EGYPTISCHE ARTILLERIE IN SINAI
Demonstratie
explosief
is
en
Brief van Philips
Parlementariërs
mogelijk opening
schenken Rumor
voorUsfa-overleg
vertrouwen
Portugees leger
in weekeinde
paraat
KISSINGER DEMONSTREERT
ATLANTISCHE VRIENDSCHAP
het kalmer aan
Oproep tot
isoleren
junta
Jobert probeert brug te slaan tussen
West-Europa en Arabische wereld
Pomoidou doet
Omstreden bandje
Bombardementstaak
luchtmacht in
strijd met Keerpunt
Helikopter-ongeluk
GEEN NEDERLANDERS BIJ INTERPARLEMENTAIRE GROEP VAN EEG
Bonn „betaalt 6 miljard mark voor militairen”
„LOS ANGELES TIMES”:
Uitreisvergunning
voor gezin van
Solzjenitsin
3
MAANDAG
25
MAART
1974
Demonstratie
Chili-commissie
BAS DE GAAY:
Stoel
Generaal Tal
Groep
Binnenskamers
Pion
(Van onze redacteur in Jeruzalem,
mr. J. van Wesel)
Nixons reis
„Visakte”
Argwaan in Israel èenMei?'an
van
hiervan
ZOU
duizenden
(Van onze redacteur in Parijs, Frank Onnen)
niet helemaal
(Van onze redacteur in Parijs)
PARIJS. Tegen de verwachting
PARIJS Tjjdens zijn officiële, tweedaagse bezoek aan Algiers heeft de Franse
minister van Buitenlandse Zaken, Michel Jobert. in het weekeinde geprobeerd een
brug te slaan tussen West-Europa en de Arabische wereld
(Van onze redacteur in Bonn, Wim
Timmers)
Het Witte Huis heeft in het weekeinde
met kracht ontkend dat de president
bereid zou zijn nog eens 42 geluidsband
jes ter beschikking van de commissie
voor justitie uit het Huis van Afgevaar
digden te stellen.
partijstructuur, zo be
er borg voor dat de
ongewijzigd blijft, wat
Aan de vooravond van de grondstof
fenconferentie van de Verenigde Naties
in New York hebben Algerije en Frank
rijk hun posities nu ongetwijfeld een
eindweegs gecoördineerd.
Blijft het probleem of ook de reste
rende controverse over Nederland nog
tijdig zal kunnen worden overbrugd. Dit
hangt dan af van de vraag in hoeverre
in dit krachtenspel met Amerika Neder
land door Washington als pion kan wor-
De PPR-leider reageerde daarmee op
uitlatingen van premier Den Uyl tijdens
diens wekelijkse persconferentie. Den
Uyl zei toen dat hij zich niet gebonden
voelt aan de defensienota van de PPR,
maar slechts aan het regeerprogram.
„Nu de defensienota van de regering
weer is uitgesteld en er nog steeds geen
fundamentele discussie is gevoerd over
het veiligheidsbeleid, is het een raadsel
hoe men ons nog kan verwijten dat we
te vroeg met eigen visie komen”, aldus
De Gaay Fortman.
Zeker achtduizend demonstranten voor
het regeringsgebouw in Jeruzalem eisen
het aftreden van premier Meir en mi
nister van Defensie Dajan.
den gebruikt, waarvan sommige Fransen
ons land zeker al wel verdenken.
Hij heeft de stelling verdedigd, waar
naar zijn Algerijnse gastheren intussen
ook best oren bleken te hebben, dat het
geïndustrialiseerde Europa van de negen
en de olieproducerende Arabische landen
elkaar wederzijds even moeilijk konden
missen, zodat het moment is gekomen
zonder ideologische, politieke of raciale
overwegingen elkaar als handelspartners
eerlijk tegemoet te treden.
KIEL. (DPA) Een helikopter van
de Westduitse grensbewakingsdienst is
zaterdag bij een landing op het vliegveld
van Kiel omgeslagen en in brand gevlo
gen.
