Amnesty International brengt na missie rapport uit:
I
Chili
Brazilianen geven martelcursus in
NIXON HECHT GEEN WAARDE AAN RAPPORT VAN EXPERTS:
99
99
Protest van
Paisley
Orde per computer
Zuid-Vietnam
NS kunnen
drukte goed
verwerken
R. Laan: provincie
moet haast maken
Regering had
geen voorkennis
van olie-boycot
99
99
VLAGGETJE VAN
3000 GULDEN
in
achtergrond
STREEKPLAN EN WERKGELEGENHEID
Grote toeloop
uitgebleven
DEN UYL
3
2
197 4
WOENSDAG 23
JANUARI
Punten
Het Witte
Dean
Efficiënt
Grenzen
Dollars
(Van onze redacteur in Washington,
mr. H. L. Leffelaar)
(Van onze redactie buitenland)
SAIGON. „De regering-Nixon camoufleert haar bedoelingen
en misleidt het Congres en het Amerikaanse volk.” Dat oordeel gaf
senator Edward Kennedy na een diepgaand onderzoek door een
senaatscommissie naar het optreden van het Amerikaanse „Bureau
voor Internationale Ontwikkeling” (AID) in Zuid-Vietnam na on
dertekening van de Parijse vredesakkoorden. Het AID - een schim
mige organisatie onder het patronaat van het Amerikaanse ministerie
van Defensie - steunt het gigantische onderdrukkingsapparaat van
de Zuidvietnamese president Thieu dit jaar met in totaal 60 miljoen
gulden.
CIA-schatting
üi.
I
Band per ongeluk uitgewist
een
per ongeluk is gebeurd.
nuchtere
(Van een onzer verslaggevers)
efficiënt
(Van onze verkeersredacteur)
Grie-
iterna-
it een
Waar-
consu-
en om
iheiden
Ie pro-
■en dat
n aan-
lakers-
>n. Dit
alleen
Leder-
sn aan
an leer
ten en
rk, dat
Dat kan niet anders betekenen dan
dat Nixon dus ook geen geloof hecht
uit het ongerijmde zou dat het bewijs
van Nixons onschuld moeten leveren.
de best uitgeruste ter wereld te ma
ken.
Alle terechtstellingen te staken
en lijsten te publiceren van al
terechtgestelde personen.
digden, en andere politici, hebben een
beroep op Nixon gedaan om af te tre
den.
VOLGENS William E. Colby, de
huidige directeur van de CIA, zijn in
het kader van de operatie Phoenix
tussen januari 1971 en mei 1971 ruim
25.000 mensen gedood en ruim 28.000
gevangen gezet.
baar stelt „een klap in het ge
zicht van elk rechtssysteem is.”
regelingen, die voor de provincie in de
maak zijn.
tegen
len in
diege-
i tegen
Grie-
zullen
samen-
an hun
se be-
enwer-
hebben
1 op de
erdwe-
initia-
an een
:enland
'essieve
AVO.
Griekse
laglicht
verder
Triekse
rieken-
Morgen
rieken-
1.
wil dat
tterdam
jloitan-
n in de
In een
k wijst
ak van
?gd dat
n eisen
drank-
idt dat
ken.
pomp-
kochten
i, heb-
tschap-
ndigen.
rs zou
>eëindi-
j door-
Vele Amerikanen die bij de uitvoe
ring van Phoenix betrokken zijn ge
weest, meldden dat de Zuidvietnamese
politie haar activiteiten vooral con
centreert op niet-communistische te
genstanders van president Thieu.
Vooral toen „vrede dicht bij” (Kis
singer in oktober 1972) was, werd de
jacht op de „neutralen” intensief: al
leen al in de maanden oktober en
november van dat jaar werden 40.000
„dissidenten” opgepakt, aldus een ver
klaring van Hoang Due Nha, woord
voerder van de regering in Saigon.
De personen belast met de behande
ling van de gevangenen in het
stadion gaven zonder aarzeling toe
dat er Braziliaanse politiemensen
bij ondervragingen aanwezig waren
geweest om hun methoden aan de
Chileense ondervragers te leren. Er
werd zelfs speciaal melding ge
maakt van een vierdaagse cursus
die dë Braziliaanse politie op het
Gevangenen tegen wie geen aan
klacht is ingediend voorafgaande
aan hun proces onmiddellijk in
vrijheid te stellen.
