Nationale Religieuze Partij doet ook mee
AMSTERDAM
W
Nixon bereid tot
ONDER
N
STOOM
W atergate-verhoor
Sovjet-Unie
Luns tevreden
ek
Oen Uyl
komende
stembus
naar
Weer schrijver
veroordeeld in
Belgen
zondag
,DC-10’s moeten
beter worden
over b°~
nagekeken’
REGERING VRAAGT SPOED
MET CENTRAAL AKKOORD
s
achtergrond
rag
MITS NIET ONDER EDE
In elk geval voor april weten wat
we gaan doen”
DOMDERDA’G 7 MAART
1 974
2
Gromiko
Rijksluchtvaartdienst in VS:
Onvoldoende
Prijscompensatie
(Van onze redacteur in Brussel, Henk Kolb)
Amada
Stormpas
500
GRAM
BRUSSEL. Bijna 6,2 miljoen kiezers gaan zondag 10 maart in
België naar de stembus. De verkiezingscampagnes hebben voorname
lijk aangetoond dat dit met veel aarzeling zal gebeuren. Het valt niet
te ontkennen dat het allerminst eenvoudig is te moeten kiezen tussen
„de nieuwe samenleving” die de socialisten nu al zoveel jaren be
loven en „een andere samenleving”, waarvoor de christen-democra-
ten zich ietwat overmoedig garant hebben willen stellen.
DEN HAAG. De regering
heeft er bij monde van drs. Den
Uyl bij werkgevers en werknemers
op aangedrongen snel tot een cen
traal akkoord over 1974 te komen.
„In ieder geval moeten we voor 1
april weten waaraan we met het
arbeidsvoorwaardenbeleid voor 1974
toe zijn”, zo is premier Den Uyl,
die hiervoor steun vond bij de vak
centrales van mening.
MALSE
WK
I
(Van onze redactie buitenland)
I
met de werkgevers in de Stichting van
(Vervolg van pagina 1)
de Arbeid te beginnen.
(Van onze correspondent)
c:
Gerucht Syrische aanval
lost kabinetscrisis op
uljoen de
traat in-
van het
punt is
worden
en finan.
zich wat
Volgens
tatie mo-
resse ,die
voor de
jrdam is
goed kli-
iam ach-
identieke
lat hij de
10’n com-
tiaal kan-
aansloeg
Seek, in-
ze partij,
naar het
en bren-
ië en Is-
van een
iternatio-
stenrijkse
en twee-
id was in
rf achter
rgestoken
a. Pogin-
id enkele
lalde, om
wekken,
lomische
eperking
mg van
laatregel
doel het
rlichting
houwen,
aatdoel-
Een eventuele extra militaire inspan
ning van Nederland is in het gesprek
met de Nederlandse regering niet aan de
orde gekomen, aangezien een beslissing
op het militaire vlak nog niet is geno
men. Dat gebeurt pas na consultatie met
de NAVO. Maar de heer Luns was in
zoverre optimistisch, dat het niét zo is
dat er bijvoorbeeld een nieuwe legerdi
visie bij zou moeten komen.
dende minister van Economische Za
ken.
Kok vindt dat de vakcentrales van de
regering voldoende materiaal hebben ge
kregen om na intern beraad het gesprek
„We zullen voor 1 april met de werk
gevers rond moeten zijn. Want voor die
datum moet er ook nog overleg worden
gevoerd in de bedrijfstakken om te ko
men tot nieuwe cao’s”, aldus NVV-voor-
zitter Wim Kok.
ms heeft
Defensie
r de be-
sbestuur-
egradeerd
s overge-
elte.
eeft een
als „ge-
n blanco
langeslo-
ir alleen
kunnen
worden
r in 1973
teer dan
gisteren
jen man
ar zocht
abortus
rostituée
•ehouden
Ier Doef
ers van
enlandse
vorderen
?dt ver-
iden van
„Ik vond de gesprekken, die ik met
minister-president Den Uyl en minister
van Buitenlandse Zaken Van der Stoel
heb gevoerd, bijzonder nuttig en ik vlei
mij met de hoop dat ook de Nederlandse
regering het contact nuttig heeft gevon
den”, aldus mr. Luns.