De parlementaire staatssecretaris van
Binnenlandse Zaken, de 42-jarige Ger
hart Baum, en diens dochter die beiden
aan boord waren, werden gewond.
DEN HAAG (ANP). De defensieno
ta van de PPR is niet in strijd met
„Keerpunt ’72”. Wel in strijd met „Keer
punt” zijn de plannen van de regering
tot het handhaven van de atoombombar-
dementstaak van de luchtmacht. Dit
heeft de heer De Gaay Fortman (PPR)
zaterdag verklaard.
HELSINKI. (AFP) De „internatio
nale commmissie van onderzoek naar
misdaden van de Chileense junta” heeft
gisteren haar zitting in Helsinki afgeslo
ten met een oproep aan de regeringen
en aan nationale en internationale orga
nisaties en de publieke opinie om het
militair bewind in Chili te isoleren en
het verzet tegen dit bewind te steunen,
„om te komen tot herstel van de demo
cratie en van de wettige regering”.
Een woordvoerder van het Witte Huis
heeft zaterdag naar aanleiding van het
bericht van de „Times” verklaard dat
het gesprek tussen Nixon en Dean” door
verschillende mensen met verschillende
motieven” uitgelëgd kan worden.
Te meer omdat Egypte belang heeft
bij een Israelisch-Syrische regeling, wil
Cairo in de toekomst verder kunnen
onderhandelen met Israel over ontrui
ming van de Sinaï. Daarom neemt men
in Jeruzalem vooralsnog genoegen met
Egyptisch-Amerikaanse beloften dat de
toestand hersteld zal worden, hoewel
natuurlijk met een rood licht van arg
waan in het achterhoofd.
„Wij zullen de berichten intern moe
ten bespreken, zowel met het personeel
van USFA als met de andere bonden.
Philips heeft met deze brief wel degelijk
een nieuw standpunt ingenomen als ge
schreven wordt dat men bereid is het
overleg te hervatten, ook als de be
zetting zou voortduren. Philips noemt dit
geen nieuw standpunt maar ik geloof
niet dat wij daarover moeten vallen”,
aldus Vianen, die er onmiddellijk aan
toevoegde ook steeds bereid te zijn ge
weest voor constructief overleg.
De bezetters van de Philips-USFA-ves-
tiging in Helmond gaan zelf onderzoeken
hoeveel inwoners van Helmond bereid
zijn om bij Philips in Helmond te sollici
teren.
De bezetters hopen hiermee te kunnen
aantonen dat in Helmond wel voldoende
potentiële arbeidskrachten aanwezig zijn
om het voortbestaan van Philips in die
gemeente te rechtvaardigen.
marken uitsloot. De Algerijnen heb
ben zich als de erkende voorvechters
van de Arabische en revolutionaire een
heid op dat punt nog
gewonnen gegeven.
ROME. (DPA) Het Italiaanse Huis
van Afgevaardigden heeft met 343 tegen
231 stemmen zijn vertrouwen uitgespo-
ken in het coalitiekabinet van christen
democraten, socialisten en sociaaldemo
craten onder leiding van de christen
democraat Mariano Rumor.
Inmiddels heeft zo meldt het Franse
perbureau AFP, een dertigtal parlemen
tariërs uit zeven EEG-landen gisteren in
Parijs besloten een interparlementaire
groep te vormen ter bevordering van de
samenwerking tussen Europa en de Ara
bische landen.
Het aftreden van de plaatsvervangend
opperbevelhebber generaal Tal vorige
week heeft mogelijk hiertoe nog bijge
dragen. Tal trad af in verband met een
conflict met Dajan.
Autobussen vol gedemobiliseerde sol
daten kwamen gistermiddag demonstre
ren; uit het hele land en soms met hun
hele gezin. Ook binnen de Israëlische
politieke partijen broeit het. Na de kabi
netsformatie is de strijd weliswaar wat
geluwd, maar nog steeds is met name in
de Arbeiderspartij de toestand explosief.
