vrienden
Solzjenitsin heeft merkwaardig soort Duitse
Veel mensen met
erg ongerust
ISRAEL TERUG IN SINAI
Groeiende aanhang
Britse liberalen
„zwart geld” nu
Minder ruimte in
koelkasten dan
wordt beloofd
„Geen druk op Huis van Afgevaardigden”
I
AANBOD UIT BADEN-WÜRTTEMBERG:
Opruimingswerkzaamheden Suez-kanaal beginnen spoedi
Thorpe uitweg uit verveling
„KOM WONEN IN LAND VAN DICHTERS EN DENKERS”
ffwoófiAMV BB 9
V R IJ D A G
2 2
19 74
FEBRUARI
(Van onze redacteur in Bonn, Wim Timmers)
In alle staten
Sfeertje
Na aankondiging Duisenberg:
Suez-kanaal
1
Stoffig
(Van onze redacteur in Londen,
Rudolf Bakker)
Uitweg
•-
NORTH-DEVON De kleine
liberale partij van Jeremy Thorpe
heeft volgens het laatste opinie
onderzoek al 21 percent van de
Britse kiezers achter zich. Hiermee
tekent zich een ontwikkeling af die
het traditionele politieke beeld in
Engeland kan veranderen. Komt er
een eind aan het tweepartijen-
systeem en zullen óf de Conserva
tieven óf Labour met de Liberalen
moeten samenwerken?
Vernietigd
Vergeten
BONN. Solzjenitsin is de Bondsrepubliek allang weer uit, maar de
Duitsers zijn met hem nog lang niet klaar. Er is alle reden om wat na te
peinzen over de belevenis van de verbannen Rus in huize Böll, die bij het
openen van de luiken niet de zon in de ogen kreeg, maar het verblindende
licht van tientallen televisielampen.
TT.
Effect
Kissinger achter Nixon
Britse
ADVERTENTIE
teruggang
van
en
eeuwwisseling hem vanuit stoffige schil
derijlijsten wantrouwig aankijken.
over
zijn
Thorpe is echter een uitweg uit de
verveling van de gezichten, d”- tnen al
te lang kent, van de mannen in wier
woorden met niet meer vertrouwt.
De schrijver Thaddaeus Troll een
naam in Duitsland heeft er niet zon
der humor op gereageerd. Het land dat
Brecht en Hesse in de emigratie stuurde,,
dat Hölderlin liet verhongeren en Kepler
wilde verbranden, dat land van „grote
de om zich uit deze wrede vrije wereld
terug te trekken in „het land van dich
ters en denkers”? ja, ja: in Baden-
Württemberg.
meerderheid vereist, maar in de Senaat
een tweederde meerderheid om Nixon re
kunnen afzetten. Juist deze week werd
door de juridische commissie van het
Huis van Afgevaardigden een formule
ring opgesteld, die een opvallend brede
basis scheen te leggen voor de gronden
om de president af te zetten.
de
en
Bonn de mond niet durfde open doen nu
in de Sovjet-Unie intellectuelen in nood
waren. Brandt kritiseerde het Kremlin
en voegde daar die opmerking over het
welkom-zijn in de Bondsrepubliek aan
toe.
De buitenlandse bedrijven die hij
niet wilde noemen zullen samenwer
ken met de Egyptische militaire genie.
i*
Een legerwoord voerder in Tel Aviv zei
dat 22 Egyptische krijgsgevangenen die
na de wapenstilstand van 24 oktober
gegrepen waren, door bemiddeling van
het Rode Kruis op een punt aan de weg
van Balouza naar Kantara in het noor
den van Sinaï, zijn vrijgelaten.
De kwestie is boeiend genoeg. Doctri-
nair-communistische schrijvers hebben
het blijkbaar moeilijker met de kwestie-
Solzjenitsin dan bijvoorbeeld de commu
nistische partijleiders in Frankrijk en
Italië. Eén van het viertal, Kroetz heeft
openlijk verklaard dat hij zich meer
verbonden voelt met een door de Chi
leense junta bedreigde arbeider dan met
Alexander Solzjenitsin.