Tenslotte zijn er dan natuurlijk de
socialisten: geteisterd door schandalen
en manipulaties die nimmer het par
lement bereikten, maar wel de kran
ten en vervolgens ook de dossiers van
de Justitie. Rood (nou ja.in België
was tijdens de regeringsperiode van
Leburton eigenlijk meer het schaam
rood geworden van establishmentsoci-
alisten, die onderdeel waren van de
gevestigde orde.
Ook aan Vlaamse kant lopen recht
se radicalen in stormpas naar de
stemlokalen: de Vlaamse militanten
orden en „Were Di”. Ze zijn zelf
geen partij in de verkiezingen, maar
hebben zich in het gelid gesteld voor
de Vlaamse Volksunie. Die Volksunie
is een zeer invloedrijke partij, die dit
keer misschien wel in de regering
komt als de groten geen compromis
kunnen vinden. Maar haar Vlaams-
zijn, haar eis van „een Vlaamse
staat”, trekt de strijdvaardige rechtse
flaminganten meer aan dan de libera
lisering van abortus, waar de Volksu
nie zich ook achter heeft gesteld.
(Van onze redacteur in Jeruzalem, mr. Jaap van Wesel)
JERUZALEM. Berichten over een dreigende verrassingsaanval van
Jordanië en Syrië hebben de Israëlische kabinetscrisis opgelost. Golda Meir
heeft gisteravond aan president Katzir meegedeeld dat de nieuwe regering
rond is: zondag zal het nieuwe kabinet, waarvan ook de Nationale Religi
euze Partij deel zal uitmaken, aan de Knesset worden voorgesteld. Als
gevolg van de dreigende toestand aan Israels oostelijke en noordelijke
grens heeft de Nationale Religieuze Partij besloten alle religieuze bezwa
ren te laten voor wat ze zijn en evenals Da jan en Peres mee te doen aan
de nieuwe regering.
en beto-
.einse St.
tegen da
ek, de op
Italiaanse
lie in de
men van
DEN HAAG. „Ik ben tevreden over
mijn contacten met de Nederlandse re
gering en heb een grote mate van over
eenstemming tussen Nederland en de
NAVO kunnen constateren”, aldus mr. J.
M. H. A. Luns, de secretaris-generaai
van de NAVO, die gisteren op zijn
jaarlijkse rondreis langs de hoofdsteden
van de NAVO-landen een werkbezoek
aan Den Haag heeft gebracht.
„De Ne-
kort ge-
jnsumen-
n reactie
lerlanden
tamelijk”
.imenten-
tschappij
;rote ad
der Lub-
adver-
on juiste"
:nt op 20
ie recht-
lijk over Nixons Watergate-rol wordt
gesproken, pas ter beschikking van de
commissie te stellen wanneer de huidige
Watergateprocessen omstreeks september
afgewikkeld zouden zijn- Dit protest
stond mogelijk in verband met de Con-
gres-verkiezingen in november.
Ondertussen zeiden enige gouverneurs
van beide partijen op een winterbijeen-
komst in Washington dat het beter voor
het land zou zijn als Nixon heenging, al
dan niet door „impeachment”.
iel onder
and van
11 waar-
nen. Het
lari 1978
Gebleken was de laatste weken dat
zonder Dajan geen stabiele regering te
vormen was. Dajan had met zijn ontslag-
aankondiging poker gespeeld en bijna
verloren. Hij kreeg geen massale steun
van de bevolking zoals hij misschien wel
gehoopt had. Hij kreeg bovendien geen
steun in de partij, zelfs niet van Golda
Meir: Rabin zou minister van Defensie
worden en daarmee dreigde Dajan poli
tiek buitenspel te komen staan. Nu werd
hem een unieke kans geboden om terug
te komen en hij heeft die met beide
handen aangegrepen.
Dajan gaat er nu, waarschijnlijk te
recht, van uit dat de kritiek op hem wel
zal luwen. De oude toverformule, het
belang van de nationale veiligheid, zal
ongetwijfeld werken. Kritiek was moge
lijk, zolang de hele politieke situatie in
Hij zei verder dat volledige medewer
king verleend zal worden aan de juridis
che commissie van het Huis van Afge
vaardigden en dat hij bereid is schrifte
lijke verklaringen af te leggen en zelfs
persoonlijke vragen te beantwoorden,
maar niet onder ede en alleen aan de
voorzitter van de commissie (een Demo
craat) en de belangrijkste Republikein.
