Dirigent Shapirra besloot gastdirectie bij NPO
Ikoon gevonden
verdronken pelgrim
van
Bezeten uitvoering van
Bartöks piano-concert
,De blikopener’dialoog
tussen slimme en domme
Kinderfeest in
Drukwerk en
Toneelschuur
communicatie
Met kerst
juweel van een |as
een
Prix de Rome
juweel
schat
of
van een
een
toegekend
esieMi
Sherry
Calidad Superior
EXQUIS DINEREN
in intieme sfeer doet u bij
KvanVEELEN
PI
IR
i1
o
Bistro Cantecleer
Bi
BIJ HAAGSE COMEDIE
Drukkers-kerstnummer
Gestolen Rembrandt
weer terug
1 7
11
ZATERDAG
2 2
DECEMBER
1973
Wie Spanje kent,kent Osborne sherry
IJ
Componisten komen op
voor Chileense collega
1974
GAAT U VERHUIZEN NAAR
HET BUITENLAND?
Fa. HARTOG
EERSTE IJMUIDER
MARKIEZEN FABRIEK
Wat moet ik nu toch horen?
Heeft pa door alle beslommerin
gen zijn met veel tromgeroffel
aangekondigde kerstcadeau voor
u bijna vergeten? Aha, om ech
ter een dreigende teleurstelling
te voorkomen, mag u nu fluks
met hem de automobiel in. Wat
een geluk dat het nog geen
7 januari is. Onderweg zijnde
blijft u aarzelen tussen een fijne
leren jas met veel of weinig
bont ja, we zijn vandaag nu
echt aan het winterseizoen be
gonnen! of een heel apart sie
raad. Wel, ik zal u een zetje in
de goede ricnting geven.
Conamusprijs voor Focus
i ra
HXrtl
ijk
vrij.
ieling
nder-
l vol-
ADVERTENTIE
J. HEYER
ADVERTENTIE
(Van onze kunstredactie)
f
i’s en
oren;
Uit de collectie Song in Silver zijn deze fraaie armbanden van Matti Hyvarinen.
>ewij-
H.R.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
DE FINNEN BLIJKEN steeds weer
iienst
Middenhavenstraat 27
onder redactie van Bé ter Maat
door
D en
ler in
n zin,
jzend
ier te
tatie-
elefo-
Een mooie lamsnappa mantel met kraag en manchetten van roodvos ontworpen
door Karen Hellemaa voor Friitala (rechts).
HAARLEM. In samenwerking met
de commissie jeugd- en vakantieweken
Haarlem organiseert de Toneelschuur op
2 en 3 januari, biede dagen tussen 10-16
uur, een groot kinderfeest.
3ssen
(me-
gees-
i ge-
ZO HEEFT ONDER ANDERE ont
werper Matti Hyvarinen twee fraaie
1;
tarie,
srkla-
inden
•s die
ooek-
snd.
ehan-
jewe-
erste
orgd.
3 ver-
5,-
kt.
Vraagt dan vrijblijvend inlichtingen bij
Beijnesweg Haarlem, tel. 32 13 14
Wij zijn gespecialiseerd in verhuizingen
door geheel Europa o.a. ook Engeland.
>- en
s van
kelijk
bezit
rotor-
ialing
arts,
Nassaustraat 13 - Haarlem
i.v.m. de autoloze zondagen zijn
wij voortaan op zondag gesloten
en op woensdag geopend.
Voor reservering tel. 32.77.99
Nog reserveringen mogelijk voor
le Kerstdag
MARKIEZEN/ZONWESCWERM6M.
RPUUlKeN/LU&PlXX JALOUZI EEN
AMSTERDAM. De Prix de Rome
1973 vrije schilderkunst, bestaande uit'-
een gouden erepenning en de daaraan
verbonden jaargelden, is toegekend aan
mejuffrouw J. L. M. Tangelder uit Am
sterdam. De zilveren erepenning kreeg
de heer J. J. Gregoire uit Laren (NH).
De wedstrijd om de Prix de Rome
1973 vrije beeldhouwkunst werd gewon
nen door mevrouw E. J. van Rees-
Burger uit Amsterdam. Deze prijs be
staat eveneens uit een gouden medaille
met de daaraan verbonden jaargelden.
De zilveren erepenning werd toegekend
aan de heer G. H. Steyn uit Amsterdam.
