Duizenden
President Nixon wil meer schandalen voorkomen:
ie
Israel wil gebied
op Golan-vlakte
niet behouden
Nixon weigert te
getuigen
Topberaad in Londen
over mijnstaking
Samenwerking
met Telegraaf
ondenkbaar
IRA nam wraak
Snip verkouden?
in Dublin
bij begrafenis
van Grivas
I
99
99
BALLOT PAPER
NO
Aspro Bruis lost bruisend op
werkt daardoor sneller
en is beter voor de maag.
GOLDA MEIR
PvdA wil onderzoek
VANDAAG EN MORGEN STEMMING
REGERING-BANZER KONDIGT STAAT VAN BELEG AF
Audet-redacties
'i ES
NATIONAL UNION of MINEWORKERS
INS1RK 1IONS
naar gedragingen
oliemaatschappijen
o
3
DONDERDAG 31
1974
JANUARI
2
(Van onze redacteur in Santiago)
Chileense
vier
tot
Staatsgreep
ASPRO
BRUIS
WASHINGTON (Reuter en AP) President Nixon wil het Congres vèr-
reikende voorstellen doen om een herhaling van het Watergate-schandaal
en andere misbruiken tijdens verkiezingscampagnes zoals in 1972 te voor
komen.
LA PAZ (Reuter, UPI en AP) Boliviaanse troepen en vliegtuigen
zijn in actie gekomen tegen opstandige boeren in het gebied van de stad
Cochabamba. Volgens het ministerie van Voorlichting zijn bij de operatie
twee gewonden gevallen. Van goedingelichte zijde wordt echter gemeld
dat de militaire actie zeker acht burgers het leven heeft gekost.
SANTIAGO De
munteenheid, de escudo, is op het
ogenblik drieëneenhalf
cent waard. Het gemiddelde loon
van een Chileense arbeider bedraagt
18.000 escudo’s per maand en dat is
net genoeg om het hoofd boven wa
ter te houden. Maar dan ook niets
meer dan dat.
tn „m-r to !rins.t !h<
-.mwwnt M >,.„t
lht
LONDEN (Reuter en UPI) Aan
de vooravond van een geheime
stemming die vrijwel zeker zal lei
den tot een algehele mijnstaking
heeft de Britse regering alsnog een
uiterste poging gedaan een com
plete industriële chaos te voor
komen. Premier Heath ontbood
gisteravond enkele vooraanstaande
ministers bij zich op Downing
Street 10.
Verkiezingscampagnes moeten anders
te
i iultm l i
Inflatie in Chili
snelt voort
Bolivia
Boerenopstand in
breidt zich uit
ADVERTENTIE
Stilt de pijn ontziet de maag
Hugo Banzer
Er gingen ook geruchten dat hij te
elfder ure ook nog een ontmoeting zou
hebben met leiders van de mijnwerkers
of met vertegenwoordigers van het TUC,
de grootste vakbondsorganisatie in Enge
land.
ag 6
a en
male
aties
riode
uilen
rden
ram-
Dit
3 en
>eide
zerk-
rel is
drie,
veel
eden
'eede
t tot
t het
rouw
Van
tssel;
rouw
'wee-
terlid
De gevechten vonden plaats aan een
grote verkeersweg bij Cochabamba waar
de opstandelingen vijf dagen geleden
Nixon zinspeelde op zijn vastbesloten
heid in functie te blijven met de opmer
king dat een permanente structuur van
wereldvrede „de belangrijkste nalaten
schap was die hij hoopte achter te laten
na de acht jaar van zijn presidentschap.”
produktie te stimuleren. Het gevolg was
echter dat de prijzen van levensmidde
len in korte tijd met 150 percent stegen.