Alles wijst erop dat Golda Meir en
Mosje Dajan er in de afgelopen weken
niet in zijn geslaagd het vertrouwen van
de bevolking en de partij te herwinnen.
de nadruk op gelegd dat daar nieuwe
hotels worden gebouwd en alles in ge
reedheid wordt gebracht voor de uit
breiding van de plaats die in het He
breeuws Ophira wordt genoemd.
In de Israëlische nederzettingen op
de hoogten van Golan maakt men zich
intussen zeer bezorgd over de toekomst,
vooral door de aanhoudende berichten
dat de stad Kuneitra aan de Syriërs
teruggegeven zal worden. Berichten dat
mensen uit deze nederzettingen de rege
ring, wat Kuneitra betreft, voor voldon
gen feiten willen plaatsen, zijn snel
weer ontkend, maar dat alles neemt niet
weg dat de bevolking daar al het moge
lijke doet om de regering onder druk te
zetten de stad Kuneitra niet aan Syrië
terug te geven. Zo is men daar bezig een
pressiegroep op te richten tegen terug
trekking uit de hoogten van Golan.
Het bewuste gesprek vond vorig jaar
21 maart plaats. Naar Dean voor de
senaatscommissie die de Watergate-af-
faire onderzoek indertijd heeft ver
klaard, heeft de president bij die gelegen
heid gezegd dat het „geen probleem”
was een bedrag van 2,7 miljoen gulden
bijeen te brengen als zwijggeld voor de
zeven mensen die bij de inbraak in het
democratische hoofdkwartier betrokken
zijn geweest. Nixon heeft dit tot dusver
bij herhaling tegengesproken. Wel heeft
hij toegegeven dat de opmerkingen die
hij tegenover Dean heeft gemaakt „op
verschillende manieren” geïnterpreteerd
kan worden.
WASHINGTON (AFP en DPA).
Het geluidsbandje van een gesprek tus
sen Nixon en zijn voormalige juridische
adviseur John Dean over het betalen
van zwijggeld in het Watergate-schan-
daal is, zo heeft het blad „Los Angeles
Times” zaterdag gemeld, „explosief”. Het
toont duidelijk aan dat Dean over de
inhoud van dit gesprek de waarheid
heeft gesproken.
In Jeruzalem is het bijna een ver
trouwd beeld geworden: een grote me
nigte op de been om te demonstreren
tegen Mosje Dajan en Golda Meir.
mische samenwerking en Midden-Oosten
te confereren, heeft Amerika’s minister
van Buitenlandse Zaken, Henry Kissin
ger, in Bonn met Brandt en Scheel een
demonstratie van Atlantische vriend
schap gegeven. Voor Amerika blijft de
samenwerking binnen de NAVO de
BONN. Enkele uren voordat hij
gistermiddag in Moskou aankwam, om
er drie dagen over ontspanning, econo-
De commissie bestaat uit ruim vijftig
leden uit 30 landen. Ze zal haar werk
zaamheden voortzetten „zolang dat nodig
is”. Een tweede zitting wordt in septem-
oer in Kopenhagen gehouden.
In Helsinki heeft de commissie getui
gen, waarnemers en deskundigen ge
hoord over de gebeurtenissen in Chili en
een groot aantal inlichtingen verzameld
over martelingen, terreur en executies
zonder voorafgaand proces.
De commissie constateert dat onder
verantwoordelijkheid van de junta op
grote schaal willekeurige arrestaties en
executies zijn verricht, met de bedoeling
om de bevolking te terroriseren. Veel
mensen, ook personen die politiek niet
actief waren, zijn ondervraagd en gefol
terd, vaak tot de dood erop volgde. Veel
mensen zijn gedwongen aanwezig te zijn
bij de foltering van hun familie. Vrou
wen zijn gemolesteerd en kinderen weg
genomen bij hun ouders, aldus de com
missie.
