Vereniging van oefenmeesters
rond het
heeft werk genoeg te doen
Nederlands
elftal is
Jaap van der Leek:
V oetbal wedstri jd
als zweefmolen
OPZICHT EEN KLEINE EEUW ACHTER’’
„Structuur
„VOETBALTRAINER LOOPT IN SOCIAAL
achterhaald”
lil
op
voor
Jging
nswonin-
bouw in
imgeving,
met uitv.
door Bert Brevoord
Droevig
Scherp
Behoefte
1
21
ZATERDAG 19 JANUARI
1974
Erbij
20
Fluistercampagne
Schaamte
IY
Andere koek
Secretaris-generaal Jaap van der Leek van de WON maakt
er op deze pagina dan ook geen geheim van, dat er aan de hui
dige situatie nog heel wat te verbeteren valt.
um
irdij
nk
irdij
ink
terk
•post
B.V,
raat 19,
astricum
s B.V.
raat 19,
istricum
5 90 04
De merkwaardige (wan)toestanden rond het ontslag van
trainer Hennie Hollink van Roda JC hebben eens te meer aan
getoond, dat de positie van oefenmeester in het Nederlandse be
taalde voetbal anno 1974 nog altijd een uiterst wankele kan zijn.
Kan zijn, want er zijn gelukkig ook clubs die de trainer
niet als een vogelvrije gelukszoeker plegen te behandelen. Dat
het bestuur van de Vereniging van Oefenmeesters in Neder
land (WON) nog het nodige werk heeft te verzetten voordat
de voetbaltrainer in sociaal opzicht op één lijn staat met een
„ijormale” werknemer, is dit seizoen door de ontslagen van
Maarten Vink (MVV zette hem nota bene al in het beginsta
dium van de competitie op straat) en Hennie Hollink op schrij
nende wijze onderstreept.
Cruyff te koop
Mf
JAAP VAN DER LECK
rekt.
>7.000.—
tam.
50.000
om
voor-
er num*
J. blad.
TRAAT
1956.
)E
AAN
de koel-
suigkapen
;oestel
:hoor!
jstrie-
e ter-
afisch
e een
ime bete-
>te, prach-
gebouwde
mer, luxe
igbad.
ier 8.50 x
apkamers.
n douche.
gaan af vragen welke mogelijkheden er
zijn om een procedure tot het verkrijgen
van schadevergoeding aan te gaan, wan
neer een trainer ten onrechte aan de
dijk wordt gezet”.
Waar wij ons wel mee konden verenigen
was dat Ajax in 1971 Stefan Kovacs
aantrok. Dat gebeurde op een moment,
dat er bijna geen andere mogelijkheid
meer voor de club was.
Een van de wensen in het (nog om
vangrijke) pakket van het WON-be-
■eft in
■onten
rkeur.
is:
5
enbrink
>es
g.
igel 2 A
tn
12 6146
l
woonhuis
it qua be-
■immerinj
ters in Nederland de huidige gedaante
aannam, was er weliswaar al 22 jaar
sprake van een organisatie, maar, stelt
Jaap van der Leek: „Toen was het meer
een gezelligheidsvereniging, met een le
denaantal van ongeveer 500. Vanaf het
moment dat we ons hebben opgesteld als
een soort vakbond is dat getal opgelopen
tot zo’n 1250”.
enbrink
es
gel 2 A
ti
2 6146
worden
30 m2 be
st erf en
ing:
- en
antoor
5 90 04
65 of
>02
a vliering,
egen ber-
c.q. sto
er.
ing:
rs-
kantoor
65
15 02
toch die betalende, duizelig wordende
meezwevers die weten dat zij de
zweefmolen aan het draaien hebben
gebracht. En bovendien: zij zweven!
Zo is het ook met voetbal. Reken
maar dat die 20.00 natgeregende be
zoekers van AjaxAC Milan ge
zweefd hebben bij die 6-0 overwin
ning. Wij waren verstandig. Wij zaten
behaaglijk thuis, met koffie en gebak.
En we hebben wel degelijk genoten.
Maar gezweefd hebben we niet
even van het scherm had afgewend,
dan had ik vanuit mijn raam het
stadion kunnen zien liggen. Houden
we dan misschien niet van voetbal, of
zijn we niet geïnteresseerd in Ajax?
