op Hilversum III een horizontale programmering worden ingevoerd, die geldt voor alle werkdagen gedurende de dag en avond. Dit betekent, dat geduren de deze dagen steeds dezelfde tijdsblok ken hetzelfde genre p rogramma wordt uitgezonden. Van een horizontale pre sentatie zal echter nog geen sprake zijn. waren dan ook werkelijk schitterend, waarbij ik met name wil noemen de kostuuums voor de vijf volksdansen in de derde acte. Ook het slottafereel, waarin de prins en alle zwanen als het ware onder water verder dansen, leverde een feëer- iek plaatje op. Het Nederlands Balletor- kest o.l.v. André Presser kweet zich opvallend goed van zijn moeilijke bege leidende taak en de belichting van Ho ward Eldridge was uitstekend verzorgd, al was die mede verantwoordelijk voor de koele indruk van de hele uitvoering. Bijzonder intrigerend vond ik vooral in de tweede en vierde acte het spiegelen van lichtspatjes op het water, water, wat letterlijk lichtpuntjes vormde in het „Zwanenmeer”. Vanavond (donderdag) gaat de eerste uitvoering van deze pro duktie in Amsterdam met in de hoofd rollen Maria Aradi en Zoltan Peter. Nikolaus Harnoncourt (links), Filippo Sanjust (midden) en Gustav Leonhardt zijn de drie deskundigen die de Neder landse Opera Stichting heeft aangetrok ken voor de Monteverdi-serie. namens de rijksoverheid het dorp moet inspecteren. De jongeman laat zich met genoegen fêteren en omkopen en maakt, voor hij er van door gaat, zowel de vrouw als de dochter van de burgemees ter het hof. Na zijn vertrek komt het notabele clubje schurken tot de ontdek king hoe ze voor schut hebben gestaan. Regisseur Grossman, een Tsjech die bij Theater onder andere een schitterend „Proces” naar Kafka regisseerde, is er voortdurend op uit het publiek voor ogen te houden hoe de verhouding tus sen de notabelen en het gewone volk is. Meer dan je na lezing van het stuk zou verwachten, zie je hoe de knecht en de meid, de middenstanders en de dorps dienders gekoeieneerd worden. Dat be gint al wanneer de burgemeester zijn laarzen aantrekt tegen het achterste van een politieagent. En het wordt haast overdreven wanneer de burgemeester letterlijk over de ruggen loopt van de neringdoenden, die muzelmannen of Jo den zijn. (Gogolj tekent die situatie heel subtiel; antisemitisme blijkt niet met zoveel woorden, maar het is een vast staand gegeven en Grossman accentueert dat vernuftig). De slachtoffers van de notabelen (het moeilijkheid bij „II Combattimento di Tancredi e Clorinda” is, dat dit werk niet zo geschikt is voor een grote zaal. De verteller (Testo). Max van Egmond, draagt her verhaal voor en de zangers Marius van Altena en Nelly van der Spek, zorgen voor de uitbeelding daar- van.Ook in dit geval weten wij niet hoe de enscenering vroeger geweest is. Het Lamento d’Ariana wordt niet door een vrouwenstem gezongen, zoals men zou verwachten, maar door René Jacobs dit is een muzikale voorkeur van mij”, zegt Leonhardt. „Orfeo” wordt ten. tonele gevoerd door „Concentus Musicus” onder leiding van Nikolaus Harnoncourt, aangevuld met enkele solisten van de N.O.S. „L’Incoro- nazione di Poppea” staat onder leiding van Gustav Leonhardt. Dit werk wordt al voor het derde achtereenvolgende jaar uitgevoerd en gaat in ongeveer dezelfde bezetting van het vorig jaar. De „balletavond” met „II Combattimento di Tancredi e Clorinda”, „Lamento d’Aria na” en „II Ballo dellTngrate” staat even eens onder leiding van Leonhardt. Het concert in de Nicolaaskerk in Amster dam waar „Vespro della Beata Vergine” wordt uitgevoerd, wordt geleid door Hans van de Hombergh en de Madriga len in de Doopsgezinde Kerk in Amster dam gaan weer o.l.v. Gustav Leonhardt. De uitvoering van Orfeo wordt de eerste keer gegeven op 4 januari in het Circustheater in Scheveningen, in het zelfde gebouw op 6 januari en vervo.l- gens op 11, 14 en 16 januari in de Stadsschouwburg in Amsterdam. L’Inco- ronazione di Poppea wordt op 9, 12 en 15 januari gegeven in de Stadsschouw burg en 11 januari in het Circustheater in Scheveningen. II Combattimento di Tancredi e Clo rinda met Lamento d’Ariana en II Ballo delle Ingrate grijpt plaats op 14 januari in Scheveningen en op 17 en 20 januari in de Amsterdamse Stadsschouwburg. Vespro della Beate Vergine wordt opge voerd op 10 en 12 januari in de Nico laaskerk in Amsterdam en tenslotte de Madrigalen op 13 januari in de Doopsge zinde Kerk in Amsterdam. De aanvangstijd is voor alle uitvoerin gen gesteld op 20 uur. Er is een speciaal boekje samengesteld waarin de pro gramma’s, namen van de medewerkers en de teksten van alle werken in Neder landse vertaling zijn opgenomen. „De revisor” is een satire op corrupt machtsmisbruik. Een stel 19e eeuwse Russische dorpsnotabelen, die corrupt zijn, naar boven likken en naar beneden trappen, ziet een berooid ambtenaartje uit de grote stad aan voor de revisor, die tomime) met prachtige lyrische danspas- sages en daarnaast virtuose klassieke techniek en ook nog kleurige volksdans. Prebil nu heeft veel van ide pantomime weggelaten ten gunste van pure dans, maar pure dans die niet functioneel gebruikt is heeft de neiging als vulling te gaan werken. Vooral uit de choreo grafische bijdragen van Prebil zelf (met name in de eerste acte) blijkt, dat hij niet over een uitbundige inventiviteit beschikt. Een deel van de koelheid komt ver moedelijk ook voort uit de al hierboven gesignaleerde korte tijd van voorberei ding, waardoor de meeste rollen nog nauwelijks doorleefd te noemen zijn. Dit Zal zeker veranderen als Het Nationale Ballet dit werk wat langer op het reper toire heeft. Een derde aspect is het feit, dat de beschikbare danstechniek bij de meeste dansers maar net toereikend is, zodat ze aan de grens van hun mogelijkheden staan, waar ook al een innig doorleven van een rol niet bevordert. Ook dit zal na enige tijd zeker beter worden. En hiermee komen we aan de licht punten. Sonja Marchiolli was de absolu te ster van de avond, zowel in de witte zwaan als in de zwarte zwaan. De „pas de deux” van de zwarte zwaan is een valse verleidingsdans, die eindigt met een wild hoongelach, als het verleidings- werk geslaagd blijkt te zijn. Die „pas de deux” is daarbij echter technisch ook zo beestachtig moeilijk, dat ik deze keer in dit hoongelach iets meende door te ho ren klinken van innige tevredenheid omdat alle technische stunts gelukt wa ren. Sonja Marchiolli had alle reden voor- die tevredenheid. Haar partner Francis Sinceretti is ze ker als toneelfiguur haar gelijke, maar beschikt over een iets minder briljante techniek zodat hij wel een goede vertol ker van de rol van de prins is, maar je nooit op de rand van je stoel brengt van enthousiasme. Daarbij komt ook nog, dat

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1973 | | pagina 17