De junta heeft alle politieke activiteit
verboden, de vrijheid van informatie en
Van de vakverenigingen is volledig teniet
gedaan en zelfs het recht op werk niet
erkend, door op grote schaal arbeiders
om politieke motieven te ontslaan. Deze
reeks feiten herinnert aan „de opkomst
van het Duitse fascisme”, zo is de com
missie van mening.
JERUZALEM Israel ver
trouwt erop dat Egypte de artillerie
stellingen, die in strijd met de be-
standsovereenkomst in de Sinai zijn
gelegerd, terug zal trekken. In poli
tieke kringen acht men het vrijwel
uitgesloten dat Egypte in dit sta
dium op een toch betrekkelijk
ondergeschikt punt de overeen
komst zal schenden.
Nederland lijkt nu dus het voornaam
ste obstakel te zijn geworden voor een
vrijmoediger samenwerking of althans
dialoog tussen de Arabische en Europese
landen. Het is duidelijk dat Frankrijk
zijn voorrechtspositie in Algiers en in
het algemeen bij de Arabieren nu wil
exploiteren om de Europese landen ach
ter zich te krijgen voor een energiepoli-
tiek op lange termijn. Niet minder dui
delijk is dat de Verenigde Staten deze
plannen van Parijs met zeer bescheiden
geestdrift begroeten en weinig zullen
nalaten om ze te torpederen.
Of de veelbesproken reis van president
Nixon naar West-Europa doorgaat,
hangt nog altijd af van de ontwikkeling
in de betrekkingen.
Morgen legt de premier zijn program
voor aan de senaat. Het is de 36ste
regering van Italië sinds de val van het
fascisme. Drie weken geleden kwam het
vorige kabinet ten val doordat de repu
blikeinen zich er uit terugtrokken. De
nieuwe regering kan wel op de parle
mentaire steun van de republikeinen
rekenen.
hoeksteen van zijn buitenlandse politiek,
aldus Kissinger.
Na zijn laatste operatie in het Midden-
Oosten maakte de Amerikaanse minis
ter ook al een tussenlanding in Bonn.
Dat hij nu opnieuw de stevige bondge
noot in West-Europa vier uren lang
consulteerde, was voor de Westduitse
regering reden tot grote tevredenheid.
Bondskanselier Brandt haastte zich om,
tegen de afspraak in, ook van de partij
te zijn.
Voornaamste onderwerp van gesprek
was de spanning, die tussen de Verenig
de Staten en de Europese Gemeenschap
is ontstaan. Kissinger herhaalde nog
een dat zijn land die Gemeenschap in
haar economische, maar ook in haar
politieke ontwikkeling steunt en wil
blijven steunen. Hij verlangt echter een
betere consultatie. De Westduitsers heeft
hij, naar zijn zeggen, „groen licht” gege
ven om hun opvattingen daarover te
bespreken met de Europese partners.
HELMOND. (ANP) John Vianen,
districtsbestuurder van het NKV en ac
tief betrokken bij de bezetting van de
Helmondse USFA-vestiging. noemt de be
richten die Philips vrijdagavond heeft
verstuurd aan alle vakbonden een moge
lijke opening voor een gesprek.
Aan de vergadering in Parijs is deel
genomen door drie Belgische parle
mentsleden, vijf Fransen, vier Ieren, zes
Denen, vijf Britten, zes Italianen en vier
Westduitsers. In deze opsomming ontbre
ken parlementsleden uit Nederland en
Luxemburg.
Het besluit werd gisteren meegedeeld
in een communiqué van twee van de
deelnemers, de Franse gaullist Raymond
Offroy en de Britse socialist Christop
her Mayhew Vandaag zouden op een
persconferentie nadere bijzonderheden
worden gegeven over de doelstellingen
van de groep.
LISSABON (UPI). Uit Portugese
militaire kringen is gisteren vernomen,
dat voor het weekeinde paraatheid 1
gelden voor de helft van de Portugese
strijdkrachten.