Nee, duizendmaal nee. Die collega
Frits Barend, schrijft de Topclub-
Ajaxboeken, en van mij circuleert
een foto, waarop ik met een karton
nen Ajax-hoedje sta afgebeeld.
De recente ontwikkeling bij Roda JC
heeft Jaap van der Leek eens te meer
gesterkt in de mening, dat het met de
democratisering in de voetballerij in ve
le gevallen nog droevig gesteld is.
„Daar blijkt, dacht ik, toch wel heel
duidelijk uit dat er behoefte bestaat om
op deze wijze op te treden. De trainers
zijn zich gaan realiseren dat zij door
binding en aantal sterk kunnen zjjn.
Wat dat betreft lopen we wel een kleine
honderd jaar achter. Aan het begin van
deze eeuw beseften de werknemers al
dat zij als groep sterk zouden kunnen
zijn.”
„Wij streven er als WON naar dat
voetbaltrainers behandeld worden zoals
werknemers in alle maatschappelijke
geledingen dat worden. En hoewel er
nog erg veel wensen blijven, zijn er toch
al de nodige resultaten bereikt. Het is
Maar dat was andere koek dan wat
hij nu doet. Vrij worstelen (zoals
cath-as-catch-can beleefdheidshalve
wel eens genoemd wordt) is een flau-
bij voorbeeld nu zo, dat de verenigingen
niet meer proberen om na ontslag van
een trainer onder de financiële verplich
tingen ten opzichte van de ontslagene
uit te komen. Men is er zich wel van
bewust geworden, dat doorbetaling tot
het einde van de aangegane verbintenis
vereist is. Op die manier is juridisch
onrecht in ieder geval voorkomen. Blijft
natuurlijk het feit, dat er ook een more
le en een commerciële kant aan de zaak
zitten. Een voetbaltrainer verkeert nu
eenmaal in een andere positie dan een
stratemaker, om maar een willekeurig
voorbeeld te noemen. Als die vandaag
van zijn baas hoort dat hij morgen niet
terug hoeft te komen, maar dat zijn
salaris tot 1 juli gewoon wordt doorbe
taald tien tegen een dat zo’n man zich
rotlacht. Wordt een trainer ontslagen,
dan is onmiddellijk zijn marktwaarde in
het geding. Er zijn meerdere voorbeel
den van trainers, die er niet meer in
geslaagd zijn terug te komen nadat ze
bij een club uit de boot waren gevallen.
We zijn ons als VVON-bestuur (naast
secretaris-generaal Van der Leek be
staande uit acht leden, red.) dan ook
Waarom bleven we dan toch thuis?
Ach ja, wat zal ik u zeggen? Frits z’n
vrouw en ook mijn vrouw vonden
het gezelliger als we thuis bleven, en
het regende buiten, en het stormde
zo, en het kwam toch op de televisie,
en er was dagenlang al een soort
fluistercampagne gevoerd dat de
wedstrijd op het scherm zou komen
(Henk Terlingen zei zondag in Studio
Sport zoiets van: „Aanstaande woens
dag, en ik zeg dit zonder enige na
druk, komen we weer bij u te
rug de kranten maakten gewag
van de uitzending, kortom: psycholo
gisch werden we naar onze ligbank
gevoerd, inplaats van naar onze
standplaats.
En dat klopt toch niet. Je kan wel
zeggen dat het nog veel misdadiger is
om de mensen eerst naar het stadion
te lokken, en daarna pas met de
televisie toe te slaan, zodat de geld-
betalers en regenzitters de „dupe”
worden, maar zo ligt dat toch niet.
Een voetbalwedstrijd is een zweefmo
len. De zweefmolen gaat pas draaien
als de exploitant genoeg zitjes gevuld
heeft. De mensen die meezweven, be
talen daarvoor. De mensen die op het
kermisterrein omhoog kijken naar
het vrolijke rondzwierende geval
danken hun kijkplezier dus aan de
betalers in die zweefstoeltjes. De toe
kijkers zijn misschien wel blij dat ze
op de begane grond staan, omdat ze
bang zijn duizelig te worden, of pijn
in nun maag te krijgen, of eruit
geslingerd te worden, of wat dan ook.