üjer
van
i te
ont-
and
wil
zal
i te
en
van
ge
hoor
ding
ging
ilei-
ging
oge-
de
min
was
llers
tegi-
NO).
i tot
naai
i de
naai
eper
acht,
zan-
nin-
ko-
met
nsu-
con-
ram-
k de
ijzen
sten,
tuele
;rge-
be-
relen
be-
'eke-
wil-
!s de
•r(js-
pu-
chaft
prij-
ngs
:ort
ng-
tief
oen
lun
/an
an-
age
jen
pen
De mijnwerkers eisen een loonsverho
ging van 30 tot 35 percent ver boven
de limiet die de regering heeft gesteld in
haar anti-inflatieprogram. De kolenraad
heeft 16,5 percent aangeboden.
Als het tot een staking komt, zo is de
mijnwerkers beloofd, zullen de vakbon
den van de spoorwegen, van het vracht
vervoer en de havenarbeiders meehelpen
een volledige blokkade in te stellen van
kolen naar de k'rachtstations en de in
dustrie. Ongeveer 70 percent van de
Britse electriciteit wordt voortgebracht
met behulp van kolen.
Om de prijzen nu beter in de hand te
houden, heeft het regime een prijsbin
ding afgekondigd waaraan streng de
hand wordt gehouden. Tientallen winke
liers die zich niet a a n de bepalingen
hielden, zijn gearresteerd. Als ze woe
kerprijzen hebben berekend, krijgen ze
hoge boetes en doorgaans wordt hun
zaak voor enige tijd gesloten.
Ook benzine, waaraan in Chili overi
gens geen gebrek bestaat, is sinds de
staatsgreep tienmaal zo duur geworden.
Een volle tank in een „Lelijke Eend”
Een kleine hoop op een regeling op
het laatste moment was eerder op de
dag gewekt door de voorzitter van de
Nationale Steenk'olenraad, Derek Ezra
Hij zei dat minister van Werkgelegen
heid William Whitelaw zijn pleidooi om
het officiële rapport te gebruiken in
ernstige overweging had. Ook oppositie
leider Wilson heeft hierop aangedrongen.
de minis-
Verenigde
voor elke
van misdaad en het gebruik van verdo
vende middelen. Hij zou ook nieuwe
programma’s voorstellen voor hulp aan
gebieden die lijden van aanhoudende en
ernstige werkloosheid.
President Nixon voorspelde dat de
Amerikaanse economie dit jaar een ver
traging zal ondergaan vanwege de olie
crisis, stijgende werkloosheid en aanhou
dende inflatie. „De zeer geringe vertra
ging die wij voor 1974 verwachtten,
dreigt nu wat nadrukkelijker te worden
als gevolg van het olie-embargo, de
daaruit voortvloeiende tekorten en de
verhoging van de olieprijs”, aldus Nixon.
Hij zei onmiddellijk en krachtig te
zullen optreden om de economie te steu
nen als een ernstige vertraging zou drei
gen.
kost 4300 escudo’s, dus bijna een kwart
van het gemiddelde maandloon van een
arbeider. Pomphouders en taxichauf
feurs klagen dan ook steen en been,
want alle automobilisten rijden zo wei
nig mogelijk.
Dank zij Amerikaanse hulp staat Chili
er internationaal economisch beter voor
dan onder Allende het geval was. Was
hington verschaft op allerlei manieren
steun, onlangs nog door het verstrekken
van een lening van 50 miljoen dollar,
die via een Braziliaanse bank werd
overgemaakt. De Amerikaanse regering
heeft nu ook niet meer zoveel haast om
Chili te dwingen zijn schulden op tijd te,
betalen. Onlangs is overeenstemming be
reikt dat Chili een bedrag van 124
miljoen dollar drie jaar later dan was
af gesproken mag terugbetalen.
De junta heeft zijn eigen methodes
ontwikkeld in de strijd tegen de inflatie,
die vorig jaar onder president Allende al
alle records overtrof. De lonen zijn „be
vroren”, maar de prijzen stegen onver
minderd. Het resultaat is nu dat een
goed paar schoenen nu 6000 a 7000
escudo’s kost, bijna een half maandsala
ris dus. De posttarieven vertienvoudig
den in enkele maanden.
