Dollar lager in
kalmere markt
In Zuid-Afrika 250
stakers in arrest
Door Frans besluit verkeert
Europa in vertrouwenscrisis
EEG-ambtenaren
moeten recht om
te staken hebben
Britse mijnwerkers
willen staking
beftijvente
Sadat: „Embargo tegen VS verzachten”
f
een miljoen gulden aan prijzen
BKR
■1
en NKV
OVERLEG MET REGERING FIASCO
ONRUST IN NATAL
DOLLAR WEER
OMHOOG
STAATSSECRETARIS BRINKHORST:
Geen distributie in
Noorwegen
Vergadering over
federatie NVV
Fabriek sluit:
97 man ontslagen
po
13
WOENSDAG 23
JANUARI
19 74
(Van onze redacteur in Washington, mr. Leffelaar)
IJ
Kamerlid Voogd:
Jïr
voor ƒ1
Verrast
'SÉ-:.
WASHINGTON. Hoewel dr. Henry Kissinger vermeed het met zoveel
woorden te zeggen, scheen hij op een persconferentie in Washington erop
te duiden dat er een verstandhouding met de Arabische olielanden zou
zijn bereikt om het olie-embargo op korte termijn op te heffen, wanneer
de Israëlische en Egyptische troepen hun door de overeenkomst voorge
schreven linies hebben ingenomen.
-
Y W
k
Amerika krijgt wellicht weer olie
lijk 56.
van de
ADVERTENTIE
(Van onze redacteur in Stockholm)
Dit was in ieder geval op te maken
toen Kissinger zei dat het Westen erop
rekent dat de olielanden te goeder trouw
zullen handelen. Aangenomen wordt dat
deze verstandhouding werd bereikt door
de directe bemiddeling van de Egypti
sche president Anwar Sadat die, kort na
zijn laatste gesprek met dr. Kissinger,
een aantal van de olieproducerende Ara
bische staten bezocht-
De mijnwerkers eisen een verhoging
van hun weekgeld met een bedrag dat
tussen acht en twaalf pond sterling ligt.
De regering wil niet verder gaan dan 4,5
pond. Het basisloon van de mijnwerkers
schommelt tussen de 25 en 36 pond per
week (circa f 162-f 234).
Minister Kissinger zei in Washington
verder, dat er generlei militaire of ande-
er te onderhandelen en zonodig met hen
de gevangenis in te gaan.
Tijdens de bijeenkomst van de zoge
noemde groep van twintig (de twintig
landen die overleggen over hervorming
In gezaghebbende Haagse kringen is
men onaangenaam verrast over het feit,
dat de Franse regering, door haar besluit
de franc te laten zweven, uitgerekend
datgene deed wat men een paar dagen
daarvoor in Rome was overeengekomen
niet te zullen doen, namelijk te proberen
de gevolgen van de oliecrisis op elkaar
af te wentelen.
Een gewapende politieman arresteert een
stakende textielarbeider in Durban.
van het internationale monetaire stelsel)
in de Italiaanse hoofdstad repte de Franse
minister van Financiën met geen woord
over de plannen van zijn regering.
De bewindsman merkte voorts op dat
het Franse besluit ook gevolgen heeft op
andere terreinen, zoals het regionale be
leid (waarover nog steeds geen overeen
stemming is bereikt), een gemeenschap
pelijke energiepolitiek (die nog bij lange
na geen gestalte heeft gekregen), en de
gemeenschappelijke landbouwmarkt, (die
door de jongste valutacrisis in gevaar is
gebracht).
LONDEN (ANP) De dollar heeft in
de laatste fase van de handel van giste
ren op de Europese wisselmarkten
koersverbeteringen te zien gegeven en
sloot over bet afgemeen iets hoger dan
maandag. Dat had te maken met de
kans op een verzachting van het Arabi
sche olie-embargo tegen de Verenigde
Staten, maar ook met het bericht dat
Frankrijk van plan is leningen op de
internationale kapitaalmarkt op te ne
men ter dekking van het tekort op zijn
handelsbalans, dat dit jaar als gevolg
van de aanzienlijke stijging van de prij
zen van ruwe olie tot achttien miljard
dollar dreigt te stijgen.