Nixons advocaat James St. Clair pro
testeerde vandaag toen rechter John Si
rica voorstelde het geheime rapport van
de Grand Jury, waarin zeer waarschijn-
WASHINGTON. President Nixon
heeft zicfli opnieuw verdedigd in de Wa-
tergate-affaire en verklaard dat hij be
reid is samen te werken met de commis
sie voor justitie uit het Huis van Afge-
vaardigen die een onderzoek instelt
naar de mogelijkheid tot afzetting van
de president.
„We zullen eerst de uitgewerkte voor
stellen van de regering afwachten. Die
zullen binnen tien dagen verschijnen.
Dan pas is het ons mogelijk spijkers met
koppen t e slaan”, aldus de heer Van
Veen. Hij hoopte dat de regering naast
de investeringsaftrek ook nog rekening
zou houden met de werkgeverswens om
de vennootschapsbelasting te verlagen.
Premier Den Uyl boorde later op de
avond die hoop de bodem in door te
verklaren dat de regering met deze wens
geen rekening houdt.
Minister-president Den Uyl maakle
duidelijk dat als werkgevers en vakbe
weging niet tot een centraal akkoord
SS*
delen van pamfletten. Merkx en Lei-
jers worden door het officiële Belgi
sche artsendom verfoeid omdat zij
veel lagere honoraria berekenen dan
is toegestaan.
Amada zal zeker stemmen van de
socialisten stelen. In Gent staat voor
deze partij ir. Paul de Maegt kandi
daat. Hij onthulde het telegraaf- en
telefoonschandaal. waarbij vele mil
joenen aan staatsgeld verdwenen in
de zakken van de allerhoogste ambte
naren en hun familieleden. Die
kwestie kostte PTT-minister Ansseele
geruisloos het politieke hoofd, dat hij
doorgaans juist in Gent placht op te
steken als aanvoerder van de officiële
socialisten daar-
Wil Amada veel stemmen? Geens
zins, zegt nationaal voorzitter Ludo
Martens, want het parlement is slechts
een poppenkast. Dank zij deze volks
vertegenwoordiging strekt de kapita
listische dictatuur zich uit tot alle
categorieën van arbeiders. Amada
wil in het parlement slechts deze
houding aan de kaak stellen. Tot op
de dag dat een revolutie de omwente
ling teweeg zal brengen.
Een ander randverschijnsel in de
Belgische politiek: l’Action Rexiste,
een groepje in Brussel opererende
aanhangers van de oud-SS’er Leon
Degrelles, tegenwoordig comfortabel
verblijvend in Spanje, maar ter dood
veroordeeld, dat wel. Hun ideologie
berust op anti-communisme en racis
me. Racisme dat verbintenissen tus
sen leden van verschillende rassen
verbiedt.
Misschien wel het meest opmerke
lijke verschijnsel in deze verkiezings
strijd is de partij Amada, hetgeen
zoveel wil zeggen als: „Alle macht
‘aan de arbeiders”. Deze communisten
worden aangevoerd door een jonge
arts, Chris Merkx, en zij streven naar
een samenleving waarin vrijheid van
bestaan voor de werkende mens. Het
kapitalisme, dat spreekt, moet worden
onderdrukt. Amada heeft zich in de
afgelopen jaren vooral bij stakingen
gemanifesteerd als een militante
groep, wiens leidfers voortdurend aan
dacht van de niet zo zachtzinnige
Belgische politie kregen.
jf duizend
erlander-
de Twee-
eden van
nd staat-
iderschap
volg van
ld, hetzij
zan haar
100 staat-
evengoed als Israel er belang bij heeft
dat koning Hoessein sterk in het zadel
zit.
