Diplomatie Kissinger nog niet geslaagd
SCHIJNDODE
BIJ ONGELUK
MG
Bom verwoest
café in Noord-
China laat na
Ierland
twintig jaar
Arrestaties
na roofmoord
Unie Libië-Tunesië verbazingwekkend
Duitser vrij
„Noodlijdende
kranten niet
steunen”
Olielanden krijgen
geen Britse wapens
Henry Kissinger zou Laird
hebben laten afluisteren
0 I
Politie trapt
betoger weg
achtergrond
3
2
EN
VOLGENS ENGELS BLAD:
Arrestatie na brand
WEER STRIJD IN
ZUID-VIETNAM
160
BAANDAG
JANUARI
1 4
19 74
FORMULERINGEN
ENQUÊTE:
VERONTWAARDIGD
TUNIS (AFP en DPA) De Arabische wereld heeft met stomme
verbazing en in veel gevallen met duidelijke scepsis, gereageerd op
de proclamatie van de eenwording van Libië en Tunesië. De Libische
president Moeammer El-Gaddafi en de Tunesische president Habib
Bourguiba maakten zaterdag bekend dat hun landen zullen samen
gaan in één nieuwe staat, de „Arabisch-Islamitische Republiek”. De
verklaring, waarin de fusie werd bekendgemaakt, is zaterdag onder
tekend in een hotel in de Tunesische stad Djerba. In Tripoli en an
dere Libische steden zijn massademonstraties gehouden om de voor
genomen unie enthousiast te verwelkomen. In Tunesië reageerde de
bevolking aanmerkelijk terughoudender. In de hoofdstad Tunis gaven
enkele honderden studenten uiting aan hun vreugde.
160]
t W:
jK
1001
- 1007
15üï
i w» I
Overleg Midden-Oosten in kritieke fase
is
kant
(Van onze redacteur in Londen)
die op
de
ibare be-
:n over de
wps zelfs
g vage en
had ont-
iet verzet
Indonesi-
dat er bij
e de erg-
id, zeven-
n zijn en
olven en
ernield.
tminia is
aartsbis-
i verkie-
ipen. Hij
van de
kunnen
de mi-
zoek om
lond van
de wei
verden-
jn gear-
in het
ivoerder
tide niet
eleid tot
vangend
ke on
een rol
ngelich-
rale in
zee uur
ng ver-
ndweer.
jfonisch
De situatie aan het front verslechtert
met de dag. De Israëlische soldaten zijn
bijzonder verbitterd en staan te popelen
het Egyptische leger een gevoelige af
straffing te geven voor de uitputende
zenuwoorlog die nu gevoerd wordt. Het
is niet ondenkbaar dat bij een misluk
ken van de onderhandelingen Israel tot
de conclusie zal komen dat een verbete
ring van zijn militaire posities de Egyp
tische eisen zal matigen.
komst over de scheiding van de legers
en een definitieve regeling dan ten aan
zien van de uitdunning van de legers,
een eis waar Israel op staat.
procedure voor de presidentsverkie
zingen is nog niets bekend. Waarne
mers verwachten dat Bourguiba, ge
zien zijn leeftijd en ervaring, de eer
ste president van de nieuwe staat zal
zijn.
Met een welgemikte schop verwijdert
een politieman een betoger tijdens een
demonstratie tegen de houding van de
sjah van Perzië zaterdag in het centrum
van Frankfort.
LONDEN De Britse regering denkt
er niet over om wapens te leveren aan
Arabische olielanden als onderdeel van
een eventuele afspraak met deze landen,
die dc.i over een bepaalde periode olie
zouden moeten leveren tegen een vast
gestelde prijs. De Britse regering zou
ook willen dat andere Europese landen
die bilaterale besprekingen met de Ara
bische olielanden voeren van het stand
punt uitgaan dat wapens geen onderdeel
van de afspraak zouden moeten maken.
Door de aanval, die vrijdag werd uit
gevoerd, werden vijf vrachtwagens ver
nietigd. De aanval werd 50 km ten
westen van de stad Kontum uitgevoerd
in de streek waar de grenzen van Zuid-
Vietnam, Cambodja en Laos bij elkaar
komen.