Desondanks behoren zij niet tot de
bevoorrechte klasse, want het zijn
Dat is makkelijk uit te leggen
Anton Geesink is, of was, een idool.
De eerste Europeaan, laat staan de
eerste Nederlander, die de Japanners
omver sjorde en wereldkampioen ju
do werd. Me dunkt! Bovendien ge
droeg hij zich altijd als een wijze
wat groot uitgevallen blanke Japan
ner in het Verre Oosten, hij was
kortom een sieraad voor zijn sport.
Ik herhaal: sport.
En wat doet hij nu? Hij heeft zich
in de showbusiness gestort! Dat is
overigens niets nieuws voor Geesink,
hij heeft vroeger immers ook wel
voor de film gespeeld, als ik me niet
vergis zelfs net als Bluming, samen
met Rijk de Gooijer in „Rififi in
Amsterdam". Een matige film, dat
wel. En acteren kon hij niet, dat is
ook waar. Maar geen mens die hem
dat euvel duidde: hij had in een film
een rolletje gespeeld van de sterke
man, so what?
Maar laten we wel wezen, het is onze
belangrijkste taak de belangen van de
Nederlandse trainer zo goed mogelijk te
behartigen. In dat licht bezien is een
scherpe opstelling tegen de komst van
Pfiska vereist. We hebben ons overigens
wel eens eerder fel gekant tegen de
komst van mensen uit het buitenland
waar we in het geheel geen heil in
zagen. Het geval Haarlem-Thompson is
een voorbeeld. Die man kreeg uiteinde
lijk een licentie, maar na vijf maanden
was hij vertrokken. Dat soort situaties
dient vermeden te worden en ik geloof
wel, dat onze stellingname in dat opzicht
vruchten begint af te werpen’.
U denkt nu misschien dat ik over
drijf. Waar baseer ik die cijfers op?
Op mijn eigen ervaring. Ik ben sa
men met een collega naar Madrid
geweest voor Real MadridAjax.
Ook zijn we samen naar Belgrado
gevlogen voor AjaxJuventus. En
waar waren we afgelopen woensdag,
bij AjaxAC Milan? U raadt het:
thuis! Hadden we soms geen geld
voor een kaartje? Nee, we hadden
'onze aangevraagde perskaart al op
zak. Zagen we op tegen het miserabe
le weer? Dat zeker, ondanks het feit
dat we overdekt zaten, op een plaats
met een tafeltje voor ons, met gega
randeerd gratis koffie en borrelhapjes
toe.
Misschien hadden we geen trek in
de moeizame tocht naar het stadion
toe? Dat kan hét niet geweest zijn,
want wij hebben allebei een parkeer-
kaart, kunnen zo het stadion binnen
rijden. Was het dan voor ons gevoel
te ver weg, verder dan Madrid en
Belgrado? Dat lijkt me onwaarschijn
lijk. Mijn collega woont in Amstel
veen, enkele minuten van het Olym
pisch Stadion af, en als ik op die
historische woensdagavond de blik
Het wegsturen van Hennie Hol
link is voor Jaap van der Leek een
schoolvoorbeeld van „het ontslaan
van een trainer om op die manier
een schokeffect te bewerkstelli
gen”, dat de prestaties een positieve
impuls kan geven. Een maatregel
met de factor paniek als slechte
raadgever. Van der Leek: „Weer
typisch zo’n geval, waaruit de ver
onderstelling valt af te leiden dat
de bedrijfstak betaald voetbal er
een is waarvoor geheel andere nor
men gelden dan voor het gewone
bedrijfsleven, om maar even in die
sector te blijven. Een veronderstel
ling die mijns inziens geheel ten on
rechte is”.
De huidige opzet van het betaalde
voetbal houdt in, dat er mensen bij
betrokken zijn met financiële belangen
en dat die mensen grote invloed hebben
waar het om het leiden van een vereni
ging gaat. Bij hen ontstaat vrij snel
paniek' wanneer er sprake is van tegen
vallende prestaties, yan een dergelijke
situatie wordt de trainer dan de dupe.