Wat ook een rol heeft gespeeld in de
crisis aan Israels grenzen is de Russi
sche ontevredenheid over haar dalende
invloed in het Midden-Oosten. De onder-
handelingen tussen Israel en Syrië wor
den in Washington gehouden en niet,
zoals de Russen hadden gewenst, in
Genève waar zij een vinger in de pap
hebben. De Russen hebben daarom be
halve rechtstreekse druk op Damascus
ook een andere troef uitgespeeld: de
Palestijnen. Gromiko heeft dezer dagen
in Cairo twee uur lang met Fatah-leider
Arafat gesproken en hem officieel uitge
nodigd om naar Moskou te komen.
De partij groeide uit een radicaal
studentensyndicalisme op naar haar
huidige vorm van strijdbare actie
groep. Dokter Merkx, die samen met
zijn collega Leijers in het Antwerpse
Hoboken een groepspraktijk drijft,
wordt in deze dagen veelvuldig opge
pakt wegens het wederrechtelijk uit
eend jaar
innen. In
scentrum,
m2 krijgt
ijsstijgin-
in 1978
j1 sedert
-embar-
•eft het
ner een
perso-
ikje met
een ge-
e Knes-
tNSIMON FIUHLEN MET VEUKOOP VAM
VMi UEEi. 6£LDId r/M 3 MMKT.
Overspoeld door tonnen uiterst
kostbaar propagandadrukwerk pro
beert België de laatste dagen naar de
verkiezingen door te komen. Op welk
niveau hier nog over de toekomst
wordt gedacht bewijzen de fanaten
die op verkeersborden Frans- of Ne
derlandstalige namen met verf be-
kladderen. In meer dan één opzicht is
een verkiezingsstrijd in België een
vervuilingsverschijnsel, dat gepaard
gaat met een op lokale belangen
gerichte propaganda en een totale
versplintering binnen de partijen zelf.
MOSKOU (UPI, AP). In Orel is de
dissidente schrijver Viktor Chaustov
veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf
wegens tegen de Sovjet-Unie gerichte
activiteit, zo is van een dissident in
Moskou vernomen. Chautov moet na
zijn gevangenisstraf nog eens twee jaar
in binnenlandse ballingschap.
Op de grond ligt geen ouderwets kanon,
maar een oude gas-straatlantaarn. Het
ding maakt deel uit van de tentoonstel
ling „Amsterdam onder stoom”, die van
af morgen gehouden wordt in het His
torisch Museum in Amsterdam. Er zijn
schilderijen, modellen, foto’s en krante-
verslagen te zien over de industriële
revolutie die de stad in de jaren 1795-
1918 doormaakte.
voor 1974 kunnen komen, „en dan liefst
op korte termijn”, de regering beschik
kingen- zal treffen op grond van de
Machtigingswet. Komt er wel een cen
traal akkoord tot stand, en kan de rege
ring zich vinden in de gemaakte afspra
ken, dan zal het centraal akkoord basis
zijn voor door de regering te nemen
beschikkingen.
Werkgeversvoorzitter mr. Van Boven
(NCW) benadrukte dat het komende ge
sprek met de vakcentrales vrijblijvend
zal zijn, tot de regering met concrete
cijfers op tafel komt. De werkgevers
waren wat teleurgesteld over de sum
miere gegevens die men had gekregen.
De vakcentrales daarentegen zullen
tegen het eind van de week hun „huis
werk” af hebben e n geloven wel vol
doende gegevens te hebben om het ge
sprek met de werkgevers af te ronden.
De regering die nu gevormd is, had
een en waarschijnlijk ook zelfs twee
maanden geleden al kunnen worden sa
mengesteld. Nieuwe gezichten zijn Ra
bin, nu niet op defensie maar als minis-
er van arbeid en waarschijnlijk Jariv,
die de post van transport krijgt. Peres
verhuist van communicatie naar infor
matie.
Op een onverwacht bijeengeroepen
persconferentie gisteravond kreeg hij
voornamelijk vragen over zijn omstre
den gesprek op 21 maart 1973 met de
voormalige Witte Huis-advocaat John
Dean op zich afgevuurd. Volgens Dean
zou Nixon toen over gratieverlening aan
de gearresteerde inbrekers hebben ge
sproken en gezegd heben dat het bij
eenbrengen van een miljoen dollar aan
zwijggeld geen probleem zou zijn.
