TELEVISIE
RADIO
TV-serie ligt
al jaar lang
op de plank
dit/
PAULUS DE BOSKABOUTER
i
PANDA
A
O
fe
I
w
63-14
RADIO WOENSDAG
TV WOENSDAG
TV DINSDAG
BETTY
BAAS
ARMAN
EN 1LVA
VAN DER KAMP BLEEF VOOR LOCATIES IN NEDERLAND
ster
1® l
meester*
7
16
DINSDAG 26 FEBRUARI
19 74
■i
Indisch accent
..NOPI& HÉBT IS
..’TENI6E
OEMS POOR P46 EN
4LLES HMR JIJ
i
HILVERSUM De Boekenweek
staat dit jaar in het teken van Louis
Couperus, en Walter van der Kamps
televisiebewerking van Couperus’
Indië-roman „De stille kracht” start
op 1 april. Opzet? „Bloot toeval”,
zegt Walter van der Kamp, „al ben
ik er wel blij om. De televisieserie
van De stille kracht ligt al meer dan
een jaar op de plank. Zij werd vorig
jaar maart af gemaakt, maar eerst
moesten nog Tijl Uilenspiegel, ook
door mij geregisseerd, en Een mens
van goede wil worden uitgezonden.
Door omstandigheden ben ik in een
schema terechtgekomen, waardoor
ik van tevoren werk. Dat bevalt
me heel goed. Ik ben nu al weer
bijna klaar met een nieuwe Els-
schot-bewerking naar zijn boek De
Verlossing, maar de kijkers krijgen
het pas in het najaar te zien”.
17.00-17.45 KRO: Nogal wie-
dus.
NOS:
venaar.
(K) Journaal.
Suggereren
>4, - 1
ciehantN
MUOIK
DE STILLE KRACHT
een lilakleurig drama
19.30
(K)
22.05
i j
(K)
18.45
(K)
Ti-ta-to-
19.50
des
IAAAAM
20.30
WWMM
21.45
23.55-24.00
(K)
Ti-ta-to-
(K)
Ti-ta-to-
18.45
TI
298
m
en
22.50
nl. 075-
(K)
Ti-ta-to-
18.45
19.30
21.10
minuten
ective?
Lilden.
vanaf
na 075-
Pleuni Touw en Bob de Lange tijdens
een opname uit de televisieverfilming
van De stille kracht.
20.00
20.21
22.05
22.35
20.28
21.18
18.55
19.05
20.00
20.20
21.20
22.05
18.55
19.05
22.55
23.00
en
De
Commentaar. 20.00 (K) Jour
naal en weerbericht. 20.15 (K)
Natuurfilm. 21.00 (K) Docu
mentair programma. 21.45 (K)
Journaal. 22.05-22.35 (K) TV-
cursus.
20.00
20.20
22.40
22.55
18.55
19.05
zien of ik wat beters voor je heb",
beloofde Paulus, in zijn boom ver
dwijnend. „Ha," sprak Salomo te
vreden, „eindelijk iemand die mij
begrijpt" Toen drong het gemurmel
van een meute mopperende mussen
tot hem door.
20.00
20.20
18.55
19.05
22.30
22.35
[aarlem
schaaf-
aanw.
een na
1 11 u.
ond en
elefoon
pre-
jr. Inl.
van
(9)
21.07
is voor
n pret-
feer, is
s-Insti-
1. 023-
ii nog
tte as-
jnste
„Het enige onwerkelijke in het tv-
drama is, dat ik de Javanen onderling
ook Nederlands laat praten. Daarmee
wilde ik ondertiteling vermijden. Indo’s
en Javanen praten dus allemaal met het
Indisch accent, dat iedereen wel kent.
Het blijft een licht accent, omdat de
nadruk daarop komisch zou kunnen
werken en dat is niet de bedoeling.”
