muzikale sprookjes
Ouderwets vermaak
bij Henk Elsink
VVD wil kunst
voor ons land
Picasso-affaire
behouden
bijna opgelost
Jasperina-show
naar Montreux
Belangrijke nieuwe uitgaven
op voorjaarsboekenmarkt
Reserveer nu uw
Zwitserse groep
verbeeldt droom
VrijUit
Vrij Uit
de grootste organisatie die
de automobilist op vakantie
individuele vrijheid biedt en
verblijfszekerheid
„De Appel” vertelt twee
Oostenrijk
vakantierijk
jsch uitgaa/J
Boek
„Keetje Tippel”
wordt verfilmd
Jocgoslovië
hotel per pers. p. week
vol pension
april/mei
In Haarlem staan de
jnooiste keukens bij elkaar!
Oostenrijk
vakantierijk
Oostenrijk
vakantierijk
pension in v
^XTanaff85,.°'
f77;
f101,
f144
outovokantiereis
MET NEDERLANDS BLAZERS ENSEMBLE
MORGENAVOND IN
TONEELSCHUUR
OPTREDEN IN STADSSCHOUWBURG
ANNIE ROMEIN-VERSCHOOR ANALYSEERT GENERATIE-CONFLICT
J
11
WOENSDAG
1 3
FEBRUARI
1974
lenst,
N
Kafka
Zwarte September
Neruda
juni
hoog
seizoen...
TECHNISCHE UNIE - STOKVIS COMBINATIE
riendsc/,,
M1
ADVERTENTIE
de
>ten
(Van onze kunstredactie)
oor
um
Je moet je
van
s ver-
CEES STRAUS
ADVERTENTIE
J. HEIJER
ANNIE ROMEIN-VERSCHOOR
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
’o,
ADVERTENTIE
als
als
Dat leek me trouwens het voornaam
ste euvel van „De nachtegaal”: slordig
heid, of zachter gezegd: onvoldoende tijd
van voorbereiding, waardoor de meeste
spelers nog niet precies elk gebaar en
elke beweging hadden gevonden. Zoiets
Oostenrijks Toeristenverkeers-Bureau,
Si ngel 464, Amsterdam. Tel. 020 - 255933.
Voorts mag nog worden vermeld een
nieuwe, maar nu complete en waarlijk
monumentale uitgave van de „sprookjes”
van de gebroeders Grimm. Het wordt
een boek van 500 pagina’s en zal er zijn
bij het begin van de Boekenweek, aldus
belooft ons de uitgeverij Lemniscaat.
Van „De Nederlandsche Boekhandel”
in het Belgische Kapellen kan men nog
een biografie verwachten van Jan Tin-
De actualiteit speelt een belangrijke
rol in „Zwarte september” een documen
taire die bij H. Meulenhoff in Baarn
gaat verschijnen en rond „De Goalag
Cultuur,
Werk
is jammer dat Elsink dat in zijn opvat
tingen over cabaret-maken (dat hier be
ter entertainen kan worden genoemd)
niet door heeft. Het maakt ’t dubbel ver
velend. Elsink is inderdaad, zoals hij het
een keer noemt, uit de tijd dat de lucht
nog schoon was en de sex vies.
CRM
van
-voorwerpen
'ket
>k..
rap
Haarlem, Tulpenkade 1, tel. (023) 3193 45
Niet helemaal nieuw voor Propria Cu-
res-lezers zal „De scherven van de slij
ter” van ex-PC-redacteur Guus Luijters
zijn, want deze uitgave van Tango „is
een selectie uit vijf jaar schrijven”. Bij
de Leidse uitgever komt verder een
bundel verhalen uit door de Haarlemse
schrijver Frank Herzen („De tuin van de
tijd”).
GRASSE. (AFP) De rechtbank van
Grasse aan de Cöte d’Azur die zich
gisteren zou uitspreken over erkenning
van het vaderschap van Pablo Picasso
over zijn buitenechtelijke kinderen Pa-
ioma en Claude Picasso-Ruiz, heeft haar
vonnis uitgesteld tot 12 maart, omdat
een minnelijke schikking op komst lijkt.
Amsterdam opvallend: „Gekonkel om de
kabel”, van de Haarlemse Amsterdam
mer Jan Tromp over „commerciële
machtsvorming in een nieuw medium”,
dat wil zeggen, de kabeltelevisie. Voorts
„Journalistiek ondersteboven” van Kees
Brandts en „Kranten” van prof. M.
Rooij, twee nieuwe delen uit de Nieuws-
poortreeks.
