Nieuwe Scène
Pleidooi voor een positievere
terug met
houding tegenover geesteszieke
mistero Buffo
Filiaal Sotheby
van 8% miljoen
MONTEVERDI’S HEMELSE MUZIEK
Onder verkeerde leiding gaan
goede bedoelingen de mist in
f
aflevering van „Peyton Place” als
„schnabbel” maakte en in ieder geval
ver beneden het niveau van een Don
Siegel of een Serge Leone (die Clint’s
naam destijds in de openbaarheid
bracht via enige spaghetti-westerns.
ADÖZÖ®
maakt „omzet”
Josée Ruiter in „Een kind van de zon”
JOe Wfnbooin”
Tournees in Nederland
Nederlandse Opera Stichting met de Vespers in Nicolaaskerk
Steun dagbladen
in „Diagnose”
V RIJ D A G
1 1
JANUARI
13
197 4
(Van onze kunstredactie)
m Amsterdam
Nachtvoorstellingen
CINEAC DAMRAK in Am
sterdam vertoont voor de vierde
week nog „Magnum Force”,
waarvan de titel verwijst naar
een krachtig vuurwapen dat in
de film voornamelijk gehanteerd
wordt door Clint Eastwood, die
een vervolg geeft op zijn „Dirty
Harry”-rol. Misschien herinnert
men zich die rol van tegenge
werkte politieman, die tenslotte
het recht maar in eigen hand
neemt en een misdadiger die
steeds weer door de mazen van
de wet weet te glippen, zonder
rechtelijke procedure neerschiet.
De consequenties van zijn eigen
machtige daad erkennend en te
gelijk uiting gevend aan zijn af
keer van een gehandicapte po-
AMSTERDAM Een nieuw be
wijs van de genialiteit en de veel
zijdigheid van Monteverdi is gister
avond geleverd in de St. Nicolaas
kerk, waar een uitgebreid gezel
schap van zangers en instrumenta
listen zijn „Vespro della Beata
Vergine” heeft uitgevoerd. De
Nederlandse Opera Stichting, die
het initiatief tot deze uitvoering
heeft genomen, heeft zich niet ver
gist in de muzikale belangstelling
SANTPOORT Een filmteam onder leiding van regisseur René van
Nie maakt dezer dagen opnamen in het Provinciaal Ziekenhuis in Sant
poort voor de speelfilm „Een kind van de zon”. De film, die eind april
gereed moet zijn, behandelt het verhaal van een 25-jarig meisje, dat in een
psychiatrische inrichting moet worden opgenomen, geneest en weer terug
komt in de maatschappij.
ASTMA AANVALLEN? GEWOON
DOORGAAN MET ADEMHALEN!
Meer en meer lijders aan astma-aan-
vallen kiezen ADOZO tabletten om snel
verlichting te vinden.
ADOZO verruimt de luchtwegen, waar
door de verstikkende benauwdheid
onmiddellijk verdwijnt.
ADOZO bij de hand en u voelt u veilig.
Adem vrij, overal, met
Verkrijgbaar bij apotheken en drogisten.
litiemacht, gooit Dirty Harry dan
zijn politiepenning in de modder
en verdwijnt uit het gezicht.
biinoubs
(Van onze kunstredactie)
(Van onze kunstredactie)
Huib Broos en Josée Ruiter in „Een kind van de zon”.
hoofd
J. H. MOOLENIJZER.
ADVERTENTIE
Santpoort
I
i.
i
i
'i
Een mooie gelegenheid beide uiteen
lopende films met elkaar te vergelij
ken.
besmuiken door valse blaasinstrumenten,
waar bovendien geen pianissimo op mo
gelijk is. Laten wij niet somber worden,
maar ons verheugen, dat wij een werk
van Monteverdi gehoord hebben dat be
hoort tot het beste wat de muziek te
bieden heeft.
