Handelen en
denken moet
veranderen
AUGUSTINUS
Diensten voor gehandicapten missen
dikwijls nog een goede coördinatie
OM DE ZETEL VAN ST.
Geestelijk
Leven
r-
'T IS MEER DAN EEN FEESTELIJK UITJE
EXPERT DS. ZUIDEMA:
Romeinse kerken
voor daklozen
kerkelijk ambt
rlijke schepping
Spiers
Vrouw mag in het
1 Wfc
sie
ff x W'
z
Ml
ZATERDAG
MAART
23
1974
Erbij
18
door Ron Brown
Illustratie
Vogelgezang
Stromingen
De dominee maant de kerkgangers tot gebed en één van hen, een
klein meisje, knijpt haar ogen pijnlijk strak dicht. Wanneer er ver
volgens een lied wordt gezongen roept ze opeens iets onverstaan
baars door de kerk. Ze begint onrustig te worden en eist dat ze bij
haar vader op schoot mag komen zitten. Een mevrouw bij haar in de
buurt biedt een snoepje aan dat gretig maar zonder blijk van dank
wordt aanvaard. Bij het volgende gezang keert het meisje zich tot
haar vader en imiteert zijn mondbewegingen onder het uitstoten van
nietszeggende klanken.
Werkgroep in nota
I
Raad van Kerken
-
v
Lief en ouderwets romantisch is het boekje „De Schepping” dat
de Vereeniging tot verspreiding der Heilige Schrift uit Amsterdam
heeft uitgegeven. De diverse bijbelteksten over de schepping staan
in omgangstaal bij fraaie illustraties over het scheppingsverhaal van
Jo Spier. Het oorspronkelijk uit de Verenigde Staten stammende
boekje kost 4,75.
H
La
L
K - .1
- VB-a X;
aangepaste kerkdienst voor de geestelijk gehandicapten.
Groot-Schuylenburg heeft een eigen jongenskoor dat bij iedere dienst van de partij is.
De mededeling vorige week van dr.
Michael Ramsey dat hij komend najaar
na zijn zeventigste verjaardag zal terug-
groeperingen zijn vertegenwoordigd in
het episcopaat van de Engelse kerk.
geen rol meer speelt in de procedure.
Dat dergelijke voorstellen niet kritiek
loos door het parlement worden geac
cepteerd zal niemand verbazen.
Er zijn geen steekhoudende bijbelse en
theologische argumenten aan te voeren
tegen vrouwen in kerkelijke ambten,
aldus de gespreksnota „De plaats van de
vrouw in de pastorale dienst van de
kerk” samengesteld door de werkgroep
Samenwerking man-vrouw in de kerk.
De groep zegt dat er een breed beraad
moet komen over de weerstanden tegen
de geljjkwaardige plaats voor de vrouw
in de kerkelijke ambten alhoewel de
emotionele bezwaren wellicht meer weg
geleefd dan weggepraat moeten worden.
ja
ei
g«
de
v/
O’
hc
Si
hc
dc
on<
de,
de
aai
ger
zij]
L'
Over wie de 101ste aartsbisschop van
Canterbury zal worden, weten zelfs de
ingewijden nog geen duidelijkheid te
verschaffen. Tot oktober 1972 was er
een serieuze kandidaat in de persoon
van de bisschop van Durham dr. Ian
Ramsey maar door diens overlijden is de
bezetting van Lambeth Palace weer een
groot vraagteken geworden. Niettemin
circuleert er een aantal namen zoals die
van de 54-jarige bisschop John Howe, de
secretaris-generaal van de Anglicaanse
adviesraad, en oud-bisschop in Schot
land.
Hierbij speelt ook sterk de verdeling
naar modaliteit in de kerk van Enge
land. Er zijn laag- en hoogkerkelijke
stromingen en een middengroepering.
Bovendien zijn binnen deze stromingen
verschillen in opvattingen tussen conser
vatieven en radicalen. De verschillende
onder redactie van Bert van Panhuis
Tweeduizend dakloze mannen, vrou
wen en kinderen huizen sinds veertien
dagen in drie Romeinse kerken. Ze heb
ben de kerken bezet omdat het Vaticaan
en religieuze orden in Rome tienduizen
den hectaren grond bezitten, waarop
flats staan, die door mislukte bouwspe-
culatie onafgebouwd zijn. De bouwspe-
culaties in het algemeen hebben ervoor
gezorgd dat de woningsituatie in Rome
momenteel het erbarmelijkst van heel
Italië is.
Een andere veelgenoemde prelaat is
die van de aartsbisschop van York dr.
Donald Coggan. Hij is echter al 64 en
zou cv.s maar een jaar of zes primaat
kunnen zijn. Zijn benoeming zou wel
welkom zijn bij een groep bisschoppen
op lagere plaatsen in de Engelse kerk,
die tegen 1980 een belangrijker positie
hopen te hebben en zodoende in aan
merking zouden kunnen komen voor de
zetel in Canterbury. Wie dr. Michael
Ramsev zal gaan opvolgen, weet dus
niemand met enige zekerheid te voor
spellen en daarom worden het spannen
de maanden voor Anglicaans Engeland.
