Politie ziet
Israels Nationaal Religieuze Partij doet niet mee
koran
geen
't hoofd
over
Franco beslist over Puig
Solzjenitsin is
splijtzwam voor
Schrijver Voinovitsj
Franse oppositie
Jubileumtientje
uit schrijversbond
is een succes
pa/M
Incident tijdens conferentie over
herziening van het oorlogsrecht
CSU gekant tegen
„kernstopverdrag”
1
MM
«mm
l
MILITAIR HOOGGERECHTSHOF BEVESTIGT DOODSTRAF
Na verdediging van Solzjenitsin
Polen solidair met
Engelse mijnwerkers
AFRIKAANSE LANDEN WILLEN BEGRIP
INVOEREN
RECHTVAARDIGE OORLOG”
„Versailles van kosmische afmetingen”
3
DONDERDAG 21 FEBRUARI
1974
Bekaf
i
i
MB
k
X «Él
Toekijken
Geen politicus
«lJ I
MEIR: MINDERHEIDSREGERING
(Van onze redacteur in Jeruzalem, mr. J. van Wesel)
aMMMMM
-«.«SB
r
(Van onze redacteur in Bonn)
(Van onze redacteur in Barcelona)
GOLDA MEIR
(Van onze redacteur in Parijs)
(Van onze parlementsredactie)
de
:n
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
De introduktie van het begrip „recht-
speld door de dichter Jevgen Jevtoesjen-
ko, toen deze een protestverklaring deed
toekomen aan westelijke corresponden
ten in Moskou.
WARSCHAU. (AP) Polen heeft tij
delijk de uitvoer van kolen naar Enge
land stopgezet uit solidariteit met de
stakende Engelse Mijnwerkers.
Polen heeft met Engeland contracten
lopen voor de levering van ongeveer een
half miljoen ton steenkool in 1974.
PARIJS. De publikatie van Solzje-
nitsins laatste boek „Goelag Archipel”
en de daarop volgende uitwijzing van de
auteur hebben nieuwe spanningen ver
wekt binnen het Franse eenheidsfront
van communisten, socialisten en linkse
radicalen.
Dat is de reden waarom de officiële
oppositie in Spanje verdeeld is in het
re
OF
S
e
De Israëlische delegatieleider zei nadat
hij met zijn delegatie de zaal had verla
ten dat de Mauretaanse president mis
bruik had gemaakt van zijn spreekrecht
en „schandelijke taal” had geuit.
De sfeer in de conferentiezaal was
eerder al stroef geworden door menings
verschillen over de deelneming van on
afhankelijkheidsbewegingen. De organi
satie van Afrikaanse Eenheid heeft 41
lidstaten opgeroepen de conferentie te
boycotten als Afrikaanse bevrijdingsbe
wegingen niet worden toegelaten
Officieel moet de Spaanse regering het
doodvonnis ter ondertekening aan Fran
co voorleggen, die op dat moment even
tueel gebruik kan maken van zijn recht
tot het verlenen van gratie en het von
nis in levenslang kan omzetten.
de
in
protest tegen het vonnis van Puig. Dat Is
de reden waarom er in Barcelona niet
één spontane betoging ten gunste van
hem is gehouden.
im
en
Ier
V»
tg
l-
n
e
ay
a-
de
!St
s-
i-
e-
ar
te
in
rt
i-
et
an
it-
a’s
u-
:e-
als
de
de
ze
ht
ke
e-
e-
ie
n
it
e
e
1»
n
Ie
i-
n.
i-
et
in
id
•n
ig
e
0
e
e
it
g
an
is
en
ir-
rk
en
n”
in
iet
•e-
let
n-
al
en
tr-
ie-
n-
de
iet
en
jr-
ter
ch
de
ït-
de
en
ng
u-
ps
en
n-
en
op
P-
allen vinden dat Dajan moet aanblijven,
ook zijzelf. Maar de zaak-Dajan wordt
uitgesteld tot na het coalitieakkoord,
wanneer de portefeuilles verdeeld moe
ten worden.
De Amerikaanse interpretatie houdt in
dat het verstrekken van kernmateriaal
voor vreedzame industriële doeleinden
absoluut niet wordt belemmerd.
BARCELONA Nu ook het militaire
hooggerechtshof het doodvonnis tegen de
anarchist Salvador Puig Antich uit Bar
celona heeft bevestigd, ligt zijn lot ge
heel in handen van generaal Franco.