Klassiek specialisten-restaurant
met jonge beroepsverwenners
en stokoude wijnen
Peter Fonda en Lindsay Wagner in
een politieke love-story.
Als „getuigen” van de heer Vonhoff tre
den op prof. dr. H. J. Brakke, drs. M. L.
Sneiders en de heer H. H. Jacobse. Dr.
Roethof laat zijn betoog kracht bijzetten
door drs. H. W. M. van Run, de heer W.
A. F. Wilbers en de heer J. Rógier.
3
r
De Nieuwe Scène speelt zonder subsi
die, gaat met het stuk de boer (en de
arbeider) op en trekt alom in België
uitverkochte huizen. De Nieuwe Scène
draagt een duidelijke maatschappelijke
overtuiging uit en paart die aan een
verbluffend hoge kwaliteit van spelen.
Het gezelschap, dat uit 24 mensen be
staat, is volledig gedemocratiseerd. Ie
dereen verdient evenveel.
„Mistero Buffo” betekent vermakelijk
mysterie, een oud Italiaans toneelgenre,
dat de mogelijkheid bood tot kritiek op
de levensomstandigheden van de men
sen. De Italiaanse toneelmaker Dario Fo
heeft er een nieuwe versie van gemaakt,
die door de Vlaamse groep geheel in
Vlaams trant is bewerkt onder regie
van Arturo Corso. Aan de hand van
enige episodes uit leven en lijden van
Christus worden op satirische wijze
machtsverhoudingen aangevallen. Macht
hebbers en rijken komen er bekaaid af;
het stuk komt op voor het volk.
Het wordt een tragische „Love Sto
ry”, nu niet met een ongeneeslijke
UTRECHT. Het formidabele gezel
schap De Nieuwe Seène uit Antwerpen
is gisteren in Utrecht begonnen aan een
tournee meat het spel „Mistero Buffo”
van Dario Fo, waarmee men in het
Holland Festival een enorm succes heeft
gehad. De groep speelt deze maand in
Breda, Eindhoven, Groningen, Assen en
Nijmegen. In mei komt de groep terug
voor een tweede tournee, o.a. met een
serie voorstellingen in Carré en een
avond in de Haarlemse stadsschouwburg.
films*
De stelling, die inzet is van de discus
sie luidt: „Noodlijdende landelijke dag
bladen behoren niet met belastinggeld
gesubsidieerd te worden”. Deze stelling
zal verdedigd worden door drs. H. J. L.
Vonhoff, lid van de Tweede Kamer voor
de WD en worden bestreden door dr.
H. J. Roethof, lid van de Tweede Kamer
voor de PvdA.
parodie op het „private eye-genre,
zodat Gould gezien moet worden als
een karikatuur van Marlowe-Bogart,
van de harde, veel-drinkende, ketting-
rokende „tough guy” dus, maar ook
bij die gezochte interpretatie wordt
de film er niet interessanter door.
Men moet wel concluderen dat onder
een foute leiding, waarmee niet altijd
een slecht regisseur bedoeld wordt,
veel goede bedoelingen de kostbare
mist in kunnen gaan.
ziekte, maar met een onherroepelijke
scheiding in het vooruitzicht als dra
matisch element. Het is een intiem
genre met kleine gevoeligheden dat
Robert Wise met zijn routine in for-
maat-films („West Side Story”, „The
Sound of music”, „The Sand Pebbles”,
„Star”) absoluut niet aankan. Zelden
werd in een film zoveel cliché-taal
gesproken, zelden zo houterig geac
teerd als in „Two People” door Fonda
en Lindsay Wagner, die beiden met
een andere regisseur zeker tot betere
dingen in staat zouden zijn geweest.