Een handelwijze zoals we die dit seizoen
bij MVV en Roda JC hebben gezien was
vroeger ondenkbaar. Het manipuleren
met de positie van de trainer is in de
Zuidamerikaanse landen, in Spanje en in
Portugal ontstaan en heeft zich nadien
over de hele wereld uitgebreid. In der
gelijke dictatoriaal geregeerde landen js
er nu eenmaal een andere sfeer, ook in
de voetballerij. Maar we zitten wel met
het niet te ontkennen feit, dat dergelijke
praktijken nu zelfs in de meest demo
cratische landen hun intrede hebben ge
daan in de voetbalsport. Zo ligt het en
dat is triest genoeg”.
De gang van zaken rond Hennie Hol
link en Maarten Vink geeft nog eens
duidelijk aan hoe noodzakelijk het is
geweest, dat de voetbaltrainers zich nu
in een adequate organisatie verenigd we
ten. Tot medio juli 1970, het tijdstip
waarop de Vereniging van Oefenmees-
„Hier hebben de spelers veel te vaak
hun zin gekregen. Als een sectiebestuur
(Hogewoning, red.) onmiddellijk een ge
sprek met een speler arrangeert als die
in een interview bepaalde dingen zegt
over een coach, dan zeg ik: moet dat
nou? En als Wim van Hanegem op een
gegeven moment zegt dat hij niet mee
gaat naar West-Duitsland als Fadrhonc
bfijft, nou dan gaat hij toch niet mee?
Je moet mij het eerste land noemen,
waar een situatie rond het nationale
elftal zou kunnen ontstaan, zoals die er
bij ons is. Dat kan alleen als de struc
tuur rond dat elftal zichzelf heeft over
leefd”.
Jaap van Praag is boos. Hij wil een
proces tegen de NOS, omdat hij vindt
dat Ajax financieel te kort is gedaan
door de rechtstreekse uitzending van
Ajax-AC Milan. De NOS heeft blijk
baar rechtstreeks met de Europese
voetbalbond onderhandeld en had
geen toestemming van Ajax. De
vraag is, of die toestemming in dit
geval (was het een soort Europa-Cup
finale, ja of te nee?) vereist was. De
NOS meent blijkbaar van niet, Ajax
van wel, ze zoeken het maar uit.
Waar het om gaat is, dat Ajax in
dit geval gelijk heeft. Door de vroege
bekendmaking van de uitzending zijn
er ongetwijfeld vele duizenden, zo
niet tienduizenden mensen minder
gekomen dan normaal en in ieder
geval enkele tienduizenden (te weten
twee) minder dan bij FC Amster
damAjax. En dan te bedenken, dat
de Italiaanse gastarbeiders voor die
laatste wedstrijd weinig interesse had
den!
3-kamer-
iste) etage
ing.
Frans Henrichs heeft erop gerea
geerd in zijn column in het Utrechts
Nieuwsblad, en op het eerste gezicht
begint hij niet onhandig. Het verbaast
hem, zegt hij, dat ik überhaupt een
schaamtegevoel heb, gezien het feit
dat ik de laatste Barend Servet-show
zo amusant vond. Dat klopt. Ik heb
me best vermaakt met Barend en de
zijnen. En Henrichs vervolgt: „Ik
prijs me heel gelukkig dat ik er een
ander gevoel van schaamte op na
houd. Al ben ik bepaaldelijk wel een
bewonderaar van vrouwelijk schoon
Het blad De Journalist drukte deze
week een advertentie af die in het
Engelse blad Campaign stond. Er
stond boven: „Johan Cruyff is up for
sale.” Daaronder een actiefoto van
genoemde speler die te koop heette te
zijn. En daaronder weer de volgende
tekst: „Vanaf 1 december is Johan
Cruyff, Super Soccer Star nummer
één in de hele wereld, beschikbaar
voor advertenties, promotions (hoe
vertaal je dat eigenlijk?) en persoon
lijke optredens. Met Johans enorme
aanhang in dit land, kan hij uw
produkt tot een winnaar omtoveren.
Zeker als hij de Münchense Wereld
cup in lichtelaaie zet. Verschillende
topfabrikanten hebben reeds besloten
dat hij de man is die hun produkten
moet aanbevelen. Zorg er dus voor
dat hij aan uw kant staat, door
contact te zoeken met zijn persoonlij
ke vriend en agent, Dennis Roach”.
