Tweedaagse werkweek in sommige industrieën voorspeld
Referendum in Ulster
s
over Ierse Raad
Echtpaar dood
AANSLAGEN
aangetroffen
Man in snackbar
doodgestoken
De voorstellen
Mosje Dajan
van
achtergrond
Israëlische oppositie op
winst door militairen
Ford: „President
handelde juist”
3
Plan Unionistenleider Faulkner
NIEUWE SLAG VOOR MINISTER DAJAN
Kort geding over
rampenplan Borssele
Bejaardenoord
in brand
Bij vechtpartij in
Arnhemse rosse
buurt 3 gewonden
Turken aangehouden
I
MAANDAG 7
JANUARI
1974
Waarheid
i
(Van onze redacteur in Jeruzalem)
(Van onze redacteur in Jeruzalem, mr. Jaap van Wesel)
Westoever
Referendum
Vraag
voor
Likoed
(Van onze redacteur in Londen,
Rudolf Bakker)
rest van Israel had 40 percent op
de Arbeiderspartij gestemd. De Li-
koed-partij heeft uiteindelijk 39 ze
tels gekregen en de Arbeiderspartij
51.
hbt
JERUZALEM De bijna defi
nitieve uitslag van de verkiezingen
in Israel heeft toch nog een verras
sing opgeleverd. In het leger heeft
een meerderheid van de ongeveer
300.000 kiezers voor de rechtse
oppositiepartij Likoed gestemd
(42 percent), terwijl 40 percent op
de Arbeiderspartij stemde. In de
JERUZALEM De regie in Washington werkt volgens een strikt
schema. Al bij de opening van de vredesconferentie in Genève werd
algemeen verwacht en gezegd dat er omstreeks 15 januari werkelijk
iets te beleven zou zijn. En zie, de reis van minister van Defensie
Mosje Dajan naar Washington moet tot dat resultaat leiden. De voor
stellen die Dajan bij zich had, waren niet nieuw. Al in 1971 stelde
Dajan een terugtrekking voor tot de Mitla-pas, ongeveer dertig kilo
meter van het Suezkanaal, en normalisering van de toestand in de
kanaalzone, inclusief heropening van het Suezkanaal.
Kans op nieuwe verkiezingen in Engeland
(Van onze redacteur in Londen)
(Vervolg van pagina 1)
gewaar-
over vier
Arbeiderspartij, de Nationaal
Partij en de Onafhankelijk
Nadat de man wegens agressief gedrag
uit een sex-theater aan de Nieuwe Zijds
Voorburgwal was gezet, begon hij ruzie
te maken in de snackbar. Een bediende
met een broodmes in de hand, stak in
een reflex toe. Het slachtoffer werd in
borst en keel geraakt. Hij overleed op
weg naar een ziekenhuis.
opslagtanks voor vliegtuigbrandstof op
het vliegveld Heathrow.
LONDEN. In Noord-Ierland bestaat
de kans op een nieuw referendum, dit
maal over het zogenaamde Sunningdale
akkoord, waarbij onder meer werd afge
sproken dat er een Ierse raad zal komen
als verbindingsorgaan tussen de Ierse
Republiek en Ulster. De mogelijkheid
van een referendum werd geopperd door
Brian Faulkner, de leider van de protes
tante Unionistenpartij en sinds 1 januari
het hoofd van het nieuwe uitvoerende
orgaan in Belfast, dat voor het eerst in
de historie van het gebied samenwerkt
met de katholieke minderheid.
Faulkner kwam op het idee van een
referendum als een mogelijke uitweg uit
de onmogelijke toestand die eind vorige
week ontstond toen zijn eigen Unionis
ten hem hun vertrouwen opzegden met
betrekking tot het plan van deze Ierse
raad. Met 454 stemmen tegen en 374
stemmen voor werd het in Sunningdale
(bij Londen) eind vorig jaar bereikte
akkoord over deze raad van de hand
gewezen.