Zwerenz geeft de zaak een draai, die
niet zo slecht is. Hij vraagt Habe wan
neer hij naar Griekenland én Turkije
gaat om daar te doen wat Böll persoon
lijk in Moskou heeft gedaan. Dat is
natuurlijk een ander hoofdstuk, maar
het wordt ook tijd. Solzjenitsin, allang
uit het Duitse blikveld verdwenen, heeft
intussen zelfs Zwitserland achter zich
gelaten.
Dat was tenslotte alleen maar het
begin. In .Zwitserland werd Solzjenitisin
pas echt het slachtoffer van de absurde
publiciteitsdrang, waarvan Duitse com
mentatoren hebben verondersteld dat zij
hem zou herinneren aan de onontkoom
bare bewaking en observatie in het land
dat hij juist had moeten verlaten.
De Israëliërs hebben volgens militaire
kringen alle installaties die van strate
gisch belang zouden kunnen zijn, vernie
tigd.
De Conservatieven van premier Heath
zouden volgens hetzelfde opinieonder
zoek op hel ogenblik en dat is een
week voor de verkiezingen op 28 februa
ri 41 percent van de kiezers achter
zich hebben, de Labour-par.ty van Ha
rold Wilson 35 percent.
„Onze reactie was: ga naar de dichtst-
en vertel
Duisenberg
oezegd
t finan-
ur geen
gontdui-
■•ne in staat
verschuldigde
Een woordvoerder van de Suezkanaal-
directie heeft meegedeeld dat Cairo con
tact heeft opgenomen met een aantal
buitenlandse bedrijven voor het verwij
deren van mijnen en andere springstof
fen uit het kanaal.
Wel begint iedere ochtend per kleu-
rentelevisieverbinding een persconferen
tie voor de journalisten in Londen. Hij
doet dit vanuit een duister kamertje in
het Liberale hoofdkwartier in Barnsta
ple, waar alle Liberalen van voor de
K u
«n
schrijvers zijn het mikpunt geworden
van hun sociaal-democratische collega
Günther Grass. Deze beschouwt het
viertal (Peter Weiss, Günther Herburger
Martin Walser en Franz Xaver Kroetz)
niet meer als collega’s en heeft de
dialoog met hen voorgoed beëindigd,
omdat zij geen woord voor Solzjenitsin
ovei’ hebben gehad.
JERUZALEM (UPI). Israel heeft
gisteren een einde gemaakt aan een 129-
daagse bezetting van de westelijke oever
van het Suezkanaal met een feestelijk
vertoon dat hoop op vrede bij de ver
trekkende soldaten weerspiegelde. Ter
wijl honderden tanks, troepen voertuigen
en vrachtwagens over de laatste Israëli
sche brug naar Sinaï terugreden, zwom
men grinnikende parachutisten in hun
ondergoed door het kanaal en lieten
kameraden duiven los.
Wat heeft de linkse schrijver Böll niet
moeten horen van zijn rechtse collega’s,
met voorop en toonaangevend Hans Ha
be. Böll weigerde indertijd als voorzitter
van de internationale Pen-club steeds
weer luid ach en wee te roepen. Hij was
van oordeel dat Solzjenitsin, Amalrik en
anderen daarmee eerder een slechte
dienst werd bewezen. Rechts was in alle
staten.
Er zijn echter niet alleen valse vrien
den, die reden tot bezinning leveren. Veel
meer roert zich de laatste dagen de
linkervleugel. Vier uiterst linkse Duitse
Hei is puur medeleven met de verban
nen schrijver. Zou minister-president
Filbinger van Baden-Württemberg het
allemaal hebben voorzien toen hij hem,
nog logerend bij Heinrich Böll. uitnodig-
Niet alle Israëlische militairen kunnen
na bijna vijf maanden reservedienst af
zwaaien. Er zijn er die gestationeerd
worden aan de nieuwe Israëlische linie
op ongeveer twintig kilometer ten oosten
van het Suezkanaal.
Israëlische verbindingsofficieren blij
ven in het veldhoofdkwartier van de
Verenigde Naties ten noorden van Fayid
op de westelijke oever om met hun
Egyptische collega’s de laatste details
van de troepenscheiding te regelen. De
kwee legers zullen in Sinaï door een
nauwe VN-bufferzone gescheiden zijn.