De reden voor het Britse uitstel is
echter niet dat men het resultaat van de
besprekingen in Washington zou willen
afwachten. De enige oorzaak voor het
uitstel zou zijn dat de Britse belangheb
benden bij deze bilaterale besprekingen
met de Arabische olielanden hun uit
gangspunt voor deze besprekingen nog
niet voldoende hebben kunnen bepalen.
DEN HAAG (ANP). De Haagse po
litie heeft in het weekeinde twee Haagse
slagers aangehouden die ervan worden
verdacht betrokken te zijn bij de bero
ving waarbij zaterdagochtend de 35-jari
ge Hagenaar W. van Velzen werd dood
geschoten. De twee mannen hebben niet
bekend.
Jyl op 28
t voor de
van deze
gehaald,
jn verkh-
werkelijk
ten toon
die zo’n
bevriende
e ABTB
upcursus
vrouwen
igstelling
Gronin-
amaribo
■erleden.
en ruzie
t zater-
ien van
eel uit-
in het
naakten
lie twee
melding
aftuig-
ieer ar-
abrek aan
onomische
een Chili
rerikaanse
(Van onze redacteur in Jeruzalem, J. van Wesel)
JERUZALEM De zaak is nog niet rond. Kissinger komt vanavond naar
Jeruzalem terug, maar het is volgens officiële kringen in Jeruzalem niet
uitgesloten dat hij daarna nog een aantal keren op en neer zal moeten gaan.
De onderhandelingen zijn in een kritiek stadium, en het is zeer waarschijn
lijk dat bij een mislukking van de bemiddeling van Kissinger een nieuwe
oorlog zal uitbreken.
HONGKONG (AP) China heeft
zaterdag een Duitse zakenman na twin
tig jaar gevangenisstraf vrijgelaten. De
man, de 63-jarige Heinrich Lipphardt,
was veroordeeld op beschuldiging van
spionage voor de Verenigde Staten.
Een Duitse consulaire ambtenaar heeft
verklaard dat Lipphardt over de grens-
brug tussen China en Hongkong is ge
wandeld nadat hij er drie dagen tevoren
van op de hoogte was gesteld dat hij zou
worden vrijgelaten. Hij zat sinds 1954 in
de Tientsin gevangenis.
Lipphardt ging voor de Tweede We
reldoorlog als jongeman naar China en
vestigde zich in Tientsin, de havenstad
van Peking waar hij een in- en export
firma begon. Hij werd in 1954 gearres
teerd en door de communisten beschul
digd van spionage voor de Verenigde
Staten. Hij werd door een volksrecht-
bank tot levenslang veroordeeld.
ngen is
•ek and
jongen
;rd aan
en zie-
De plegers van de aanslag hadden
telefonisch gewaarschuwd en alleen een
bejaarde dame die haar huis niet wilde
verlaten, raakte licht gewond.
De bom was in een bestelauto ge
plaatst die vervolgens bij het café werd
geplaatst in Lower Market Street. Vol
gens deskundigen van het Engelse leger
heeft de bom tussen de 200 en de 500
pond aan explosieven bevat.
In een steegje in Ulster is gisteravond
het lijk gevonden van een man. De man
had een k'ogel in het hoofd.
Hij is het zesde slachtoffer van onlus
ten in het nieuwe jaar.
Het probleem van wapenleveranties in
ruil voor olie wordt vandaag op een
EEG-bijeenkomst in Brussel ter sprake
gebracht. Op deze bijeenkomst zal wor
den besproken of de EEG een gezamen
lijk standpunt zal innemen op de door
de Amerikaanse president tegen 11 fe
bruari in Washington bijeengeroepen
conferentie in verband met het energie
probleem. Dezelfde correspondent meldt
dat de Britten anders dan de West-
duitsers niet te veel tijd willen beste
den aan een discussie over een dergelijk
gezamenlijk standpunt.
Ondanks kritiek van de Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken, Kis
singer, is de Britse regering toch van
plan haar plannen tot bilaterale bespre-
BELFAST (AP). Zaterdagavond
in de Noordierse stad Omagh een café
door een bom verwoest. Vier winkels in
de buurt werden ook vernield. Alle ge
bouwen op een afstand van 200 meter
werden zwaar beschadigd. Omagh ligt in
het graafschap Tyrone.