Puig heeft bij een bankoverval een poli
tieman doodgeschoten.
Voinovitsj.
Zijn uitstoting was zondag al voor-
Een van de voorstellen die de confe
rentie over de aanvulling van de Ge-
neefse conventies behandelt is een voor
stel om strijders van bevrijdingsbewe
gingen de status van krijgsgevangene te
geven als ze gevangen worden genomen.
JERUZALEM. Bij de kabinetsformatie van Golda Meir leek gister
ochtend nog een ieder geschokt door het aangekondigde aftreden van
Dajan van de vorige dag. De Nationale Religieuze Partij en de onafhan
kelijke liberalen waren zich kennelijk naar geschrokken. De Arbeiders
partij had een nieuw compromis voorgesteld over het knelpunt dat al
weken de partijen bezighoudt: de vraag wie is jood. Voor de liberalen was
dat nieuwe compromis aanvaardbaar. De religieuzen waren als steeds ver
deeld. De ouderen wilden graag „ja” zeggen, maar moesten wachten op de
uitspraak van het opperrabbinaat, aan wie zij de zaak hadden voorgelegd.
GENÈVE (Reuter) Tijdens de openingszitting van de conferentie ter herziening
van het oorlogsrecht in Genève heeft zich gisteren een incident voorgedaan. De
Israëlische afvaardiging verliet korte tijd de zaal uit protest tegen de uitlatingen
van de president van Mauretanië Mokhtar Ould Daddah. die scherpe kritiek had
geleverd op het Israëlische optreden tegen de Palestjjnen.
overlopen. Ook de duiven binnen de
partij kunnen het zich nauwelijks ver
oorloven om zich al te veel te verzetten
tegen de partijleiding. Maar dat is na
tuurlijk wederzijds, ook de partijleiding
zal sterker rekening moeten houden met
alle stromingen binnen de partij.
TEGENOVER de mogelijke steun, die
de regering van links kan krijgen, staat
ook nog het orthodoxe front. Behalve de
Nationaal Religieuze Partij, die over tien
zetels beschikt, is daar nog het Ortho
doxe Tora Front, dat over vijf zetels
beschikt en tot nu toe overal buiten is
gebleven. Zij hebben zich tot niets ver
plicht en kunnen bij alles toekijken en
stemmen volgens opportunistische belan
gen.
Hoe voorzichtig men in de Pakistaanse
stad Lahore is vlak voor de komende
islamitische topconferentie blijkt wel uit
de foto: een politie-agent begeleidt een
bediende met een stapel korans op zijn
hoofd, nadat hij hem van top tot teen
heeft onderzocht op wapens.
Voor het eerst in de geschiedenis van
De conferentie besloot de stemming
hierover uit te stellen tot vandaag. Dan
zal ook een beslissing worden genomen
over de aanvragen voor deelneming van
de Voorlopige Revolutionaire Regering
van Zuid-Vietnam en van de Republiek
Guinee-Bisau, waar de bevrijdingsbewe
ging vorig jaar de onafhankelijkheid uit
riep.
jW
gekomen, waaraan de kernmogendheden
Engeland en Frankrijk die zeggenschap
over hun kernwapens hebben afgestaan.
Een bijbehorend document over de
controle op het gebruik van materiaal
voor het verwerken van kernenergie
werd in het Bonner parlement met alge
mene stemmen aangenomen.
De avond nadert. De rabbijnen hebben
eensgezind besloten dat de Nationaal
Religieuze Partij niet mee mag doen aan
de regering. Is dat een bindend advies,
of slechts een raadgeving? „Dat moet de
Nationaal Religieuze Partij zelf beslis
sen, ik ben geen politicus”, zegt een
opperrabbijn diplomatiek.
De Nationaal Religieuze Partij gaat in
vergadering, waar zoals de laatste weken
al vaker is gebeurd, knetterende ruzie
ontstaat tussen de fanatieke jongeren,
die steeds gedreigd hebben de partij uit
te gaan als de Nationaal Religieuze Par
tij niet voet bij stuk houdt, en de
ouderen, die maar al te graag minister
spelen. Maar gezien de beslissing van de
rabbijnen, de druk van orthodoxe rab
bijnen in Amerika en de houding van de
jongeren zij hebben twee van de tien
zetels in de Knesset valt de beslis
sing: minister van Binnenlandse Zaken
Burg deelt Golda Meir mee' wij doen
niet mee.
