Dreigement af te treden als eigen partij hem niet volledig steunt
Actie tot medische
Angola
hulp aan
over bijstand en
minimumloon
Naar dialoog met Latijns-Amerika
Britse kolenraad
voor aanzienlijke
loonsverhogingen
Portugees kamp
Klein wil volledig
hand houden aan
Geen hoorzittingen
over Watergate
Voor 1 juli debat
collegegeldwet
PAIGC verovert
S(
Britse actrice
kandidaat
voor
T rotskisten
achtergrond
\<g
ZO/
GUINEESE BABY’S NAAR NEDERLAND
Optreden tegen illegale
Mohammedaanse
slagerijen
TWEE CONFERENTIES
TEGEN VERVUILING
BESLUIT SENAATSCOMMISSIE:
VAN ZEEëN
^238^
I 1
3
WOENSDAG
20
FEBRUARI
1974
w.
rt,
de
if-
op
an
an
jft
se
de
-Ai
-
t
„Multinationals”
(Van een speciale medewerker)
MONTEVIDEO Henry Kissinger, de minister van Buitenlandse
Zaken van de Verenigde Staten, zal morgen en vrijdag in Mexico een
onderhoud hebben met zijn collega’s van de Zuidamerikaanse landen.
Deze gebeurtenis is nogal opzienbarend, omdat men hem tot voor kort
een bijna pijnlijke onverschilligheid verweet ten opzichte van zijn
zuidelijke buren. Zijn gesprekspartners hebben inmiddels op een
zitting in Bogota een programma van acht punten opgesteld, die
stuk voor stuk zo’n gecompliceerd karakter hebben, dat een discussie
hierover geen 48 uur maar 48 weken in beslag zou nemen.
Impasse
JERUZALEM (UPI) Het Is
raëlische kabinet heeft vanochtend
een buitengewone vergadering ge
houden, heeft de Israëlische radio
meegedeeld. Daarop is een defensie-
vraagstuk behandeld, waarover
geen bijzonderheden zijn bekendge
maakt. Wel is bekend dat de mi
nister van Defensie, Mosje Dajan,
en generaal Sjafir, hoofd van de
strijdkrachten, het woord hebben
gevoerd.
Steun
1
i
i
Dajan eist
verkiezingen
nieuwe
steun
vergaderen
ge-
7
iap
de
;de
>en
de
Het ene kind, dertien maanden oud,
is dusdanig door bomscherven ge
troffen dat het een groot gat in de
schedel heeft. In Guinee-Bissau zal
het gedoemd zijn te sterven. Daar
om heeft het Medisch Komitee An
gola het op zich genomen moeder
Al tientallen jaren wordt door La
tijns Amerika „samenwerking, gericht
op de ontwikkeling” verlangd met de
motivering dat sociale rechtvaardig
heid ook op internationaal gebied te
realiseren is. De Venezolaanse minis
ter van Buitenlandse Zaken Calvani
zei hierover onlangs in een vraagge
sprek: „Zoals iemand met veel bezit
tingen meer belasting moet betalen
dan iemand met weinig eigendom, zo
moet ook de rijke staat de zwakkere
steunen.”
wijziging van het „Interamerikaanse
verdrag over wederzijdse hulp” van
het in 1947 gesloten verdedigingspact
van Rio de Janeiro.
te
ia-
tde
de
is
PARIJS-ROME (Reuter en AFP).— In
Parijs en Rome zijn gisteren conferen
ties begonnen over het bestrijden van de
vervuiling van de zeeën.
er-
dse
net
jke
tot
lun
;tig
en
ae-
;en
li-
ek
de
an
it-
et
on
se
or
o-
te
k-
>en
>e-
te
ir-
ag,
;en
iet
et,
de
je-
s-
te
ie
s-
e-
?n
en
fl
ag
en
len
)n-
er-
)n-
ge-
ten
oo
in
n-
ijf
e-
ie-
nd
n-
li-
en
en
ise
in
ia
de
tal
de
tal
:a-
de
10-
ius
me
ote
len
•ei-
ille
le-
ige
ert
m-
13-
W.
>r-
Ise
x
he
.in,
>r-
Jg-
ns,
?en
je-
ar-
ns,
n.
‘X-
m-
ic-
va,
1-
in
is
■de
in
Britse communistische partij een contra
revolutionaire beweging is die zich heeft
verkocht aan de kapitalisten. Gisteren
trachtte Vanessa, revolutionair gekleed
en een commando-achtige wollen bivak
muts op het hoofd (zie foto), de arbei
ders van een fabriek toe te spreken en
deze ertoe te brengen de hele zaak over
te nemen.
en kind naar Nederland te laten
komen, waar medische hulp wel
mogelijk zal zijn.