EN DAT KAN dan ook gelden voor
de laatste film van Robert Altman,
een originele en gevoelige filmer met
opmerkelijke prestaties achter de rug
als „MASH”, „MacCabe Mrs. Mil
ler” en „Images”, maar die nu het
politiegenre verkozen heeft en een
roman van Raymond Chandler, „The
Long Goodbye” onder handen heeft
genomen. Elliott Gould speelt de
Chandler-held Philip Marlowe en die
verkeerde keuze is niet de enige fout
die Altman maakt. Leigh Bracket, die
voor het scenario verantwoordelijk is,
heeft van de oorspronkelijke roman
een verward filmverhaal gemaakt,
dat er door het aarzelende spel van
Gould (Marlowe werd vroeger wel
gespeeld door Humphrey Bogart) niet
duidelijker op wordt. Men heeft in
dit verband wel gesproken over een
„L’ENFANT Sauvage” van Truffaut
is in Uitkijk’s nachten van de Film
critici opgenomen (als keuze van Ab
van leperen voor de meest onder
schatte film van het vorig seizoen).
Adriaan Ditvoorst „Paranoia” kan
men terugvinden in The Movies die
de tweede helft van de week ’s
nachts vult met „Themroc”. „Sola is”
is ook ’s nachts in Kriterion, terwijl
als belangrijke reprises „Family Life”
in Victoria en „Play it again, Sam”
met Woody Allen en de verschijning
van Humphrey Bogart (mooi vergelij
kingsmateriaal voor Gould’s Marlo-
we-interpretatie in „The Long Good
bye”) in het Leidseplein Theater te
zien zijn. Voor liefhebbers: Elvis
Presley met „Jail House Rock” in
City, Mick Jagger met „Performan
ce” in Rialto en Rod Steiger (met
Claire Bloom) in „De man, de vrouw
en de liftster” in Ceintuur.
In „Magnum Force” zijn de zaken
handig omgedraaid. Inspecteur Harry
Callaghan, inmiddels toch weer terug
gekeerd in de dienst, is nog wel een
driftig schietende politieman, maar
zijn tegenstanders zijn ditmaal een
viertal jonge motoragenten, die van
wat hun chef in „Dirty Harry” bijna
gerechtvaardigd door de omstandig
heden deed, een gewoonte willen ma
ken. Zij hebben onderling een soort
moordbrigade naar Zuid-Amerikaans
model gevormd, die afrekent met alle
schurken die op de een of andere
manier buiten schot weten te blijven.
De bekeerde Harry gaat nu niet de
misdaad, maar zijn fascistische colle
ga’s bestrijden. Dat levert wel span-
Behalve wat Chinees geweld in
Roxy en Royal is er in Bellevue-
Cineramaeen thriller van Richard C.
Sarafian „The man who loved Cat
Dancing”, met Burt Reynolds en Sa
rah Miles toegevoegd aan het Am
sterdamse programme dat verder met
de erotische tekenfilm „Heavy Traf
fic” in het Leidseplein Theater,
„Themroc” in The Movies 2 en „Sola
ris” in Kriterion ongewoon filmwerk
bevat. Voor amusement van de beste
soort zorgen dan verder behalve Billy
Wilder’s „Avanti” twee zeer oude
films Chaplin’s „The Great Dicta
tor” uit ’40 in Calypso en Michael
Curtiz’ „Casablanca” uit ’42 in Studio
K.
bijvoorbeeld aspecten uit beide proces
sen, die elkaar aanvullen of die juist
contrasteren, in de montage te koppelen.
Het ligt al te zeer voor de hand om
veel met flashbacks te werken. Dit klas
sieke procédé breekt echter altijd de
filmvorm in twee afzonderlijke subjecti-
viteiten, namelijk die van de toeschou
wer en die van het personage dat de
gedachtenbeelden ziet. In deze film zou
dat een funeste scheiding betekenen. Het
gaat er immers om het geheel te laten
zien in één organisch verband, overeen
komstig de werkelijkheid”, aldus de fil
mers.