De eerste bijeenkomst van de nieuwe
Noordierse volksvertegenwoordiging
sinds de installatie van de nieuwe coali
tieregering, is gisteren na nauwelijks
drie minuten gestaakt. Politieagenten
stormden de zaal in en sleepten er
brullende protestantse militanten, onder
wie de om zijn stemvolume bekende
predikant Ian Paisley, uit. De protes
tantse militanten willen de macht niet
met de rooms-katholieken delen. Op de
foto: een mokkende Paisley.
Het AID (Agency for International
Development) speelde al vele jaren
voor de Parijse vrede een belangrijke
rol bij de uitbouw van de Zuidviet
namese politie tot de „eerste verdedi
gingslijn tegen de opstand”. Het Pa
rijse vredesakkoord bevatte de bepa
ling dat Amerika alle militaire en
para-militaire raadgevers uit Zuid-
Vietnam zou moeten terugtrekken.
Volgens Congreslid Lee Aspin van
Wisconsin is de CSC voorts belast
met de ontwikkeling van de pro
grammering van de computers in het
kader van het informatiesysteem van
de Zuidvietnamese politie.
ai gaat
ors in
lie met
üjnen.
■n met
jde en
dorpen
g mille
neentes
ns hen
dorps-
e NOS
Beheer
:len te
uik in
>n eind
„Het rapport van onze delegatie”, zo
zegt Amnesty, „heeft ons ervan
overtuigd dat er begin november
nog steeds op grote schaal gemar
teld werd. Latere berichten wijzen
t bere-
londerd
miljoen
litgere-
ete van
nwoner
omdat
m had
hoogte
van 15
le man
jonge
op een
De 120.000 politiemannen, die kun
nen beschikken over moderne Ameri
kaanse apparatuur en barbaarse ge
vangenissen, vormen een belangrijk
wapen van Thieu tegen de commu
nisten, en vooral tegen de door Thieu
gevreesde „derde macht” van neutra
listen.
Volgens het AID was de hulpverle
ning aan de Zuidvietnamese politie
nodig opdat deze „wet en orde in de
stedelijke gebieden en de gepacifi
ceerde gebieden kon handhaven, om
kleine Vietcong-groepen te kunnen
bestrijden in gebieden die nominaal
onder controle van de regering staan
en om de vijand af te snijden van
zijn (voedsel)bronnen”.
De Zuidvietnamese politie speelde
een belangrijke rol bij de uitvoering
van de operatie Phoenix, een door de
CIA (Amerikaanse inlichtingendienst)
ut gedachte campagne om het in het
verborgene werkende kader van het
Bevrijdingsfront (Vietcong) te liqui
deren. In het kader van deze operatie
arresteerde de politie alle personen
die verdacht werden van clandestiene
steun aan het Front.
Van deze achtergrond moet de ver
klaring van de Amerikaanse senator
James Abourezk, afgelegd in juni vo
rig jaar. worden beoordeeld. Volgens
zijn berekening wordt de Amerikaan
se hulp aan de Zuidvietnamese politie
in 1974 opgevoerd tot 60 miljoen
gulden 50 percent meer dan in het
voorgaande jaar.
niet over peinsde af te treden en dat
Nixon alleen maar plannen heeft om
zijn ambtstermijn te voltooien.
jonge-
minis-
ilandse
verwe-
ooruit-
kennis
Moluk-
s wor-
igsbur-
van de
Aangenomen wordt dat de Zuid
vietnamese politie twaalf miljoen
mensen in haar archieven en in de
geheugens van haar computers heeft
geregistreerd.
s (D’66)
Sarend-
Tweede
e voor-
i voor
van de
it pro-
l, aldus
Af te zien van het besluit vroe
gere leden van de regering-Al-
lende te berechten, omdat iedere
wetgeving die bepaalde daden
met terugwerkende kracht straf-
WASHINGTON.
Huis heeft in zijn nieuwste actie om
de president uit het Watergate-
moeras te bevrijden, officieel be
kendgemaakt dat president Nixon
gelooft dat het uitwissen van de
achttien minuten van zijn gesprek
met ex-medewerker Bob Haldeman
Niemand weet met zekerheid wat
hiermee bedoeld wordt en waarom deze
documenten dan niet eerder openbaar
werden gemaakt. Maar aangenomen
wordt dat gedoeld wordt op de geluids
banden van de gesprekken tussen presi
dent Nixon en zijn toenmalige Witte-
Huis-advocaat John Dean.
