Minister Mosje Dajan tijdens verkiezingstoespraak:
liinvlieqtuig
Nixon
Israel
Engeland wijst
Chilenen uit
Uitwisseling van
gevangenen in
Vietnam hervat
t
Maandag verkiezingen
spaar vormen, met
4^*ot8^%ren,e?”
„Is het echt waar, ABN,
dat ik bij u kan kiezen
uit elf verschillende
in
I
Algemene Bank Nederland
achtergrond
Jg
„Sterker nog, niet elf maar twaalf!”
OP VLIEGTUIG NAAR PARIJS
Kings moordenaar
eist half miljoen
schadeloosstelling
2
3
V R IJ D A G
2 8
DECEMBER
1973
(Van onze redacteur in Madrid, Robert Bosschart)
Militairen
Tweede plaats
Raadsel
Nederland
(Van onze redacteur in Jeruzalem, mr. Jaap van Wesel)
Likoed
Groot-Israel
Wie wel?
Yariv
De ABN schenkt voor de Nationale Puzzelactie 1973/74
iedere week 5 spaarboekjes met een eerste inleg van f500,-
en 25 spaarboekjes met een inleg van f 100,-.
JERUZALEM. Tussen de 25 en 40 percent van de Israëlische
bevolking weet niet wat zij maandag gaat stemmen. Nog nooit is
de onzekerheid over de uitslag van algemene verkiezingen in Israel
zo onzeker geweest. Politieke opiniepeilingen blijken geen enkel
houvast te bieden. Volgens een onderzoek dat het gezaghebbende
blad „Haaretz” deze week publiceerde, zouden de Arbeiderspartij
van premier Golda Meir en de rechtse Likoed-oppositie van Mena
chem Begin ieder 48 zetels krijgen.
„Geducht wapen”
opvolging van Carrero Blanco
Speculaties over
WIE DAT ZAL zijn, is een raadsel
Elazar zou een en ander volgens de
(Van onze redacteur in Londen)
ADVERTENTIE
MADRID. Heel Spanje heeft vandaag de mond vol van een
staatsgeheim: de lijst met drie namen van de kandidaten die de
Kroonraad moet voordragen aan generaal Franco voor de benoeming
van een nieuwe minister-president na de dood van Carrero Blanco
op 20 december. De zeventien leden van deze hoogste raadgevende
instelling vin Spanje, wier bijeenkomsten en besluiten volgens de
wet staatsgeheim zijn, vormen de elite van de Cortes (het „parle
ment”).
lijk heeft besloten het Israëlische le
ger in Afrika te blijven leiden.
burge-
S. van
zroeger
rlandse
plein
zaarbij
dt be-
r van
eft de
irwerk
•iaal is
zijn
an de
:ot de
nland
heer
aanse
veken
Maar
niet
naar
n de
er de
iding
le te
immigratiewet van dit land voor zijn
toelatingsexamen gezakt (dit geldt niet
meer voor EEG-landen sinds Engeland
lid van de Europese Gemeenschap is).
Israëlische radio hebben verklaard tegen
over de Israëlische troepen op de wes
telijke oever van het Suezkanaal.
Later kwam Ray op zijn bekentenis
terug. Hij zou Foreman de telefoonnum
mers hebben gegeven van twee mannen
in Louisiana die eveneens reden zouden
hebben gehad voor een moordaanslag op
King.
Het feit dat de Likoed voorstelt bij
een verkiezingsoverwinning een rege-
TENSLOTTE, wat de militairen be
treft, zijn er twee „kandidaten” die
betrekkelijk dicht bij Franco staan
wat leeftijd en denkbeelden betreft:
de ex-minister van het Leger, gene
raal Carstanon de Mena en de 76-
jarige ex-minister van Marine, admi
raal Nieto Antunez. Verder twee ge-
i Bij de Arbeiderspartij zijn een aan
tal „nieuwe” namen naar voren ge
treden. Behalve vice-premier Alton,
die door het prestige dat Dajan verlo
ren heeft is gestegen, is ook de huidi
ge minister van handel en industrie,
Bar Lev, op de voorgrond geschoven.