Op de persconferentie beaamde Nixon
dat er over die zaken gesproken was
maar hij ontkende ook maar iets gewe
ten te hebben van wat zijn naaste me
dewerkers in hun schild voerden.
Volgens hem was de geluidsband van
het gesprek op 21 maart voor verschil
lende uitleg vatbaar, maar hij wist zelf
zeer goed wat hij gezegd, bedoeld en
gedaan had.
Nixon herhaalde nooit gratie beloofd
te hebben, maar toen hem gevraagd
werd of dit ook gold voor zeven voor
malige medewerkers die enkele dagen
geleden in staat van beschuldiging wer
den gesteld, zei hij dat dit uiteraard
afhing van hun persoonlijke omstandig
heden.
De werkgevers wilden niet praten
over het hete hangijzer, de prijscompen
satie. „Dat hangt af van de uitgewerkte
belastingvoorstellen van het kabinet”,
aldus mr. Van Veen.
Premier Den Uyl zei dat het streven
van het kabinet blijft dat de hoger- en
hoogstbetaalden financieel een veer zul
len moeten laten ten behoeve van de
laagst- en lagerbetaalden. „Waar duide
lijk is dat er in 1974 een tekort moet
worden verdeeld, en iedereen het stand
punt inneemt dat de laagst- en lagerbe
taalden er niet op achteruit mogen gaan,
zal er iets met de hogere en hoogste
inkomens moeten gebeuren”, aldus Den
Uyl.
Bovendien acht het kabinet het ge
wenst dat de arbeidsvoorwaarden die
worden vastgesteld voor alle werknemers
zullen gelden en niet alleen voor hen die
onder een cao vallen. Mocht er geen
centraal akkoord komen, dan zal het
kabinet de regeling van de uit te betalen
prijscompensatie ook regelen via de
Machtigingswet, aldus Den Uyl.
Deze ontwikkelingen kunnen de te
genstellingen in de Syrische top ver
scherpt hebben, waarbij de extreme
vleugel van de Baath-partij in Syrië en
Irak, die het op een nieuw gewapend
conflict wil laten aankomen, een grote
rol speelt. Het Syrische leger is weer op
volle kracht, mogelijk nog sterker dan
voor de Oktober-oorlog, en de afgelopen
dagen zijn grote hoeveelheden Russische
wapens naar Syrië gevlogen.
In Den Haag heeft de heer Luns
herhaald wat hij al eerder had gezegd,
namelijk dat hij met grote zorg de
steeds grotere bewapening van de Sov
jet-Unie en speciaal de enorme uitbrei
ding van de Sovjet-vloot, die in sommige
opzichten superieur is aan de Ameri
kaanse marine, gadeslaat. „De Verenigde
Staten hebben daar de nodige conse
quenties uit getrokken, maar de Europe
se NAVO-landen worden steeds zwak
ker, hoewel de militaire integratie van
de 14 landen bevredigend is”, aldus de
heer Luns.
Deze verkiezingen van 1974 (nodig
gemaakt door de val van het socialis-
tisch-christen-democratisch-liberaal
kabinet-Leburton over de Ibramco-
affaire) zullen het politieke beeld
van België naar men mag aannemen
niet ingrijpend wijzigen. Hooguit zul
len de regionale tegenstellingen zich
nog verder toespitsen in de richting
van een federatief België, met een
Vlaams landsgedeelte, een Waals ge
bied en misschien dan ook nog Brus
sel als aparte eenheid.
Sinds de oorlog van vorig jaar oktober
hebben Syrië en Jordanië een gemeen
schappelijk belang gekregen: beide zijn
bang geïsoleerd te worden als Israel en
Egypte een afzonderlijke vrede zouden
sluiten. Het feit dat Israel niet van plan
is spoedig met Jordanië over de toe
komst van de westelijke Jordaan-oever
te onderhandelen en het feit dat Jorda-
nië’s positie daar is verzwakt door de
algemene erkenning van de Palestijnse
bevrijdingsorganisatie als enige verte
genwoordiger van het Palestijnse' volk,
heeft koning Hoessein ertoe gedreven
een militantere houding aan te nemen.