De Raad van Kerken in Nederland
heeft de gemeenten en parochies een
brief gestuurd over „De noodzaak van
een nieuwe stijl van denken en hande
len in ons sociale en economische le
ven”. De brief, die is opgesteld door de
sectie Sociale Vragen van de raad,
vormt onderdeel van het materiaal, aan
de hand waarvan leden uit de diverse
kerken adviezen en aanbevelingen op
stellen voor de Kerkenconferentie 1974
en de in 1975 te houden vijfde Assem-
blée van de Wereldraad van Kerken.
Karikatuur Michael Ramsey,
overgenomen uit „The Times”.
Het protest in de abdijkerk Sint Pau
lus buiten de Muren, één van de mooiste
basilieken van de Italiaanse hoofdstad, is
het belangrijkst omdat hier tot voor
kort één van de werkers onder de Ro
meinse armen abt was. Zijn opvolger en
32 medebroeders proberen het lot van de
daklozen zo veel mogelijk te verzachten.
Men moet bij geestelijk gehandi
capten ook niet over hel en verdoe
menis preken; zondebesef moet niet
worden aangekweekt. De diensten
moeten ook regelmatig plaatsvinden,
want indien het eenmaal per kwar
taal gebeurt wordt het gewoon een
uitje. Ook moet er op kleding gelet
worden want ds. Zuidema heeft erva
ren dat dé gehandicapte kinderen op
Groot-Schuylenburg het wel degelijk
zien als de predikant bijvoorbeeld
geen toga draagt. Dan is het voor hen
geen echte dienst.
Aangepaste diensten komen steeds
meer voor en deze groei brengt vol
gens ds- Zuidema het gevaar mee dat
er nog meer „rommel” komt. „Ieder
een denkt dat zijn manier de beste is.
Er moet meer overleg gepleegd wor
den tussen collega’s, die regelmatig
aan deze diensten doen. Ik ben graag
bereid om te adviseren als mij dat
wordt gevraagd, aldus ds. Zuidema.
De diensten zijn erg belangrijk voor
de geestelijk gehandicapten, die eraan
deelnemen. Ds. Zuidema heeft dit in
de praktijk ervaren.
De nota is een handreiking voor een
bezinning op nieuwe man-vrouw-ver-
houdingen en de bijdrage van de vrouw
in de kerk. De kwestie van de vrouw in
het ambt komt slechts ter sprake als
„een verder perspectief”. Het is in eerste
opzet de bedoeling geweest het docu
ment als brief van de Nederlandse bis
schoppen te laten verschijnen maar dit
is niet doorgegaan. Want hoewel de
bisschoppen het stuk ter discussie aan
bevelen voor allerlei pastorale raden en
gespreksgroepen zijn zij het niet per se
op alle punten met de inhoud eens.
treden als aartsbisschop van Canterbury
en daarmee als primaat van de Kerk
van Engeland heeft de verhouding tus
sen (staats)kerk en staat weer eens actu
eel gemaakt. Want was het tot het eind
van de jaren zestig een zaak van de
Engelse koningin (als hoofd van de
kerk) en het Engelse parlement wie de
zetel van Sint Augustinus bezet, de laat
ste jaren heeft de Anglicaanse gemeen
schap laten weten dat ze de tot nu toe
gevolgde benoemingsprocedure achter
haald vindt en ook een stem in het
kapittel wenst.
De sectie wijst op een aantal opmer
kelijke zaken uit de afgelopen maanden
zoals het gebrek aan Europese solidari
teit, het onvermogen om wat aan het
energieprobleem te doen, de roep om
buitenlandse werknemers naar hun ei
gen landen terug te sturen, het hamste
ren en de burgerlijke ongehoorzaamheid.
In de nieuwe situatie worden een aantal
kwade kansen gezien zoals egocentrisme
en vermindering van verantwoordelijk
heid voor de derde wereld, het ondoor
zichtiger worden van de verhoudingen
tussen de grote mogendheden en een
afnemen van vertrouwen in elkaar.
Er zijn ook mogelijke positieve ont
wikkelingen zoals het meer aandacht
geven aan kwaliteitsverbetering van de
groei, het zorgdragen voor de duurzaam
heid van produkten, meer aandacht voor
werklozen en werkloosheid, bezinning op
techniek en technologie, gebruik van
economische macht en het instellen van
internationale gezagsorganen.
Het begrip „Aangepaste diensten
voor geestelijk gehandicapten” is in
1964 ontstaan als vrije-tijdsbesteding
van ds. C. Langbroek, legerpredikant
in een militair revalidatiecentrum.
Een groot bewonderaar van ds. Lang
broek en huidige expert op het gebied
van aangepaste diensten is ds. Tsj.