„Ook enkele blanken Pleuni Touw
en Willem Nijholt bijvoorbeeld pra
ten Nederlands met een Indische tong
val. Nijholt en ook Elly Ruimschotel
zijn van Indische afkomst. Een heleboel
andere acteurs, waarvan sommigen In-
haar naar het vliegtuig dat daar in
het zand stond. „Wij moeten ons
reppen," hijgde hij. „Straks breekt
wellicht een nieuwe zandstorm los,
en die zou uw tere huid lelijk
kunnen schaden. En misschien heeft
men daar aan boord wel een bad
staan, waar het water juist op tem-
(K) Journaal.
KRO: (K) Anna en de
koning van Siam, tv-
serie.
IKOR-KRO-RKK: (K)
Kenmerk: informatie
over kerk en samenle
ving.
NOS: (K) -oumaal.
KRO: (K) Studio
Vrij.
(K) De schilder van
Aswoensdag, filmpor-
tret.
NOS: (K) Journaal.
TELE AC: (K) Compu-
terkunde - les 8.
an 2-6
i telef.
3. „Zeg Salomo,” zei Paulus, „je
wilt me toch niet vertellen dat jij
jaloers bent op een stel h uismus-
sen?” „Natuurlijk niet,” riep Salo
mo, „hoe kom je d’r bij! Maar
honger heb ik wel en ik vraag me
toch af waarom huismussen gevoerd
Duitsland II
17.45 (K) Actualiteiten en
muziek. 18.25 (K) Sergeant
Berry.und die 1000 Dol-
lar-Bande, misdaadserie. 19.00
(K) Journaal. 21.15 (K) Cultu
reel magazine. 22.00 (K) Die
Sache mit dem Gartner, tv-
spel. 22.35 (K) Journaal.
Duitsland III
18.00 (K) Sesamstrasse. 18.30
(ZW) TV-cursus. 19.00 (K)
Zandmannetje. 19.05 (K) Pro
gramma voor Spaanse arbei
ders. 19.15 (K) Handel en ver
keer. 19.45 (K) Nieuws uit
Noordrijn-Westfalen. 19.55 (K)
Commentaar. 20.00 (K) Jour
naal en weerbericht. 20.15
(ZW) One way passage, Ame
rikaanse speelfilm. 21.20 (K)
De drie neven, Franse speel
film. 21.45 (K) Journaal.
22.05-22.10 (ZW) Voordracht.
dische mensen moeten afbeelden, komen
niet uit Indië en hebben hun accent
moeten aanleren. Dat lijkt me geen
bezwaar: acteurs kunnen dat ietwat zan
gerig taaltje best onder de knie krij
gen. Je ziet tegenwoordig allerlei series,
waarbij acteurs Vlaams, Brabants of
weet-ik-veel moeten praten: dialecten,
die niet de hunne zijn”.
Walter van der Kamp heeft dus be
wust géén acteurs of actrices met een
Indische afkomst gezocht. Frappantste
voorbeeld daarvan is Hans Dagelet, die
de jonge Indo-verleider Rooy moet spe
len. Aanvankelijk zocht Walter van der
Kamp voor die rol een dilettant, maar
hij vond later dat toch beter een be
roepsman „mooie jongen Rooy met zijn
lange gekrulde haar” kon spelen.
Voor de kleinere rollen en de figuratie
had Van der Kamp wel degelijk Indische
Nederlanders nodig. Op advertenties
in het blad Tong Tong en oproepen via
het beeldscherm kwamen honderden
mensen naar de audities in Hilversum.
„Ik heb de types die ik zocht, erg
gemakkelijk eruit kunnen halen. Er spe
len zo’n tien amateurs normaal tussen
de acteurs mee. Op dat gebied had ik
wél authenticiteit nodig: geen bruinge-
maakte Nederlanders maar mensen, van
wie de accenten zorgvuldig gecontro
leerd werden.”
Nederland II
18.45 NOS:
venaar.
worden en raven niet.” „Dat is een
goeie vraag,” grinnikte de boska
bouter. „Heb maar even geduld, dan
zal ik voor jou ook wat halen”.