Ik zou zeggen: grijp uw kans, voor-
„Zoals vele clubs heeft Roda JC een
spelersraad. Maar de spelers hebben wel
uit de krant moeten vernemen, dat hun
trainer de laan was uitgestuurd, midden
in de nacht nog wel, en dat er al een
opvolger (de Westduitser Pliska, red.)
was benoemd. Daar heb je dan weer dat
verschil in normen tussen de normale
maatschappij en de voetballerij. Maar
het gekke is nu juist, dat in vele geval
len de verantwoordelijke clubbestuur
ders dezelfde mensen zijn, die in het
bedrijfsleven vaak verantwoordelijke
Vorige keer heb ik geschreven dat
ik een gevoel van plaatsvervangende
schaamte kreeg als ik Anton Geesink
in 'Studio Sport zag rollebollen met
vreemde typetjes die (zoals Koen
Verhoeff dat een keer noemde) met
zich laten „matjeskloppen” als Gee
sink ze als een weinig veerkrachtige
medicijnbal liet opstuiteren van de
vloer. Dat Frans Hinrichs daarbij een
commentaar gaf alsof het om net
zo’n serieus te nemen sport als ijs
hockey ging, deed voor mij de deur
dicht, te meer omdat die „partijen"
van Geesink in Studio Sport werden
uitgezonden en bijvoorbeeld niet in
de Mounties Show.
dat het te laat is. Misschien kan Ajax
hem als blikvanger gebruiken
meer mensen naar het stadion te
lokken.
posities bekleden. In die laatste hoeda
nigheid gaan ze onberispelijk te werk,
maar zo gauw ze als hobbyist met
voetbalzaken te maken krijgen, worden
er heel andere maatstaven aangehou
den”.
De actuele Roda-zaak heeft het
WON-bestuur behalve met het ontslag
van Hollink als zodanig (Van der Leek:
„In concreto kun je voor een ontslagen
trainer weinig meer doen dan het zorgen
voor rechtskundige bijstand als dat no
dig is. Voor het overige is het wachten
voor de man-in-kwestie op een nieuwe
club en dan moet er natuurlijk eerst een
vacature zijn”) ook weer geconfronteerd
met een ander facet: het te lukraak
aantrekken van trainers van buiten de
landsgrenzen. Van der Leek: „Een man
als Pliska is voor ons onaanvaardbaar.
Niet alleen heeft hij geen Nederlandse
licentie, (is wel aangevraagd, red.) maar
bovendien heeft hij in geen zes, zeven
jaar een club getraind. Op dat soort
mensen zitten we hier niet te wachten.
De opleiding voor trainers in Nederland
is uitstekend en kan de vergelijking met
elke buitenlandse opleiding doorstaan.
stuur is een andere structuur rond de
technische leiding van het Nederlands
elftal. De voedingsbodem voor die wens
is uiteraard versterkt door de chaotische,
om niet te zeggen lachwekkende ont
wikkelingen van de laatste maanden.
Van def Leek: „Wij hebben ons niet in
het openbaar met de zaken willen be
moeien, om de chaos nog niet veel
groter te maken dan hij al was. We
hebben wel eens het verwijt gehoord:
jullie doen niets, maar zo was het niet.
Wij hebben als WON de mening gede
poneerd, achter de trainer te staan
waarmee het contract was opgemaakt,
dus achter Fadrhonc. Toen bekend werd
dat Michels als supervisor was aange
steld, heb ik onmiddellijk contact opge
nomen met Fadrhonc. Toen hij zei dat
het initiatief tot het aanstellen van Mi
chels van hemzelf was uitgegaan, heb ik
me daar gemakkelijk mee kunnen vere
nigen. De komst van Michels is, even
af gezien van alle onduidelijkheid die er
nog bestaat over zijn al dan niet aanwe
zig zijn in West-Duitsland, een goede
zaak. Maar dat neemt allemaal niet weg,
dat de constellatie zoals die er nu is op
een zeer opportunistische wijze tot stand
is gekomen en dan druk ik me nog
netjes uit. Daarom ben ik van mening
dat de structuur op technisch gebied
zoals die er nu is haar tijd heeft gehad.