Krachtens het desbetreffende verdrag
van 18 januari zullen zij beperkt zijn tot
7.000 man. 30 tanks en 36 kanonnen van
zwaar kaliber.
(Van onze redacteur in Washington,
mr. H. L. Leffelaar)
WASHINGTON Minister Kis
singer heeft volgens een groep
Amerikaanse Congresleden gezegd
dat hij zijn ontslag zal indienen
wanneer het Huis van Afgevaardig
den voldoende gronden aanwezig
acht om de kwestie van het afzet
ten van president Nixon naar de
Senaat te verwijzen. Het Witte
Huis maakte inmiddels hekend dat
hoewel president Nixon zijn reis
naar West-Europa opnieuw heeft
uitgesteld, hii nog wel plannen
ma^kt voor zijn reis naar Moskou
in üini.
Kissingers opmerkingen werden vol
gens de congresleden gemaakt aan boord
van het vliegtuig waarmee hij naar Pa
nama vloog voor teen bijeenkomst van
De woordvoerder liet doorschemeren
dat het serieuze werk aan het kanaal na
5 maart, na volledige toepassing van het
Israelisch-Egyptisch troepenscheidings-
verdrag, zal beginnen.
V if A
In het fijne sfeertje, waarin zo over
de beoordeling van Solzjenitsin wordt
gepolemiseerd, mengde zich gisteren de
(ook al zeer linkse) schrijver Gerhard
Zwerenze die alle strijders in een dag-
bladessay vegen uit de pan geeft, vooral
de heren van rechts, die zo hard hebben
geroepen dat hun linkse collega’s veel
meer voor de vervolgden in de Sovjet-
Unie moesten doen.
De Britse Liberalen hebbenweinig
meer gemeen met de eerbiedwaardige
partij van Gladstone. Hun belangrijkste
programmapunt in het licht van de
huidige problemen van de inflatiebestrij-
ding is wel dat zij verregaande me
dezeggenschap in de fabrieken eisen. De
werkers willen de status krijgen van
aandeelhouders. De leiding van de be
drijven dient dezelfde verantwoordelijk
heid jegens de aandeelhouders als jegens
de werkers-aandeelhouders te hebben.
Op dezelfde voet als aandeelhouders
moeten de werkers medebeslissen over
de benoeming van de directie. Zij dienen
een even groot deel van de winst te
krijgen als de aandeelhouders.
Als deze theorie in praktijk kan wor
den gebracht, aldus de Liberalen, dan is
meteen het voor iedere regering alles
overheersende loonprobleem opgelost.
Want zo zegt hun manifest in de
dagelijkse besprekingen met de bedrijfs
leiding zullen de werknemers begrijpen
dat er weinig te beginnen valt als men
looneisen stelt die boven de produktie
uitgaan. Dergelijke verhogingen zouden
immers datgene wat er onder de werk
nemers te verdelen valt, alleen vermin
deren.
,,vuz.c iCULtic waö. £ci naar
bijzijnde belastinginspecteur
alles”, aldus heeft miniver
gisteravond in de Tweed'
tijdens de tweede tcun:
ciële debat. „Als de i-
vermoeden heeft var
king, dan zal de b<
gesteld worden alsnog <i<
belasting te voldoen, plus een geringe
verhoging”, zei de bewindsman.
Er is nog geen vaartuigenbelasting in
de maak. „Maar als gedacht wordt aan
nieuwe belastingen, dan zijn de vaartui
gen een van de eersten”, aldus minister
Duisenberg.
Hij deelde mee dat gedacht wordt over
registratie van pleziervaartuigen, gekop
peld aan de invoering van verplichte
Wettelijke Aansprakelijksheidsverzeke-
ring.
DEN HAAG (ANP). Tientallen
mensen hebben de afgelopen dagen nat
tigheid gevoeld, nadat in de Tweede
Kamer minister Duisenberg en staatsse
cretaris Van Rooijen van Financiën het
optreden tegen „zwart geld” hadden
aangekondigd. De informanten zochten
telefonisch contact met het departement
van Financiën en zij vroegen wat zij, nu
hun geweten begon te plagen, moesten
doen.
Latijns-Amerikaanse ministers van Bui
tenlandse Zaken.