De radio zei dat minister Dajan nieu
we verkiezingen zou hebben gevraagd en
met aftreden heeft gedreigd wanneer hij
niet ten volle wordt gesteund door zijn
eigen partij. Eerder had hij geëist dat de
rechtse „Likoed” deel zou uitmaken van
een regering van nationale eenheid,
maar die eis heeft hij volgens de radio
nu laten vallen omdat zij „momenteel
niet is te verwezenlijken”.
Mej. H. van Leeuwen van d - ARP had
op een dergelijke principiële discussie
aangedrongen, omdat zij vreest dat blij
vende koppeling een remmende werking
zal hebben op de aanpassing van het
minimumloon.
LONDEN (AFP en DPA).— De direc
tie van de Britse kolenraad heeft zich
gisteren uitgesproken voor een „aanzien
lijke verhoging” van de lonen van de
ruim 260.000 Britse mijnwerkers die
sinds 10 februari in staking zijn.
Deze toezegging werd gedaan tijdens
de tweede dag van de hoorzitting van de
loonraad, die een onderzoek instelt naar
de mogelijkheid de mijnwerkers op de
nationale loonschaal een hogere plaats
ie geven.
Bij de discussie over de politieke
situatie in de wereld zal Kissinger
wellicht dezelfde tactiek toepassen als
jegens Moskou en Peking. In het
middelpunt staat hier de hernieuwde
toenadering tot Cuba. Naast de Sov-
jet-Unie heeft ook Mexico zich als
bemiddelaar aangeboden. Castro’s eis
blijft echter, dat hij pas met de VS
wil onderhandelen als de blokkade is
opgeheven.
De vraag is of Kissinger in een van
de gespreksthema’s een spectaculair
compromis kan sluiten- In elk geval
is het waarschijnlijk dat ook tegeno
ver de Zuidamerikanen het hoofddoel
van zijn buitenlandse tactiek zal
worden bereikt: de confrontatie ver
vangen door de „vrije dialoog tussen
landen met gelijke rechten”.
De Noordamerikaanse minister kan
in 48 uur de door de jaren heen
gegroeide tegenstellingen niet uit de
weg ruimen, maar hij is in staat een
betere atmosfeer te scheppen voor de
tot nu toe vaak zo geprikkelde dis
cussies tussen Noord en Zuid.
De bekende Britse actrice Vanessa Red
grave doet actief mee aan de verkie
zingsstrijd. Haar organisatie is de „Revo
lutionaire Arbeiders Partij”, die gaat
trachten bij de komende algemene ver
kiezingen tenminste één zetel te be
machtigen, waarop Vanessa dan gaat
plaatsnemen. Haar partij, die zich trots
kistisch noemt, is van oordeel dat de
Het is dan ook niet onmogelijk dat de
regering Kissinger zal vragen zijn eis uit
te stellen tot de zaken wat opgeklaard
zijn.
DEN HAAG (ANP). De Economi
sche Controle Dienstvan het ministerie
van Economische Zaken gaat optreden
tegen de illegaal in ons land gevestigde
Mohammedaanse slagerijen. Daartoe is
besloten op aandrang van het bedrijf
schap voor het slagersbedrijf.
Volgens het schap zijn er in ons land
twuntig legale Mohammedaanse slagerij
en gevestigd en zfstig illegale.
Hi
Eliza Andrade, hoofdrolspeelster in de
film „Sambizanga”over de ondergang
van een Angolese guerrillastrijder.
DEN HAAG. Bij de inning van de
collegegelden voor het studiejaar 1973-
’74 wordt volledig de hand gehouden aan
de Collegegeldwet, die bepaalt dat de
studenten duizend gulden collegegeld
moeten betalen. Dit antwoordt staatsse
cretaris Klein (Onderwijs en Weten
schappen) op vragen van het Tweede-
Kamerlid De Brauw (DS’70).
Voelt Dajan misschien aankomen dat
de conclusies van deze commissie voor
hem negatief zullen zijn? Dajan is een
onberekenbare figuur. Een man zonder
vrienden, zonder partijapparaat achter
zich waarop hij kan rekenen. Hijzelf
voert ook nu niet het woord. Shimon
Peres, minister van communicatie, is
zijn woordvoerder. Dajan zelf zwijgt.
Dajan heeft de laatste tijd moeilijke
vragen gesteld. Hij is in het defensief en
dat ligt hem slecht. Er wordt tegen hem
gedemonstreerd en in de partij is er
kritiek op hem. Dertig leden van de
Arbeiderspartij steunen Motie Ashkena
zy, de man die de actie op gang heeft
gebracht voor het aftreden van Dajan.