Als generaal in de laatste oorlog moet
hij het tegenwicht geven tegen gene
raal Sharon, de man die de Likoed
een aantal maanden geleden in el
kaar heeft getimmerd, maar uiteinde-
ring van nationale eenheid met de
Arbeiderspartij aan te gaan, laat wel
blijken hoe weinig serieus haar be
doelingen zijn. De conclusie ligt voor
de hand: de Likoed wjl wel winnen,
maar niet regeren.
tn gis-
zraag-
inzine.
sloten
werd
Aan-
tehuis
ar nu
andag
toege-
chool-
iwaad
heeft
k aan
•litie
oep-
ouw
het
zijn
ilitie
be-
nent
'en.
rond
'oeld
nge-
haar
ruste
n in
rouw
daad
sn op
akel-
hield
n de
;rond
deed,
esta-
nke-
rwa-
Het
esig-
een
Oost.
L De
ofor-
rmu-
kon
i de
oen de
Athene
in die
iiaanse
an het
g voor
;en.
lan-
rerk-
r van
aanse
heeft
fliep,
onsu
iteren
ee te
was
hem
afge-
1.
Egyptische en Israëlische strijdkrach
ten hebben het bestand langs het Suez
kanaal met Kerstmis 44 maal geschon
den. Geen van de incidenten werd als
ernstig beschouwd, zo is donderdag van
de zijde van de Verenigde Naties meege
deeld.
President Nixon stapte woensdagavond
met zijn vrouw en zijn dochter Patricia
in een lijntoestel van United Airlines
voor een vijf uur durende vlucht van
Washington naar zijn buitenverblijf in
San Clemente in Californië. Pas toen het
toestel vertrok werd de ongebruikelijke
vliegtocht van Nixon officieel bekendge
maakt. Behalve de gewone passagiers,
die aanvankelijk niet wisten welke hoge
gast zij in hun midden hadden, reisden
In welke richting zal Franco het
zoeken? Misschien hebben de „gema
tigden” de meeste kans. Het is alle
waarnemers opgevallen dat Franco
en zijn regering zeer koelbloedig heb
ben gereageerd op de moordaanslag
op Carrero Blanco, zonder veel acht
te slaan op de kreten van de rechtse
extremisten die een volslagen dictato
riaal optreden eisten.
hervatting van de vijandelijkheden niet
onmogelijk is: „Bij de onderhandelingen
in Genève moeten wij niet dreigen,
maar Iaat de tegenpartij niettemin we
ten dat wij een geducht wapen in reser
ve hebben. Ook de Russen en de Ameri
kanen moeten zich daar rekenschap van
geven.”
IN DE TWEEDE categorie spreekt
men vooral van de ex-minister van
voorlichting en huidige ambassadeur
in Londen, Manuel Fraga Iribarne,
die op de tweede plaats stond van de
lijst van drie kandidaten die de
Kroonraad een half jaar geleden aan
apport
stituut
prijst
haar
ig van
noemt
en die
licht
al.
ring van de Arbeiderspartij, die altijd
een monopoliepositie heeft ingeno
men, over te nemen. Voor deze ver
kiezingen heeft de Heroet, die al
sinds 1965 samen met de liberalen de
Gachal vormde, zich met nog een
aantal kleinere partijen verbonden en
de Likoed gevormd. Nog nooit is de
kans zo groot geweest dat de Likoed
nu zal slagen. Maar het is niet on
waarschijnlijk dat Begin nu al slape
loze nachten heeft voor het geval hij
werkelijk de verkiezingen gaat win
nen.
Franco voorlegde toen Carrero Blan
co werd benoemd.
Op de foto: Nixon schudt handen met
zijn medepassagiers.