„Uitstekend"zei Salomo, „maar
voor mij geen kruimels, daar kan
een raaf niet van leven”. „Ik zal
Nederlanders, die zich niet of nauwelijks
wensen te verdiepen in het Indonesische
volk. Ton Kuyl hij beschikt over een
schitterend Indisch accent, maar hij ge
bruikt het niet! speelt die Couperus
figuur.”
Walter van der Kamp weet dat er
straks kritisch naar zijn tv-versie van
De stille kracht (uitzenddata 1, 8 en 15
april) zal worden gekeken. „We hebben
om te beginnen al een miljoen kijkers
de Indische Nederlanders die,
kunnen oordelen of ik het goed gedaan
heb. Vandaar dat het uiterlijk van de
serie pijnlijk nauwkeurig in de gaten is
gehouden. Alles moest kloppen tot de
kabajaspeldjes en de boordeknoopjes toe.
De ceremoniële begroetingen, de kos
tuums: het werd allemaal zeer goed in
de gaten gehouden om anarchronismen
te voorkomen. Indië anno 1900 moet er
in De stille kracht authentiek in uitko
men.”
Internationaal
risch Nieuws.
SocuteraLeger
Heils.
(K) Journaal.
Politieke Partijen: de
Rooms Katholieke
Partij Nederland.
NOS: (K) Nederlands
Songfestival 1974.
(K) Dat gevoel van
twijfel, tv-film.
Den Haag vandaag.
(K) Journaal.
ben we losgeld van de bank ge
haald. En nu kom ik je loskopen.”
„L-losgeld?" herhalade Bonnie.
„Ontvoerd" Hoe kom je aan die
onzin? Wacht eensik krijg zo
het idee dat deze wichelaar daar
meer van weet
Mono) Arbeidsvitaminen: po
pulair verzoekplatenprogram
ma. 11-03 Knipperlicht: mu
ziekprogramma met verkeers-
tips 12.03 Radiojournaal 12.06
(S) Zet ’m op. 14.03 De Hitvis-
ser: een toppopprogramma
15.02 Cees van Zijtveld. 17.30
Radiojournaal 17.06 Postbus
700verzoekplatenprogramma
NOS: 18.02 Joost mag niet
eten. 19.02 Hééé.... Ton van
Duinhoven?!, waarin o.m. om
19.02 Gouwe Ouwe en om
22.55 Mededelingen. 0.02 Me
tro’s Midnight Music. 1.02 Ta
ke it easy. 2.02 Hilversum III
lacht. 4.02-7.00 De Meuders’
Methode.
BRUSSEL
324 m
12.00 Nws. en mede. 12.08
Lichte muz. (12.50 Buitenl.
persoverz. 13.00 Nws, act.,
weerber. en toneelagenda)
13.55 Beursber. 14.00 Nws.
14.03 Schoolradio. 14.23 Lichte
muz. (15.00 Nws) 15.30 School-
koren 16.00 Nws. en beursber.
16.10 Intermezzo. 16.15 Kin-
deruitz. 17.00 Nws. en meded.
17.10 Sound van 1930-1960
17.55 Weegschaal 18.00 Nws.
18.05 Uitz. v.d. sold 18.15 Le-
kenmoraal en -filosofie. 18.45
Sportprogr. 18.55 Taalwenken.
18.57 Het orkest van de week.
19.00 Nws. 19.30 Lichte muz.
(19.49 Keurig Engels) 19.45
Missieuitz. 20.00 Goed folk.
(20.30 Nws) 21.00 Splintemws.
21.10 Losjes in de blues. 22.00
Nws. 22.05 Jeugd 74 (22.05 Ge-
var. progr. 23.00 Nws. 23.10
Liedjes) 23.40-23.45 Nws.
bad van de koningin van Sheba!