Deze wedstrijden om de Prix de Ro
me. ingesteld door de minister van CRM
en gedelegeerd aan de directie van de
Rijksakademie van Beeldende Kunsten
in Amsterdam, worden jaarlijks uitge-
schreven.
De Chileense componist Luis Advis is
de geestelijke vader van onder andere
de cantate „Santa Maria de Iquique”,
een klaagzang over de moord op 3600
mijnwerkers en hun gezinnen, die in
Chili in hel begin van deze eeuw werd
gepleegd.
DEN HAAG. Het Genootschap van
Nederlandse Componisten heeft aange
drongen op vrijlating van de Chileense
componist Luis Advis, die ter dood is
veroordeeld door de junta in Chili. De
componisten hebben de Nederlandse re
gering verzocht excessen als deze ter
doodveroordeling zonder omwegen aan
de kaak te stellen en te trachten daar
een einde aan te doen maken.
irwijk
.s. af
■agen
P.G.)
,>n en
luto’s
tego-
series zilveren sieraden het licht doen
zien, die hij onder de namen Moon
Rocks en Song in Silver aan de
verwende vrouw brengt. De ontwer
pen in de eerst-genoemde serie zijn
even grillig van vorm als een verza
meling maanstenen; de andere crea
ties ondergaat men waarlijk als een
gedicht in zilver.
TOEN EEN PAAR JAAR geleden de
befaamde Marshall Mac Luhan liet we
ten, dat de tijden van de drukkerskunst
ten einde liepen; dat boeken en kranten
spoedig in musea zouden liggen, klonk
er ach en wee. Maar nu, bij nadere
bestudering en ook met al enige erva
ring met de nieuwe technieken (videore
cording), zijn de toekomstverwachtingen,
dat de boekdrukkunst niet verloren zal
gaan.
begeleiden bi;/ metrowerken. Dat
komt omdat de stadsbodem zo drassig is
en in de modder wordt organisch mate
riaal beter geconserveerd dan in droge
grond.
Bij de metrowerken zijn nu al 2000
archeologische voorwerpen gevonden, die
op den duur alle naar het Historisch
Museum gaan. Vrijwel dagelijks komen
nieuwe vondsten naar boven. Van al
deze vondsten zal een wetenschappelijk
verantwoord overzicht worden gemaakt,
dat in 1975 archeologische luister zal
gaan bijzetten aan de viering van het
700-jarig bestaan van Amsterdam. Op de
foto’s de stadsarcheoloog Baart en de
ikoon.
jassen nu eveneens in olijfgroen en
roodbruin heeft verwerkt. Voor op de
lange broek zijn er voorts heerlijke
nappa blousons met tricot tailleboord
en manchetten plus een warme was-
beerkraag. Aan u om de vele andere
mogelijkheden aan een verder onder
zoek te onderwerpen.
Maanstenen stonden -model voor deze zilveren hanger van Matti Hyvarinen
(links).
ware meesters in de edelsmeedkunst.
Het is een feest om aan die bron van
creativiteit te mogen staan. Zo zijn er
eveneens prachtige sieraden geïnspi
reerd door de middeleeuwen, doch
daarover hoop ik u later nog eens
iets meer te mogen vertellen. Voor
eerst gun ik u van harte een fraai
kerstgeschenk: een blijk van oprechte
genegenheid en een lichtpunt in deze
donkere dagen.
Onder de titel „Speeljemeefeest” wor
den alle zalen van het Bavogebouw in
de Smedestraat gebruikt voor voorstel
lingen van onder meer het Proeftheater,
Rob van Reijn (De 13 klokken), Tom de
Graaf met Han Bennink en Willem
Breuker in Wisselspel, het Partijduo en
goochelaars. Er is een alternatieve
snoepwinkel en er worden poppenkast en
films vertoond.
„Spelokus”, een programma dat crea
tieve spelletjes voor de kinderen bevat,
zal in tegenstelling met de aankondiging
in de Uitwijzer van afgelopen donderdag
op 27, 28 en 29 december worden gege
ven. Iedere dag begint het programma
om 14.30 uur.
OM TE BEGINNEN KUNT u eens
gaan kijken naar die verrukkelijke
leren kleding van het Finse Friitala.