DEN HAAG. Toneelgroep De Appel
en het Nederlands Blazers Ensemble
hebben hun succes van het vorig jaar,
„De geschiedenis van de soldaat” weer
op het repertoire genomen. Aan dit
werk van componist Igor Strawinsky en
schrijver F. C. Ramur (vertaald door
Martinus Nijhoff) heeft men nu een
sprookje van eigen hand toegevoegd, „De
nachtegaal”, naar dat van H. C. Ander
sen, „De keizer en de nachtegaal”. De
muziek is van Theo Loevendie en Inez
van Dullemen bewerkte de tekst.
fraai, maar ik kreeg het gevoel dat er
nogal wat decorversiersels in de weg
stonden.
bergen, terwijl de eveneens Belgische
uitgeverij Manteau actueel raak prikte
met een vertaling van Leonard Mosley’s
„De petroleumoorlog in het Midden-Oos-
ten”.
Het blijft bij een greep uit de volle
uitgeverskasten, die dit jaar wat minder
lijken uit te puilen. Maar voor de wer
kelijke boekenwurmen blijkt er vol
doende en voor „elck wat wils” te zijn.
Belanrijke
Nieuw bij Contact het „Martel-rap-
port” van Amnesty International (onder
de titel „De pijnbank”) evenals „Mozam
bique” van Sietse Bosgra en anderen, dat
gaat verschijnen bij uitgeverij Agathon.
Dit is één voorbeeld uit de vele
mogelijkheden die u vindt in de
Vrij Uit Autovakantiereizen gids.
Verkrijgbaar bij A.N.W.B. kantoren,
assurantietussenpersonen die met
Nationale-Nederlanden samen
werken, de Rabobanken en alle
grote Shell-stations
Voor Elsink is de ouderwetse aanpak
geen schande. Hij kent de kneepjes van
het vak, weet hoe hij een moeilijke zaal
moet bespelen. En moeilijk was de vol
geladen Stadsschouwburg gisteren, die
maar heel langzaam warm liep voor de
gebbetjes van de Amsterdamse humorist.
Tot het Elsink diep in de tweede helft
lukte om het publiek te pakken, daarbij
een steeds rijker gebruik maken van
zijn voorraad theaterfoefjes.
De evolutie die het aanzicht van het
cabaret de laatste jaren in snel tempo
heeft veranderd, openbaart zich bij El
sink vooral waar het zijn taalgebruik
betreft. Elsink moet het van ouderwetse
dubbelzinnigheden en soms van een rond
uit vervelend woordgebruik hebben.
Cliché’s lopen uitgebreid rond te kijken.
Het is taalarmoede troef.
Beide werken zeggen iets over het
puur-natuurlijke in de mens. Dat krijgt
een symbool bij „De geschiedenis van de
soldaat” in de viool, die de soldaat aan
de duivel verkoopt. In „De nachtegaal”
is het ’t vogeltje zelf, dat de gecultiveer
de keizer laat horen en zien hoe waar
achtig en sterk het natuurlijke leven is.
De moraal van „De nachtgaal” ligt nogal
voor de hand, maar die van „De soldaat”
is aanzienlijk interessanter, omdat deze
geschiedenis wil aantonen dat het puur
natuurlijke van de mens niet alles kan
omvatten, maar de keuze beperkt. Het
thema van beide stukken is niet voor
niets bij De Appel terechtgekomen, die
de antroposofie nogal aan zijn hart
gebakken heeft.
Erik Vos, die beide stukken regisseer
de, heeft gekozen voor de vorm van een
troepje reizende clowns. Allemaal dom
me augusten met rood haar en lange
puntschoenen, die in een „armoedig” de
cor van ladders en smerige zeilen het
verhaal vertellen. Vos heeft zich geïn
spireerd op het reizend gezelschapje van
Strawinsky uit de jaren ’20. Het gebruik
van clowns geeft de mogelijkheid het
verhaal op een vervreemdende manier te
vertellen; iets dergelijks gebeurt ook in
de muziek van Strawinsky, die soms de
tekst begeleidt, soms zelfstandig functio
neert. Op die manier wordt een perfecte
stijleenheid bereikt tussen muziek en
toneelvorm. En de spelers hebben in hun
bewegingen en mimiek een hoge mate
Van precisie en gevoel voor timing be
reikt.
Dat peil kregen ze lange na niet in
„De nachtegaal”, waarin we dezelfde
clowns terugzien in fraaie gewaden en
met gouden maskers op: het Chinese
hof. Het decor is versierd met banen
gekleurd doorzichtig materiaal. De mu
ziek van Loevendie vormt eerder achter
grondmuziek dan een zelfstandig deel,
zoals dat bij Strawinsky het geval is.