NASHVILLE (AP) James Earl
Ray, de moordenaar van de Amerikaan
se dominee Martin Luther King, heeft
gisteren 500.000 dollar schadeloosstelling
geëist van de staat Tennessee en zijn
advocaat Percy Foreman.
worden als
de „harde”
respectieve-
chef van de
Voorts heeft de Israëlische stafchef
luitenant-generaal Elazar ervoor ge
waarschuwd dat de strijd langs het Su
ezkanaal opnieuw zal kunnen losbarsten
wanneer de besprekingen in Genève in
een impasse raken.
HET IS DUIDELIJK dat de Likoed
onder de huidige omstandigheden be
langrijke winst zal boeken. Van de 32
zetels die zij in de huidige Knesseth
heeft, zullen er wel een stuk of tien
bijkomen en de Likoed-stemmen zul
len voor een groot deel proteststem
men zijn van ontevredenen. Begin
heeft zijn verkiezingspropaganda af-
gestemd op het falen van deze rege
ring in, tijdens en na de oorlog. Dat
slaat bij een groot deel van de bevol
king aan.
Dat Begin geen alternatief biedt,
dringt niet door tot het electoraat.
Niemand heeft immers een alterna
tief. Maar de verschuivingen moeten
bij de verkiezingen wel erg groot
zijn, wil er een eind komen aan de
heerschappij van de Arbeiderspartij.
Ook in een regering van nationale
eenheid zou deze boventoon blijven
voeren.
LONDEN. Het Britse ministerie
van Binnenlandse Zaken heeft vandaag
zeven Chileense studenten het land uit
gezet, die na de val van president Allen
de hun universiteitsbanen hadden verlo
ren. De zeven hadden hun vaderland
verlaten toen ze vreesden dat zij door de
politie zouden worden gearresteerd.
Elazar’s waarschuwing kwam nadat
woensdag via radio Damaskus bekend
was gemaakt dat Syrië „niet zal aarzelen
de strijd te hervatten wanneer de Arabi
sche doelstellingen niet met politieke
middelen kunnen worden bereikt.”
Dat zou voor de Likoed een winst
van zestien zetels betekenen; voor de
Arbeiderspartij een verlies van acht
zetels. Een onderzoek dat aan de
Hebreeuwse universiteit van Jeruza
lem is ingesteld toont aan dat vijftig
percent van het kiezersvolk op de
Arbeiderspartij zou stemmen en maar
30 percent op de Likoed.
Op 7 december kwamen ze via Parijs
in Engeland aan, maar het immigratie-
personeel wilde hun niet toestaan te
blijven. Hun paspoorten werden ingeno
men en ze worden nu op het vliegtuig
naar Parijs gezet. Onder de studenten is,
volgens vertegenwoordigers van een or
ganisatie die zich voor de immigratie
inzet, een meisje dat de uitputting nabij
is.
Op het ministerie van Binnenlandse
Zaken wordt verklaard dat de studenten
bij het betreden van Albions bodem
hadden verklaard dat ze als „bezoekers”
kwamen. Op de vraag van de immigra-
tie-autoriteiten of ze politiek asiel wil
den aanvragen, antwoordden ze ontken
nend.
Men kreeg er ook geen hoogte van of
de studenten het land weer zouden wil
len verlaten als ze eventueel gebruik
hadden gemaakt van de mogelijkheid
van studiebeurzen. Als een bezoeker niet
kan aantonen dat hij in zijn levenson
derhoud kan voorzien, en als hij de
reden van zijn bezoek en de duur ervan
niet kan aangeven, is hij volgens de
>t eerst
e mili-
recht-
Idiging
vrou-
igenis-
jf jaar.
ken.
NOG EEN kandidaat voor het Is
raëlisch leiderschap: generaal Yariv,
de man die de onderhandelingen bij
kilometerpaal 101 heeft uitgevoerd en
vorige week zijn militaire pak uit
trok om aan de verkiezingen te kun
nen meedoen. Yariv geniet het ver
trouwen van premier Meir en geldt
als een van de kandidaten voor defen
sie als Dayan ermee zou ophouden
en nog meer voor buitenlandse zaken
als Abba Eban terzijde zou worden
geschoven.