Karen Hellema, topontwerpster van
deze firma laat ons zonder veel om
haal zien hoe bijzonder vrouwelijk
haar ongetwijfeld fraaie suède en
nappa mantels met voskragen, -man
chetten en bijwijlen met dito zakken
wel kunnen staan. Hebt u daarente
gen liever een „lammy”, omdat u
zichzelf tot de grootste koukleum van
Nederland rekent, dan is het beslist
fijn om te weten dat Friitala deze
hij een slecht mens is. Hun plezier in
het spelen komt uitstekend over.
Maar naar mijn smaak gaan die twee
mensen nergens echt leven. Hoewel je je
best amuseert, krijg je niet het idee dat
het over iets wezenlijks gaat. Er wordt
over wezenlijke zaken gepraat, soms
heel vernuftig, maar ze worden niet in
deze twee mensen getoond. Aan het eind
blijf je hongerig achter. Alsof de schrij
ver zijn opvattingen wel aardig kan
uitleggen, maar niet bewijst.
Het toneelbeeld van Mirjam Boelaars
zag er mooi uit. Al waren er genoeg
ijzeren voorwerpen om die blikjes erw
ten tóch open te krijgen, ook zonder
opener.
HAARLEM. Met het concert, dat
hij vrijdagavond met het Noordhollands
Philharmonisch Orkest heeft gegeven,
heeft Elyakum Shapirra zijn taak als
gast-dirigent, mogelijk voorlopig, beëin
digd. Enkele weken heeft hij met het
orkest kunnen werken, te kort uiteraard
om alle wensen, die er geformuleerd
werden inzake een maximaal uuitvoe-
ringsniveau reeds in vervulling te zien
gaan. De inspanning die Shapirra zich
heeft getroost, heeft zeker tot opmerke
lijke resultaten geleid, hetgeen getuigd
heeft voor de bekwaamheid van de diri
gent en de goede geest van samenwer
king die hij heeft weten te wekken.
DEN HAAG. De Nederlandse pop
groep Focus heeft met haar concerten
en grammofoonplaten voor een grandi
oos stuk export van Nederlandse lichte
muziek gezorgd. De stichting Conamus
(voor Nederlandse amusementsmuziek)
heeft de exportprijs voor ’74 aan Focus
toegekend. Focus brak alle records met
name in Engeland en in Amerika, niet
alleen met reeksen concerten, maar ook
met zowel langspeelplaten als singles,
aldus Conamus.
Drs. Van Praag (onder meer hoogle
raar maatschappelijke stromingen aan
de landbouwhogeschool, lid van de di
rectie van Teleac, redacteur van „Inter
mediair”, veelvuldig medewerker aan
de NOS-tv-rubriek Zienswijze en veel
zijdig publicist) heeft zijn gedachten
over drukwerk en communicatie uitvoe
rig weergegeven. Samengevat: nieuwe
vormen sluiten altijd aan bij ontwikke
lingen, die in het verleden reeds werden
ingezet, en oude vormen blijven, ook als
er andere voor in de plaats gekomen
schijnen te zijn.
cipes, waardoor muziek als zodanig her
kenbaar en verstaanbaar wordt.
De dirigent moet de uitvoering van
Prokofieffs symfonie daarom ongetwij
feld voldoening hebben gegeven, al zul
len enkele verlangens niet geheel ver
werkelijkt zijn in een onberispelijk re
sultaat. De vertolking heeft bijzonder
veel indruk gemaakt, vooral wel door de
grote dynamische geladenheid en de
constructieve vormgeving, die zich ken
merkte door breed opgezette spannins-
bogen van melodische lijnen.
Het derde werk van het programma:
het tweede Pianoconcert van Béla Bar
tók stond op deze avond in eenzaamheid,
zo verlaten en vereenzaamd als de com
ponist zich gevoeld moet hebben, toen
hij in ondragelijke spanning de
klanken in zijn geest hoorde woeden, die
hij met geniale begaafdheid heeft kun
nen verenigen in zijn concert. Bartók
heeft met dit concert geen contact met
zijn muzikaal gerichte mede-mens wil-
Voor zijn „afscheidsconcert” had Sha
pirra het zich niet gemakkelijk gemaakt.