In Madrid neemt men aan dat de
regering hier geen haast mee zal maken.
In Spanje is het gewoonte dat met dit
soort sinistere zaken wordt gewacht tot
dat de publieke opinie zich op andere
kwesties heeft gericht.
„Ik ben er zeker van, dat u de onmo
gelijkheid zult zien van het streven
oorlogen menselijker te maken, die in
wezen onmenselijk zijn omdat ze on
rechtvaardig zijn”. De Mauretaanse pre
sident zei hier mee te doelen op de
regeringen van Zuid-Afrika, Namibië en
Rhodesië, die „hun genadeloos systeem
van overheersing en uitbuiting bestendi
gen” en op Israel dat „land van onze
voorvaderen heeft overweldigd en de
verdrijving van een heel volk, de Pales
tij nen, heeft veroorzaakt.
Bovendien verhindert het verdrag het
tot stand komen van een gemeenschap
pelijke Europese kernmacht niet, op
voorwaarde dat eerst een centrale Euro
pese autoriteit tot stand zal moeten zijn
Het aanzien van Salvador Puig is
scherp gedaald, omdat hij van de zitting
van de krijgsraad gebruik maakte voor
een persoonlijke wraak op zijn medebe
schuldigde, het 17-jarige meisje Maria
Mateos.
vaardige oorlog” door Mokhtar Ould
Daddah en andere Afrikaanse landen zal
de conferentie waarschijnlijk voor grote
problemen stellen. Andere landen staan
op het standpunt dat dit een onhanteer
baar begrip is en dat regels voor gedrag
in oorlogstijd en voor bescherming van
de burgerbevolking gelijkelijk voor alle
betrokken partijen in een oorlog moeten
gelden.
SSnifc"
Het is allemaal om van te duizelen.
Het eerste stadium is nu voorbij, maar
het behoeft niet het laatste te zijn. Voor
de week die Golda Meir heeft gekregen
om met een ministerslijst te komen,
kunnen er nog heel wat verrassingen
optreden. De ervaring heeft de laatste
dagen in Israel geleerd dat niets hier
met zekerheid te voorspellen is.
BONN. Negentig afgevaardigden
van CDU en CSU hebben gisteren in het
Westduitse parlement tegen het zoge
naamde „kernstopverdrag” gestemd.
Aangezien alle 355 leden van de SPD-
en FDP-fracties voorstemden en boven
dien 111 CDU-leden, kon het verdrag,
dat al in meer dan tachtig landen van
kracht is, niettemin met grote meerder
heid worden aangenomen.
Vooral de Beierse CSU heeft zich,
onder leiding van Fransz Josef Strauss
(„Een Versailles van kosmische afmetin
gen”, luidde indertijd een van zijn eerste
commentaren) tegen aanvaarding van
het verdrag verzet. Het bepaalt dat lan
den, die nog geen kernwapens bezitten,
deze niet mogen vervaardigen en niet
mogen aanschaffen.
Strauss en de zijnen zijn van oordeel
dat in het verdrag een discriminatie van
de Bondsrepubliek zou kunnen schuilen,
waarvan door de Sovjet-Unie misbruik
zou kunnen worden gemaakt. Door een
zijdige Amerikaanse verklaringen, die
Moskou niet heeft tegengesproken, wa
ren de bezwaren in zoverre weggenomen
dat de CDU-leiding, aangevoerd door de
fractieleider in de Bondsdag Carstens, de
laatste tijd voor aanneming van hel
verdrag pleitte. Carstens heeft echter
bijna de helft van zijn gemeenschappe
lijke CDU-CSU-fractie niet kunnen
overtuigen.
Staatssecretaris De Goede (Financiën)
zei dit gisteren tijdens de begrotingsbe
handeling in de Tweede Kamer.
Hij overweegt om de beeldenaar van
de koningin ook voor andere munten te
gaan gebruiken. Daarmee neemt hij de
suggestie over van het liberale Kamerlid
Joekes, die had verklaard deze beelde
naar bijzonder mooi te vinden. Het is
echter volgens de bewindsman nog niet
zeker of dit technische verwezenlijkt kan
worden.