De mogelijkheid dat Eban van het
politieke toneel zou verdwijnen Is
overigens kleiner dan zijn politieke
invloed zou doen bevroeden. In de
regering moeten alle stromingen bin
nen de partij zijn vertegenwoordigd
en dat maakt het vrij onwaarschijn
lijk dat Eban zal aanblijven, ondanks
het feit dat Golda Meir volstrekt
geen vertrouwen in hem heeft.
Er zal behalve de Likoed nog een
partij zijn die, zoals het er nu uitziet,
grote winst gaat boeken. Dat is de
nieuw Links groep Moked van Meir
Paiel. Deze maakte een goede kans
met drie of vier zetels in de Knesseth
te komen. Hij zal stemmen krijgen
van mensen die niet de Arbeiderspar
tij willen steunen, maar die de Li
koed geen goed alternatief vinden. Zij
komen dan terecht bij de zeer sym
pathiek aandoende Paiel, die al van
het begin van zijn verkiezingscam
pagne, ook voor de oorlog, een poli
tiek heeft voorgestaan van vredesini
tiatieven.
De grote verliezers van de verkie
zingen worden de Zwarte Panters, de
groepering van de ontevreden Oriën
taalse bevolking. Ze leken voor de
oorlog grote opgang te maken door
hun nadruk op de sociale wantoe
standen, maar op het gebied van
vrede en oorlog hebben zij niets te
zeggen.
Dat is echter ook de bedoeling van
de Likoed, want zij wil niet de ver
antwoordelijkheid dragen voor een
politiek die moet leiden tot terug
trekking uit de bezette gebieden, die
zij trouwens „bevrijde gebieden”
noemt.
neraals die beschouwd
vertegenwoordigers van
en de „gematigde” lijn:
lijk Carlos Iniesta Cano,
Guardia Civil, en Manuel Diez Ale
gria, chef van de generale staf.
Deze laatste is ongetwijfeld de mi
litair met het grootste prestige, een
„intellectueel in uniform”, die voor
vele Spanjaarden dé hoopgevende
man voor de toekomst is. Ten slotte
zal men ook zijn vier jaar jongere
broer, generaal Luis Diez Alegria,
moeten vermelden die nu hoofd van
Franco’s hofhouding is.
Verder de huidige voorzitter van de
Cortes, de 54-jarige Alejandro Rodri-
guez de Valcarcel; van de huidige
plaatsvervangende minister-President,
de 50-jarige Torcuatro Fernandez Mi
randa; en (veel minder) van de huidi
ge minister van Buitenlandse Zaken,
de 53-jarige Laureano Lopez Rodo, en
de ex-minister van openbare werken,
de 50-jarige Federico Silva Munoz,
respectievelijk van Opus Dei en van
de Katholieke Actie.
Voor het geval de kandidaten van
de twee eerste categorieën Franco
niet voor honderd percent nouden
„liggen” omdat zij te veel eigen denk
beelden zouden meebrengen, zou hij
immers kunnen terugvallen op de
zekerheid van de militaire dicipline.
In de eerste categorie is er sprake
van de mede-oprichter van de Falan-
ge, de 77-jarige Raimundo Fernandez
Cuesta; de 62-jarige vroegere minis
ter van arbeid, Jose Antonio Giron;
en misschien de 61-jarige vroegere
minister van de Staatspartij, José
Solis.
dat heel Spanje bezighoudt en waar
van de oplossing groot belang zal
hebben voor de toekomstige ontwik
keling van het Spanje zonder Franco.
(Deze kan de opvolger voor Carrero
Blanco ook zonder meer aanwijzen
en heeft eveneens de mogelijkheid
om zelf weer als regeringshoofd te
gaan optreden, maar geen van beide
theorieën vindt momenteel veel aan
hangers).