Van Algerijnse zijde heeft het rege-
ringsblad „El Moudjahid” de Franse mi
nister een eresaluut gebracht voor zijn
„profetische visie op de economische en
energieproblemen van deze tijd”. Jobert
heeft in Algiers ook een lans gebroken
voor ons land, door op te merken dat
een realistische benadering van de Euro-
pees-Arabische belangen discriminatie
van sommige Europese landen zoals
Nederland en, in mindere mate, Dene-
Nixons woordvoerder Ronald Ziegler
verklaarde dit naar aanleiding van het
bericht in de „Los Angeles Times”. Hij
herhaalde dat het Witte Huis nog steeds
bereid is tot een gesprek en samenwer
king met de commissie. „Maar, aldus
Ziegler, wij vinden het nodig dat de
commissie eerst met een omschrijving
van de beschuldigingen komt en ons
piecies opgeeft welke documenten en
geluidsbandjes men nog meer wil heb
ben en waarom. Nixon heeft eerder al
verklaard dat ingaan op het verzoek van
de commissie zou neerkomen op het
uitgeven van „een visakte” om in ver-
tiouwlijke dossiers op jacht te gaan.
Het Witte Huis heeft de commissie tot
dusver negentien geluidsbandjes, 700 do
cumenten en een grote hoeveelheid an
dere stukken overhandigd. Bij de 42
bandjes die de commissie verder nog wil
hebben is ook het bandje met gesprek
tussen Nixon en Dean van 21 maart
1973.
in
heeft president Pompidou na het laatste
ziektebulletin, dat vrijdag van een pijn
lijke aambeienontsteking repte, het afge
lopen weekeinde niet in in zijn buiten
huis doorgebracht, waar hij aanvanke
lijk wat rust had willen nemen.
Hij is zaterdag en zondag in zijn
privé-appartement met uitzicht op de
Seine gebleven. Bovendien is bekendge
maakt dat het Franse staatshoofd zijn
werkschema voor de komende weken
opnieuw heeft moeten herzien.
Een diner ter ere van de in Parijs
geaccrediteerde ambassadeurs, dat voor
vrijdag op het programma stond, is af
gelast, terwijl zijn voorgenomen reis
naar Japan voor onbepaalde tijd is uit
gesteld.
Het Elysee houdt zich eveneens op de
vlakte ten aanzien van de eerstvolgende
periodieke Frans-Duitse topconferentie
met kanselier Willy Brandt, die volgens
Bonn niettemin op 4 en 5 april plaats
zou moeten vinden.
Het mooiste voorbeeld hiervan was
een demonstrant die een plastic stoel
had meegenomen met het opschrift dat
de stoel in de Israëlische politiek het
belangrijkst is. Zij die eenmaal op een
machtszetel zitten, zijn er niet vanaf te
krijgen.
Het leek na de langdurige en chaoti
sche kabinetsformatie of het volk zou
berusten in de nieuwe regering, berusten
in het feit dat er nu eenmaal geen
alternatief is voor Israels starre politieke
realiteit. De verwachting was dan ook
dat deze demonstratie niet veel aandacht
trekken. Er was weinig aandacht
aan besteed in pers, radio en tv. Maar
het lijkt erop dat de onvrede heel diep
zit. De laatste weken zijn
soldaten teruggekeerd van het front. Ve
len zijn er diep van doordrongen dat
Israel meer rampen te wachten staan als
er niet grondig iets gaat veranderen.
Ongeveer 8000 mensen waren gister
middag verzameld bij het kantoor van
premier Meir, waar de wekelijkse kabi-
netszitting aan de gang was. De organi
sator: reserve-kapitein Mottie Ashkena
zy, de man die een aantal weken naar
het leek met succes tegen Dajan demon
streerde en die nu samen met andere
gedemobiliseerde soldaten het aftreden
van de regering eist en in het bijzonder
van Meir en Dajan.
