Fellini belicht zijn vooroorlogse jaren
AMARCORD: GROTESKE EN
ABSURDE A UTOBIOGRAFIE
Subsidie voor
Podium
s
z
n
ft
J
i
DE EÊUKEnHDE
r’fiïin
s
I
Een occasion
koop je bh*
Kamsteeg
Knappe dialogen moeten „Drijfanker
bij Centrum nog tot leven wekken
Hy
p/KRAÖf
z
z
A
PARADE
ft
ft
2
.1
2
A
Waar de waard zijn
Dure bijbel geveild I
A
1
n
Z
n
Z
n
Z
X
IH
gasten waarlijk verwent
19 7 4
21
2 2
MAART
V R U D A G
Filmmuseum
Poli tiedrama’s
Vrolijke porno
,-ï
lil
A
A
ER IS WEER een nieuwe film
van Federico Fellini op komst
en dat betekent hoe dan ook een
gebeurtenis in de bioscoopwe
reld, vooral na een weinig op
windend seizoen als we nu achter
de rug hebben. Fellini is geen
veelfilmer. Een jaar geleden
kwam zijn „Roma” uit en vier
jaar daarvoor „Satyricon” en
dan moeten we terug tot 1965
voor de première van „Giulietta
van de Geesten”.
R
Nachtvoorstellingen
drie bedrijven passen op de plaats van e. a. whitehead
L.
ADVERTENTIE
HEIN STEEHOUWER
ADVERTENTIE
Julianalaan 295.
I
r
Vondelweg 540 - Tel. 0 23 - 37 98 00.
Telefoon 0 23 - 31 93 49, Haarlem
AMSTERDAM (ANP). Bij het anti
quariaat Van Gendt te Amsterdam is op
een boek- en prentenveiling een polyglot
bijbel in zes folio delen verkocht voor
een bedrag van 28.000. De bijbel was
gedrukt dn de jaren 1514 tot 1517 en
verscheen in 1522 te Alcala in Spanje.
Een onzinnig verhaaltje levert de
goedkope aanleiding om het hele pro
gramma van erotische genoegens, met
tweeën, drieën of in z’n eentje af te
deleeuwse decor dat hier beter had
gepast misschien wat eentonig gaan
werken. Wie van wat boerse en rau
we verhalen houdt, waarin de annale
grappen niet vergeten worden, weet
waar hij terecht k'an.
Eerder had de minister besloten Podi
um geen continue gezelschapssubsidie te
geven, maar te onderzoeken of hij a 1
langer bestaande plannen om vrije pro-
Als
een
Arrabal’s „Als een dol paard” (J’irai
comme un Cheval fou).
z
RESTAURANT
OEG STGEEST - TELEFOON 01710-53188
Aangesloten bij de DIKKER THIJS Groep
allang gefascineerd heeft, staat hem
toe haar op te tillen op basis van een
soort weddenschap en laat hem
daarna tussen haar voluptueuze bor
sten uitblazen van de inspanning, de
eerste sneeuw valt en er is de zee en
het strand, huiselijke onenigheden en
ziekte.
Ook in zijn nieuwste film is, zij het
op minder overdadige wijze die hang
naar het absurde aanwezig, al is ook
nu weer sprake van een mateloze
fantasie en een tegen het groteske
leunende kijk op mensen en situaties.
Roma
The Movies brengt de al links en
rechts op festivals gedraaide Zwitser
se film „La Salamandre” van Alain
Tanner. Een „intellectuele” film, zoals
Eric Rohmer ze maakt, weinig actie,
veel bedoelingen onder een uiterlijk
trage handeling en veel interpretatie
mogelijkheden. Twee schrijvers zijn
bezig een script te schrijven voor een
t.v.-uitzending over een ware gebeur
tenis. Pierre gaat met een tape-recor
der de realiteit te lijf, Paul schrijft
ondertussen vanuit de bekende feiten
een fictief verhaal dat de oorspronke
lijke gebeurtenissen misschien bena-
In The Movies, verdeeld over diverse
nachten en twee bioscopen: „Mama
Roma” en „Accatone”, beide van Pa
solini en „Themroc” de veelal bespro
ken „alternatieve” film met Piccoli.