DAKAR.— De PAIGC het Bevrij-
dingsfront van Guinee-Bissau heeft
bij de verovering van een Portugese
basis in Copa, in het gebied van Gaboe
in het Noordoosten van GuineeBissau,
ongeveer honderd Portugese militairen
gedood, zo meldt de guerrilla-organisa-
tie. Bij deze operatie verloor het Portu
gese leger 14 militaire voertuigen en een
G-91 bommenwerper.
Bij het onderwerp „internationale
handel” zullen de Zuidamerikanen
wijzen op het alarmerende tekort op
hun handtelsbalansen in verhouding
tot de VS, een tekort dat in 1973 met
1,3 miljard dollar bijna is verdubbeld
vergeleken met 1972. Hun permanen
te aandringen op preferenties voor de
import van Latijnsamerikaanse eind
produkten zal eerder stuklopen op de
tegenstand van het Congres dan op
het ontbreken van goede wil van de
Amerikaanse regering.
Als zesde punt staan de multinatio
nale ondernemingen op het program
ma. De Zuidamerikaanse ministers
spreken hun bezorgdheid uit over
hun economische macht en hun in
menging in interne aangelegenheden,
zoals gebleken is bij onderzoekingen
WASHINGTON. (UPI) De Senaats
commissie die het Watergate-schandaal
onderzoekt heeft besloten geen hoorzit
tingen over deze affaire meer te houden.
Commissievoorzitter Sam Ervin zei dat
er nog een „kleine kans” bestaat dat de
hoorzittingen worden hervat als nieuwe
ontwikkelingen daartoe aanleiding ge
ven.
waarschijnlijk is, dat premier Golda
Meir vanmiddag aan de president mee
deelt dat zij een regering zal vormen op
oude basis. Dat betekent met de Natio
naal Religieuze Partij en de onafhanke
lijke Liberalen. Zeker is dat echter niet.
„Bijna alle ingeschreven studenten
ma’kt en gebruik van de mogelijkheid
het collegegeld in twee termijnen te
voldoen”, schrijft de bewindsman.
De behandeling van het wetsontwerp
van Klein, waarbij het collegegeld tot
vijfhonderd gulden wordt teruggebracht,
zal niet voor 1 maart zijn afgerond. De
bewindsman heeft daarom de colleges
van bestuur van de universiteiten en
hogescholen bericht dat zij de studenten
moeten wijzen op hun verplichting de
tweede termijn van het collegegeld te
voldoen. De colleges van bestuur moe
ten, aldus Klein, de studenten adviseren
de tweede termijn van het collegegeld
door ondertekening van een promesse te
voldoen. Als het parlemen4 met de ver
laging instemt, kan de restitutie op een
voudige wijze plaatsvinden.
Ter gelegenheid van de actie is een
boek verschenen, waarin Henk
Odink. lid van het Medisch Komi
tee Angola in dagboekvorm verslag
uitbrengt van een trektocht dwars
door Angola. Op sobere wijze ver
telt hij hoe de medische diensten
van de guerrilla-organisatie moeten
werken, onder de gevaarlijkste om
standigheden en met een onvoor
stelbaar gebrek aan medische mid
delen.
door Latijnsamerikaanse staten zijn
onteigend.
Het hete hangijzer is wel het op
brengen van Noordamerikaanse vis
sersboten in de (door de VS niet
erkende) 200-mijlszone van Ecuador.
Men verzet zich fel tegen economi
sche represailles en wil dat het „niet-
inmengingsbeginsel”, dat in de statu
ten van de OAS op politiek vlak ligt
verankerd, ook op economisch terrein
wordt toegepast.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG. Staatssecretaris
Meyer van CRM heeft gisteren meege
deeld dat op initiatief van de minister
van Sociale Zaken voor 1 juli in de
Tweede Kamer gedebatteerd zal worden
over de kwestie van koppeling van bij
stand, AOW en AWW aan het mini
mumloon.
De middelen waarmee het Komitee
de onderdrukte volken van zuide
lijk Afrika te hulp willen komen,
zijn nog uitermate primair. Op het
verlanglijstje staan: rugzakken
voor medische helpers, medicamen
ten ter voorkoming en bestrijding
van tbc, malaria enzovoort. Voor
het Frelimo wil men een zieken
huis bouwen in Oost-Zambia, ter
wijl voor de medische dienst van
de MPLA in Angola twee jeeps op
het programma staan.