De dollar sloot op 2,85002,8550 mark
vergeleken met een laatste notering van
2,82902,8330 maandag. Dinsdagmorgen
kwam in Frankrijk een „fixing” van 2,84
mark uit de bus. De dollar sloot op
3,003,0040 gulden en op 3,38003,3830
Zwitserse frank, in beide gevallen het
hoogste peil van de dag. Ook ten opzich
te van de lira verbeterde de positie van
de Amerikaanse valuta.
Dit sombere toekomstbeeld kon giste
ren worden getekend aan de hand van
de uitlatingen van Joe Gormley, de
voorzitter van de mijnwerkersbond. Deze
zei in een radio-interview dat de regering
De positie van de Europese ambte
naar was het onderwerp van twee rap
porten van de Nederlandse senator F. H.
Piket en de Britse conservatieve afge
vaardigde John Page. In het rapport, dat
wordt gezonden aan het comité van
ministers, wordt voorgesteld uiteindelijk
een vaste standaard op te stellen voor
„Europese ambtenaren”, dus ambtenaren
in dienst van verschillende Europese or
ganisaties.
STRAATSBURG (ANP) De ambte
naar in Europese dienst moet ook het
recht hebben op staken, indien onver
hoopt nodig, aldus het Nederlandse
Tweede-Kamerlid J. Voogd (PvdA) gis
teren in een debat voor de assemblee
van de Raad van Europa.
UTRECHT (ANP). Het NVV en het
NKV zullen zich op 18 maart uitspreken
over de vraag of ze samen een federatie
van vakcentrales zullen vormen nu het
CNV „uit de boot is gevallen”.
■f-',. "!Ti
Terwijl de vakbondsleider deze harde
taal sprak waren de ministers van de
conservatieve regering-Heath de moge
lijkheden aan het bestuderen om de
huidige driedaagse werkweek uit te brei
den tot vier dagen, of wellicht de oude
vijfdaagse werkweek te herstellen.
Dr. Kissinger bevestigde eerdere be
richten dat de Sovjet-Unie op de hoogte
werd gehouden van zijn bemiddelingspo
gingen in het Midden-Oosten, en dat
Moskou het ermee eens was dat Was
hington zich in een „betere positie” be
vond om als actief bemiddelaar tussen
de betrokken partijen op te treden.
Enige tijd geleden was de regering
gedwongen de arbeidstijd tot drie dagen
per week te beperken. Dat was het
gevolg van een schaarste aan energie,
veroorzaakt door enerzijds een vermin
dering van de steenkoolproduktie als
gevolg van de actie van de mijnwerkers,
terwijl anderzijds de daling van de olie
voorraden door de verminderde aanvoer
uit de Arabische olieproducerende lan
den de situatie nog verergerde.
Gisteravond besloten 3.000 stakers ak
koord te gaan met het resultaat van de
bemiddeling. Verwacht wordt dat de
overige 7.000 vandaag hun voorbeeld
zouden volgen.
DRU investeert f 2 miljoen. De konink
lijke fabrieken Diepenbrock en Rei
gers (DRU) in Ulft pompt twee mil
joen gulden in het bedrijf om de
continuïteit van de onderneming, waar
750 mensen werken, veilig te stellen.
Dat is gisteren tijdens een werkbezoek
van minister Boersma (Sociale Zaken)
aan dit bedrijf meegedeeld. De DRU-
directie heeft een nieuwe koers uitge
zet die moet resulteren in de opbouw
van een afdeling voor roestvrij stalen
apparaten.
De regering baseert haar besluit op
een rapport van de grote oliemaatschap
pijen over de olietoevoer naar Noorwe
gen. Dat overzicht toont aan dat de
olietoevoer slechts vijf percent minder is
dan verleden jaar en niet, zoals men
eerder verwachtte, 15 tot 20 percent
minder. Vrijwillige beperkingen en het
zondagrijverbod zijn genoeg om de ben-
zinedistributie te ontwijken.