Tegelijk strijden de Liberalen tegen de
overheersende positie van de machtige
vakbonden, en dat terwijl zo zegt het
liberale manifest meer dan de helft
van de Britse werkers geen deel van die
vakbonden uitmaakt. Volgens de Libera
len zou de wantoestand dat wie het
hardste schreeuwt, ook het meeste ver
dient, uit de wereld geholpen zijn zodra
men maar haar oplossing in de praktijk
zou brengen.
De Liberalen zien daarbij niet alleen
het hoofd dat Harold Wilson
Labour-party hun tanden kapot
hebben gebeten op het probleem van de
overtrokken vakbondsmacht, maar ook
dat de huidige verkiezingen juist voort
vloeien uit het feit dat ook de Conserva
tieve premier Heath nu juist tegenover
de vakbonden op dit moment toevallig
de mijnwerkers aan de verliezende
hand is.
Als de Liberalen inderdaad de stem
menwinst maken die de opiniepeilingen
nu voorspellen, is het niet om hun
programma, maar om het beeld van de
joviale landjonker, dat Jeremy Thorpe
moeiteloos weet op te roepen. Wat die
medezeggenschap van de werkers be
treft, dat moet iedereen eerst nog maar
eens zien.
der verklaren
Bondsrepubliek
werken?
Een deel van het antwoord is: omdat
uit diezelfde obscure hoek steeds weer
was geroepen dat die linkse regering in
De Congresleden tegen wie Kissinger
zijn gedachten uitte, legden er de na
druk op dat hij met deze mededelingen
geenszins bedoelde druk uit te oefenen
op het Huis van Afgevaardigden.
Dat kan zo zijn, maar het effect van
Kissingers opmerkingen zal veel politici,
vooral zij die op de rand zaten van de
kwestie, ertoe brengen tegen een afzet
tingsprocedure door het Congres te
stemmen.
In meer dan één gesprek heeft Kissin
ger gezegd ervan overtuigd te zijn dat
de president onder geen beding ooit zal
willen aftreden, zodat aangenomen moet
worden dat hij er persoonlijk geen be
zwaren tegen heeft en het misschien
zelfs wenselijk acht wanneer Nixon zijn
tweede' ambtstermijn volledig zou uitzit
ten, ook nu steeds duidelijker wordt dat
de regering in ieder geval op de binnen
landse problemen zijn greep aan het
verliezen is.
(Van onze Haage redactie)
DEN HAAG. Het gros van de koel-
kastfabrikanten gaat zieh nog altijd te
buiten aan de nodige overdrijving als ze
het hebben over de ruimte in hun pro-
dukten. De meeste fabrikanten beloven
op ’t punt van de inhoud méér dan wat
er werkelijk in zo’n koelkast kan.
Dit blijkt uit een vergelijkende test
van elf drie-sterren-koelkasten (tafelmo-
del) door de Stichting Vergelijkend Wa
renonderzoek. De Stichting heeft nage
meten dat de meeste onderzochte kasten
15 tot 22 percent minder kunnen bevat
ten dan de fabrikanten opgeven.
Het is een van de weinige kritische
kanttekeningen die bij dit onderzoek van
de elf koelkasten moesten worden ge
plaatst. Praktisch alle apparaten (op één
uitzondering na) bleken redelijk tot goed
te voldoen aan de koel- en vrieseisen,
die aan zo’n drie-sterren-kast worden
gesteld. Wat het elektriciteitsverbruik
betreft moet men er rekening mee hou
den, dat een drie-sterren-kast tweemaal
zoveel stroom opslokt als een koelkast
met één of twee sterren.
Hij zei dat localiseringswerk al i«
begonnen, maar sprak tegen dat ook het
verwijderen van de mijnen al was aan
gevangen.
liberale traditie” biedt Solzjenitsin aan:
kom hier wonen als je in alle stilte wilt
worden vergeten.
Filbinger is een brave conservatief, die
wellicht reclame voor zijn Baden-
Württemberg als vakantieparadijs in het
achterhoofd had. Maar van de spot mag
best iets blijven hangen, omdat hij thuis
hoort in het Westduitse kamp waar
Solzjenitsin een merkwaardig soort
vrienden heeft.