De 270.000 Britse mijnwerkers houden
vandaag en morgen een stemming die
over een algehele staking moet beslis
sen. Als er een massaal „ja” uitkomt,
zoals Gormley en andere leiders voor
spellen, zuflen de 270 kolenmijnen op 10
februari gesloten worden.
LIMASSOL (Reuter) George Gri
vas, de held van de Grieks-Cyprioten, is
gisteren begraven op een terrein vlakbij
het huis in de Cyprische haven Limassol
waar hij zich de laatste jaren had
schuilgehouden.
Duizenden aanhangers waren t oege-
stroomd en mannen, vrouwen en kinde
ren lieten hun tranen de vrije loop toen
de kist werd neergelaten. De generaal,
die uitgroeide tot de aartsvijand van
president Makarios, was zondag op 75-
jarige leeftijd aan een hartaanval over
leden.
De lijkrede werd uitgesproken door de
vroegere Cyprische opperrechter Vassili-
ades, hoofd van de politieke organisatie
ESEA (Commissie voor coördinatie van
de strijd tot vereniging met Grieken
land).
De regering van president Makarios
was niet officieel bij de begrafenisplech
tigheid vertegenwoordigd omdat deze
werd geleid door de vroegere bisschop
van Paphos, Yennadios, die vorig jaar
opzij werd geschoven omdat hij in op
stand kwam tegen aartsbisschop Makari
os. De Griekse regering was vertegen
woordigd door ambassadeur Efstathios
Lagakos
WASHINGTON (Reuter, AFP) President Nixon zal zoals al werd verwacht
het bevel van het gerechtshof in Los Angeles om persoonlijk te komen getuigen in
het aanstaande proces tegen zijn voormalige medewerker John Ehrlichman naast zich
neerleggen.
Het bevel werd dinsdag gegeven door
rechter Gordon Ringer, die van mening
is dat president Nixon een „essentiële
getuige” voor de beklaagde is en dat hij
deswege voor de rechtbank moet ver
schijnen.
Het Witte Huis liet echter gisteren
door de presidentiële woordvoerder, Ge
rald Warren, bekendmaken dat Nixon’s
advocaat in de Watergate-affaire, James
St. Clair, de president zal adviseren „met
respect te weigeren” aan het gerechtelijk
bevel gevolg te geven en dat de presi
dent dit advies zal opvolgen.
Warren zei dat Nixons weigering ge
baseerd is op constitutionele gronden.
Deze gronden zijn waarschijnlijk de ar
gumentering dat een rechtbank niet be
voegd is de president te dagvaarden
gezien de scheiding tussen de rechterlij
ke en de uitvoerende macht.
De woordvoerder voegde hieraan toe
dat het standpunt van de president offi
cieel zal worden besproken nadat de
dagvaarding het Witte Huis heeft bereikt
en deze grondig is bestudeerd.
Minister van Justitie William Sadbe
noemde gisteren het bevel van rechter
Ringer „een beetje onrealistisch”. Tegen
over journalisten verklaarde
ter: „De president van de
Staten kan niet zo maar
lagere rechter verschijnen”.
De bijeenkomst in de ambtswoning
van Heath zou zich, naar verluidt, con
centreren op de vraag of het zogenaam
de „relativiteits-rapport” een opening
zou kunnen vormen naar nieuwe be
sprekingen. Het rapport, dat vorige week
werd gepubliceerd, stelt voor extra geld
toe te kennen voor „speciale gevallen” in
de industrie. Tot nu toe had de regering
het rapport beschouwd als een middel
om tot een oplossing op lange termijn te
komen, maar niet geschikt in de huidige
crisissfeer.