Geen demonstratie meer van een een
ling, maar als vertegenwoordiger
een grote groep ontevredenen die terug
gekomen uit de oorlog ingrijpende wijzi
gingen eisen in de Israëlische samenle
ving. Woensdag richtten deze reserve-
officieren, onder wie behalve Ashkenazy
parachutisten en tankcommandanten,
een politieke beweging op, die boven op
haar lijstje heeft staan: aftreden van de
regering, die voor het grootste deel de
zelfde regering is als welke verantwoor
delijk was voor het verloop van de
oktoberoorlog en verder democratisering
van de Israëlische partijen en wel in het
bijzonder de leidende Arbeiderspartij. De
ondemocratische
togen Zij, staat
politieke leiding
er ook gebeurt.
„In principe is er niets tegen, maar
wij wensen een concrete basis”, aldus de
Amerikaan van Duitse afkomst in voor
treffelijk Duits. Zijn collega Walter
Scheel beklemtoonde de persoonlijke
vriendschap door hem voor het oog van
de tv-camera’s eenvoudig met „Henry”
aan te spreken, een voor Bonn hoogst
opmerkelijk feit.
Het blad „Welt am Sonntag” wist
gisteren uit Amerikaanse bron te melden
dat de Bondsrepubliek en Amerika het
eens zijn over een nieuwe betalingsrege
ling voor het stationeren van de Ameri
kaanse troepen (ongeveer 190.000 man)
in Europa. Deze zou erop neerkomen dat
Bonn voor de periode die loopt van
midden ’73 tot midden '75 zes miljard
mark beschikbaar stelt in de vorm van
deviezenhulp. Het grootste deel van dat
kapitaal zou worden gebruikt voor de
aankoop van Amerikaanse wapens.
Een Algerijnse woordvoerder heeft
Nederland beschuldigd, in tegenstelling
tot West-Duitsland en Italië, nog altijd
te weigeren zich publiekelijk uit te spre
ken voor een ontruiming door Israel van
alle bezette Arabische gebieden.
Binnenskamers erkent Den Haag, vol
gens die zegsman de i iistheid van de
Arabische eisen, maar uit vrees voor
repercussies op de b'nnenlandse politiek
weigert Nederland officieel zich nog
steeds aan een duidelijke belofte te ver
binden.
Overigens wordt in Jeruzalem met
kracht ontkend dat er al Israëlische
beloften zouden zijn voor verdere Israë
lische terugtrekking, zoals in de Egypti
sche pers is gemeld. Met name wordt
ontkend dat Israëlische bouwplannen in
Sjarm el Sjeik zijn stopgezet. Er wordt
MOSKOU (DPA). De leden van het
gezin van de Russische schrijver
Alexander Solzjenitsin hebben van de
Russische autoriteiten toestemming ge
kregen het land te verlaten om zich bij
de auteur in Zwitserland te voegen.
Dit heeft de schoonmoeder van de op
13 februari uitgewezen schrijver meege
deeld aan de correspondent van het
Westduitse persbureau DPA.
Het vertrek naar Zwitserland wordt
vertraagd doordat een van Solzjenitsins
kinderen ziek is. Men verwacht dat het
gezin niet voor het einde van de komen
de week Moskou zal kunnen verlaten.
Volgens Solzjenitsins schoonmoeder heb
ben de autoriteiten bijzonder snel de
"'treisformaliteiten afgehandeld.
Het vorige weekeinde gold paraatheid
voor alle troepen toen volgens officiële
cijfers 33 officieren en honderd man
schappen een „mars naar Lissabon” or
ganiseerden uit solidariteit met generaal
Antonio de Spinola, die op 14 februari
werd ontslagen als plaatsvervangend
voorzitter van de commissie van chefs
van staven. Dit ontslag volgde na kritiek
van Spinola op het militaire optreden
van de Portugese regering tegen onaf
hankelijkheidsbewegingen in de Portu
gese gebieden in Afrika.
De deelnemers aan de mars naar Lis
sabon maakten vlak voor Lissabon
rechtsomkeert en gaven zich over in
hun garnizoen te Caldas da Rainha- Er
werd geen bloed vergoten.
J!