Van Nie en Severijn vervolgen: „Dat
betekent dat tussen de vaste gegevens
„begin” en ,slot” alle gedachten en herin
neringen zijn geïntegreerd in de hande
ling manifesteren waar dat nodig is en
niet apart als gedachten- of herinnerings
beeld kunstmatig wordt toegevoegd. „Een
kind van de zon” wil de toeschouwer niet
vertellen wat hij vinden moet, maar zal
hem confronteren met wat hij of zij
wezenlijk in zich heeft en wat „als het
even tegenzit kan leiden tot opnieuw
„Een kind van de zon”.
De film, die door de NOS-TV zal
worden uitgezonden, is in eerste instan
tie bedoeld voor gebruik op middelbare
scholen, sociale en pedagogische acade
mies, vormingscentra en andere instel
lingen.
Het scenario van „Een kind van de
zon” is geschreven door René van Nie
met medewerking van Jonne Severijn.
Als basis dienden maandenlange ge
sprekken met oud-patiënten, psychiaters
en andere deskundigen op het gebied
van de geestelijke gezondheidszorg. De
film is een co-produktie van de stichting
Pandora en Burgwalfilms BV in Am
sterdam. De stichting Pandora wil
onder meer door deze film vooroor
delen bestrijden die bestaan jegens men
sen die psychisch in moeilijkheden ver
keren of hebben verkeerd.
„De film wordt opgebouwd uit twee
lijnen”, aldus Van Nie en Severijn, „te
weten het proces van ziek worden en
het proces van genezen. Het verhaal
wordt niet chronologisch verteld, maar
associatief. Dat wil zeggen dat de twee
lijnen ten opzichte van elkaar zó zullen
worden verschoveh dat een optimale be
trokkenheid (spanning en medeleven)
wordt bereikt. Dit kan gebeuren door
De hoofdrol wordt gespeeld door Josée
Ruiter, verbonden aan het toneelgezel
schap Theater. Aan de film werken
voorts mee Johan te Slaa, de Belgische
actrice Dora van der Groen, Ramses
Shaffy, Huib Broos, Cox Habbema, Kitty
Courbois en Maartje Metsers.
De afdeling kijk- en luisteronderzoek
van de NOS heeft ten behoeve van dit
programma een enquête gehouden onder
het Nederlandse publiek om een beeld te
krijgen van de mening, die het publiek
over de pers heeft. Met name is ge
vraagd, hoe men denkt over de gevari
eerdheid van de Nederlandse pers en of
men de stelling onderschrijft. De uitslag
van deze enquête zal in het programma
Het succes van de film heeft Clint
Eastwood verleid tot het maken van
een vervolg, waarbij hij er wel voor
zorgde de kritiek op zijn rechtse „law
and order”-principes, die zo duidelijk
uit „Dirty Harry” bleken, wat minder
kansen te geven. Hij kon zijn lijf-
regisseur Don Siegel (volgende week
in het land) blijkbaar niet strikken
voor deze poging tot een eervoller
come-back. Evenmin heeft hij op ei
gen krachten aan de verbetering van
zijn imago willen werken, waar
schijnlijk omdat zijn eerste en enige
zelfgemaakte film „Play Misty for
Me” niet zo goed ontvangen was als
zijn popularitëit kon gedogen.
Hij heeft toen Ted Post als regis
seur aangetrokken, een zeer middel
matig filmer die nog wel eens een
HILVERSUM. (ANP) Het NOS-te-
levisieprogramma „Diagnose” zal zondag
13 januari aandacht besteden aan de
positie van de landelijke dagbladpers. In
de vorm van een „kort geding” zal onder
meer gediscussieerd worden over de
vraag, of sommige kranten overheids
steun moeten krijgen om het
boven water te kunnen houden.