In Rijswijk (Z.H.) overkwam een 22-
jarige Rotterdammer vrijwel hetzelfde.
In Son en Breugel is een 21-jarige
marechaussee uit Deurne met zijn motor
tegen een boom gebotst toen hij met
hoge snelheid uit de bocht vloog. Hij
was op slag dood.
kingen met Arabische olielanden te la
ten doorgaan. Hoewel men aanvankelijk
meende dat deze besprekingen al begon
nen zijn, wordt nu gemeld dat de Brit
ten ermee willen wachten tot na de
ontmoeting met de andere deelnemers
aan de conferentie in Washington op 11
februari. De pas benoemde Britse minis
ter voor energie, Lord Carrington, zal
de Britse delegatie in Washington leiden.
De andere delegaties zullen naar men
verwacht door hun ministers van bui
tenlandse zaken worden aangevoerd.
Uit het weinige dat naar buiten is
gekomen van het doen en laten van
Kissinger in Jeruzalem valt op te maken
dat Israel een voorstel heeft gedaan dat
rekening houdt met de belangen van
zowel Israel als Egypte en dat geformu
leerd is nadat Kissinger de Israëlische
regering van de Egyptische zienswijze op
de hoogte had gebracht.
De Israëlische regering heeft Kissinger
een formule aan de hand gedaan die
Egypte moet overtuigen dat terugtrek
king tot de Mitlapas niet het einde maar
het begin is, en die tegelijkertijd Israel
niet bij voorbaat verplicht zich onder
iedere omstandigheid, dus ook zonder
vredesovereenkomst, uit de Sinaï terug
zich za-
>k op de
lome uit
van de
Na een
wachten
Dit wordt gemeld door de correspon
dent van een Brits zondagsblad en hij
voegt eraan toe dat de Britse regering
de Britten zou hebben verzekerd dat van
haar recent gepubliceerde afspraak met
de Arabische olielanden, ondanks anders
luidende berichten, wapens geen deel
uitmaken.
Gaddafi heeft zich uiterst veront
waardigd getoond over de handelwij
ze van Egypte, dat zonder voorkennis
van Tripoli de oorlog met Israel be
gon en vervolgens akkoord ging met
een bestand en onderhandelingen.
Na de oktoberoorlog sloot hij zelfs de
Libische ambassade in Cairo en riep
de diplomatieke staf terug, wat overi
gens nog geen verbreking van de
diplomatieke betrekkingen inhoudt.
iberg in
rdag op
m door
n fiets
ten zie-
n.
Het is op zichzelf gunstig dat Syrië
bereid zou zijn te praten, maar als een
Egyptisch-Israelische overeenkomst moet
wachten op een Syrisch-Israelische
overeenkomst dan kan er nog een hele
tijd voorbij gaan voor er enig resultaat
zal worden geboekt. Vooralsnog lijkt het
er niet op dat Egypte een Syrisch-
Israelische overeenkomst als ultimatum
stelt.
'rijdag 28
ig van de
i intema-
oij Chili.
Den Uyl
/eau door
Katies en
male,
rrgemaakt
ing. Maar
:t genoeg,
tgezet jn
niet al-
drs. Den
dat velen
de vrij-
Eerder had het Libische staatshoofd
al vergeefs geprobeerd Sadat tot wat
meer voortvarendheid bij het samen
gaan aan tet sporen door een mars
van 40.000 Libiërs op Cairo te organi
seren. Egypte reageerde echter weinig
enthousiast op deze „spontane actie”,
blies een deel van de kustweg naar
Cairo op en liet de Libische stoet bij
het grensplaatsje Mersa Matroeh
rechtsomkeert maken.
Gaddafi, die zich graag opwerpt als
SAIGON (AP) Zuidvietnamese
bommenwerpers hebben bij aanvallen op
het Noordvietnamese wegenn t in het
centrale hoogland bij de grens met Laos
en Cambodja een konvooi vrachtwagens
bestookt, zo melden militaire woordvoer
ders.