De huidige crisis is voornamelijk een
gevolg van het ontbreken van onderling
vertrouwen. Men laat de nationale be
langen op korte termijn prevaleren bo
ven de communautaire belangen, men
realiseert zich niet dat de problemen
waarvoor men zich gesteld ziet slechts
gezamenlijk opgelost kunnen worden.
Jarenlang is men de discussie uit de
weg gegaan over de vraag wat voor een
soort Europa men tot stand wil brengen.
Men hoopte - maar deze hoop is onge
grond gebleken - dat op deze vraag van
zelf een antwoord zou worden gevonden
naarmate de samenwerking nauwer
werd. Men had een politieke keuze moe
ten doen, zich bezinnen op de structuur
van de gemeenschap die men wenst.
Maar de bijeenkomsten van de EEG-
raad hadden de laatste tijd iets weg van
„een cabaretnummer”, waarbij men el
kaar de bal toespeelde, aldus staatssecre
taris Brinkhorst.
De „feitelijke constatering” dat de ge
meenschap in een vertrouwenscrisis ver
keert, betekent niet dat Nederland „de
vertrouwenskwestie stelt”, zo verklaarde
de staatssecretaris in antwoord op vra
gen, of dat men een bepaald land de
„zwarte piet” wil toespelen. Het is vol
komen irreëel te veronderstellen, dat
Nederland zou dreigen uit de Europese
gemeenschap te treden.
DEN HAAG (ANP) Door het
besluit van de Franse regering, de koers
van de frank te laten zweven, is in
Europa een vertrouwenscrisis ontstaan,
en is een proces van „ontrafeling” van de
Europese gemeenschap op gang gekomen
dat kan leiden tot een „redde zich wie
kan”, aldus de staatssecretaris van Bui
tenlandse Zaken, dr. Brinkhorst, op een
persconferentie in Den Haag.
Deze ambtenaren moeten, aldus de
twee rapporten, een betere garantie krij
gen voor hun carrière, grotere bestaans
zekerheid, een grotere mogelijkheid tot
positieverbetering en een beter pensioen.
De vormgeving bepaalt echter voor een
belangrijk deel het functioneren van de
federatie en de mogelijkheid om de
doelstellingen ervap te verwezenlijken,
aldus „Ruimzicht”. Wat het CNV wil
heeft volgens het NKV als nadeel dat de
inbreng van de afzonderlijke centrales
geschiedt via een standpuntbepaling in
het isolement van de eigen kring.
LONDEN (Reuter). Nu het met
veel hoop tegemoetgeziene overleg tus
sen het Britse vakverbond TUC en de
regering op een fiasco is uitgelopen ma
ken de mijnwerkers, centrale factor in
het probleem, zich gereed voor hardere
acties. Zij zullen de volledige staking
niet schuwen bij hun streven de rege
ring ertoe te dwingen haar eigen anti-
inflatiewet te overtreden en de mijn
werkers de loonsverhoging te geven die
zij eisen.
De heer Voogd stelde het stakings
recht aan de orde, omdat het rapport
van Page uitgaat van de Europese con
ventie van de rechten van de mens en
het Europees sociaal handvest. Ook
vroeg hij nadrukkelijk dat de stafamb-
tenaren van de Raad van Europa zelf
ook garanties kunnen krijgen voor hun
vrijheid van meningsuiting. Hij zei over
inlichtingen te beschikken dat ambtena
ren van hogerhand toestemming moesten
krijgen voordat zij een artikel mochten
publiceren.
Recente cijfers over de voorraden
steenkool en olie bij de elektriciteitscen
trales geven sinds kort een verbetering
te zien. Met het oog hierop oefenen de
vakbonden en de werkgevers nu druk op
de regering uit om de driedaagse werk
week uit te breiden.
Deze lichtgewicht SINGER Starlet naaimachine kunt u elke week
winnen, als u voor 1.- meepuzzel t met de Aktie Natuur in deze
krant.