„The ruling Class” met Peter O’
Toole is in Alhambra 2 en Cinétol
geeft als „Wakkerblijverties de eer
ste helft van de week Junior Bon-
WOENSDAG 27 maart brengt het
Filmmuseum (nog altijd in de aula
van het Stedelijk Museum) een Pool-
se film uit 1966, „De code” van Woj
ciech Has over de desillusies van een
oud man die na 20 jaar afwezigheid
terugkomt in Polen 'en niets meer
herkent van vroeger. Zelfs zijn fami
lie is hem vreemd. Op donderdag
komt een groots opgezette Oost-
Duits-Russische co-produktie aan de
orde die het leven van de Spaanse
schilder Goya behandelt. Regisseur
Konrad Wolf heeft zich enigszins
vertild aan dit moeilijke onderwerp
en er een moeizaam en erg Duits-
aandoende levensbeschrijving van ge
maakt, daarbij zich baserend op de
biografische roman van Lion Feucht
wanger.
MET „PRENEZ LA QUEUE", die
tegelijk in Cinétol en Parisien gaat, is
een vrolijk stukje pornografie in de
Amsterdamse bioscoopagenda binnen
gedrongen, die door Jean-Francois
Davy officieel gemaakt is, maar ove
rigens door iedereen gemaakt zou kun
nen zijn, door iedereen wie het lukt
voldoende dames en heren bijeen te
krijgen die er geen bezwaar tegen
hebben, zich in alle standen en alle
situaties te laten fotograferen.
wacht, krijgt meer dan hij zich in
zijn stoutste ogenblikken had kunnen
dromen, compleet met alle gesteun,
genotskreten en hoofden met hijgen
de monden die extatisch heen en
weer bewegen op het kussen.
Wat wredere erotiek levert „On
tuchtige vertellingen" in Nöggerath
die door Pier Paolo Pasolini zijn
bedacht maar door zijn leerling Ser
gio Citti zijn verfilmd. De film is
overigens toch helemaal in de lijn
gebleven van Pasolini’s „Decamerone”
en „Canterbury Tales”, al speelt deze
versie omstreeks 1800.
De daarmee overgesiagen eeuwen
hebben overigens geen verandering
gebracht in de hypocrisie van de
hogere standen die zich alles mogen
permitteren, maar twee vrolijke
schelmen die alleen maar een graan
tje willen meepikken van de over
vloed der rijken, ter dood veroorde
len. De oude Paus eet zich dood, de
pastoor verleidt zijn biechtelingen, de
bedrogen hertog sluit zijn hoerige
vrouw in een kerker en snijdt voor
haar ogen zijn genitaliën af, de
schaapherder houdt het met zijn lie-
ga-inspecteur, die officieel op vakan
tie was, ontdekken en een verslaafde
aan cocaïne krijgt ze enig houvast en
ontwikkeld zich de langzame ontdek
ker van de dader. De oorspronkelijke
titel luidt „The laughing Policeman”
en dat slaat op de onbewogen en
zwijgzame inspecteur van Walter
Matthau, die, zoals gebruikelijk in de
politiefilm van het ogenblik, zijn
baan een rotvak vindt en met spaar
zame cynische conversatie zijn be
staan wat opvrolijkt.
DEN HAAG (ANP). Minister Van
Doorn van CRM heeft toneelgroep Podi
um voor het seizoen 1974-75 een subsidie
toegekend van maximaal 280.000 gulden.
De produktiesubsidie geldt uitsluitend
voor het komende seizoen en moet ge
zien worden in het perspectief van een
nog te ontwerpen subsidieregeling voor
vrije produkties, aldus het ministerie
van CRM.
dukties te subsidiëren versneld kon uit
voeren.
Het nu toegekende subsidiebedrag is
gebaseerd op een vooraf bepaald aantal
produkties en voorstellingen, die lande
lijk gespreid uitgevoerd zullen moeten
worden. Bij de vaststelling van het be
drag is nog geen rekening gehouden met
de algemene loonmaatregel na 1 januari,
aldus het ministerie.
Giuseppe Rotunno zorgde weer
voor perfect camerawerk en de regis
seur bedacht (of herinnerde zich) op
nieuw zoveel bizarre verhalen uit zijn
jeugd dat men geamuseerd en ge
boeid toe blijft kijken naar een ver
tederend en geestig stuk autobio
grafie of hoe men het noemen wil.