Behalve natuurlijk als de nachtegaal
moet klinken. Tegelijkertijd wordt de
muziek uitgebeeld door danseres Kathy
Gosschalk als de nachtegaal. Ze doet dat
Elsink blijft wat de naar het frivole
neigende mopjes betreft natuurlijk aan
de veilige kant van de grens. En omdat
iedereen onderhand weet waar die grens
ligt, hoeft er weinig te worden gesugge
reerd. Vroeger, toen die grens nog wat
onbekender was, leek het suggereren
misschien leuk. Het ging immers om het
element van verrassing. Hoe ver durft
die en die cabaretier te gaan, was steeds
de vraag. Maar die tijd is voorbij en het
Archipel” van de Russiche schrijver
Solzjenitsin, waarover de laatste tijd
veel t'e doen is. Dit laatste boek ver
schijnt in de zomer bij De Boekenrij in
Baarn.
Uitgeverij Querido in Amsterdam
heeft het getij van de tv-serie’s mee en
laat „Merijntje Gijzen” in een „tv-uitga-
ve” verschijnen. Ook „Frank van Wezel”
komt in herdruk, omdat de KRO er een
serie van gaat maken. Nieuw op Singel
262 zijn o.m. Verhalen, gedichten en
essay’s van Andreas Burnier, een nieuwe
roman van Abel Herzberg „De memoires
van koning Herodes” en, uiteraard in het
Kafka-jaar, „Dagboeken” van het Praag
se fenomeen. Interessant belooft ook te
worden een studie van K. Schippers
over het Dadaïsme in Nederland: Hol
land Dada.
Na het gesprek tussen James Baldwin
en Margaret Mead heeft Bruna (Utrecht)
een nieuwe dialoog op stapel staan, tus
sen Baldwin en de negerdichteres Nikki
Giovanni. Verder bij deze uitgever veel
detectives, onder meer „Hoogst merk
waardig” oftewel „alles over Havank”.
Nieuw in het litterair-historische
fonds van Tjeenk-Willink worden de
verzamelde brieven van Hooft, nieuw in
Bert Bakkers sprookjeslitteratuur: twee
delen William Morris, „De bron aan het
einde van de wereld”.
HAARLEM. Wie in de gelegenheid
is om de meeste cabaretiers in ons land
te volgen, merkt bij Henk Elsink hoe
snel het cabaret de laatste jaren is
geëvolueerd. Want Elsink grijpt terug op
stijlmiddelen die nauwelijks meer lijken
te worden gehanteerd. Of het moet op
de televisie zijn, waar het witzen vertel
len nog wel eens het onderdeel van de
show van een of ander komisch duo wil
zijn. Ook het typetjes neerzetten
Elsink schijnt niet anders te kunnen
is zo langzamerhand uit het gebruik
geraakt.
Tenslotte De Bezige Bij met opvallend
veel van eigen bodem, zoals gedichten
van Jan Arends, Arie Gelderblom en
Cees Buddingh, „Slauerhoff” belicht
door F. C. Terborgh en het Amsterdam-
boek (anno 1900) van Han de Vries en
A. Van de Waal, dat twaalf jaar na de
verschijning werd herzien. Voorts het
dagboek van Theodorakis voor de lief
hebbers van de Griekse componist en
liederenschrij ver.
In een boek dat gemaakt is naar een
succesproduktie is The Family, waarmee
Lode wijk de Boer het bewijs wil leveren
dat een uniek stuk theater en een uit
zonderlijke film ook een goed leesboek
kunnen opleveren. Ischa Meyers inside
story in HP-Magazine, „De familie van
The Family”, is er ook in opgenomen.
Het boek verschijnt ook bij De Bezige
Bij.
Dezelfde uitgeverij belooft ons een
bundeltje (oudere) verhalen van Adriaan
Morriën, Waarom ik geen Dante-specia-
list ben geworden. Maar wij zouden wel
eens willen weten waar nu toch Mor-
riëns boek Laster blijft, dat al een jaar
geleden is aangekondigd.
Andere titels bij De Bij: De Vlaamse
Reus, een bundel fantastische verhalen
van Hugo Raes, „Een hachelijk Bestaan”,
een roman van Mischa de Vreede en
„De geboorte van een Geest” een nieuw
boek van Sybren Polet over zijn in
de loop der jaren bekend geworden Lo-
kien-figuur.
geopend: maandag t/m vrijdag van 8.00-12.30 en 13.00-17.00 uur,
dinsdag- en donderdagavond van 18.30-21.00 uur.