Hoessein heeft er in ieder geval ook
belang bij dat in Israel een stabiele
regering tot stand komt, die met hem
kan onderhandelen over de Westoever,
Binnen de gevestigde partijen, de
christen-democratische CVP, de soci
alistische BSP en de liberale PVV
met hun respectieve Franstalige we
derhelften is niet veel veranderd. De
taalscheiding binnen de partijen is
nog iets verder doorgetrokken, oude
strijders als Leburton (socialistisch)
en Van den Boeynants (christen-de-
mocraat) bevinden zich in de nadagen
van hun politieke loopbaan. Men
kijkt uit naar nieuwe krachten: de
opmerkelijk Tindemans (christen-de-
mocraat) en de jeugdige slimmerd
Willy Claes (socialistisch), de aftre-
Israel onzeker was. Zeker nu is aan de
leiders een unieke kans geboden om. zich
in één klap van de situatie meester te
maken.
WASHINGTON. De Amerikaacse
Rijksluchtvaartdienst (F.A.A.) heeft
nieuwe veiligheidsvoorschriften afgekon-
digd voor DC-lO’s, na het ongeluk met
een Turks toestel van dit type bij Parijs
dat afgelopen zondag aan alle 346 inzit
tenden het leven kostte.
De nu veroordeelde schrijver heeft
van 1967 tot 1970 gevangen gezeten nadat
hij had gedemonstreerd op het proces
tegen de schrijver Yoeri Galanskov, dis
na een maagoperatie in een gevangen
kamp is overleden.
De zegsman kon niet meedelen wat
Chaustov precies ten laste is gelegd. Hij
zou onder meer „misdadige literatuur”
hebben verspreid.
Belangrijk was het verschijnen als
getuige a charge van Gavriel Superfin in
het proces tegen Chaustov. Superfin is
een geschiedkundige die medewerker is
geweest van Alexander Solzjenitsin
voordat deze werd verbannen. Hij heeft
als getuige alle verklaringen ingetrokken
die hij voor de geheime politie had
afgelegd. Hij deed dit uit protest tegen
de verbanning van Solzjenitsin.
Het is zeer aannemelijk dat Amerika's
minister van Buitenlandse Zaken Kissin
ger in samenwerking met de CIA een
beslissende rol heeft gespeeld bij de
oplossing van de kabinetscrisis. De be
richten over een dreigende Jordaanse en
Syrische invasie kwamen uit Washing
ton, van het Pentagon. Hoe serieus deze
dreiging werkelijk is, is minder belang
rijk dan de reactie in Israëlische zijde.
Dajan, al of niet deelgenoot in dit com
plot, heeft de kans met beide handen
aangegrepen om het verloren terrein
terug te winnen. Amerika heeft belang
bij een stabiele regering in Israel, die in
Genève onderhandelingen kan voeren
met de Arabieren.
Werkgeversvoorzitter mr. Chr. van
Veen vond het cijfermateriaal van de
regering beslist niet voldoende om reeds
met de vakbeweging om de tafel .te gaan
zitten.
Voor Dajan is dat zijn geluk geweest
in een verloren lijkend spel. Daarmee
zijn Dajans tegenstanders en ook de
rechtse Likoed-oppositie uitgemanoeu
vreerd. De Arbeiderspartij kan nu op
haar gemak naar een nieuwe leider
zoeken en Golda Meir zal dan haar taak
kunnen overdragen als de situatie wat
stabieler is.
Ook de fabrikanten Douglas Air
craft Company, een onderdeel van de
McDonnell-Douglas-maatschappij
hebben hun afnemers nieuwe richtlij
nen gegeven om er voor te zorgen, dat
voor het vertrek de deuren van het
laadruim goed gesloten zijn.
Deze maatregelen volgen op een ver
klaring van René-Lemaire ,de voorzitter
van de Frans-Turkse commissie die het
ongeluk met het Turkse lijntoestel on
derzoekt, da teen deur van het vracht-
ruim op elf kilometer van de plaats
van het neerkomen van de DC-10 is
teruggevonden en dat deze deur geen
tekenen vertoonde van de weerslag van
een explosie. Deze mededeling heeft
aanleiding gegeven tot speculaties, dat
de deur bij het opstijgen als gevolg van
het toenemende drukverschil binnen en
buiten de machine is opengevlogen.