De zware moeder-vrouw, die hier als gruttersvrouw in „Amarcord" haar
weelderige charme tevoorschijn haalt, ontbreekt in geen van Fellini’s films.
Uit al die ingrediënten bouwt Felli
ni de film die hij „Ik herinner”
noemde, een chaotische film, zoals we
inmiddels van hem zijn gewend, een
film ook vol heimwee naar de tijd
dat alles nog licht en overkomelijk
scheen, niet zo serieus genomen werd
en voor een vijftienjarige ongekende
mogelijkheden en toekomstdromen
bevatte. Danilo Donati die in ’69 een
Oscar kreeg voor zijn aankleding van
Zeffirelli’s „Romeo en Julia”, heeft
tijd en sfeer goed getroffen in een
immens decor (dat op Rimini zou
kunnen lijken) en door de iets ouder
wetse kleding.
HAARLEM Wachten op Bob
in „Drijfanker” van E. A. White-
head de „lijfschrijver” sinds
„Kwartet” en „Alpha-Beta” van
de toneelgroep Centrum. Gister
avond is het in de vertaling van
J. Bernlef in de Stadsschouwburg
in wereldpremière gegaan. Wachten
dus op Bob door twee vrienden en
twee vriendinnen. Hij komt de vol
gende ochtend na een „bange
nacht” niet aan, wel zijn lege motor-
jol. Bobs afwezigheid is de door de
auteur gecreëerde kans om de vele
spanningen tussen de vier wachten
den in puntige dialogen voor het
publiek te exposeren. De handeling
bestaat verder drie bedrijven lang
uit passen op de plaats: het einde
van een havenhoofd in zee met een
hekje en een verrekijker. Een om
geving symbolisch bijna even leeg
als de hoofden van Whiteheads to-
nppififfiiren zoals hij die gewoon-
liil- tn+ ^op’Ioos leven brengt.
Het verschijnen van het meisje dat
de centrale figuur is in het door het
tweetal behandelde drama, veroor
zaakt problemen die het afmaken van
het script twijfelachtig maakt. Een
ingenieuze „plot” met als zeldzame
attractie dat hier sprake is van een
Zwitserse film die zich al op dit hoge
niveau bevindt, maken „La Salaman
dre tot een film die veel aandacht
verdient.
mentarisch. Fellini filmt een reeks
vage indrukken uit die tijd, onvolle
dig en gekleurd, zoals herinneringen
kunnen zijn, zonder reële figuren of
scherp getekende portretten, maar
bevolkt met impressies van mensen
en situaties, zoals ze als residu van de
werkelijkheid zijn achtergebleven in
het geheugen, in het geheugen van
een kritische, aan zijn eerste onzeker
heden lijdende puber. De kerk, het
gezag der ouderen, de onfeilbaarheid
der leraren, alles wordt in twijfel ge
trokken en zelfs een bezoek in loop
pas avn de Duce aan het stadje wordt
niet als imponerend ondergaan.
Integendeel, in die hele vertoning,
zoals verbeeld in „Amarcord” hekelt
Fellini de pompeusheid en kruiperig
heid van de notabelen en de domheid
van het volgzame volk.
Er is lente en het spook van de
winter wordt op het marktplein ver
brand, er lopen wonderlijke figuren
door het stadje, een anti-fascistische
kennis wordt opgepakt door de poli
tie, de dikke gruttersvrouw die hem
De filmer verbindt er overigens
verder niet veel konsekwenties aan.
Hij plaatst zo’n gebeuren in zijn tijd,
als een korte onderbreking van de
dagelijkse gang van zaken, een inter
mezzo dat weer gauw vergeten wordt
in de stroom van andere, meer be
langrijke zaken voor een opgroeiende
jongen die van alles aan zijn hoofd
heeft.
geloof je dan door de gelukkig vaak
zacht gebruikte, maar soms ook heftig
uitschietende stem. Zij toonde de volle
dige beheersing van bijna het enige
middel, dat de auteur zijn acteurs toe
staat, de suggestie van een doorleefd
woordgebruik.