Met bijzondere belangstelling wordt
nu al uitgekeken naar „Ja vader, nee
vader”, Annie Romein-Verschoors analy
se van het generatieconflict, dat binnen
kort bij de Arbeiderspers zal verschij
nen. Verder bij AP: „Een kooi vol
liederen”, vertaalde gedichten van de
Chileense Nobelprijswinnaar Pablo Ne
ruda, „De Vivisector” van Patrick White
(Nobelprijswinnaar ’73, uit Australië) en,
na het succes van Jacob Olie’s Amster
damse fotoboek (Van Gennep) een keuze
uit Breitners foto-albums. Louis Paul
Boon lijkt bij dezelfde uitgever van zijn
erotische voorliefde af te stappen en
heeft zijn nieuwe boek gewijd aan de
komst van een kleinkind.
Bij de Wetenschappelijke Uitgeverij in
HILVERSUM. (ANP) Voor het
Concours om de gouden roos van Mon
treux, dat van 28 april tot en met 4 mei
voor de 14e maal wordt gehouden, zal
„Jasperina’s grote ego-trip”, een in sa
menwerking met Lurelei tot stand geko
men KRO-produktie. door de NOS wor
den ingezonden.
y 17
Het betreft hier een programma met
hoogtepunten uit de theatershow van
Jasperina de Jong, geschreven door
Guus Vleugel, naar ideeën van hemzelf
en Eric Herfst, die ook de regie had. De
muziek is van Joop Stokkermans.
Buiten mededinging wordt ingezonden
„Zoals het was in de dagen van Noach”,
een op 10 januari uitgezonden program
ma van de Evangelische Omroep, die het
„een muzikale schets over de tijd, waar
in wij leven” noemt.
Staand Peter der Linden
keizer en beneden Robert Prager
hoveling in „De Nachtegaal”.
valt dés te meer op bij het gebruik van
maskers. Alleen Peter van der Linden in
de rol van de keizer had niets meer aan
toeval of improvisatie overgelaten. Hij
bezit een ongelofelijke muzikaliteit en
kan het fijnste handgebaar zo’n kracht
bijzetten, dat het onmiddellijk overkomt
op het publiek. Robert Prager kan dat
ook, maar hij liet het in „De nachtegaal”
nog niet zien. Niek Pancras en Rein
Edzard zijn naar mijn gevoel niet de
meest aangewezen acteurs voor mime-
en maskerspel, maar waren in „De ge
schiedenis van de soldaat” voortreffelijk
bezig. Ze kwamen echter om, in een
ongeorganiseerd rommeltje in „De nach
tegaal”. Maar gaandeweg zal de uitvoe
ring ongetwijfeld beter worden en dan
zal er een kleurig, onderhoudend spekta
kel ontstaan voor jong en oud. Het
Blazers Ensemble leverde onder leiding
van Ed Spanjaard prachtig werk, voor
zover uw toneelrecensent dat kan beoor
delen.
Oostenrijks Toeristenverkeers-Bureau,
Singel 464. Amsterdam. Tel. 020 - 255933.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG. De VVD’er Vonhoff
wil de regering de bevoegdheid geven
om in noodgevallen kunstaankopen te
doen om al te grote verliezen voor het
Nederlands kunstbezit te voorkomen. Hij
diende daartoe tijdens de begrotingsbe
handeling van
Maatschappelijk
De groep is in 1967 opgericht: spelers
liepen stage bij Grotowski en werkten
met Bob Wilson, twee uiteenlopende to-
neelvernieuwers. „Imagerie” is het eerste
deel van éen trilogie naar aanleiding
van Hamlet van Shakespeare. Het werk
is opgedragen aan een aantal Zwitserse
gevangenissen en psychiatrische inrich
tingen in Zwitserland. De groep haalde
overal en nergens inspiratie vandaan. In
een fraai uitgevoerd, surrealistisch ge
schriftje brengt de groep dank aan o.a.
Marlene Dietrich en Marilyn Monroe, de
beeldende kunstenaars Bosch, Escher en
Delvaux en Steinberg, aan Jung en Ein
stein, maar ook aan het bejaardentehuis
van Lausanne en het Leger des Heils.
Teveel om op te noemen. Het stuk is
vorige week in première gegaan in Mic-
kery Amsterdam.
Twee dichters, die zo pas hebben ge
debuteerd in het nieuwe tijdschrift Ge
dicht, komen nu met bundels: Leyn
Leynse met Antwerpen, en Tymen
Trolski met Liederen
wanhoop en waanzin.