Hiermee is Faulkners positie als leider
van het uitvoerend orgaan in de ver
drukking gekomen. Dat de tonelen in
Israel heeft haast met haar regering,
overigens, niet uit vrije wil, maar ook
hier is deregie in handen van Kissinger,
in Washington. Genève kan geen uitstel
gedogen.
men.
van
positie bij de regeringsvorming verzwakt
is.
n
n
6-
:n
m
•d
s-
sr
le
AMSTERDAM. (ANP) Een kwade
dronk heeft gisteren rond middernacht
het leven gekost aan een bezoeker van
een snackbar in de Stoofsteeg in Am
sterdam.
De president van de Britse spoorwegen
heeft nu ook al harde woorden gespro
ken. Hij liet weten dat binnenkort de
eerste wagenvoerders zonder meer en
zonder betaling naar huis zullen worden
gestuurd, als ze doorgaan met „niet al
leen niet te werken, maar ook nog de
spoorwegorganisatie in de war te stu
ren”. Ook de onderhandelingen met de
spoorwegmannen zijn letterlijk op dood
spoor terechtgekomen.
Uit militair gezichtspunt is de linie
die Israel in de Mitla-Pas bezet
houdt, veel beter en veel gemakkelij
ker te verdedigen dan het Suezkanaal
op de huidige bestandslijnen. Daarom
gaat Israel er zuiver militair gezien
met de terugtrekking niet op achter-
maar vooruit. Vandaar dat het grote
vraagstuk op het ogenblik niet is: zal
Egypte een tegenprestatie leveren
voor Israels eenzijdige terugtrekking,
maar zal Egypte met deze Israëlische
eenzijdige terugtrekking genoegen ne
men.
De prijzen van voedsel in blik, auto’s,
ijskasten en wasmachines zullen aan
zienlijk omhoog gaan, nadat de Britse
staalindustrie heeft laten weten dat als
gevolg van de energiecrisis haar produk-
AMSTERDAM. (ANP) Aan het Co-
lumbusplein in Amsterdam-West hebben
agenten van politie gistermiddag de 66-
jarige G. H. Looijer en zijn 63-jarige
vrouw in de huiskamer dood aangetrof
fen. Zij zaten beiden in een stoel.
Dat betekent voor de Likoed een
winst van zeven zetels, terwijl de Arbei
derspartij er zes verliest. De Nationale
Religieuze Partij, die op elf zetels had
gehoopt, moet zich met tien tevreden
stellen, waardoor haar onderhandelings-
Veel invloed op de kabinetsformatie
zal de stem van het leger niet hebben.
Het meest waarschijnlijk blijft een rege
ringscoalitie op de oude basis: tussen de
Religieuze
Liberalen.
tie met de helft moet worden vermin
derd.
De grote moeilijkheid bij het vormen
van een nieuwe regering zal nu niet op
het gebied van de buitenlandse politiek
liggen, maar juist op dat van de binnen
landse politiek, namelijk de scheiding
van kerk en staat. De liberalen staan op
het invoeren van een burgerlijk huwe
lijk, terwijl de religieuzen daar niet
alleen tegen zijn, maar ook een striktere
interpretatie van de wet voorstaan wat
betreft de vraag Wie in Israel als jood
beschouwd moet worden. „Er is binnen
twee weken een nieuwe regering, of er
zijn over drie maanden nieuwe verkie
zingen”, zo wordt in kringen van de
Arbeiderspartij gezegd. Vooralsnog is het
eerste het meest waarschijnlijk.
De vraag rijst: waarom heeft Israel
zich niet eerder tot die veel betere
grens die de Mitla-Pas vormt, terug
getrokken. Het antwoord is dat de
regering het met het oog op de ver
kiezingen psychologisch niet verant
woord vond dat voor deze verkiezin
gen te doen. Dat had te veel stemmen
gekost. Israel heeft de militaire be
sprekingen, eerst bij kilometerpaal
101 en later in Genève, altijd zorg-
In Engeland wordt hier en daar ge
vreesd dat een tweedaagse werkweek
voor sommige industrieën onvermijdelijk
zal worden. Ten minste tien miljoen
mensen zouden hierdoor kunnen worden
getroffen.