Voinovitsj zei in zijn gisteren uitgege
ven verklaring dat het secretariaat van
de Moskouse afdeling van de schrijvers
ondemocratisch is samengesteld. Volgens
hem is de bond geworden tot een „bond
van klerken” die officiële circulaires als
romans heeft uitgegeven en zich aan
fraude heeft schuldig gemaakt.
Uitstoting uit de schrijversbond bete
kent dat een auteur geen werk meer
mag publiceren in dê Sovjet-Unie. Voi
novitsj heeft echter al verklaard dat hij
niet bij de bond zal gaan smeken, ook al
zal hij in financieel opzicht zeker nadeel
ondervinden van de uitstoting. Solzjenit
sin werd in 1969 uit de schrijversbond
gezet- Eerder dit jaar overkwam hetzelf
de aan de 66-jarige blinde romanschrijf
ster Lidia Tsjoekovskaja, die een andere
dissident, de kernfysicus Andrei Sacha-
rov, had verdedigd.
Georges Marchais, de secretaris-gene-
raal van de Franse Communistische
Partij, heeft de hoofdredacteur van het
onafhankelijke linkse weekblad „Nouvel
Observateur”, Jean Daniel, zwaar aange
rekend dat hij Solzjenitsin in zijn ko
lommen hartstochtelijk heeft verdedigd.
Voor Marchais is Solzjenitsin een vol
strekt eenzame figuur die zichzelf heeft
veroordeeld door in zijn boek de Russi
sche generaal Vlassov te verdedigen, die
tijdens de oorlog naar de Duitsers was
overgelopen.
De socialistenleider Frangois Mitter
rand heeft vervolgens olie op de golven
geworpen door te verklaren dat het
minder belangrijk is wat Solzjenitsin
geschreven heeft, maar dat het belang
rijkste is dat hij het recht moest heb
ben zijn opinie openbaar te maken.
4ROLLÈN
-TISSUES)
MOSKOU (Reuter) De Russische
schrijversbond heeft gisteren Vladimir
Voinovitsj uitgestoten. Deze auteur was
de eerste die het in de Sovjet-Unie
opnam voor de Nobelprijswinnaar
Alexander Solzjenitsin. Het is niet be
kend of op de bijeenkomst van het
secretariaat van de Moskouse afdeling
van de schrijversbond nog iemand ge-
pleit heeft voor de 41-jarige prozaschrij- 1
ver Voinovitsj.
De schrijver, die na twaalf jaar lid
van de bond te zijn geweest werd uitge
stoten, was aanvankelijk spoorwegarbei
der. Hij gaf gisteren een verklaring uit
waarin hij zei de bijeenkomst van het
afdelingssecretariaat niet te zullen bij
wonen. Verder beschuldigde hij de bond
van het uiten van leugens. „U hebt
leugens opeengestapeld ten aanzien van
de grootste burger van het land (Solzje
nitsin) en u hebt geholpen hem het land
uit te zetten. U denkt dat u hem kunt
vervangen, maar dat hebt u mis”, aldus
Intussen heeft de Arbeiderspartij in
tern vergaderd voor het geval dat. Ook
dat is niet de eerste keer, dat is de
laatste weken al meer gebeurd. Er blij
ven nu twee mogelijkheden over: of
Golda geeft haar mandaat terug aan de
president, of een minderheidskabinet. De
Arbeiderspartij gaat in conferentie met
de onafhankelijk-liberalen. Golda laat
de president weten dat zij ook niet om
tien uur, maar om elf uur zal komen
voor de ontknoping van het drama, en
om kwart voor elf komt Golda Meir
bekaf bij de president om hem haar
besluit mee te delen.
ACHTENVIJFTIG zetels heeft de coa
litie. Daarbij mag zij rekenen op de
steun van de Partij voor de Burgerrech
ten van Shulamit Aloni (3), de nieuw-
linkse partij Moked (1) en de Rakach-
communisten (4).
De laatsten verklaren de regering te
zullen steunen in voorstellen die tot
vrede zullen leiden. De haast absurde
gang van zaken, dat de Moskou-commu-
Algemene stelling: ondanks alles opti
misme. C«flda Meir, zo was de verwach
ting, zou om vijf uur ’s middags de
president kunnen meedelen dat er een
regering gevormd kan worden op de
oude basis: Nationaal Religieuzen, Ar
beiderspartij en Onafhankelijk Libera
len.