De president besprak hoe het „gelief
de” recht van privacy was bedreigd door
de vorderingen van de technologie, hoe
wel hij opmerkte dat privacy geen abso
luut gegeven was en bijvoorbeeld in
strijd kon komen met de noodzaak tot
het plegen van recht. Het Congres werd
meegedeeld dat het kabinet een onder
zoek zou instellen dat zou leiden tot
aanbevelingen voor een wetgeving die de
rechtmatige behoefte aan inlichtingen in
evenwicht zou brengen met het recht op
privacy.
President Nixon zei dat Amerika zou
blijven vasthouden aan volledige uitvoe
ring van de bepalingen van de vredes
overeenkomst voor Vietnam die op 27
januari vorig jaar was getekend.
Hij beloofde zijn beleid van detentie
met de Sovjet-Unie en China te zullen
voortzetten en zei voorts dat Washington
nauw zou samenwerken met West-Euro-
pa en Japan ter verbetering van hun
bondgenootschappen op een tijdstip van
politieke en economische veranderingen.
De nieuwe begroting zal een aanzien
lijke toename tonen van de uitgaven
voor defensie in het financiële jaar 1975.
Op binnenlands gebied beloofde de
president nieuwe stappen ter bestrijding
Mik
:erk
■en-
Fr.)
zol-
Hij
;tën
ne
vel
en
een
'ge-
jke
len-
ben
’er-
jid-
nier
ters
de
uit-
iten
inse
DEN HAAG. De PvdA-fractie
overweegt of het parlement een onder
zoek moet laten instellen naar de gedra
gingen van de oliemaatschappijen tijdens
de oliecrisis. Daarvoor zal men in over
leg treden met de Labour-fractie in het
Britse Lagerhuis en de SPD-fractie in de
Duitse Bondsdag, die zich eveneens met
dit vraagstuk bezighouden.
Aan de PvdA-fractieleden Kombrink
en Ter Beek, die op dit moment een reis
door de Verenigde Staten maken, is
opgedragen informatie mee te brengen
over de opdracht, de werkwijze en de
voorlopige resultaten van de Ameri
kaanse Senaatscommissie Jackson, die
juist een eerste onderzoek naar de rol
van de oliemaatschappijen in de huidige
energiecrisis heeft afgesloten.
De PvdA heeft gisteren in schriftelijke
vragen aan minister Lubbers van Econo
mische Zaken aangedrongen op spoedige
openbaarmaking van de huidige aardgas-
exportcontracten. De fractie wil in de
verhoging van de exportprijs compensa
tie zoeken voor de sterk gestegen in
voerprijs van ruwe olie. Ook wil de
fractie dat het aandeel van de gemeen
schap in de aardgasbaten vergroot
wordt, zodat er minder geld tot nu
toe 15 procent naar de grote maat
schappijen stroomt.
De bewoners van Centraal-Bolivia,
voornamelijk kleine boeren, blokkeerden
toen uit protest tegen hun benarde situ
atie de wegen naar de stad Cochabamba.
Dinsdag ging een legerofficier, kolonel
Juan Perez Tapia, naar het dorpje Pu-
nata om met de opstandelingen, die daar
hun hoofdkwartier hadden gevestigd, te
praten. Hij werd echter als gijzelaar
gevangen genomen.
y”f!’14 Mnkv m usppvi i „fwo fforu t.« .»hj
oM» ÜcfólC of Al member-.
wegversperringen hadden opgeworpen.
De boeren in dit gebied waren in verzet
gekomen tegen de economische maatre-
Deze
de
Hij zei gisteravond tevens in zijn bood
schap „State of the Union” opdracht
gegeven te hebben tot een studie op
kabinetsniveau die moet vaststellen hoe
het recht op bescherming van het parti
culiere leven van het Amerikaanse volk
kan worden beschermd in deze tijd van
afluisteren, zonder inbreuk te doen op
het wettige recht op informatie dat de
regering heeft.
Deze opmerkingen waren de enige die
met de Watergate-zaak in verband ston
den in de 25.000 woorden tellende bood
schap, die gepubliceerd werd voordat hij
naar het Congres ging om een afzonder
lijke toespraak te houden.