DEN HAAG. (ANP) Volgens „Am
nesty International” worden in
Chili, na de staatsgreep van vorig
jaar september tegen president Al
lende. nog steeds op grote schaal
politieke gevangenen gemarteld. Dit
gebeurt met behulp van buiten
landse „experts”. De beschuldigin
gen zijn gebaseerd op een rapport
dat is opgesteld door een missie
van „Amnesty International”, die
vorig jaar november Chili bezocht.
veer duizend politieke gevangenen
werden vastgehouden, spraken met
velen van hen en constateerden op
het lichaam van sommigen duide
lijke sporen van marteling. Bij de
ondervraging van gevangenen, zo
meldde de missie, werd er geslagen
en gebruik gemaakt van elektrische
schokken. Er waren buitenlandse
„experts” bij aanwezig ondanks het
feit dat dit ten stelligste door de
minister van Buitenlandse Zaken
werd ontkend.
Deze zouden aantonen dat Dean, die
immers niet wist dat zijn gesprekken
werden opgenomen, meineed heeft ge
pleegd. Blijkbaar als omgekeerd bewijs
Maar de congresleden zijn weinig
overtuigd. Thomas O’Neil, leider van de
Democraten in het Huis van Afgevaar-
De missie van Amnesty International
bestond uit prof. Frank Newman,
jurist aan de universiteit van Cali-
fornië, rechter Bruce Summer, pre
sident van het gerechtshof van
Orange County (Californië) en Ro
ger Plant, onderzoekmedewérker
van Amnesty voor Latijns Ameri
ka. Gedurende hun bezoek van ze
ven dagen spraken zij met minis
ters en regeringsfunctionarissen,
buitenlandse ambassadeurs, advoca
ten, gevangenen en ex-gevangenen,
priesters en journalisten. Zij gingen
naar het nationale stadion van
Santiago waar destijds nog onge-
De inhoud van het rapport is ter
kennis gebracht van de Chileense
junta met het verzoek de rechten
van de mens in het Chili van na de
staatsgreep te eerbiedigen.
IN TOTAAL 165 miljoen dollar
heeft het AID in de periode van 1967
tot vorig jaar januari uitgegeven om
de Zuidvietnamese politie tot een van
Zo vroeg de heer Laan, wanneer er nu
eens wat meer bekend gaat worden over
het streekplan voor het Noordzeekanaal.
De gemeenten in dit gebied, zo zei hij,
weten niet waar ze aan toe zijn en ze
kunnen geen plannen vaststellen over de
noodzakelijke hoeveelheid industrieter
reinen.
Verder vroeg de heer Laan of de
provincie spoed zou kunnen maken met
een studie naar de aard van de werkge
legenheid, die bij de structuur van de
arbeidsmarkt in noordelijk Noord-Hol-
land past in verband met de overloop-
operatie. De oriënteringsnota ruimtelijke
ordening, die bedoeld is als het eerste
deel van de derde nota, noemde de heer
Laan weinig bemoedigend. Ook drong de
heer Laan aan op extra-maatregelen ter
bestrijding van de werkloosheid.
Van de zijde van de provincie werd
tegenover ons verklaard dat met betrek
king tot het streekplan voor het Noord-
zeekanaalgebied het raadgevend bureau
Berenschot is ingeschakeld en dat mo
menteel twee ambtelijke projectgroepen
zich met de zaak bezighouden. Het rap
port aan GS wordt in maart verwacht.
Waar het in dit verkiezingsjaar im
mers om gaat, is er zowel op te kunnen
wijzen dat men op Nixons aftreden
heeft aangedrongen, als op het feit dat
men
van
zaak is.
Onmiddellijk stappen te onderne
men en tribunalen in te stellen
die de beschuldigingen van mar
telingen moeten onderzoeken.
Hierbij moeten ook internationa
le waarnemers worden uitgeno
digd.
Het AID verklaarde, kort na de
ondertekening van het akkoord dat
het zijn „hulpverlening aan de natio
nale politie en aan het Vietnamees
strafsysteem” had beëindigd.
Edward Kennedy echter verklaarde
op 4 juni 1973 tot de conclusie te zijn
gekomen dat het AID zijn program
ma’s en zijn financiële activiteiten in
Saigon voortzet. „Wij constateren dat
termen als „openbare veiligheid” zijn
vervangen door „technische hulp,
openbare administratie en openbare
werken”, aldus Kennedy.
Volgens senator Alan Cranston van
Californië „gaat het AID voort met
steunverlening aan het wrede en re
pressieve politie-apparaat van Saigon.