Het is tekenend voor de impasse
van de „Organisatie van Amerikaanse
staten” (OAS), dat de conferentie in
Mexico onafhankelijk van haar
plaatsvindt. Men wil opnieuw discus
siëren over een reorganisatie van de
OAS, terwijl al drie conferenties
hierover intussen op niets zijn uitge-
lop%. De meerderheid van de Latijns
amerikaanse landen is tegen funda
mentele hervorming van de OAS-sta-
tuten waarmee de beslissende in
vloed van Washington ongedaan zou
worden gemaakt en ook tegen een
„Mijn heengaan heeft niets te maken
met de fouten die in de oorlog zijn
gemaakt”, heeft Dajan gezegd. „Ik voel
me daarvoor niet verantwoordelijk en
de Nationale Onderzoekscommissie zal
bepalen in hoeverre ik daar wel of niet
voor verantwoordelijk ben".
Het staat niet vast dat de liberalen
akkoord gaan; het staat niet vast hoe
eventueel een regering zonder Dajan
eruit zal zien. Met name is het de vraag
of de Dajan-groep binnen de Arbeiders
partij zo’n regering zal steunen.
Het Panama-vraagstuk staat als
punt vier op het programma. Het is
tekenend voor de geniale tactiek van
Kissinger, dat hij het grote twistpunt
van de soevereiniteit enkele weken
geleden neutraliseerde, toen hij
met dezelfde ongekunsteldheid als
waarmee hij Mao en Sadat tegemoet
trad bij de meest fanatieke VS-
vijand van Latijns Amerika, de Pa
namese president generaal Omar Tor-
rijos, een principeverklaring over de
kanaalzone ondertekende, waarmee
deze soevereiniteit stap voor stap
naar Panama zal moeten overgaan.
Maar de commissie zal zich nu con
centreren op het hoger beroep tegen de
rechterlijke uitspraak, die de commissie
het recht ontzegt vijf geluidsbandjes van
het Witte Huis op te eisen, en op het
schrijven van haar rapport, dat voor 28
mei klaar moet zijn
„De commissie is van mening dat ze
op moet passen zich niet te zeer te
mengen in de afzettingsprocedure die de
commissie voor Justitie van het Huis
van Afgevaardigden afwikkelt, en even
min in de processen die binnenkort zul
len worden aangespannen door de speci
ale aanklager voor Watergate. Hierop is
nu de aandacht van het land gericht”,
aldus Ervin.
De commissie-Ervin gaat wel nog ver
der met haar onderzoek naar bijdragen
aan Nixons verkiezingskas door de mil
jardair Howard Hughes en de zuivelin
dustrie en naar de beweringen dat de
Amerikaanse inlichtingendienst CIA in
vergaande mate betrokken was bij het
Watergate-schandaal.
Ervins voorstel geen hoorzittingen
meer te houden werd door de commissie
met zeven tegen één stem aanvaard. De
tegenstemmer, de Republikein Edward
Gurney, is van mening dat de commissie
haar werkzaamheden direct moet beëin
digen en haar rapport moet opstellen.
John Sirica, de federale rechter die
een onderzoek instelt naar de Waterga-
te-affaire, heeft het Witte Huis en de
speciale aanklager voor Watergate, Leon
Jaworski, opdracht gegeven geen com
mentaar in het openbaar meer te leve
ren op de kwestie van de bij dagvaar
ding opgeëiste bandjes van gesprekken
van de president met zijn medewerkers.
De actie „Nederland voor Angola.
Mozambique en Guinee-Bissau”
wordt gesteund door de Partij van
de Arbeid, PPR, D’66. CPN en PSP.
Verder door de drie vakbonden,
NVV, CNV en NKV, dertien jonge
ren- en studentenorganisaties va
riërend van CHU-jongerenorgani
satie tot ASVA en HTS-unie en
een aantal Portugese organisaties
in ons land.
Psychiater Sjef Teuns. die het na
woord schreef in „De overwinning
is zeker” ging nog in op Portugese
gevangenkampen voor guerrilla
strijders op de Kaap Verdische ei
landen. waar de tegenstanders van
het regime-Caetano worden opge
sloten in isoleercellen, die gedeelte
lijk met zeewater vol kunnen lo
pen. Hij vergeleek deze kampen
met vernietigingskampen als
Auschwitz en Con Son in Zuid-
Vietnam.
Een extra complicatie in de hele toe
stand is he.t voornemen van de Ameri
kaanse minister van Buitenlandse Zaken,
Henry Kissinger, volgende week naar
het Midden-Oosten te komen. Kissinger
is van plan eerst naar Damscus te gaan
en zal dan, naar wordt verwacht, met de
lijst met namen van krijgsgevangen
naar Jeruzalem komen. Maar, met wie
moet hij in Jeruzalem spreken? Met de
aftredende minister van Defensie?