Bij een onderzoek kwam niet aan het
licht wie deze microfoon had geplaatst,
aldus het blad, maar er werden hoge
militaire functionarissen van verdacht.
Eerder hadden zegslieden in Washing
ton verklaard dat bij een onderzoek van
het Witte Huis in 1971 was gebleken dat
het Pentagon toegang had tot informa
ties van de bijeenkomsten van de Natio
nale Veiligheidsraad, zonder dat daar
voor machtiging was gegeven.
Na zijn terugkeer in Tunis sprak
Bourguiba van een „gebeurtenis die
de loop van de geschiedenis zal ver
anderen”. Hij nodigde Algerije, Ma
rokko en Mauretanië uit zich aan te
sluiten bij de nieuwe Arabisch-Isla-
mitische Republiek. Als de landen van
Noord-Afrika het voorbeeld van Tu
nesië en Libië volgen kan een
„krachtige en solide gemeenschap”
worden gevormd, aldus Bourguiba.
Opvallend is dat Egypte in deze
komt
iet een
wijzigd
>r hon-
s, vijf-
en zal
ïr zijn
ze gaat
>n kos-
De nieuwe staat zal één grondwet,
één president, één vlag en één leger
hebben. De wetgevende, uitvoerende
en rechterlijke machten zullen even
eens worden samengevoegd, aldus de
verklaring die de Tunesisische minis
ter van Buitenlandse Zaken Moha
med Masmoudi zaterdag voorlas in
een radio-uitzending.
Het verband tussen de scheiding van
de legers en een definitieve regeling is
een kwestie van formuleringen. Uit ui
tingen van de legers moet dit metter
daad al of niet geschieden, en aangezien
Egypte de Sinaï als zijn soevereine
grondgebied beschouwt, zal het hem niet
gemakkelijk vallen hierin enige conces
sies te doen. De raadselachtige vereni
ging van de fanatieke Libische kolonel
Gadhaffi en de gematigde president van
Tunesië Bourguiba maken de zaken er
volgens waarnemers in Jeruzalem moei-
lijker op, omdat de druk uit de Arabi
sche wereld op Egypte om geen conces
sies te doen daarmee groter wordt.
Volgens de zegslieden ging het bij het
incident om inlichtingen inzake bespre
kingen van de raad die naar de nieuws
media waren doorgegeven door een
lagere ambtenaar op het ministerie van
Defensie. Kissinger heeft inmiddels het
bericht ontkend.
Zaterdag meldden wij dat het Penta
gon op zijn beurt Kissinger inzake zijn
China-diplomatie had laten bespioneren.
In Cuyk kwam een man om het leven
toen hij bij het oversteken van een
kruising op de fiets geen voorrang ver
leende aan een auto en werd geschept.
Een felle brand in de oude binnenstad
v&n Kampen heeft gisteravond twee
Panden in de as gelegd. De schade
wordt op enkele tonnen geraamd. De
oorzaak van de brand is niet bekend.
In Oude-Pekela is zaterdavavond een
Munerfabriekje in de a s gelegd. De
*n*de Is aanzienlijk.
Iets wat de onderhandelingen aan de
ene kant positief beïnvloedt, en aan de
andere kant de zaken gecompliceerd
maakt is de Egyptische eis dat ook met
Syrië over *n scheiding van de legers moet
worden onderhandeld. Israel heeft daar
enigzins verrassend postief op gerea
geerd, met de restrictie dat eerst de lijst
van Israëlische krijgsgevangenen in Sy
rië bekendgemaakt moet worden.