Een immens systeem van bewaking is
opgebouwd met behulp van personeel
en communicatieapparatuur die door
Amerika zijn geleverd. Het martelen
en de onmenselijke omstandigheden
in de gevangenissen, waaronder de
fameuze tijgerkooien, trekken de
aandacht van hen die de politiek van
de regering kritiseren.”
keur-
ng van
duiding
illusie
verant-
al ver-
ralsnog
aan het rapport van de akoestische ex
perts, die door zowel het Witte Huis als
de rechtbank werden aangesteld en
waarin werd vastgesteld dat het uitwis-
singsmechanisme van het opnameappa
raat in ieder geval vijf keer, en maxi
maal negen keer, gebruikt is om die 18
minuten van de band te vegen. Volgens
Nixon zou dat dus vijf of negen keer
achter elkaar een ongelukje zijn ge
weest.
Senator Barry Goldwater verklaarde
dat, wanneer aangetoond zou worden
dat president Nixon met de band ge
knoeid heeft, dit zonder meer een reden
zou zijn om hem af te zetten-
Sinds het Congres van het kerstreces
is teruggekeerd, wordt in Washington
steeds vaker vernomen dat er bewijzen
zouden zijn die kunnen aantonen dat de
president onschuldig is. Dit werd eerst
op nogal geheimzinnige manier gezegd
door senator Hugh Scott, de leider van
de Republikeinen, en gisteren herhaald
door vice-presidentGerald Ford.
Ford zei dat hij met de president over
de Watergate-affaire heeft gesproken en
dat hij zeker weet dat Nixon niet alleen
niets van de inbraak heeft afgeweten,
maar ook niets van de doofpotcampagne.
De vice-president scheen te duiden op
een bestaande verklaring die dat zou
kunnen aantonen.
De computerdeskundigen van het
Amerikaanse leger zijn inmiddels
vertrokken, zodat er Zuidvietnamezen
moesten worden opgeleid om hun
werk over te nemen. Met de oplei
ding en training van Vietnamezen is
belast de „Computer Sciences Corpo
ration” in Los Angeles, dat een vele
miljoenen dollars omvattend contract
met het Zuidvietnamese ministerie
van Defensie heeft gesloten.
Een moeilijkheid is vooral de vaststel
ling van het gebied, waarvoor het
streekplan moet gelden. In de Statenver
gadering van 22 januari 1973 is de
uitspraak gedaan dat er „een nieuw
streekplan voor Amsterdam en het
Noordzeekanaalgebied dent te worden
gemaakt”. De grenzen van het plan zijn
op het ogenblik in studie, waarbij de
grote vraag vooral is of er een voorha
ven bij IJmuiden komt. In dat geval zou
ook Zuid-Kennemerland binnen het
streekplan moeten vallen omdat er dan
infrastructurele voorzieningen moeten
worden getroffen tussen de voorhaven
en het achterliggende industriegebied.
Ten aanzien van het verzoek van de
heer Laan om een studie naar de struc
tuur van de arbeidsmarkt in noordelijk
Noord-Holland zei gedeputeerde Gerbr.
de Jong „We gaan zeer binnenkort een
aantal werkloze academici en middelba
re technici inzetten om een dergelijke
studie te vervaardigen. We nemen aan
dat het niet te veel tijd in beslag zal
nemen.
Bovendien zijn we in overleg met de
Nationale investeringsbank om de tech
nische aspecten van een aantal projecten
te onderzoeken”. Als projecten die de
heer De Jong op het oog had, noemde hij
een elektrostaalfabriek. een krantenpa-
pierfabriek, een project om smeerolie te
regenereren, een project om op grote
schaal aardgas vloeibaar te maken, zodat
het geschikt wordt als autobrandstof
(een project dat aan honderden mensen
werk kan bieden) en een project om uit
zeewater proceswater (gedestilleerd wa
ter) te maken.
AMSTERDAM. De burgemeester
van Zaanstad, de heer R. Laan jr. heeft
vandaag in zijn functie van voorzitter
van de regionale raad voor de arbeids
markt Noord-Holland aan de provinciale
en de centrale overheid gevraagd haast
te maken met een aantal plannen en
UTRECHT. De Nederlandse Spoor
wegen kunnen de forensendrukte goed
verwerken. „Er wordt meer per trein
gereisd dan voorheen, maar het verschil
Is toch niet zo groot dat reizigers zouden
moeten achterblijven. Het zitplaatsen
aanbod is beperkter, maar gemiddeld
gesproken kunnen we de reizigers rede
lijk comfortabel meenemen”, zo melden
de spoorwegen.
Vrij algemeen begint men nu pas op
gedistribueerde benzine te rijden. „Wij
hebben de indruk dat men ■deze benzine
vooral voor het woon-werkverkeer ge
bruikt.” Dat de grote toeloop is uitgeble
ven, schrijven de NS vooral toe aan het
algemene gevoel dat de distributie niet
van lange duur zal zijn en dat de
toewijzingen groter bleken te zijn dan
men had verwacht (doordat de distribu-
een week later van kracht werd).