De grote aanhang die de rechtse
oppositie, de Likoed, ook in het leger
heeft gezien de uitslag van de verkie
zingen, de heftige oppositie die Dajan
binnen de Arbeiderspartij ondervindt,
maken het voor hem nodig als sterke
man op te treden die met dramati
sche voorstellen naar Washington
gaat en via sensationele voorstellen
een nieuw klimaat schept. Het image
van de legendarische generaal. Dat
Morgen verschijnen zij voor de arron
dissementsrechtbank in Den Haag. De
groepen willen door de rechter bevestigd
zien, dat de staat in gebreke is gebleven.
De vereniging milieuhygiëne Zeeland, de
commissie Borsele ad hoe, het moratori-
umcomité en de particulieren eisen een
dwangsom van 250.000 per dag als de
rechter hun gelijk geeft.
Volgens de voorzitter van de vereni
ging milieuhygiëne Zeeland, de heer
Bannink, is alleen het openbaar maken
van een rampenplan niet voldoende. Er
moet, zei hij, ook een hulporganisatie
worden opgericht, die het plan in geval
van nood ook daadwerkelijk kan uitvoe
ren.
Door geen coalitieafspraken hierover
te maken, zal zij in staat worden gesteld
mee te werken aan een nieuwe regering,
voorzover het een regeling met Egypte
betreft. Aan zakendoen met Jordanië of
de Palestijnen moeten ofwel nieuwe
verkiezingen, ofwel een referendum
voorafgaan. Voor het houden van een
referendum zou een speciale wet moeten
worden ingediend.
De winst van de Likoed in het Israëli
sche leger is een slag in het gezicht van
de Arbeiderspartij, en speciaal voor de
minister van Defensie Dayan. Het is
duidelijk: generaal Sharon, de man van
de doorbraak in Egypte, is de populaire
man. Morgen zullen de verkiezingsuit
slagen officieel bekend worden gemaakt,
en donderdag zal president Katzir de
demissionaire premier Golda Meir op
dragen een nieuwe regering te vormen.
Egypte vreesde dat Israel van die
nieuwe status quo een permanente
grens zou maken, en dat op die
manier Egypte nooit de Sinaï-woes-
tijn terug zou krijgen. Zo staan de
zaken er ook nu weer voor. Hoofd
zaak is niet de vraag of Israel in
stemt met de aanwezigheid van het
Egyptische leger in het deel van de
Sinaï dat Israel ontruimt, maar of
Israel op dit moment bereid is zich te
verplichten daarna ook verder terug
te trekken.
dat het
bewuste-
WASHINGTON (Reuter) In een
vraaggesprek voor de Amerikaanse tele
visie heeft vice-president Gerald Ford
van de Verenigde Staten gisteren de
hoop uitgesproken dat het Witte Huis
„operatie openhartigheid” in verband
met Watergate en de financiële positie
van president Nixon, met kracht zal
voortzetten.
Hij wees erop, dat hij altijd voorstan
der is geweest van volledige openhartig
heid van de zijde van de president ten
aanzien van zijn financiële handelingen.
Ford zei dat Nixon juist handelde,
toen hij vorige week weigerde ruim 500
documenten en bandopnamen in het be
zit van het Witte Huis af te staan aan
een Watergatecommissie. Hij voegde
hieraan toe dat als de commissie zich
zou beperken tot het opeisen van stuk
ken en bandjes die relevanter zijn, „men
tot een compromis zou kunnen komen”.
Uit een gisteren gepubliceerde uitslag
van een opiniepeiling van het instituut
Gallup, dat eind december is gehouden,
blijkt dat nog slechts 29 percent van de
ondervraagden de politiek van hun pre
sident goedkeurt, terwijl zestig percent
deze van de hand wijst.
Een verder onderzoek gaf aan dat 79
percent de ernstige beschuldigingen aan
het adres van Nixon gerechtvaardigd
vindt. Niettemin vindt slechts 44 percent
dat Nixon van zijn ambt moet worden
ontheven. 45 percent is daar tegen.
LICHTENVOORDE (ANP). Zater
dagmiddag is brand uitgebroken in de
aula van het bejaardencentrum te Lich
tenvoorde. Door enorme rookontwikke
ling moesten onmiddellijk de ruinutaeh-
tig bewoners het huis ontruimen" Ze
werden ondergebracht in het tegenover
liggend schoolgebouw en in een zieken
huis. Doordat de brand snel om zich
heengreep werd onmiddellijk assistentie
gevraagd van de brandweer uit Aalten,
die snel ter plaatse was. Zowel de aula
als de keuken brandden uit. Het onder
ste woongedeelte liep veel waterschade
op De totale schade loopt in de tonnen.