Het is intussen niet duidelijk wat
precies de plannen van Dajan zijn. Zal
hij actief blijven in de politiek? Zal hij
uit de Arbeiderspartij stappen en zich
bij de rechtse Likoed-oppositie aanslui
ten?
Verkiezingen betekenen in de huidige
omstandigheden waarschijnlijk winst
voor de Likoed, wat ook Dajan bekend
is. Het kan allemaal bluf zijn. Een soort
shock-therapie, die tot doel heeft Dajans
moeilijke positie te redden.
AMSTERDAM. „Ik heb aan deze
film meegewerkt omdat het een
geëngageerd werkstuk is. Sambi
zanga is een strijdbare film.” Dat
verklaarde gistermiddag Eliza An
drade voor de première van de in
Kongo-Brazzaville opgenomen
speelfilm over de guerrillastrijd
van het Angolese volk tegen de
Portugese kolonialisten. De expres
sieve hoofdrolspeelster kreeg in
„Sambizanga” de moeilijke taak
een totaal ontredderde vrouw van
een vermoorde guerrillastrijder te
spelen. Opmerkelijk is verder dat
de film gemaakt werd door een
vrouw, Sarah Maldoror.
over de corruptie door het
ITT-concern in Chili. Toch zal op dit
punt weinig meer worden bereikt
evenals dat het geval zal zijn over
het onderwerp technologie dan
een groeiende controle op buitenlands
kapitaal.
Kissinger van zijn kant heeft voor
gesteld de gevolgen van de oliecrisis
te behandelen. Op dit gebied bestaat
in Zuid-Amerika een sterke tegen
stelling van belangen, omdat Venezu
ela, Ecuador en Peru exporteurs en
de andere landen importeurs zijn.
De vertoning van „Sambizanga”
vormde het sluitstuk van een pers
conferentie in het Amsterdamse bi
oscooptheater „The Movies” waar
het Medisch Komitee Angola nieu
we plannen bekendmaakte om door
middel van acties een half miljoen
gulden bijeen te brengen. Dit geld
is bestemd voor medische hulp aan
de verzetsbewegingen van Angola,
Mozambique en Guinee-Bissau. Zo
wil het Komitee bijvoorbeeld twee
vrouwen uit Guinee-Bissau met
hun baby’s naar Nederland laten
komen. De Guineese vrouwen en
de twee kindertjes werden bij een
Portugees bombardement ernstig
gewond.
Nu heeft de economische crisis de
positie van de „rijke noordelijke bu
ren” verzwakt, terwijl de alarmeren
de stijging van de aardolieprijzen een
dollarregen voor de „arme zuidelijke
buren” bracht. Op dit ogenblik zal
men bij de VS dan ook wel tever
geefs aankloppen voor meer ontwik
kelingshulp-
De Zuidamerikanen zijn echter ge
kant tegen maatregelen die onder
economische druk tot stand komen.
Een rol speelt hierbij vooral de kwes
tie van de schadeloosstelling voor
Noordamerikaanse bezittingen die
In de Franse hoofdstad kwam op ini
tiatief van de Franse regering voor de
derde maal de internationale conferentie
bijeen voor het opstellen van een con
ventie ter voorkoming van de vervuiling
van de zeeën en de waterwegen.
In Rome vergaderen gedurende
vier dagen afgevaardigden van twaalf
landen aan de Middellandse Zee over de
vraag, hoe een eind kan worden
maakt aan de vervuiling van deze zee,
waardoor niet alleen de vissen maar ook
de volksgezondheid, de recreatie en het
toerisme worden bedreigd.
De linkervleugel van de sociaaldemo
cratische Arbeiderspartij heeft sinds de
verkiezingen van 31 december vorig jaar
het aftreden van Dajan geëist omdat
deze „nalatig” was geweest bij de oor
logvoering. „Als ik van de nieuwe rege
ring geen deel wil uitmaken, is dat
uitsluitend omdat ik in mijn partij on
voldoende steun heb, terwijl ik als mi
nister van Defensie met zware verant
woordelijkheden die steun onmisbaar
acht.”
Vanmiddag is de termijn van drie
weken verstreken die mevrouw Meir tot
haar beschikking had voor de vorming
van een nieuw kabinet. Zij gaat dan
president Katzir het resultaat meedelen.
Als zij niet geslaagd is, kan zij een
verlenging aanvragen of haar formatie-
opdracht terugeven.
Onze redacteur in Jeruzalem, mr. J.
van Wesel, tekent hierbij aan: Het meest
II J