Lijst van gevangengehouden per
sonen te publiceren om de angst
en onzekerheid weg te nemen bij
mensen die niet weten waar hun
verwanten en vrienden worden
vastgehouden.
erop dat een en ander zelfs nu
nog doorgaat”. Ondanks het feit
dat de missie haar werk in een
aanzienlijke mate van vrijheid kon
verrichten voelt Amnesty zich
„toch genoodzaakt te verklaren dat,
in tegenspraak met wat bepaalde
Chileense regeringsvertegenwoordi
gers in het buitenland hebben ge
zegd. er gegronde redenen zijn om
aan te nemen dat er een voortdu
rende en grove schending van de
meest fundamentele mensenrechten
plaatsvindt”. Deze schendingen be
treffen, naast marteling, politieke
vervolging, opsluiting zonder aan
klacht of proces en terechtstellin
gen.
Dit vlaggetje zat destijds op de auto van
de voormalige president De Gaulle, toen
hij als legerofficier in juni 1940 naar
Engeland uitweek. Het werd gisteren in
Londen op de,veiling gebracht en' bracht
drieduizend gulden op. De foto toont het
hulpje van de veilingmeester, die het
vlaggetje aan het publiek toont.
gevonden heeft dat het afzetten
een president een uiterst delicate
De CSC heeft 56 Amerikanen in
dienst in Saigon, en onder hen bevin
den zich enige voormalige „pacifica-
tie”-deskundigen, die vroeger in
dienst waren van een mantelorgani
satie van de CIA.
Mensen van wie werd aangenomen
dat ze een belangrijke functie be
kleedden werden direct neergescho
ten. anderen werden ondervraagd,
hetgeen vrijwel altijd gepaard ging
met martelingen. De aldus verkregen
inlichtingen werden opgeslagen in
computers.
DEN HAAG. (ANP)— Het huidige ka
binet heeft geen specifieke informatie
bereikt over de hantering van het olie-
wapen door de Arabische staten nog
voordat daartoe werd overgegaan.
Minister-president Den Uyl heeft de
Tweede Kamer meegedeeld dat van de
inhoud van de besluiten van de Arabi
sche staten de regering eerst heeft ken
nis genomen toen deze publiek werden
gemaakt.
In antwoord op vragen van de PvdA-
kamerleden Poppe en Van der Hek zegt
de premier dat niet bekend is of tijdens
de conferentie van de zogenaamde Bil-
derberggroep, die van 11 tot en met 13
mei j.l. in Zweden werd gehouden, ver
trouwelijke mededelingen zijn gedaan
over een mogelijk hanteren van het
oliewapen door de Arabische staten. De
bijeenkomsten van de Bilderberggroep
dragen een privé-karakter en geen lid
van de regering heeft aan bedoelde con
ferentie deelgenomen, aldus de minister
president.
Zieglers commentaar was kennelijk
bedoeld als tegengif voor deze ongelovi
ge Congresleden, wier verkalringen overi
gens minder manhaftig zijn dan ze klin
ken of zelfs maar bedoeld zijn.
Alleen de nuchtere senator Mike
Mansfield zei zonder omhaal wat hij
dacht, en dat was, dat alleen de presi
dent kon beslissen af te treden, en dat
niemand anders daar iets mee te maken
had.
ministerie van Defensie gaf, aldus
de missie in haar rapport.
Amnesty International zal dit voor
jaar een uitgebreider rapport publi-
ceren over de rechten van de mens
in het huidige Chili.
Het Wereldverbond van de Arbeid en
het Internationaal Verbond van
Vrije Vakverenigingen pleiten in
een recente gezamenlijke verkla
ring voor een grootscheepse actie
om de daadwerkelijke en onver
minderde solidariteit van de werk
nemers uit alle delen van de we
reld met de Chileense arbeiders en
het Chileense volk tot uitdrukking
te brengen.
Uit de jongste berichten is deze vak
verbonden gebleken dat de „onder
drukking in Chili met onvermin
derde hevigheid voortwoedt en dat
vooral dë arbeidersklasse, de vak-
bondsmilitanten en -leiders het
moeten ontgelden”.
De computers spelen een sleutelrol in
dit geheel. Net zoals tijdens de opera
tie Phoenix worden zij gebruikt om
de jacht op tegenstanders van presi
dent Thieu zo efficiënt mogelijk
voort te zetten.
Amnesty International dringt er
daarom bij de Chileense Junta op
aan om:
Perschef Ronald Ziegler verklaarde
echter weer eens dat de president er