Ik ben al lang voorstander van het
aanstellen van een directeur technische
zaken, een man die duidelijk de leiding
heeft. Dan zou er een assistent van die
man moeten komen en een vent, die
boven het Jeugdplan Nederland wordt
gezet. Tegenargument van bondszijde
(overigens: Van der Leek was gedurende
zijn lange trainersloopbaan vijf jaar
bondscoach, van 1949 tot 1954) dat is op
dit moment te duur. Maar door het
gemanipuleer van de laatste tijd zijn ze
bij de bond dacht ik nog veel duurder
uit. Mijn voorbeeld is een situatie zoals
die in West-Duitsland bestaat. Daar
heeft Helmut Schön jarenlang naast
„baas” Sepp Herberger op de bank geze
ten bij het nationale elftal. Toen Her
berger zich terugtrok, was Schön klaar
de verantwoordelijkheid over te nemen.
Met een dergelijke werkwijze zijn rust
rond de nationale ploeg en continuïteit
van het technisch apparaat gewaar
borgd”.
ik zie liever de Anton Geesink-show
dan de stomvervelende Barend Ser
vet-show”.
Ik geloof dat ik hier even een
misverstand moet rechtzetten. Ik zou
me namelijk ook best met de Barend
Servet-show vermaakt hebben als
daarin een nummer was opgenomen
waarin Anton Geesink bijvoorbeeld
Frans Henrichs op de plankenvloer
liet stuiteren, want ik ben heus wel
voor een geintje te porren. Ik heb me
bijvoorbeeld ook geamuseerd met Jon
Bluming, toch ook een soort Geesink
nietwaar, in de film „Naakt over de
schutting”. Bluming gaf daarin eerst
een partijtje bloedserieuze karate
weg, en later zagen we hem met zijn
aandoenlijke glimlach zelfs naakt
rondlopen, en ik zweer u: ik kreeg
geen gevoel van plaatsvervangende
schaamte. Waarom bij hem niet en
bij Geesink wel?
wekulsport eerste klasse, met een
exacte rolverdeling, een uitgebalan
ceerde choreografie, kortom: het is
allemaal onzin en flauwekul, het
heeft met sport niets maar dan ook
niets te maken, behalve dat je er moe
van kan worden, maar dat word ik
van trappenlopen ook altijd. En het
stemt mij wat triest als ik Geesink,
in de rol van goeige lobbes in pyja
mabroek, met andere sterke dikzak
ken zie spelen die met zich moeten
laten sollen omdat het nu eenmaal in
hun contract staat dat de oud-we-
reldkampioen judo moet winnen.
Als die onzin dan ook nog in het
sportprogramma Studio Sport komt
(terwijl een veel serieuzere sport als
Spel zonder grenzen daar geen plaats
in zou krijgen), en als Frans Henrichs
als klap op de vuurpijl daar ook nog
een commentaar bij spreekt dat in
houdelijk niet of nauwelijks verschilt
van zijn ijshockeycommentaren
(„Welja, gaat u er maar bij liggen!”
plus de suggestie dat we interessante
handgrepen van Geesink te zien krij
gen), dan vervult mij dat inderdaad
met plaatsvervangende schaamte. Ik
moet dan ste.eds denken aan Emil
Jannings, die de verlopen professor
speelt in de Marlene-Dietrichfilm „De
blauwe engel”, en als gelegenheids-
clown in zijn geboortestad tot ver
maak van zijn vroegere studenten
en oud-collega’s een ei op zijn hoofd
moet stukslaan en dan moet kraaien
als een haan. Dat ging je door merg
en been.
Ik ondervind nu iets dergelijks als
ik dat gejonas van Anton Geesink
gadesla; dat hij het doet, of om
financiële reden misschien moet doen,
is al erg genoeg, maar moge ons de
aanblik ervan bespaard blijven! Als
Ko van Dijk in een klein rolletje
meespeelt in de Barend Servet-show,
vind ik dat helemaal niet erg of
gênant. Maar het hart zou me toch in
mijn lijf omdraaien als hij de rol van
St. John overnam en ik hem (die ik
bewonderd heb in zoveel rollen op
het grote toneel) zag opkomen als
Lulletje Lampekatoen, met enkel een
hemdje aan.
STOPPER
wk