De Israëlische regering heeft Kissinger
een formule aan de hand gedaan. Dat is
natuurlijk een eufemisme voor „Kissin
ger heeft de Israëlische regering een
formule aan de hand gedaan.” Want dat
het initiatief in deze zaak niet bij Israel
ligt is wel duidelijk, en de „gezamenlijk
Israelisch-Amerikaanse werkgroep” die
de voorstellen heeft geformuleerd, is
daar wel een sprekend bewijs van. De
gang van zaken is als volgt geweest:
Dajan is naar Washington gegaan en
heeft Kissinger omtrent zijn oude plan
ingelicht. Kissinger gaat vervolgens naar
Egypte om president Sadat op de hoogte
te stellen van een plan dat Sadat al
twee jaar kent, komt dan naar Jeruza
lem om het officieel te formuleren, met
wijzigingen van zijn hand die we niet
precies kennen om dan door de Israëli
sche regering gemachtigd te worden dat
plan namens Israel aan Egypte voor te
leggen.
voorvechter van de Arabische een
heid, heeft zich nu kennelijk teleur
gesteld afgewend van Egypte en een
initiatief in westwaartse richting ge
nomen. Vanwege zijn grote deviezen
reserves en zijn enorme olie-rijkdom
kan Libië voor het betrekkelijke ar
me Tunesië een aantrekkelijke part
ner zijn. Libische investeringen kun
nen belangrijk bijdragen tot de eco
nomische ontwikkeling van Tunesië.
Tunesië op zijn beurt beschikt over
de geschoolde arbeiders en experts op
velerlei gebied, waaraan in Libië een
groot tekort bestaat.
In Lage Zwaluwe is een 18-jarige
jongen overleden aan de verwondingen
die hij opliep toen hij bij het liften de
weg overstak en werd aangereden.
RIDDERKERK (ANP). De politie
van Ridderkerk heeft in verband met de
brand, die in de nacht van vrijdag op
zaterdag twee panden in die plaats ver
woestte, een 26-jarige Rotterdammer
aangehouden. Hij bekende zaterdagnacht
het meubelbedrijf je met benzine in
brand te hebben gestoken.
Intussen is komen vast te staan dat de
eigenaar van het bedrijf niet tegen
brind is verzekerd. Ook de eigenaar van
uitgebrande panden was niet verze
kerd. De totale schade bedraagt ruim
een ton.
CHICAGO (AP). Henry Kissinger
heeft opdracht gegeven de telefoon van
de voormalige minister van Defensie
Melvin Laird af te luisteren in een
poging te weten te komen waar het lek
zou zitten in de geheime diplomatieke
besprekingen. Dit is in 1971 gebeurd, zo
meldt de Chicago Sun-Times zaterdag.
Het blad meldde dat een golf van
wederzijdse spionage en verdenkingen
tussen het Witte Huis en het Pentagon
tot deze maatregel heeft geleid.
Het blad citeerde een voormalige
functionaris van het Witte Huis die had
gezegd dat Kissinger opdracht had gege
ven tot het aftappen van Lairds telefoon
om vast te stellen of zijn geheime diplo
matieke overleg naar het Pentagon uit
lekte.
Kissinger was in die tijd adviseur van
dé Amerikaanse nationale veiligheids
raad en betrokken bij de onderhandelin
gen over een regeling in Vietnam.
Het blad had van een andere functio
naris van het Witte Huis gehoord dat er
een draadloze microfoon is gevonden in
een lamp in het kantoor van Wayne
Smith, een stafmedewerker van Kissin
ger voor programanalyse.
Het kantoor van Smith in het Witte
Huis was de plaats voor de technische
planning van Kissingers onderhandelin
gen inzake de Salt-besprekingen en de
vredtesonderhandelingen over Vietnam,
aldus de Sun-Times.
opsomming ontbreekt. Formeel vormt
Libië sinds 1 september 1973 een unie
met Egypte. Maar de aarzeling van
president Sadat om de eenwording in
praktijk te brengen en de Egyptische
houding in en na de oktober-oorlog
hebben Gaddafi kennelijk ontgoo
cheld.
HILVERSUM. (ANP) Bijna de
helft van de Nederlandse bevolking (van
12 jaar en ouder) vindt, dat noodlijdende
landelijke dagbladen niet met belasting
geld gesteund behoren te worden. 31
percent vindt van wel. Dit blijkt uit een
enquête, die de afdeling kyk- en luister
onderzoek van de NOS heeft verricht
voor het zondagavond uitgezonden tele
visieprogramma „Diagnose”, dat aan de
noodlijdende dagbladen was gewijd. Uit
het onderzoek is voorts gebleken, dat 31
percent verscheidenheid in de pers zeer
belangrijk vindt. 33 percent vindt dit
tamelijk belangrijk en 16 percent tame
lijk onbelangrijk. Voor 10 percent was
verscheidenheid totaal overbodig.