Aan de andere kant is het ook een
antwoord aan de oppositie die de
bevoegdheid van de demissionaire re
gering bestrijdt om over territoriale
concessies als het terugtrekken tot de
Mitla-Pas te besluiten. Dajans oude
plan van 1971 moet natuurlijk een
beetje bijgespijkerd worden, want het
hield geen rekening met eén bezetting
van de westoever van het Suezka
naal.
Dajan stelt nu een terugtrekking in
drie stadia voor; fase 1: terugtrekking
op de bestandslijn van 22 oktober. De
omsingeling van het derde leger
wordt dan opgeheven. De vredes
macht van de Verenigde Naties zal
tijdelijk het prijsgegeven terrein be
zetten, tof fase 2: ontruiming van de
westoever v~n het kanaal. De UNO-
troepen bezetten weer het opnieuw
prijsgegeven terrein, en verlaten het
in fase 1 ontruimde gebied. Dat komt
dan weer geheel o nder Egyptische
soevereiniteit. Ten slotte fase 3: ont
ruiming van de bruggehoofden over
het Suezkanaal, terugtrekking tot de
Mitla- en Jidi-pas met een buffer-
strook van enige kilometers waar de
troepen van de Verenigde Naties
worden gestationeerd, en daarachter
het Egyptische leger. Dit illes moet
in ongeveer zes weken zijn beslag
krijgen, maar daarvoor is eerst een
nieuwe Israëlische regering nodig.
Op verzoek van de Labour-oppositie is
het parlement voor woensdag van het
kerstreces teruggeroepen om te debatte
ren over de huidige crisis. Diezelfde
woensdag zal de minister van Arbeid,
William Whitelaw, voor het eerst een
ontmoeting hebben met de voltallige, 27
man tellende uitvoerende raad van de
vakbond van mijnwerkers.
Veel opzienbarends wordt van deze
ontmoeting overigens niet verwacht. Wie
zijn oor bij de mijnwerkers te luisteren
heeft gelegd, weet dat ze er evenmin
over denken hun strijd op te geven als
de regering eraan denkt aan hun eisen
te voldoen-
Een feestvierende Drent van een groep
van vijf werd door een prostituée uitge
nodigd voor een bezoek, maar de man
weigerde waarop de groep doorliep. De
vrouw stuurde een auto met zes mannen
achter de Drenten aan. Er volgde een
vechtpartij zonder duidelijke slachtoffers.
De beschermers van de vrouw trokken
zich terug, maar een van de Drenten,
een inwoner uit Klazienaveen, raakte los
van de groep. Zijn vrienden kwamen
weer bij de prostituée om inlichtingen
vragen. Hierop stormden twee mannen
gewapend met ijzeren staven op hen af.
Na afloop van dit incident bleken er
drie gewonden te zijn.
De oorspronkelijk vermiste inwoner
van Klazienaveen is in de loop van de
dag slapend door de politie aangetroffen
in de auto, waarmee het vijftal vanuit
Coevorden naar Arnhem was gekomen.
ZEVENAAR. (ANP) De politie van de
grensplaats Bergh in Gelderland heeft
acht Turken aangehouden, die niet in
het bezit waren van een paspoort en
verblijfsvergunning.
De gastarbeiders, die werkten bij twee
bedrijven in Bergh, zijn in verzekerde
bewaring gesteld, in afwachting van
transport naar hun vaderland.
VLISSINGEN. (ANP)— Drie aktie-
groepen en een aantal particulieren in
Zeeland willen dat de Staat der Neder
landen ertoe wordt veroordeeld binnen
twee maanden een rampenplan openbaar
te maken voor het gebied rond de kern
centrale bij Borsele. Zij hebben daarom
een verkorte rechtsprocedure tegen de
staat aangespannen.