ZOWEL ROBERT Altman’s
„M.A..SH.” als diens recente „The
long goodbye”, beide met Elliott
Gould die hiernaast tegenover elkaar
worden gesteld als regisseurprestatie,
kan men deze week in Amsterdam
zien, resp. in Hallen en Alhambra 1.
nende momenten op, maar ook een
onlogisch scenario vol ongemotiveer
de achtervolgingen van auto’s en mo
toren, die niet meer vermogen te
imponeren. De enige oplossing is dat
Clint snel terugkeert naar de man die
van hem -een boeiende filmfiguur
wist te maken, naar Don Sigel, over
wie we het volgende week naar aan
leiding van diens bezoek aan ons land
wat uitvoeriger zullen hebben.
EN NU WE HET toch hebben over
acteurs van naam die door „miscas-
tin” of verkeerde regie hun reputatie
in de weegschaal stellen, ligt het voor
de hand de film „Two People” te
noemen, die binnenkort in roulatie
komt met een reeks attractieve na
men als Peter Fonda, regisseur Ro
bert Wise, cameraman Henri Decae en
de uit „The FBI-story” bekende tv-
star Lindsay Wagner. Het verhaal,
waarop de geëngageerde Fonda waar
schijnlijk zijn rol in „Two People”
geaccepteerd heeft, gaat over een
Amerikaanse deserteur uit de Vietna
mese oorlog, die via Zweden (opvang
centrum) in Marrakech terecht is
gekomen. Na enige jaren ballingschap
overtuigt een Amerikaanse zaakgelas
tigde hem ervan, dat een terugkeer
naar de VS met de eventuele kans op
gevangenschap, te verkiezen is boven
dit zwerversleven. Evan Bonner, zoals
Peter Fonda heet in de film, bevindt
zich in een situatie die hem dwingt
het aanbod te aanvaarden en hij
krijgt een eersteklas vliegticket naar
het vaderland dat hij afgezworen
heeft. Als hij de volgende dag naar
Casablanca vertrekt voor de thuisreis,
ontmoet hij natuurlijk het meisje op
wie hij hopeloos verliefd wordt. Het
omgekeerde is trouwens ook het ge
val en zij probeert van alles om hem
van het heilloze voornemen af te
brengen zich als deserteur aan te
geven en een lange celstraf te riske
ren.
voor dit concert, want de kerk die m de tussenspelen en de voor- en naspe-
zeker niet tot de kleinste behoort,
was tot op de laatste plaats bezet.
AMSTERDAM. De Nederlandse
vertegenwoordiging van het Londense
veilingbedrijf Sotheby Parke Bernet
heeft sinds de oprichting in april 1973
goederen ter waarde van 8.25 miljoen
gulden vanuit Nederland op de veilingen
in Londen en Zürich gebracht. Sotheby
wordt daarmee een belangrijke schakel
in het exportnet van antiek cn moderne
kunst.
„Naakt over de schutting” (in Cine
ac Reg. Breestraat), „Turks Fruit” (in
Cinétol) en „Op de Hollandse Toer”
len, die meestal een vrolijk danskarakter
hebben. De Antifonen (korte latijnse
verzen die de psalmen inleiden) werden
prachtig gezongen door Schola Canto-
rum. De klank was zo zuiver en zo fijn
afgewogen met tal van kleine schakerin
gen, dat men haast niet geloven kon dat
zulke ensembles nog bestaan. Ook de
solisten, vooral de tenoren, hebben won
derbaarlijke dingen gedaan.
Monteverdi stelde zeer hoge eisen aan
de vocalisten; de beste azngers en zange
ressen zongen in die tijd aan het hof
van Mantua en in de San Marco. Het
hoge peil, dat de zangkunst in die tijd
behaalde, is later niet meer bereikt. Er
werd een zeer speciale stemtechniek ge
vraagd, die door het belcanto volkomen
in onbruik is geraakt. De enorme colora
turen in de tenorpartijen („Duo Sera
phim”) lijken tegenwoordig onuitvoerbaar.
Toch waren Michiel ten Houte de Lange
en Zeger Vandersteene tegen de moei
lijkheden opgewassen en hun zang be
zorgde ons de beste ogenblikken van de
avond. Ook de koren hebben onbeschrij
felijk mooi gezongen het is niet
overdreven om in dit geval van „hemel
se muziek” te spreken.