Elk der gekozen werken vroeg voor
de uitvoering om een nauwkeurig aan
gepaste zorg, want van stijleenheid, voor
zover deze dan in de vertolkte composi
ties volgens normaal begrip als aanwezig
geconstateerd kon worden, was geen
sprake. Het eerste werk, dat tot uitvoe
ring kwam, was een der eerste symfo
nieën, die Joseph Haydn geschreven
heeft. Het was de in 1761 voltooide
symfonie, die de bijnaam van „Le Midi”
gekregen heeft, naar men mag aanne
men op grond van aanvaardbare motie
ven. Het is een compositie,die enigszins
verwant is aan het concerto grosso, de
kunstvorm, die het solistische concertino
kende en het continuo-instrument: de
clavecimbel.
Ook in de symfonie voegde Haydn
solo-partijen in een handhaafde hij de
clavecimbel. Die partijen werden knap
gespeeld door violist Gijsbert Beths
en Herman Goslinga, de violoncellist
Wout van Wilgenburg en de fluitist Jan
van den Berg. Elyakum Shapirra zorgde
er voor dat het aandeel van het orkest
met eenvoudige uitdrukking, welluiden
de klank en met een weldadige conti
nuïteit ten gehore gebracht werd, waar
bij het natuurlijk muzikale element zich
in alle opzichten kon laten gelden.
Na de pauze stond het orkest met de
uitvoering van de vijfde symfonie opus
100 van Sergei Prokofieff voor een zeer
veeleisende opdracht. Het was echter
een dankbare taak die de orkestleden
was gegeven, omdat het ging om de
vertolking van een werk, waarvoor de
componist zich niet had laten leiden
door een opzettelijke verbijzondering en
door de „belangrijkheid” van het isole
ment, maar zich gehouden had aan prin
ten bewerken. Hij heeft zich psychisch
willen bevrijden met dit werk en met
onstuimige kracht uit de beknelling wil-
len losmaken Waarin hij verkeerde. Het
is een door bezetenheid getypeerd werk
geworden, dit concert, ook daar waar de
stormen wat geluwd lijken. De solist
van deze avond, de pianist Claude Helf-
fer, heeft het werk met bezetenheid
laten horen met maximaal harde klan- -
ken, die hij uit de concertvleugel mo- -
kerde. Het concert werd door zijn over
donderende voordracht tot een interes
sant object voor psycho-analyse. De so
list had voor de uitvoering van Bartóks
concert blijkbaar een speciale speeltech-
niek ontwikkeld en deze vaardigheid
bleek volmaakt doeltreffend. Ik kreeg
grote bewondering voor het aanpassings
vermogen van dirigent en orkestleden
voor deze solistische interpretatie, welke
de geïmponeerde toehoorders tot geest
driftige bijval stemde.
P. ZWAANSWIJK
DEN HAAG „De blikopener” van
de Fransman Victor Lanoux (een HOT-
produktie van de Haagse Comedie) toont
twee mannen bijeen in een kelderruim
te. Een intellectueel en een ongeletterde.
Ze hebben als enigen een wereldramp
overleefd. Ze kunnen hun honger niet
stillen want de blikopener om de tien
tallen blikken doperwtjes te openen is
zoek.
Er zijn óók koeken, maar de analfa
beet heeft de zijne vlug opgegeten en de
intellectueel wil niet delen. Ontstaat er
een gevecht op leven en dood? Neen. En
waarom niet? Omdat Victor Lanoux wil
dat er gepraat wordt. Intellectuele filo
sofieën, of wat er voor door moet gaan,
wil hij toetsen aan de meest elementai
re behoefte van de mens: eten. De
intellectueel praat zich vast in zijn fas
cistoïde drogredenen en moet ten slotte
zijn koek delen met de ander.
Het is een typische theaterdialoog, op
zijn best wanneer deze een crosstalk
wordt tussen twee variété-figuren: de
slimme en de domme. De 37-jarige La
noux is in Frankrijk bekend gis cabare
tier. Maar cabaret maakte regisseur Ju
les Royaards er niet van. Hij en vertaler
Bert Voeten hebben het opgevat als een
luchtig soort absurdistisch toneelstuk. De
Nederlandse bewerking klinkt uitstekend
(het Frans is niet te ruiken) en is
alleraardigst in scène gezet.