Indien na een eventuele verdwijning
van Trouw, NRC of De Tijd nog vier of
vijf landelijke dagbladen zouden over
blijven, zou daarmee voor 72 percent
nog voldoende verscheidenheid blijven
bestaan en voor 20 percent onvoldoende.
Er bleek geen relatie te bestaan tussen
de opleiding en de mate, waarin men
voorstander is van het in stand houden
van diverse landelijke dagbladen door
middel van subsidies. Wel zijn jongeren
over het algemeen méér geporteerd voor
subsidie aan noodlijdende kranten dan
ouderen.
De heer Van Velzen was zaterdagoch
tend om kwart voor zes van huis ver
trokken om naar het filiaal van een
slagerijbedrijf te gaan waar hij bedrijfs
leider was. In een tas had hij een
bedrag van vermoedelijk achtduizend
gulden bij zich aan lonen en de op
brengst van de vorige dag. Bij zijn auto,
de hoek van de straat stond
geparkeerd, werd hij overvallen.
Volgens de politie is van zeer dichtbij
op het slachtoffer gevuurd. Hij werd
door vier kogels geraakt, o.m. in het
hart. In een vlakbij gelegen ziekenhuis
kon men slechts constateren dat de man
was overleden.
Achteraf is gebleken dat één van de
banden van de auto van de heer Van
Velzen was doorgestoken. Aangenomen
wordt dat de daders dit hebben gedaan
om de beroving te vergemakkelijken.
Van de tas met geld is alleen het
handvat teruggevonden. Volgens getui
gen is de beroving door twee of wellicht
drie mannen uitgevoerd. Eén van hen,
die geschoten heeft was te voet en
bevond zich vlakbij de auto van de heer
Van Velzen, de andere(n) zou(den) in
een lichtgekleurde auto hebben gewacht
en de schutter hebben meegenomen op
hun vlucht.
ROTTERDAM (ANP) In het Rotter
damse Katendrecht is gisteravond een
personenauto met vijf inzittenden met
grote snelheid achterop een onverlicht
treinstel van de havenspoorlijn gereden.
De 20-jarige bestuurder van de wagen
werd zo ernstig gewond dat de GGD hem
dood waande. In een ziekenhuis consta
teerde men na hartmassage echter dat
de man nog leefde. Twee andere inzit
tenden werden met ernstig hoofdletsel
naar een ziekenhuis gebracht.
In Breda zijnin het weekeinde bij
verkeersongelukken drie mensen gedood.
Een 82-jarige man overleed een dag
nadat hij door een auto werd geschept
toen hij met zijn fiets een weg o verstak.
Een 76-jarige man werd zaterdag op
slag gedood toen hij met zijn fiets geen
voorrang aan een personenauto verleen
de. Een achtjarige jongen werd op een
beveiligde voetgangersoversteekplaats
door een auto aangereden.
Maar op economisch, politiek en
maatschappelijk gebied hebben
twee landen nauwelijks iets met el
kaar gemeen. De Tunesische econo
mie heeft nauwelijks iets met elkaar
gemeen. De Tunesische economie
heeft zich ook na de onafhankelijk
heid in 1956 in grote lijnen volgens
het kapitalistisch model ontwikkeld.
President Bourguiba volgt een gema
tigde pro-westerse koers en was één
van de eerste Arabische leiders die
erkenning van de staat Israel bepleit
te. Vergeleken met Libië is Tunesië
een redelijk modern land, waar de 4,5
miljoen inwoners een aanzienlijk ho
gere ontwikkelingsgraad hebben be
reikt dan de ruim twee miljoen in
woners van het oostelijke buurland.
Op 18 januari zal in Libië en
Tunesië een referendum worden ge
houden over het besluit van de beide
staatshoofden. Maar als de voorberei
dingstijd te kort blijkt kan het refe
rendum ook worden uitgesteld tot 20
maart, de dag waarop Tunesië zijn
onafhankelijkheid viert. Over het
tijdstip van het samengaan en de