President Nixon die vorig jaar het
Congres vroeg om de vorming van een
niet-partijdige commissie voor herzie
ning van de verkiezingscampagnes, klaag
de dat acht maanden zijn voorbijgegaan
en dat de vorming van de commissie
zelfs nog niet in het verschiet lag. Daar
om had hij nu besloten een aantal
voorstellen op dit gebied ter bestude
ring in te dienen.
„Verscheidene jaren was het duidelijk
dat er wijzigingen nodig waren in de
manier waarop wij publieke functiona
rissen kiezen”, zo verklaarde hij. Zonder
het woord Watergate te noemen voegde
hij hieraan toe dat de intensieve open
bare belangstelling die gevestigd was op
misbruiken bij de campagne van 1972 nu
voldoende steun heeft teweeggebracht
om gelegenheid te bieden voor een wer
kelijke doorbraak.
(Van onze correspondent)
MAASTRICHT-EINDHOVEN. De
gezamenlijke redactiecommissies van de
Audetbladen hebben gisteravond na een
vergadering in Eindhoven een verklaring
uitgegeven, waarin zij zeggen elke vorm
van samenwerking tussen Audet en het
Telegraafconcern af te wijzen. Zij ver
wachten van de raad van commissaris
sen en van de directie van Audet op
zeer korte termijn een verklaring, „waar
in deze vorm van samenwerking met het
Telegraafconcern wordt afgewezen”. Zij
hebben zo stellen zij afle redenen
om aan te nemen dat de hoofdredacties
van de Audetbladen het ingenomen
standpunt van de redactiecommissies
zullen onderschrijven.
Aan deze verklaring was eerder op de
dag een communiqué van de redactie
commissie van De Limburger voorafge
gaan, geformuleerd na een bespreking
met de heren G. Knepfle en F. Hulskorte,
hoofdredacteuren van dit blad. Daarin
werd een samenwerking tussen Audet
en het Telegraafconcern in principe niet
afgewezen, maar werden wel voorwaar
den gesteld.
In het te Eindhoven uitgegeven commu
niqué stellen de gezamenlijke redactie
commissies van Audet, het volstrekt on
geloofwaardig te vinden „dat Audet met
de Telegraaf zou gaan samenwerkën,
enkele jaren nadat een dergelijke toena
dering binnen Audet van hoog tot laag
in grote solidariteit is afgewezen. In dit
verband”, zegt het communiqué, „wijzen
de redactiecommissies tevens op de hou
ding die Audetdirectie, de directies van
de werkmaatschappijen van Audet en de
respectievelijke hoofdredacties en redac
ties hebben aangenomen ten tijde van de
overname van het Limburgs Dagblad
door de Telegraaf”.
Over het lot van kolonel Tapia is niets
bekend. In radioberichten wordt gezegd
dat militairen hem bevrijd zouden heb
ben.
Dat stelt overigens minder voor dan in
werkelijkheid het geval is. Allende vond
destijds 85 escudo’s voor een dollar ge
noeg. de junta geeft er driemaal zo veel
voor. Dat betekent dat Chili er in feite
op achteruit gaat.
Nixon verklaarde een begroting
hebben voorgesteld voor uitgaven ten
bedrage van 304,4 miljard dollar in het
fiscale jaar dat op 1 juli begint, een
toeneming van bijna 10 percent ten
opzichte van het huidige jaar. Dat zou
een deficit van 9,4 miljard dollar ople
veren.