Zuidema, werkzaam in de Apeldoorn-
se christelijke inrichting voor geeste
lijk gehandicapten Groot-Schuylen
burg. Hij is ervan overtuigd, dat de
geestelijk gehandicapten werkelijk
iets hebben aan dergelijke diensten
en dat het meer voor hen is dan een
feestelijk uitje. Wél geeft hij toe dat
dergelijke diensten nog erg ongecoör
dineerd en soms slecht georganiseerd
zijn.
Niemand is verbaasd of geschokt
door haar gedrag, want aan de dienst
nemen nog veel meer geestelijk ge
handicapten, in leeftijden van vier tot
vijftig jaar, deel. Deze dienst werd
gehouden in kapel Nieuw Vredenhof
in Heemstede onder de titel Interker
kelijke Aangepaste Gezinsdienst.
Doelstelling is de geestelijk gehandi
capten te helpen hun God te aanbid
den en -toe te spreken- Want, zo
redeneert men, zij zijn ook kinderen
van God en hebben recht op contact
met Hem. In deze aangepaste dien
sten streeft men ernaar dit contact
tot stand te brengen.
Over het algemeen komt er van de
preek slechts bij een handjevol ge
handicapten iets over, hoe gemakke
lijk het ook wordt voorgesteld- Maar
allen voelen ze iets van de veiligheid
en geborgenheid, die de dienst hun
wil geven, zegt ds. Zuidéma. En zelfs
de zwaarst gehandicapten, die hun
hele leven slechts stil op een zaal
liggen, verheugen zich op een simpele
deelneming zoals het schudden van
een rammelaar bij het zingen van
een lied. Ds. Zuidema vindt het moei
lijk richtlijnen te geven voor het
organiseren van aangepaste dienst m
maar hoopt vurig dat men op lande
lijk niveau hierover de hoofden bij
elkaar zal steken.
De inrichting Groot-Schuylenburg houdt maandelijks een
Hier de kinderen tijdens het zingen van een lied.
In kapel Nieuw Vredenhof speelt
organist Teke Bijlsma muziek, die
zijn luisteraars aanspreekt. In een
toepasselijke passage van een lied
bootst hij op het orgel vogelgezang
na, iets waarop de kerkgangers dui
delijk reageren. Ook de predikant, ds.
D. J. Spijkerboer uit Santpoort,
schept een ver trouwelijke band door
zich direct met vragen tot de aanwe
zigen te richten. Hij illustreert een
punt in zijn preek, kwijtschelding
van schuld, met het verscheuren van
een spaarbankboekje en gebruikt op
een gegeven moment het woord „rot
zak”, een beschrijving, waarop ver
heugd wordt gereageerd. Af en toe
komen er spontane uitroepen, zowel
onder de preek als onder het zang
en gitaarspel van twee studenten, uit
roepen als „Dat is goed” en „Oh,
mooi.”
En dan opeens wil ze weg, naar het
toilet, en ze worstelt zich wild langs
haar vader, die haar bijna niet kan
bedwingen. Het meisje, een jaar of
tien, lief en er in haar kleurig jurkje
leuk uitziend, is geestelijk gehandi
capt. Haar officiële gradatie zou de-
of imbeciel kunnen zijn; ze is
Als
rent
biel
emotioneel sterk gestoord. Als de
kerkdienst afgelopen is, rent ze
agressief naar de lessenaar waar de
predikant achter stond en rukt de bij
bel open. Vervolgens graait ze een
koekje van een dienblad en negeert
een berisping.
Tot nu toe is de inbreng van de
Engelse kerk beperkt tot een advies
na consultatie van alle geledingen in de
kerkelijke gemeenschap aan de eerste
minister. Deze doet een aanbeveling aan
de koningin. Zij stuurt de deken en het
kapittel van het vacante bisdom een
kiesbrief met slechts één naam en de
kandidaat móet onder bedreiging van
straf worden gekozen. Een commissie uit
de generale synode van de Kerk van
Engeland is sinds enige tijd bezig voor
stellen te ontwerpen, waardoor het mo
gelijk wordt dat de kerk een grotere
inbreng krijgt in de benoeming van
bisschoppen. Dit zou er misschien toe
kunnen leiden dat de eerste minister
Maar om te verzekeren dat dit
grote nut niet verloren gaat, moet
men zich aan bepaalde regels houden.
De diensten moeten het karakter van
een kerkdienst houden. Illustratie
door middel van dieren of voorwer
pen een schaapje bij het verhaal
van de goede herder of een schip bij
het verhaal van Noach en de ark
is goed, maar moet een hulpmiddel
blijven en mag de dienst niet over
schaduwen. Anders kan men er beter
een ontspanningsmiddag van maken.
„Uiteindeïijk is een te moeilijke
preek nog altijd beter dan een pop
penkast”, zegt ds. Zuidema, die zelf
op zeer vernuftige wijze moeilijke
onderwerpen begrijpelijk heeft weten
te maken.
AA A Jf.l A K .\j i L A AH pf A
PH A-. i H XI 11 V I.K'.
A -
i
-i