Karin Kilian kwam als Sylvia daar
vaak niet aan toe. Sylvia is het naïeve
meisje, dat uitsluitend driftmatig fun
geert als een soort hulpsnol voor Ronnie
en meent daaraan haar eerste echte
liefde te beleven. Een zielige figuur,
Een scène uit „Drijfanker" met v.l.n.r.
Els van Rooden als Linda, Rutger Weem-
hoff als Eddy, Karin Kilian als Sylvia en
Elias van Zanden als Ronnie.
IN „MC Q..GUNMAN NR. 1”,
kan men John Wayne zien niet als
wildwestheld, maar als een ontslagen
politieagent die in z’n eentje een
stelletje gangsters onschadelijk
maakt. Geen origineel verhaal, maar
Wayne als autorijdende „cop („Wayne
on wheels” luidt dan ook de slagzin)
mee te maken is natuurlijk wel een
zeer aparte ervaring. (Cineac Dam
rak)
Een meer genuanceerd poutiedrama
is in het Rembrandtsplein Theaer
„De negende passagier” van Staart
Rosenberg die al dadelijk zijn film
krachtig inzet door een psychopati-
sche moordenaar met een stengun de
negen passagiers en de chauffeur van
een bus dood te laten schieten. De
onbestuurde bus komt tot stilstand.
ontijdig ongesteld, ontijdig dronken en
ontijdig opbiechtend dat ze op een auto-
achterbank door de legendarische Bob
als een vaginale kwispedoor is mis
bruikt. Het bleef alles te vlak.
Kortom, het is één doorlopend exposé
van mensen aan het einde van een pier
in zee: de vóór hun dodelijke vrijheid
die ze niet aandurven; achter hen de
enige weg terug, de smalle pier naar een
puur materialistisch wereldbeeld. Het is
ook, met nuanceringen, telkens weer
hetzelfde beeld dat Whitehead zijn pu
bliek voorzet, het grauwe leven van de
burgerman met diens op vrienden en
„geliefden” geprojecteerde zelfhaat-
Nieuw is het allemaal niet, want het is
in feite het „Huis Clos” van Sartre van
een kwarteeuw terug, maar dan een
toontje lager bij de grond gezongen.
Zo’n situatie had Christiaan Nortier
dan te regisseren. Eigenlijk uitsluitend
tekstregie, De resultaten daarvan zullen
mogelijk opbloeien als de première-zenu-
wen eraf zijn en als de stemmen aan
uitdrukkingskracht en nuancering heb
ben gewonnen. Je kunt dit stuk bijna
zonder tekstwijziging ook als hoorspel
brengen. Als enige hulpmiddel is dan
een foto in de radiogids nodig van het
uiterst zakelijke en koele en daarom
in dit geval goede decor van Cees
Wolfrat, drie bedrijven lang dezelfde
gestyleerd weergegeven muur van
grauw basalt.
JOHNNY GOT HIS GUN” komt
als keuze van W. Wielek-Berg van
„Trouw” in de „Nachten van de
Filmcritici” die De Uitkijk organi
seert
Ronnie, Eddy. Sylvia en Linda staan
allen in een beroerde relatie tot elkaar
en tot Bob, die in een motorjol een
zeearm is overgestoken en op wiens
vergeefse aankomst allen wachten. Ron
nie en Eddy zijn Bobs vrienden, Sylvia
is diens geliefde en Linda weer de
geliefde van Eddy. Op Linda na zijn
allen gehuwd, zij het met anderen dan
de figuren die hier model staan voor de
fundamentele leegheid van „kleine be
ambten”, die uitsluitend zwetsen over
seks en zich daarbij bedrinken-
Elias van Zanden maakte van Ronnie
een naargeestig cynisme stond over te
die in een te vlak en te hoog staccato
een naargeedtig cynisme stond over te
dragen. De dialoog verloor door deze
spreektechniek een flink stuk aan waar
de.
Iets meer reliëf kreeg Eddy van Rut
ger Weemhoff mee, overigens een wat
dankbaarder te spelen figuur. Eddy
tracht zijn leegheid te maskeren door te
kletsen over zijn geloof en. zijn liefde
voor vrouw en kinderen, terwijl ieder
een voelt, dat hij kerk, vrouw, kinderen
en zichzelf een rad voor de ogen draait.