De teruggang van Labour wordt
waarschijnlijk veroorzaakt door het feit
dat talrijke Labour-kiezers nu liberaal
zullen stemmen. De Britse liberale partij
is niet te vergelijken met de Nederland
se. Ze is aanzienlijk linkser, en zelfs
linkser dan de Britse Labour-party.
Toch heeft partijleider Jeremy Thorpe
enige dagen geleden verklaard dat hij
niet denkt over een coalitie met Labour.
Betekent dit dan de mogelijkheid van
een samengaan met de Conservatieven,
voor het geval de meerderheid niet groot
genoeg zou zijn voor het vormen van
een bruikbare regering? Op deze vraag
weten Thorpe e n zijn aanhang geen
antwoord. En intussen blijven de drie
partijleiders elkaar beschuldigen van al
les wat lelijk is.
DE 44-JARIGE Thorpe is voor zijn
verkiezingscampagne in zijn kiesdistrict
North-Devon, dat is aan Engelands
westkust, even ten noorden van Corn
wall. Omdat de kiesdistricten dit jaar
nieuwe grenzen gekregen hebben, zit
Jeremy Thorpe ineens opgezadeld met
20.000 Conservatieven met wie hij eerder
geen rekening gehouden had. Zijn meer
derheid van meer dan 5000 stemmen is
daardoor gereduceerd tot precies 369
stemmen. Daarom komt hij gedurende
de verkiezingsstrijd zijn kiesdistrict niet
meer uit en is er in North-Devon bijna
geen boer meer die Thorpe de hand niet
heeft geschud.
Het formele vertrek van de Israëliërs
had plaats om elf uur Nederlandse tijd,
met het strijken van de Israëlische vlag
door de parachutistencommandant die
de troepen op 16 en 17 oktober was
voorgegaan bij het vestigen van het
bruggehoofd. Aanvankelijk zou ook nog
een symbolische houten sleutel van een
meter overhandigd worden aan de offi
cieren van de Verenigde Naties die het
gebied tijdelijk overnemen, maar het
gebaar viel min of meer in het water.
De Egyptische troepen begonnen gister
middag om vijf uur met het overnemen
van het gebied van de V.N.-officieren.
Met het vertrek van de laatste Israëli
sche troepen van de westelijke oever
van het kanaal werd fase-4 van het
Israelisch-Egyptisch troepenscheidings-
verdrag dat op 5 maart afloopt met het
legeren van de sterk uitgedunde Egypti
sche en Israëlische troepen langs de
nieuwe linies in het westen van het
schiereiland Sinaï, afgesloten.
De Israëlische militairen dansten aan
de Sinaï-kant van het bruggehoofd de
hora en anderen besproeiden elkaar met
champagne. De tanks „schoten” rood-
wit-blauw-groene rookbommen.
Het sterkste staaltje leverde een par
lementslid uit het donkre zuiden, die
Willy Brandt min of meer verantwoor
delijk stelt voor de verbanning van de
Russische schrijver. Waarom moest
Brandt als enige Westelijke regeringslei-
dat Solzjenitsin in
zou mogen leven
X 3 KIL O
tflMfCASrc >u klw) [Jgj
Hij zei van mening te zijn dat een
afzettingsprocedure een chaos zou ver
oorzaken in de Amerikaanse regering en
dat het voor hem onmogelijk zou zijn
onder die omstandigheden een buiten
landse politiek ten uitvoer te leggen-
Kissinger zelf heeft donderdag overi-
gens ontkend dat hij zou hebben gezegd
dat hij zou aftreden als president Nixon
dreigt te worden afgezet.
De Congresleden zeiden dat Kissingers
mededeling hen had geschokt en dat
verschillende hunner probeerden Kissin
ger ervan te overtuigen dat hij in die
chaotische omstandigheden juist meer
dan ooit nodig zou zijn in de regering,
omdat hij vrijwel de enige is die het
vertrouwen heeft van het volk en van
de politici. Kissinger scheen echter vast
beraden te zijn en ook niet te willen
wachten op het besluit van de Senaat.
Voor het verwijzen van de afzettings-
kwestie naar de Senaat is in het Huis
van Afgevaardigden een eenvoudige