Dat is veel opwindender. Laat me
los
Toen zweeg ze verbijsterd
want in de deuropening van het
toestel was de filmregisseur ver
schenen. „W-wat doe jij hier?"
vroeg ze geschokt.
Nederland I
10.45-11.35 NOS-NOT:
Schooltelevisie.
Van Gewest tot gewest.
Agra-
Duitsland I
18.00 (K) Nieuws uit Noord
rijn-Westfalen. 18.10 (K) Die
Zwei von der Dienststelle: tv-
serie. 18.40 (K) Actualiteiten. In de serie kluchten op de zaterdagavond gaat de VARA op
19.20 (K) Documentaire. 20.00 2 maart het stuk „Kaviaar of spaghetti” van de Italiaanse schrij-
(K) Journaal en weerbericht, vers Scarnicci en Tarabusi uitzenden. Hoofdfiguur is Leonida
20.15 (K) Quiz. 21.00 (K) Blij- Papagatto (Piet Römer), een arme Napolitaan, die recepties
spel. 22.50 (K) Journaal en afloopt om zodoende zijn honger te stillen. Op een dergelijke
weerbericht. 22.55 (ZW) De receptie richt hij een liefdadigheidscomité op om een arme
l’assassinat considéré comme familie uit de zorgen te halen. Het blijkt zijn eigen gezin te
un des beaux-arts, Franse zijn. Henk Rigters voert de regie. Op de foto Rijk de Gooyer
I 22 ,Z2, 21. en Jan Blaaser (rechts) die eveneens in de klucht voorkomen.
Duitsland II
17.45 (K) Actualiteiten en
muziek. 18.25 (K) Follyfoot-
farm: jeugdserie. 19.00 (K)
Journaal. 19.30 (K) Sport:
voetbal. 21.00 (K) Journaal.
21.15 (K) Nieuws uit Oost- en
West-Duitsland. 22.00 (K) Do
cumentaire film. 22.35 (K)
Journaal.
Duitsland III
18.00 (K) Sesamstrasse. 18.30
(ZW) TV-cursus. 19.00 (K)
Zandmannetje. 19.05 (K) Pro
gramma voor Griekse werk
nemers. 19.15 (K) Weekalma-
nak. 19.45 (K) Nieuws uit
Noordrijn-Westfalen. 19.55 (K) Duitsland I
18.00 (K) Nieuws uit Noord
rijn-Westfalen. 18.10 (K) Kin
derprogramma. 18.40 (K) Ac
tualiteiten. 19.20 (K) Informa
tief programma. 19.45 (K)
Herdenkingsprogramma. 20.00
(K) Journaal en weerbericht.
20.15 (K) Filmverslag. 21.00
(K) Quiz. 21.45 (K) Reportage.
22.30 (K) Journaal, commen
taar en weerbericht.
Walter van der Kamp, de man die
voor de AVRO vele boeken pasklaar
voor het scherm maakte en ze ook
regisseerde (vooral bekend werden zijn
Elsschot-adopties), was allang gechar
meerd van De stille kracht. Hij is niet
van Nederlands-Indische afkomst, maar
hij is wel in Indonesië geweest en weet
wat „Stille Kracht” inhoudt. Goena goe-
na of zwarte kunst is volgens hem geen
verzinsel, maar iets wat bestaat en waar
je als bezoeker in een vreemd land
rekening mee moet houden.
„Maar de rechten waren niet vrij,
want Fons Rademakers zag er te
recht een speelfilm in. Dat is toen
niet doorgegaan, omdat Rademakers in
Indonesië het huis niet kon vinden
waar het verhaal zich zou hebben afge
speeld. Hij zag er toen van af en ik kon
eindelijk mijn gang gaan.”
Walter van der Kamp had geen enkel
probleem met de lokatie. „De stille
kracht is voor honderd procent in Ne
derland gemaakt, omdat ik vind dat de
sfeer met studiobelichting beter uitkomt.
Alle buitenopnamen maakte ik ’s avonds.