Voor de stomende geruchtenfabriek
Madrid hoort men nu natuurlijk na
men voor elk wat wils. Een zeer
redelijke verwachting is dat de lijst
van drie zal zijn samengesteld uit:
een oudere politicus van Franco’s ge
neratie, in wie deze groot persoonlijk
vertrouwen kan stellen omdat hun
politieke denkbeelden samenvallen;
een „jongere” politicus die uit het
regime is voortgekomen en een goede
begeleider zou kunnen zijn voor de
jonge koning Juan Carlos; en een
militair.
DE HUIDIGE leiders worden afge
wezen. Maar wie dan wel? Noch
binnen de Arbeiderspartij noch daar
buiten bestaat op dit moment een
alternatief voor de huidige regering.
Een man van het kaliber van Ben
Goerion, die nu zo broodnodig is,
bestaat niet.
Dat de oppositie niet aan regeren
toe is, geeft ze zelf toe door haar
verkiezingsprogram. Punt één van dit
program luidt dat zij na de verkie
zingen een regering van nationale
eenheid zal vormen, samen met de
Arbeiderspartij.
Al vijfentwintig jaar heeft de
rechtse Heroet erop geloerd de rege-
daan, weet men nog niet zeker of het
hier kalenderdagen of werkdagen
betreft, dat wil zeggen of de Kroon
raad de tijd heeft tot 30 december of
tot 3 januari. De algemene verwach
ting is echter dat Spanje het nieuwe
jaar zal ingaan met een kersverse
minister-President.
DE LIKOED heeft op het moment
niets anders te bieden dan de leuze
dat de huidige regering niet deugt. De
Likoed staat de Groot-Israel-gedachte
voor. „Geen centimeter van het histo
rische land Israel mag worden terug
geven”. Dat betekent dat de Likoed
niet over de Westoever van de Jor-
daan wil onderhandelen. Wel over de
Sinai en de hoogten van Golan.
„Maar”, zegt één van de leiders van
de Likoed, Shmuel Tamir, „de tijd is
niet gunstig op het moment voor
onze ideeën. Wat wij het volk belo
ven is dat wij het onderste uit de
kan zullen halen bij de onderhande
lingen. Dat zij niet zo gemakkelijk
door de knieën zullen gaan als deze
regering”.
Foreman zou hebben verzuimd be
langrijk bewijsmateriaal in zijn zaak te
onderzoeken. Ray bekende in 1969 schul
dig te zijn aan de moord op dominee
King, die in april 1968 in Memphis op
het balkon van zijn motel werd neerge
schoten.
De studenten hebben kennelijk een
verkeerd akkoord aangeslagen bij hun
aankomst in Groot-Brittanië. Er is een
aantal politieke vluchtelingen uit Chili
in Engeland toegelaten, waaronder acht
leden van de Chileense ambassade met
hun families. Intussen lopen er nog
aanvragen van Chilenen die politiek
asiel wensen en die, naar men vertelde,
nog zullen worden goedgekeurd.
Hoewel de studenten aanbiedingen uit
ons land en uit Oostenrijk zouden heb
ben gekregen om er te komen wonen,
keren ze naar Parijs terug om over hun
odyssee opnieuw na te denken.
Ze worden aangevuld met de twee
hoogste militairen en de voorzitters
van het Opperste Gerechtshof, Raad
van State en het Instituut van Span
je; de voorzitter van hun bijeenkom
sten, die ook de doorslaggevende stem
heeft, is de president van de Cortes.
Volgens de wet heeft de Kroonraad
tien dagen, vanaf het moment dat de
minister-president verdwijnt, om
haar voorstel te doen. Aangezien dat
geval zich nog nooit heeft voorge-
Nixon’s arts, zijn secretaresse, zijn pers
chef en een aantal stafleden mee.