Maar ook hier weer een te weinig genu
anceerde stem, die in feite een tekst als
van Whitehead tegenwerkt.
Els van Rooden deed het als Linda
goed. Die heeft een onderkoeld huwelijk,
is smoor verliefd op de in deze kring
voor drankzuchtige seksheld versleten
Bob Andersen. Ze doet alsof ze cynisch
is, maar is in feite slaafs en toch
dramatisch onderworpen aan wat ze als
de „grote liefde” voelt. En dat alles
Het waren de jaren dat Fellini die
eens als scenarioschrijver van Rossel-
lini( „Rome, open Stad”, „Païsa”) het
neorealisme in de Italiaanse filmerij
geëntameerd had en zelf tot en met
„La dolce Vita” (’59) die stroming als
regisseur trouw was gebleven, zijn
draai nam naar de wereld van de
droom, de verbeelding, van de visioe
nen en de haast ongecontroleerde
jeugdherinneringen. „81/?” („Otto e
Mezzo”) uit ’63 was de eerste proeve
van die ommekeer.
IN ZEKERE ZIN kan men Fellini’s
nieuwste film die „Amarcord” heet,
een vervolg of, beter gezegd, een
aanvulling op „Roma” noemen. „A-
marcord” zou men kunnen vertalen
met „Ik herinner” en „Roma” begint
immers met een terugblik op de klei
ne Federico die in Rimini (zijn ge
boorteplaats) school gaat en met zijn
klasje onder leiding van zijn geschie
denisleraar de Rubicon oversteekt of
wat er over is gebleven van de histo
rische rivier. Verderop in die film
zien we een 18-jarige Fellini om
streeks 1940 (Fellini’s geboortedatum
is 1920!) in Rome, de stad van zijn
dromen arriveren en zijn eerste erva
ringen met de grote, verwarrende
metropool in oorlogstijd beleven-
„Amarcord” behandelt eigenlijk de
tussenliggende periode en brengt her
inneringen van de opgroeiende filmer
omstreeks 1935. Hij woont dan nog in
Rimini, in een rumoerig gezin en
heeft zo zijn eigen belevenissen met
de mensen die hij toen al met scher
pe blik in karikaturale vertekening
moet hebben gezien.
Zoals men weet begon Fellini zijn
carrière in Rome als tekenaar van
spotprenten en strips voor een popu
lair blad en die voorliefde tot over
drijving, spot en lichte vertekening
heeft hem ook in zijn films nooit
verlaten.
„Amarcord” is dus in geen enkel
opzicht een poging tot auto-biografie,
daarvoor is de film te bizar, te frag-
een revolutionair dichter en
van de mannen die Goya het
En als die waard een specia- J
C? list is en zijn gasten ontvangt in een J,
k ambiance die je in deze tijd nauwe
lijks meer voor mogelijk houdt, dan
bent u in De Beukenhof.
cfr Waar u uw vrouw verrast,
vrienden verbluft, zakenrelaties
f tracteert, maar ook met uw familie
onder elkaar kunt banketteren. En J
toch tegen vaste vriendelijke prijzen.
r Elke dag vanaf 10 uur open,
■t. -ook zondags-
de moordenaar verdwijnt oven onop
vallend als hij binnengekomen is en
de politie staat voor een raadsel. Pas
als ze onder de slachtoffers een colle-
dert. Later zullen ze de beide scripts
combineren tot wat zij denken dat de
ideale visie op de werke’ijkheid za!
worden.
andere Spanje leren kennen, nadat
hij zich teveel in hofkringen heeft
laten fêteren, komt nog een ogenblik
Ernst Busch op het doek.
ner” van Sam Peckinpan en vervol
gens „Le Mans” van Lee H. Katzin.
In Kriterion. ’s nachts in het week
end evenals overdag en 's avonds
werken en zoveel gemakkelijk op
gang te brengen hartstocht gaat op
den duur bijzonder vervelend wer
ken. Enfin, wie veel ontucht ver-
vehngsdieren, het klinkt allemaal
middeleeuwser dan het in de film in
beeld komt, maar na „Decamerone”
en „Canterbury Tales” was het mid-
«ven wiceaos