Je ziet er niets van dat we niet in de
tropen zitten.”
De bewerking was een geweldig kar
wei. Niet dat er zoveel moest worden
weggelaten („De stille kracht is maar
een kleine roman, en de tv-serie neemt
vier en een half uur in beslag, verdeeld
over drie afleveringen”), maar omdat
juist lege plekken moesten worden opge
vuld. „Als Couperus schrijft dat twee
mensen over een bepaald onderwerp een
gesprek hebben, dan moet je op het
scherm die dialoog ook horen. En die
moet helemaal in de stijl van Couperus
zijn.”
Over dat bewerken van het boek: „Ik
heb er een geheel nieuwe figuur in
moeten schrijven, die dus bij Couperus
niet voorkomt, maar in dé tv-versie in
feite de spil is waarom het verhaal
draait. Deze figuur een schilder is
in feite Couperus zelf. Hij verkondigt
bepaalde zienswijzen van „een buiten
staander in een vreemd land”, die inte
ressante opvattingen mogen heten over
„de stille kracht” en over de verhouding
tussen Nederland en Indië. Die menin
gen weglaten zou onherstelbare schade
aan het drama toebrengen. Die bij Cou
perus zelf niet voorkomende schilder
zegt wat Couperus zelf denkt en in de
tijd dat Couperus dat schreef, zou je het
bijna anarchie kunnen noemen”.
„Couperus oefent namelijk scherpe
kritiek uit op de arrogantie van de
De „Stille kracht” of magie: noemt
Couperus daar veel voorbeelden van?
„Hij suggereert ze meer dan hij ze
noemt. In een tv-versie moet je duidelij
ker zijn. Ik heb wat voorbeelden van
zwarte kunst, die ik zelf in mijn Indo
nesische tijd heb meegemaakt, gebruikt:
klopgeesten, mensen die onder invloed
van een vloek wegteerden.”
Dramatische hoogtepunt is de
scène als de overspelige Leonie (Pleuni
Touw) in de badkamer door onzichtbare
monden worden ondergespuwd met rood
„sirih-sap”: door zwarte kunst ingegeven
repressaillemaatregelen die hun huive
ringwekkende weerga niet hebben! „De
kijkers krijgen die scène uitgemeten hoor.
Laat me er niet te veel van verklappen
dan zou het effect verloren gaan. Het
komt wel sterker over dan in het boek:
wat Couperus alleen maar even aanstipt,
moet ik zichtbaar èn dramatisch maken.
Tja.De stille kracht. Het blijft een
lila-kleurig drama.”
HILVERSUM I 402 m en FM-
kanalen.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.11
Ochtendgymnastiek. 7.20 (S)
Aktu aliteitenshow (7-45
VPRO: Deze dag. 8.00 Nieuws)
9.35 Waterstanden. 9.40
Schoolradio. 10.00 IS) Radio-
weekblad. 11.00 Nieuws. 1.03
Voor de kleuters. 11.15 (S)
Melodieënboeket: licht mu
ziekprogramma. 12.00 Den Oe
ver Centraal: regionaal
programma. 13.00 Nieuws.
13.11 Dingen van de dag. 13.25
(S) Een middagje Stoomradio:
een programma vol goede
jeugdherinneringen. 16.00
Nieuws. 16.03 (S) Wagen 107
in sterbezetting. hoorspel.
16.45 (S) Dansorkest met solis
ten. 17.10 (S) Metropole Orkest
17.55 Mededelingen. 18.00
Nieuws. 18.11 Dingen van de
dag. Politieke Partijen: 18.20
Uitzending van de Anti Revo
lutionaire Partij. VARA: 18.30
(S) Tekst en muziek: cabaret-
programma E.O.: 19.00 Klank
bord. 19.15 (S) Wij hebben een
woord voor de wereld: geeste
lijke liederen. 19.45 Bijbelstu
die 20.00 (S) Grammofoonmu-
ziek 20.05 Het Christelijk on
derwijs in beweging, thema
programma 20.25 Het geslacht
Garderen. hoorspelserie
21.00 E.O.-Metterdaad.
De grote opdracht:
nieuws van zending en evan-
geslisatie. 21.15 (S) Grammo-
foonmuziek. 21.20 Avondslui-
ting. TROS: 21.30 (S) Speciali
teiten a la carte: een muzi
kaal wensprogramma 22.20
Aktua. 22.30 Nieuws. 22.40
Prometheus XIII. scienceficti
on serie (10). 23.00 (S) in Pim
Jacobs’ Notenbar.