Het enige wat mij niet beviel was de
onzuiverheid van de zinken. Ik kan mij
best voorstellen, dat men terwille van de
stijlvastheid de voorkeur geeft aan (na
gemaakte) oude instrumenten, maar het
gaat mij toch iets te ver dat men
volkomen zuiver gezongen koren laat
(in Rembrandtplein Theater en Rial
to) blijven de Nedérlandse bijdragen
aan de filmagenda vormen, evenals
de combinatie „De blinde fotograaf”
en „Leve de Antichrist” die in The
Movies zijn gebleven.
De muzikale leiding berustte bij Hans
van den Homberg, die volledig heeft
voldaan aan het in hem gestelde ver
trouwen. De instrumentatie is van de
hand van de Monteverdi-kenner Nikolaus
Harnoncourt. De instrumentalisten wa
ren afkomstig uit zijn „Concentus Musi
cus”, waaraan waren toegevoegd, Ton
Koopman en Johann Sonnleitner (orgel,
cembaal en regaal) en de blokfluitisten
Kees Boeke en Walter Hauwe. Het in
strumentarium bestond verder uit vio
len, Violini piccoli, viola, tenor viola,
violoncello, violone (contrabas), harp,
chitarroni. trombones (barok model),
dulciaan en cornetti (zinken). Voorts het
Nederlands Kamerkoor, het NCRV Vo
caal Ensemble en Schola Cantorum van
Amsterdamse Studenten onder leiding
van Wim van Gerven.
De solisten waren Benita Valente en
Zoila Munoz (sopranen), Zeger Vander
steene, Michiel ten Houte de Lange,
Roland Bufkens en Ruud van der Meer
(tenoren en bariton) en Ton Thissen
(bas).
Het „Vespro della Beata Vergine” zou
men het beste theatrale kerkmuziek
kunnen noemen, in tegenstelling tot
Gregoriaanse gezangen.
De instrumenten bepalen zich niet al
leen tot het begeleiden van de solisten
en de koren, maar laten zich ook horen
Sotheby krijgt in Nederland hoofdza
kelijk kunst aangeboden uit de 17e
eeuw, waarbij de nadruk ligt op de
Hollandse School, de Romantiek met in
het bijzonder de Haagse School en een
zeer ruim aanbod' van Chinees aarde
werk en porselein. Daarnaast is een
markt ontstaan van etnografische kunst
voorwerpen, die in de regel uit het
voormalige Nederlands Nieuw-Guinea
komen.
Tot de topstukken die via Sotheby
naar het buitenland gingen, behoren on
der meer een 14e-eeuws paneel van
Giovanni di Paolo en een zeegezicht van
J. H. Koekkoek. Ook een aquarel van
Chagall, een landschap van Jan van
Goyen en een 15e-eeuws manuscript met
miniaturen werden naar Londen over
gebracht.
Sotheby heeft door deze resultaten
besloten de vestiging aan het Rokin
definitief te handhaven. De leiding van
het filiaal is in handen gekomen van
jonkheer Diederik van Lawick van
Pabst, die onder meer ervaring opdeed
bij de Amsterdamse veiling Mak van
Waay. Duncan McLaren, die de vestiging
tot nu toe heeft geleid, zal voorlopig in
Amsterdam blijven, maar keert op den
duur weer terug naar Londen. Het ligt
voorlopig zeker niet in de bedoeling, zo
verklaarde de heer McLaren gisteren,
dat Sotheby in Amsterdam een veiling
bedrijf gaat worden. De centrale rol die
Londen in de kunstwereld inneemt,
geeft daarbij de doorslag. Daarnaast
hebben in Zürich gespecialiseerde ver
kopen plaats (juwelen en porselein), ter
wijl er ook veilingen worden gehouden
in Madrid en Florence, dit voor wat
betreft Europa.