In de middag komt de raad van rab
bijnen bijeen op verzoek van de Natio
naal Religieuze Partij. De zitting duurt
enige uren. Golda Meir moet haar bij
eenkomst met de president uitstellen tot
's avonds tien uur. Een klein wolkje aan
de hemel is de mededeling van de Ara
bische leden van de Arbeiderspartij, drie
in totaal, dat zij niet mee zullen doen
aan een regering die, zoals de Nationaal
Religieuze Partij eist, geen afstand wil
doen van de Jordaan-westoever dan na
nieuwe verkiezingen. Sterker nog: de
drie Arabische fractieleden delen mee
dat zij tegen zo’n regering stemmen.
Intussen wordt duidelijk dat Dajan
niet serieus van plan is af te treden. Hij
speelt poker en wil een maximale winst
halen uit de crisissituatie: de partij
dwingen ook zijn tegenstanders in de
partij hem te steunen. Golda Meir
spreekt met een aantal ministers en
islamitische conferenties zullen het ko
mend weekend in Lahore alle Arabische
landen deelnemen. Politieke waarnemers
zien daarin een nieuw teken van de
onderlinge solidariteit die ondanks de
politieke verdeeldheid in de Arabische
wereld overheerst sinds de oktober-oor-
log.
Men is voorts bang dat een snelle
behandeling tot demonstraties kan leiden
bij de staatsbezoeken die de toekomstige
koning van Spanje, prins Juan Carlos,
op dit moment aflegt in het Midden- en
Verre Oosten. In hoeverre op een milde
houding van generaal Franco mag wor
den gerekend, is overigens een vraag. De
nieuwe regering van Aria Navarro heeft
nog maar kort geleden een harde lijn
aangekondigd tegen diegenen die
openbare rust en orde verstoren-
DEN HAAG- Van het tientje, dat
vorig jaar in omloop is gebracht ter
gelegenheid van het jubileum van ko
ningin Juliana, zijn ongeveer 4.2 miljoen
„verkocht”. Tot op heden zijn 90.000
exemplaren uitgegeven die speciaal zijn
geslagen voor muntenverzamelaars. Tot
het eind van deze maand kunnen be
langstellenden dergelijke tientjes bestel
len.
Afrikaanse afgevaardigden hebben
verklaard de bevrijdingsoorlogen door
onafhankelijkheidsbewegingen als recht
vaardige oorlogen te beschouwen en
aangedrongen op een veroordeling door
de conferentie van de blanke minder
heidsregeringen wegens hun „onmense
lijke onderdrukking”.
De persoon van Salvador Puig is
laatste tijd bij veel Spanjaarden
opspraak gekomen door de houding die
hij heeft aangenomen tijdens het proces
voor de krijgsraad van Barcelona tegen
hem en zijn helper José Luis Pons en
het 17-jarige meisje Maria Mateos. Men
vindt het doodvonnis dat tegen hem is
uitgesproken evenals de straffen van 30
en 5 jaar tegen Pons en Maria Mateos
uitzonderlijk hard en onrechtvaardig.
nisten de regering van Golda Meir, bijna
een aartsvijand, steunt tegen de rechtse
Likoed. Totale meerderheid van de rege
ring waar zij in het parlement op kan
rekenen: 66. Of de Nationaal Religieuze
Partij de regering ook zal steunen is nog
niet duidelijk. De jongeren vinden van
niet: „Oppositie is oppositie”, zeggen zij
en zij waren eigenlijk al degenen die
voortdurend aansluiting hadden gezocht
bij de rechtse Likoed omdat zij evenmin
als de Likoed territoriale concessies wil
len doen.
De steun die de regering kan ver
wachten van de linkse partijen en com
munisten is natuurlijk niet onvoorwaar
delijk. Zij is beperkt tot vredesvoorstel
len die in Genève zullen worden gedaan,
en verder zal iedere belangrijke of min
der belangrijke zaak ad hoe bekeken
moeten worden wat de regering er na
tuurlijk niet sterker op maakt. Het is
nauwelijks op te sommen wat er met
deze regering allemaal mis kan gaan.
Het rammelt aan alle kanten, van bin
nen en van buiten. De positie van Dajan
binnen de partij lijkt versterkt: de Ar
beiderspartij kan het zich nu zeker niet
veroorloven dat de zeven Dajan-mensen
ook nog eens naar de oppositie zouden
W 5, j