Nieuws.
HILVERSUM
FM-kanalen.
TROS: 7.00 Nieuws 7.02 (S)
Ontbijt-Soos, met om 7.30
Nieuws; 7.41-8.00 Aktua; 830
Nieuws en 8.35-8.45 Gymnas
tiek voor de huisvrouw. 10.00
(S) Kaboutertijd. 10.30
Nieuws. 10.33 (s) Sphinx: pro
gramma voor de vrouw. 11.30
Aktua. KRO: 11.45 Bejaarden
programma 11.55 Mededelin
gen 12.00 (S) Van twaalf tot
twee, met om 12.26 Medede-
limgen t.b.v. land- en tuin
bouw; 12.30 Nieuws; 12.41-
12.50 Echo; 13.00-13.05 Raden
maar... 14.00 Huisbezoek NOS:
14.10 Onder de groene linde:
oude liedjes en balladen. 14.30
(S) Aspekten van de kamer
muziek. 15.30 Nieuws. 15.33
Spiegel van Duitsland 16.00
Meer over minder: de stem
van de sprekende minderheid.
17.20 Overheidsvoorlichting:
Terzake. 17.30 Nieuws. NCRV:
17.32 (S) Hier en nu NOS:
18.00 Bopthema’s en swingses
sions: jazz uit de jaren 1935-
1955. 18.30 Nieuws. 18.41 Spie
gel van Groot-Brittannië.
19.00 Openbaar Kunstbezit.
19.10 R.V.U.: Jongeren en mi
lieu een programma n.a.v.
de Milieucompetitie, georgani
seerd door de Nederlandse
Vereniging van de Verenigde
Naties. 19.50 Den Haag van
daag. 20.00 Nieuws. 20.05 (S)
Woensdagavond Muziekmaga-
zine 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM in 240 en 298
m. en FM-kanalen.
Ieder heel uur 2
nieuws.
AVRO: 7.02 Steevast (8.02- t
8.05 Radiojournaal) 9.03 (S en speelfilm. 0.15 (K) Journaal’
Nederland II
NOS:
venaar.
(K) Journaal.
VARA: (K) Pipo in
Marobia, kinderserie.
(K) Volgende patiënt,
tv-serie.
NOS: (K) Journaal.
VARA: Filmportret
van de schrijver Paul
Léautaud.
(K) Prijswijzer: alles
over prijzen.
(K) 2 voor 12, quiz.
(K) Achter het
Nieuws.
NOS: (K) Journaal.
TELE AC: (K) Beton -
herh. les 1.
(Herhaling van het in onze
vorige editie gepubliceerde
programma).
Nederland I
NOS:
venaar.
(K) Journaal.
KROVoor achten
KRO’s praatuur.
NOS: (K) Journaal.
KRO: (K) Prijswijzer:
alles over prijzen.
(K) Witte Kwis.
(K) Elfstedencarnaval
1974.
(K) Waar gebeurd.
NOS: Den Haag van
daag.
(K) Journaal.
DIE
GLAZEN
WAND...
C'ITDfrHU/BZEV
TH AOMEN! ÊN
S. ViUG!
/s
DOOD'
peratuur is
„Wat kan mij dat schelen?’ riep
41. Joris trok zich niets aan
van de protesten van Bonnie. Hij
„Je redden, natuurlijk," ant
woordde de filmer. „Zo gauw we