Deze laatste partij beschikt
zetels in het parlement. De formule die
gevonden zal moeten worden om de
deelneming van de Nationaal Religieuze
Partij te verzekeren, is om geen coalitie
afspraken te maken. De Nationaal Reli
gieuze Partij heeft de kiezers in haar
verkiezingsprogram beloofd geen afstand
te zullen doen van de Jordaan-westoe-
ver, die zij, evenals de Likoed, als on
derdeel van het historische moederland
beschouwt.
Officieel spreekt men ook dit tegen.
Wel zei een woordvoerder van het mi
nisterie van Binnenlandse Zaken dat se
dert Kerstmis een aanzienlijk aantal
mensen illegaal het land is ingekomen.
Hiertoe behoorde de Amerikaanse Alli
son Thompson die machinepistolen en
munitie bij zich had. Zij en de Marok
kaan Abdelkbir el-Hakkaoui en de Pa
kistaan Athar Naseem, beiden ook uit
Amerika naar Engeland gekomen zijn
zaterdag in staat van beschuldiging ge
steld wegens illegale invoer van wapens.
Zij zullen 14 januari voor de rechter
verschijnen.
Een andere Amerikaanse, Robin Or
ban, behoorde volgens de politie tot,
dezelfde groep. Zij werd vrijdag bij
aankomst op Heathrow gearresteerd en
is gisteren op een vliegtuig terug naar
de Verenigde Staten gezet. De Ameri
kaanse politie arresteerde in verband
met dezelfde zaak de oud-rharineman
Theodore Dean Brown.
Ongeveer 30.000 mensen moesten een
internationale watersporttentoonstelling
in het centrum van Londen verlaten
kort voordat er een bom ontplofte in
een motorkruiser ter waarde van 100.000
gulden. Niemand werd gewond. Drie mi-
nuten tevoren was een bom geëxplo
deerd in het wassenbeeldenkabinet van
madame Tussaud. Ook daar liep nie
mand letsel op. Wel werd schade aange
richt in het gebouw waar een paar
honderd bezoekers aanwezig waren toen
gewaarschuwd werd dat er een bom was
geplaatst. Voor de explosie op de exposi-
tie was eveneens telefonisch door een
onbekende gewaarschuwd.
1 De politie is van mening dat de aan-
slagen het werk zijn van leden van het
Ierse Republikeinse Leger.
Eerder deze week ontploften bommen
in Birmingham. Vorige maand werden in
Londen 73 mensen gewond bij aanslagen
met 24 bommen en springstoffen.
LONDEN Geruchten over al
gemene verkiezingen in maart of
april nemen toe naarmate het dui
delijker wordt dat de regering-
Heath op dood spoor is geraakt in
zijn onderhandelingen met de mijn
werkers en met de wagenvoerders
bij de spoorwegen. Door de invoe
ring van de driedaagse werkweek
hadden het afgelopen weekeinde
ongeveer 750.000 Engelsen zich voor
steunuitkering aangemeld. Te
gelijkertijd heeft het kabinet-
Heath nu nog eens duidelijk laten
weten dat het er niet aan denkt de
miinwerkers meer te geven dan de
16.5 percent die hen was aange
boden als onderdeel van de huidige
derde fase in anti-inflatiepoli-
tiek van de regering.
ARNHEM (ANP). Drie Drenten
hebben zaterdag in de vroege morgen
uren verwondingen opgelopen bij een be
zoek aan de Arnhemse rosse buurt, het
Spijkerkwartier. Een van hen ligt met
schedellefsel in een ziekenhuis.
De politie w$rd gisteren
schuwd door een kennis, die de familie
Looijer wilde opzoeken, maar op zijn
bellen geen gehoor kreeg.
komt Dajan speciaal direct na de
verkiezingen bijzonder goed uit, en
woordvoerders leggen ook de nadruk
op het vertrouwen van premier Gol
da Meir dat hieruit spreekt.
De oorzaak bleek een gaskachel, die
was aangesloten op de schoorsteen, die
echter verstopt bleek te zijn, en daar
door afgewerkte gassen niet kon door
voeren. Aangenomen wordt
echtpaar reeds zaterdagavond
loos is geraakt.