De president vroeg een snelle beslis
sing van de Senaat inzake zijn handels-
wet die de regering machtigt tot onder-
handelingen over verlaging of afschaf
fing van rechten. Voorts vroeg hij de
Senaat de bepaling te laten vallen die de
Sovjet-Unie handelsconcessies ontzegt
tenzij Moskou de belemmeringen voor
joodse emigratie wegneemt. Dergelijke
belemmeringen maken samenwerking
met de Russen in het Midden-Oosten en
elders moeilijker, zei hij.
gelen van de regering=Banzer.
heeft de prijzen vrij gelaten om
JERUZALEM (AFP) Israel is niet
van plan het grondgebied in de Golan-
vlakte, dat tijdens de oorlog van Jom
Kippoer is bezet, te behouden, zo beeft
premier Golda Meir gisteravond ver
klaard.
Zij herhaalde dat Israel niet met Syrië
over troepenscheiding wil onderhandelen
zolang Damascus geen lijst van Israëli
sche krijgsgevangenen heeft uitgegeven.
Ten aanzien van de uitlatingen van de
Egyptische minister van Buitenlandse
Zaken, Ismail Fahmi, over eventuele
deelneming van Frankrijk' en Engeland
aan de conferentie in Genève, zei me
vrouw Meir dat Israel dat niet zal
aanvaarden. Slechts de twee supermo
gendheden en de betrokken landen van
het Midden-Oosten kunnen daar onder
handelen, zei zij. Israel zal ook slechts
met „staten” onderhandelen en verzet
zich tegen deelneming van Palestijnse
organisaties.
Tenslotte zei premier Meir niets te
weten van een Sovjetrussisch plan tot
herstel van de diplomatieke betrekkin
gen met Israel.
Onmiddellijk nadat dit bekend was
geworden werden militairen en vliegtui
gen tegen de opstandelingen ingezet. Zij
verdreven hen van de wegen naar Co
chabamba. maar de boeren zouden in
middels al weer andere verbindingen
hebben bezet, terwijl de opstand zich
schijnt uit te breiden.
DUBLIN (UPI) Groepen gewapende
mannen hebben gisteren in de Ierse
hoofdstad Dublin een vijftiental auto
bussen. vrachtwagens en personenauto’s
gekaapt en ze op het spitsuur ’met
bommen’ neergezet op bruggen in stra
ten in het centrum.
Ierse mijnopruimingsdeskundigen blie
zen een auto op omdat ze meenden dat
er een bom in lag. In de andere veertien
wagens bleken geen bommen te zijn
gelegd.
De gewapende mannen zeiden tegen
de eigenaars van de auto’s die ze kaap
ten, dat ze tot het Ierse Republikeinse
Leger behoorden en wraak namen voor
de gezusters Price.
Dolours en Marion Price zitten in
Londen in de gevangenis in verband met
de reeks bomaanslagen die in de Britse
hoofdstad gepleegd zijn. De IRA wil dat
de gezusters en andere in Engeland
vastzittende IRA-leden, hun straffen
uitzitten in Noordierse gevangenissen.
Dank zij de hoge prijzen voor ko-
perertS', Chili’s belangrijkste exportpro-
dukt, op de internationale markten ne
men de inkomsten uit de kopermijnen
belangrijk toe, mede ook als gevolg van
de sterk toegenomen arbeidsproduktivi-
teit. Stakingen zijn verboden en de mili
tairen, die het gezag in de mijnen uitoe
fenen, houden mijnwerkers onder
strenge controle.
De regering-Banzer heeft de staat van
beleg afgekondigd en in hef hele land
een uitgaansverbod ingesteld om de op
stand de kop in te drukken. De maatre
gelen houden voorts verband met een
beweerd komplot, waarbij een voormalig
legerbevelhebber, generaal Eladio San
chez, betrokken zou zijn. Dinsdagochtend
zou een staatsgreep hebben moeten
plaatsvinden. De generaal is van zijn
functie ontheven en voortvluchtig. Hij
was begin deze maand benoemd tot
ambassadeur in Ecuador, maar is daar
nooit aangekomen.
President Banzer verklaarde maandag
dat het verzet past in een „internatio
naal komplot” om van Bolivia een „cen
trum van revolutionaire activiteit” in
Zuid-Amerika te maken.
(rt Al 4 NalWHlA