Kees Coolen en Wim van den Heuvel
spelen dat het een aard heeft. Van den
Heuvel is opvallend ontspannen in de
weer als een onwaarschijnlijk domme
clown en Coolen tekent virtuoos de
intellectueel die van zichzelf weet dat
Van Praag wijdt aan zijn filosofieën
en bewijsvoering twaalf hoofdstukken,
van beeldschrift tot het multi-dimensio-
nale boek, waartussen het scala van
communicatiemogelijkheden ligt. Dat
knappe en boeiend geschreven betoog
wordt schitterend (in de beste tradities
van het Drukkersweekblad) illustratief
begeleid. Daarvoor tekende de meester
hand van Frits Stoepman, vormgever
van 39 „best verzorgde” boeken. De ruim
honderd pagina’s tellen ongeveer 250 il
lustraties, die al ineenvloeiend de tekst
ijzersterk stutten.
De slotzin van drs. H. van Praag in de
Kerstuitgave Grafisch Nederland: „We
leven in een tijdperk van ruimtelijke
expansie, waarin de wereld betrekkelijk
klein wordt. In deze uitdijing van ons
geestelijk heelal zullen het gesproken, het
geschreven en het gedrukte woord hun
rol blijven vervullen als het medium der
media”, moet als engelenzang geklonken
hebben in de oren van het Koninklijk
Nederlands Verbond van Drukkerijen.
Van Praag heeft die opwekkende woor
den niet neergeschreven, omdat hij zijn
opdrachtgever (het KNVD) naar de
mond wilde praten. Hij heeft die uit
spraak gegeven als een bekroning van
een uitgebreide bewijsvoering in die
Kerstuitgave.
CINCINNATI (UPI) De politie van
Cincinnati in de Verenigde Staten heeft
donderdag een van de twee schilderijen
van Rembrandt, die deze week uit het
Taft-museum waren gestolen, achter
haald.
Het teruggevonden schilderij stelt een
bejaarde vrouw voor, het nog ontbre-
kende, een man leunend op een venster
bank. Elk spoor van de twee daders van
de diefstal ontbreekt nog.
IN VERBLUFFEND goede staat is bij
de tunnelbouw voor de Amsterdamse
metro enkele dagen geleden opnieuw
een archeologische vondst letterljk bo
ven water gekomen. Het is een klein
houten pelgrimsikoon, waarop twee in
signes van tin zijn gespijkerd. Het
plankje is in de vorm van een eenvoudi
ge kerk gesneden en kwam tevoorschijn
bij het vloeibaar maken van de grond
onder het tunneldeel ter plaatse van de
Zwanenburgwal.
Snel ingrijpen van enkele arbeiders,
die het plankje op de stroom zagen
dobberen naar de afzuigpomp, voor
kwam dat het uit de periode van 1470
tot 1480 daterende ikoon verloren ging.
Archeologen van de gemeente hebben
de plek onderzocht, waar het plankje
tevoorschijn was gekomen. Ze troffen er
een ruiterspoor, tas, beugel, mes, man-
telhaak en gespen aan. Zo te zien ligt
het voor de hand, dat de pelgrim hier
met paard en al is verdronken. Blijkens
de insignes, die pelgrims in die tijd als
souvenir van de bedevaartplaatsen mee
namen, was deze pelgrim teruggekeerd
van een tocht naar Wilsnack, een plaats
die nu in de DDR ligt en naar Blom
berg.
Amsterdam is voor archeologen een
stad uit duizenden, zo zegt de commissie
van de gemeente, die in het leven is
geroepen om de archeologische dienst te
MOCHT MANLIEF HIJ IS nu
toch met u op stap ook niet tot de
warmbloedigsten behoren, dan heeft
Finse Karen ook voor hem heerlijke
warme lammy’s in petto. Ze zijn
overigens in allerlei lengten verkrijg
baar. De jongere man ziet Karen
graag gekleed in het stoere pool-
suède met bontvoering en .een kraag
van schapevacht. Nou ja, kijk maar
eens wat u voor elkaar kunt doen!
SPREKENDE OVER DE juweeltjes
van de Finse edelsmeedkunst zullen
vele harten sneller gaan kloppen.
Hebt u oog voor werkelijk mooie
sieraden dan vindt u ze in ons land
te kust en te keur. De wonderschone
Finse exemplaren treft u niet alleen
aan in Sterling zilver, doch tevens in
brons en goud. Of die modellen nu
geïnspireerd zijn door de riddertijd,
dan wel door deze tijd van de ruimte
vaart, ze zijn stuk voor stuk niet al
leen het aankijken, maar zeker het
bezitten waard.
-
1 a
LM L
i,i
Na 18.00 uur telefoon 02550 - 1 12 02