Ulster snel wisselen, blijkt weer uit het
feit dat Faulkner nu voor de katholieke
minderheid en haar aanvoerder Gerry
Fitt de vage vormen van een held begint
aan te nemen. Tot voor kort was Faulk
ner en niet ten onrechte voor de
katholieken het symbool van de eeuwen
lange hovaardige protestantse overheer
sing geweest. Het afgelopen weekeinde
noemde Gerry Fitt zijn oude rivaal ech
ter „de meest realistische Unionistische
politicus in Ulster.”
De tegenstanders van Faulkner in zijn
eigen rijen dat is de meerderheid
zijn ook voor het houden van een
referendum over „Sunningdale”. Zij wil
len dit referendum echter meteen, maar
Faulknér acht het verstandiger nog even
te wachten. Tenslotte is het nieuwe
uitvoerende orgaan pas nauwelijks een
week aan het werk, zo redeneert hij. In
feite hoopt hij natuurlijk dat de komen
de maanden de opgewondenheid wat zal
zakken en dat de raad dan zal kunnen
bewijzen dat ze een werkelijk alterna
tief voor de chaos en voor het directe
Britse bestuur over het gebied kan zijn.
Overigens zal de toestemming tot het
houden van een referendum van de
Britse regering in Londen moeten ko-
Hier ziet men de ontwikkelingen
het afgelopen weekeinde in Belfast
met knikkende knieën aan. Het werk
van de vorige Britse minister voor
Noord-Ierland, William Whitelaw, kan
alsnog, en wel eerder dan men dacht,
teniet worden gedaan. En dat terwijl
koningin Elisabeth Whitelaw nog vorige
week een hoge onderscheiding verleende
voor hetgeen hij in dit nachtmerrie
achtige gebied in zo korte tijd tot stand
had gebracht.
Het klinkt wat paradoxaal, maar
De nauw samenwerkende veiligheids
diensten van de Verenigde Staten, Israel
en een aantal Europese landen zou het
spoor van deze raketten bijster zijn
geraakt.
het komt erop neer dat Egypte liever
de huidige situatie handhaaft, inclu
sief de omsingeling van het derde
leger, dan tot een scheiding van de
legers te komen, als gevolg van een
Israëlische terugtrekking zonder dat
Israel zich daarbij verplicht op dit
moment tot enige verdere concessies.
Dat is het hoofdonderwerp geweest in
de besprekingen tussen Kissinger en
Dajan. Het schijnt nu dat Israel met
een formule akkoord gaat die zegt
dat Israel deze terugtrekking be
schouwt als een onderdeel van een
algeheel vredesakkoord.
vuldig losgekoppeld van de komende
vredesbesprekingen, om dezelfde re
den als waarom Egypte ze als inte
graal onderdeel ziet van deze bespre
kingen.
Het spel dat gespeeld wordt, is door
Israel voorgesteld als onderhandelin
gen over de vraag: mag het Egypti
sche leger met zwaar geschut in de
Sinaï blijven, en zelfs oprukken tot
de Mitla-Pas. „Waarom heeft Egypte
een groot leger in de Sinaï nodig als
het op het punt staat vrede te slui
ten”, vraagt de achterdochtige Israë
liër. „Waarom weigert Israel zich te
verplichten om in latere stadia hele
maal uit de Sinaï terug te trekken
als het geen 'innen heeft tot an
nexatie”, vraagt de even achterdoch
tige Egyptenaar.
De reis van Dajan met al zijn
geheimzinnigheid en suggesties van
„meebrengen van kaarten” is meer
bestemd voor de binnenlandse poli
tiek dan voor de onderhandelingen
zelf. Waarom moest Dajan zo nodig
zei.’ naar Wassington gaan, en niet de
minister van Buitenlandse Zaken
Eban, of, zoals Kissinger had gesug
gereerd, een hoge militair? Dajan
heeft publiciteit nodig.
De crisis in de Britse industrie gaat er
steeds ernstiger uitzien. Volgens het
doorgaans goed-ingelichte Engelse zon
dagsblad de Sunday Times zou de situa
tie in tegenstelling tot wat de vakbe
weging en de Labour-oppositie zeg
gen zo ernstig zijn dat de regering-
Heath de waarheid daarover niet durft
mee te delen.
ie
a
n
s
t
n
a
1
r
g
.n
le
in
n
d
Jt
WW