De kleine compacte lichtgewicht van Singer, met de slimme
„één-hands-greep" is eenvoudig te bedienen, geen ingewikkelde
obstakels of constructies. Hij kan zig-zaggen en blindzomen; maakt
moeiteloos knoopsgaten en zet razendsnel knopen aan. Winkel
waarde 549.-. Doe mee!
re verplichtingen waren aangegaan om
de naleving van de Israelisch-Egyptische
overeenkomst af te dwingen, maar hij
zei dat Washington in geval van het
vastlopen van de uitvoering van de af
spraken, opnieuw diplomatiek betrokken
zou raken bij de onderhandelingen. Se
nator Robert Griffin formuleerde dit
„diplomatiek betrokken raken” als een
„ongeschreven verstandhouding”.
OSLO De Noorse regering heeft
onverwacht besloten dat de benzinedis-
tributie, die vrijdag zou beginnen, niet
doorgaat. Het zondagrijverbond in Noor
wegen zal echter gehandhaafd worden.
De Egyptische president Sadat heeft in
Algiers tijdens zijn rondreis langs Arabi
sche landen gezegd dat het embargo
tegen Amerika zou moeten verzacht. „Ik
kan nu met oprechtheid zeggen dat de
Verenigde Staten een nieuw beleid zijn
gaan voeren en dat in het beleid een
opmerkelijke verandering hoewel nog
geen totale is opgetreden”, aldus Sa
dat. Op de vraag of de olieboycot van de
Verenigde Staten zou moeten worden
herzien zei hij„Voor iedere verandering
in l.et Amerikaanse standpunt zouden de
Arabische landen een soortgelijke wijzi
ging van hun houding moeten tonen.”
Drie maanden geleden, zei Sadat, was
het Amerikaans beleid inzake het Mid-
Eén der leidende functionarissen van
de negerbevolking, Barney Dladla, heeft
gisteren laten weten dat hij het Interna
tionale Verbond van Vrije Vakverenigin
gen Brussel wil gaan verzoeken geld te
sturen opdat hieruit de verdediging der
250 arrestanten kan worden bekostigd.
Dladla zei, sprekend tot een menigte
van 5.000 personen, dat hij herhaaldelijk
de regering en de bond van Natalse
werkgevers had verzocht de vakbonden
van de negers te erkennen omdat deze
niet geloofden in plotseling uitbrekende
stakingen die de economie van het land
schade konden doen.
De spreker riep de aanwezigen op niet
te gaan deelnemen aan gewelddadige
demonstraties. Hij was bereid met de
arbeiders naar de gevangenis te gaan om
Joegoslavië. De buitenlandse handel van
Joegoslavië heeft zich in ’1974 krachtig
ontwikkeld. De invoer nam met 40
percent toe en de uitvoer met 28
percent. Dat had echter ook tot gevolg
dat het tekort op de handelsbalans
een omvang van 1,7 miljard dollar
heeft bereikt.
De vakbonden, die gisteren door de
directie in Rotterdam van de situatie op
de hoogte werden gesteld, verzetten zich
sterk tegen de voorgenomen sluiting. Zij
gaan er niet mee akkoord en vinden dat
de koper behalve de gebouwen en ma
chines ook het personeel zou moeten
overnemen. De partijen staan lijnrecht
tegenover elkaar, zei de heer J. Schepers
van de Industriebond NVV. Hij verweet
de directie van Mayfair gebrek aan des
kundigheid, kennis en inzihet.
Minister Dladla bereikte dat de men
sen die al lang bij de textielfabrieken in
dienst zijn nu ook een loonsverhoging
krijgen van 40 a 80 cent per week.
Dladla veroordeelde deze opslag als zijn
de „pindanootjes”, maar vroeg de arbei
ders toch het werk te hervatten en dan
over verdere verhogingen te onderhan
delen. Hij vond dat de „capitulatie” van
de directie grote betekenis had omdat ze
een erkenning inhield „dat zij mijn volk
hongerlonen en bijna slavenlonen beta
len”. De minimumlonen in de textielin
dustrie in Natal zijn ongeveer 13 rand
(60 gulden) per week voor mannen en
10,40 rand (45 gulden) voor vrouwen.
Bovendien had de directie ermee inge
stemd voortaan te onderhandelen met
Afrikaanse vakbondsvertegenwoordigers.