AMSTERDAM. De makers van
„Turks Fruit” en „Wat zien ik” Rob
Houwer en Paul Verhoeven hebben
een nieuwe film op stapel staan met de
naam „Keetje Tippel” naar het gelijkna
mige boek van Neel Daff. Een van de
hoofdrolspelers is Rutger Hauer. De op
namen beginnen in juni. Verdere ont
hullingen willen de filmmakers nog niet
doen.
'J
en
van Weemoed,
Al jaren lang proberen Paloma en
Claude Picasso-Ruiz als wettige kinde
ren van de schilder en dus zijn mede-
erfgenamen erkend te worden. Eerst
procedeerden ze tegen hun vader, na
zijn dood tegen zijn wettige erfgenamen.
Paloma en Claude Picasso-Ruiz zijn
25 en 27 jaar oud en geboren uit Picas
so’s vriendschap met Frangoise Gillot,
thans de vrouw van de Amerikaanse
medicus Jonas Salk, van het Salk-vaccin
tegen kinderverlamming. Zij verloren
processen die zij in 1970 en 1971 afzon
derlijk hadden aangespannen.
HAARLEM. In de Toneelschuur
wordt donderdag een voorstelling gege
ven van „Imagerie, droom van Hamlet”
van de Zwitserse groep Theatre Onze uit
Lausanne. Men brengt een soort toneel,
dat we zelden of nooit in Haarlem te
zien krijgen. Zoals de titel belooft beeldt
de groep een droom uit in zeer langzame
bewegingen, onduidelijke klanken en al
lerlei andere geluiden. Dat allemaal in
een ruimte die schemerdonker blijft,
verlicht door brandende kaarsen en de-
votielichtjes. Zoals vele dromen is het
moeilijk elk beeld dat de spelers oproe
pen ie verklaren. Je moet je eraan
overgeven.
Oostenrijks Toeristenverkeers-Bureau,
Singel 464, Amsterdam. Tél. 020-255933.
Recreatie en
dinsdag een
amendement in dat het ministerie van
mogelijk maakt spoedaankopen
uitzonderlijke kunstwerken en
rcrpcn te doen, die dreigen voor
Nederland verloren te gaan. De liberaal
wees op de zorgwekkende prijsstijging
van deze kunstvoorwerpen en andere
objecten, waardoor de opbouw van col
lecties gevaar loopt.
Zijn collega Van Dijk diende een
amendement in om de post monumen
tenzorg met 2,3 miljoen gulden te verho
gen. Van Dijk beoogt daarmee de om
vang van de werkzaamheden op het
gebied van de monumentenzorg te hand
haven, zonder dat verdere vooruitschui-
ving van verplichtingen behoeft plaats
te vinden. Op het ogenblik bestaat er
een enorme achterstand in de behande
ling van restauratie-aanvragen. die bijna
niet meer is in te halen.
Een aantal „schrijversportretten”
(Claus, Couperus, Elsschot, Hermans,
Mulisch, Wolkers) die de laatste jaren
zijn verschenen in de Haagse Post, gaan
nu gebundeld verschijnen bij Elsevier.
Ook in dit fonds weer een nieuw deel
nagelaten werk (het laatste?) van God
fried Bomans, Een mooie Tijd, een ver
zameling jeugdherinneringen.
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM Er stroomt
veel water door de zee en de woes
tijn ligt vol met zand twee waar
heden als koeien, net zoals de vol
gende opmerking: Zolang er uit
gevers zullen zijn, zullen er boeken
verschijnen. Die uitgevers mogen
dan in een periode van gillende in
flatie bezorgd praten over papier-
prijzen en stijgende kosten, het
werk waarmee ze bezig zijn zal on
verdroten doorgaan. Er zullen boe
ken verschijnen, romans, gedichten
bundels, detectives, reisgidsen,
kinderverhalen, kookboeken, knut-
selpockets enzovoort.
Plannen maken is een belangrijk on
derdeel van de uitgeverij. Dat heeft men
de afgelopen week kunnen constateren
op de boekenmarkt „Vers voor de pers”,
waar die plannen in al dan niet verge
vorderd stadium aan het krantenvolk
werden getoond. Een halfjaarlijkse bij
eenkomst, die ook ditmaal was georgani
seerd in het Amsterdamse Krasnapolski.
Duidelijk werd hier wel dat voor vele
uitgevers de Boekenweek in feite te
vroeg komt. Met name belangrijke litte
raire uitgaven komen pas in de loop van
het jaar.
:om
ES
K5s
1