De presidentiële woordvoerder, Gerald
Warren, deelde later mee dat alle voor
zorgsmaatregelen getroffen waren, zoals
de mogelijkheid van rechtstreeks contact
met de regering en de militaire chefs
voor het geval zich spoedzaken zouden
voordoen. Naar verluidt was ook de
zogeheten „zwarte doos” aan boord die
de presedent in staat moet stellen on
middellijk te handelen bij alarm voor
een kernaanval.
Voorts was de DC-10 grondig gecon
troleerd om de kans op een kaping te
elimineren. Voedsel en dranken, die de
presidentiële familie evenals de andere
passagiers gereserveerd kreeg, werden
nauwgezet door veiligheidsagenten on
derzocht.
Berekend is dat Nixon door zijn
Boeing aan de grond te laten staan ruim
150.000 liter kerosine heeft uitgespaard.
SAIGON (REuter) Zuid-Vietnam
en het Zuidvietnamese Bevrijdingsfront
hebben gisteren in beginsel besloten de
vrijlating van militaire en civiele gevan
genen, die in juli werd opgeschort, te
hervatten.
De details van de regeling moeten nog
worden uitgewerkt. Het is de bedoeling,
dat de vrijlating volgende week begint,
zodat de gevangenen bij de viering van
het maannieuwjaar 23 januari
thuis kunnen zijn.
Toen op 24 juli jl. de uitwisseling
werd gestaakt, waren er 825 van de 5026
gevangenen op vrije voeten.
„OP STRIJD VOORBEREID”
DE CONCLUSIE moet dan ook
zijn: er is in Israel volstrekte ver
warring. De mensen hebben geen
vertrouwen in de leiders van het
moment. Golda Meir staat op het
dieptepunt van haar populariteit met
32 percent. Mosje Dajan heeft zich
wat hersteld en krijgt op het moment
53 percent.
JERUZALEM.(AP) Minister van
Defensie Mosje Dajan heeft gisteren ge
zegd dat de grenzen van Israël niet
tijdens de Geneefse vredesconferentie
zullen worden vastgesteld. Hij waar
schuwde dat Israël bereid moet zijn om
alleen te vechten bij een hervatting van
de vijandelijkheden.
Op ongeveer hetzelfde tijdstip
verklaarde generaal Aharon Yariv,
de militaire onderhandelaar bij ki
lometerpaal 101, dat Israël in
Genève over alle punten zal onder
handelen op een uitzondering na:
Jeruzalem.
Dajan wekte tijdens een verkiezings
bijeenkomst zijn landgenoten op niet
beschaamd te zijn voor onze inspannin
gen bij het opbouwen en uitbreiden van
Jeruzalem. De stad moet worden uitge
breid om plaats te bieden aan de nieuwe
immigranten en de industrie.”
Het Arabische stadsdeel werd door
Israël kort na de oorlog van 1967 for
meel geannexeerd.
Tijdens een andere meeting in Beers
heba onderstreepte Yariv de visie van de
regerende Arbeiderspartij ten aanzien
van Jeruzalem: „Op elk punt kunnen
wij ons elastisch opstellen” aldus Yariv.
„maar wat Jeruzalem betreft moeten wij
rotsvast pal staan.”
Yariv wees er zijn gehoor op dat
Israël een zeer moeilijke periode in
Genève te wachten staat en dat een
wees er
een zeer
Het zit de Amerikaanse geheime
dienst niet erg lekker dat president
Nixon dringende adviezen zijn veiligheid
niet in gevaar te brengen in de wind
heeft geslagen en gemeend heeft een
bijdrage te moeten leveren aan de ener
giebesparing door met een gewoon lijn
vliegtuig te reizen.
Een woordvoerder van deze dienst
verklaarde gisteren dat men liever had
gezien dat de president een militair toe
stel had genomen als hij dan persé zijn
privé-vliegtuig, een Boeing-707, aan de
grond wil houden om brandstof te spa
ren.
3