POORTVLIET. De directie
verkoopmaatschappij Herman Heijmans
uit Rotterdam heeft besloten de dochter
onderneming Herenkledingfabriek May-
fair in St. Maartensdijk te sluiten. In dit
produktiebedrijf van betere kwaliteit
herenkostuums op het Zeeuwse eiland
Tholen werken 97 mensen.
Opleving in DDR. De economie van de
DDR heeft in 1973 een opleving te
zien gegeven. Zo nam de arbeidspro-
duktiviteit in de industrie toe met 5,8
percent terwijl de industriële goede-
renproduktie 6,8 percent groter was.
Het bruto nationaal produkt gaf een
toeneming te zien van 5,5 percent.
Wereldhandelsvloot. De wereldhandels-
vloot (zeeschepen vanaf 300 brt) is in
1973 met slechts vijf schepen toegeno
men tot 30.051 stuks. Het draagvermo
gen nam echter toe met 42,7 miljoen
ton tot 446,8 miljoen ton.
Kissinger zei dat zowel Israel als
Egypte om concrete Amerikaanse toe
zeggingen hadden gevraagd ter onder
steuning van de naleving van de over
eenkomst, maar dat hij deze niet was
aangegaan. Uit diplomatieke kringen
wordt echter bericht dat Washington
Israel wel heeft toegezegd het van vol
doende militaire middelen te zullen
voorzien in geval van een Arabische
aanval. Dezelfde kringen zeggen echter
dat de Amerikaanse regering gedreigd
zou hebben deze leveranties niet uit te
voeren, wanneer Israel ooit zelf e en
aanvalsoorlog zou beginnen. Indien dat
juist is, zijn deze berichten niet anders
te zien dan als een verkapte pressie op
de Israëlische regering om zich te hou
den aan de bereikte overeenkomst met
Egypte, en als een verkapte toezegging
aan Egypte zelf.
den-Oosten uitgesproken pro-Israelisch,
onder het voorwendsel dat moest wor
den gezorgd voor een machtsevenwicht
in het Midden-Oosten. Hij maakte dui
delijk dat de verandering in de Ameri
kaanse houding de afgelopen week naar
voren was gekomen toen Israel en
Egypte onder auspiciën van de VS on
derhandelden over de troepenscheiding
langs het Suezkanaal. Voor zijn komst
naar Algerije is Sadat bij koning Feisal
van Saoedi-Arabië, de sjeik van Koeweit
en leiders van andere olieproducerende
landen op bezoek geweest. Volgens be
richten uit Koeweit en Beiroet zouden
de Arabische olieleiders geneigd zijn om
hun embargo tegen de Verenigde Staten
te laten varen.
Nieuwe Britse index. Met ingang van
januari van dit jaar zullen de kosten
van Levensonderhoud in Groot-Brit-
tannië worden berekend naar een
nieuwe index, die weer begint met 100
punten. Daarmee is de oude, in janua
ri 1962 opgezet met 100 als beginpunt,
vervallen. Die oude index was in de
cember 1973 gegroeid tot 188,2. De
nieuwe index is door minister voor
Arbeidszaken William Whitelaw be
schreven als „zuiver een wiskundige
verandering”.
Gouda Vuurvast. NV Gouda Vuurvast,
behorende tot de Franse groep Carbo
nisation Entreprise et Céramique
(CEC) in Montrouge gaat de afdeling
Uitvoering Ovenbouw van Cleton Insu
lation BV in Vlaardingen overnémen.
Gouda Vuurvast versterkt hiermee
zijn positie in de ovenbouwsector.
Resultaat Heidemij. Het financiële resul
taat van NV Heidemaatschappij Be
heer over 1973 zal, naar het zich nu
laat aanzien, minder gunstig uitvallen
dan begin vorig jaar werd verwacht.
Ten opzichte van 1972 (toen het
winstsaldo ruim 2,4 mln bedroeg) is
er echter een geringe vooruitgang. Al
dus president-directeur F. Sonneveld
tot het personeel bij gelegenheid van
het ingaan van 1974. In de uitvoe-
ringssector is de markt aanhoudend
moeilijk; ook in de adviessector is er
sprake van verdere concurrentiever-
scherping en een steeds kritischer op
stelling van de opdrachtgevers ten op
zichte van het werk van de Heidemij.
DURBAN (AP, Reuter). De staking
van ongeveer 10.000 zwarte arbeiders in
een aantal textielfabrieken in Natal
duurde gisteren nog voort. Maandag wa
ren door de politie in een poging de
staking te breken 250 arbeiders gearres
teerd. De arbeidsonrust is vrijdag ont
staan.
een door het TUC aangedragen formule
om het conflict uit de wereld te helpen
„minachtend opzij heeft geschoven”.
„Het zal nu een hardere strijd gaan
worden. Onvermijdelijk zal er nu een
beroep van de mijnwerkers op ons wor
den gedaan de actie te verscherpen. Het
weigeren van overwerk, dat we de afge
lopen tien weken hebben gedaan, heeft
niet zo diep doorgewerkt als we gedacht
hadden”, aldus Gormley.
Als reden voor de sluiting worden
genoemd de verminderde vraag naar
kostuums door sterk gestegen verkoop
van vrijetijdskleding en het ontbreken
van voldoend geschoold personeel op het
eiland Tholen. Voor de gebouwen en een
deel van de machines zou een koper
zijn. Mayfair heeft geen geld voor een
afvloeiingsregeling. Herman Heijmans
zal uit, wat werd genoemd morele over
wegingen een bedrag voor de werkne
mers beschikbaar stellen.
Wat het NKV betreft is het de bedoe
ling dat de verbondsraad op 4 februari
een pre-advies publiceert. De leden kun
nen zich daarover uitspreken in regiona
le bijeenkomsten, waarna de hoofdbestu
renvergadering van 18 maart de uitedn-
delijke beslissing neemt. Het NKV zegt
in zijn officiële orgaan „Ruimzicht” dat
het verschil tussen NVV en NKV ener
zijds en CNV anderzijds gaat om de
organisatorische vormgeving van het
uitgangspunt dat eigen identiteit en
principes moeten worden gewaarborgd.
t
Staatssecretaris Brinkhorst meende
dat men Frankrijk niet op één lijn kan
stellen met Engeland en Italië, wier
valuta eveneens reeds geruime tijd
zweeft. Het Franse beleid vertoont een
„fundamentele paradox”, in de zin dat
Frankrijk streeft naar een Europa als
een zelfstandige entiteit maar dat het
niet bereid is hiervoor de instrumenten
te verschaffen.
AMSTERDAM (ANP). Na de ner
veuze toestand op de Amsterdamse wis
selmarkt maandagochtend veroorzaakt
door het laten zweven van de Franse
franc is het in de loop van de dag in het
interbancaire verkeer (de markt was of
ficieel gesloten) weer wat rustiger ge
worden. Nadat de koers van de dollar
een hoogtepunt had bereikt vam 3,0325,
zakte hij terug naar f 3,0140- f 3,0150,
tegen een slot vrijdag van 2,9450-
2,9475, aldus wisselmarktkringen.
De Franse franc eindigde op 57,75,
iets beneden de indicatiekoers van gister
ochtend, maar flink beneden de officië
le koers van vrijdagmiddag van 59,25.
Het publiek moest voor de franc van
daag f 58 betalen en krijgt voor 100
francs 54. Gisteren was dit f 57,50-
53,50 en vrijdag nog f 59 respectieve-
Staalproduktie. De Verenigde Staten
hebben in 1973 de leiding van de
Sovjet-Unie overgenomen wat de pro-
duktie van staal betreft. Dit heeft het
Internationale Instituut voor IJzer en
Staal (HSI) bekend gemaakt.
De Verenigde Staten produceerden in
1973 1 36.5 miljoen ton, tegen de Sov
jet-Unie 131 miljoen.
Volgens Jacques Ferry, de Franse pre
sident van het instituut, is 1973 een
recordjaar voor staal geweest. De we-
reldproduktie is van 629.8 tot 695.8
nhljoen ton gestegen.
Z ^7
4
