Theatre Limited met Amayirikiti in Mickery
Een fraai gestyleerde vlammenboom
Stichting voor
Groninger boek
Toch drie radiozenders en
TV-netten
uitbreiding van
Pleidooi geschonden kunstwerken
DE OSCARS
in oude luister te herstellen
TOEGEKEND
9T
Behekste wereld van Guido
Goedheer en Klaas de Boer
B
LBt de wereld van
Maison deBonneterie:
Uit de wereldvan
Maison deBonneterie:
Accessoires, zomer74.
Accessoires, zomer74.
I
i
E
13
Uit rapport PTT-werkgroep
Besten:Jack Lemmon
en Glenda Jackson
Hannes Postma
bij Pander
OPVALLENDE EXPOSITIE BIJ FELISON OP BEECKESTIJN
Dorian Gray voor
vanavond afgelast
Jazzquiz Europese
Radio Unie
Unesco brengt „catalogus van cultuurvandalisme”
BR'
KUNST
APRIL
1974
WOENSDAG 3
De tas is schouder-,hand- en enveloptas
in één. Soepel leder in 9 kleuren. Prijs f 198.-.
De tas en vele andere aktuele accessoires
liggen op u te wachten in de Amsterdamse
Kalverstraat en op het Haagse Buitenhof.
Bij Maison de Bonneterie.
De armband (er zijn brede en smalle) is
bekleed met slangenleder in o.a. bruin of
turquoise. Prijs 27,50.
De armband en vele andere aktuele
accessoires liggen op u te wachten in de
Amsterdamse Kalverstraat en op het Haags©
Buitenhof.
Bij Maison de Bonneterie.
gS
W *~^4
h
2
n
I
CEES STRAUS
(Van onze Haagse redacteur)
Scène uit Amayirikiti dat gisteravond in het Mickerytheater in première is gegaan.
mers.
uit
Een Franse libertijn uit de 17e eeuw
die in de gevangenis was beland, schreef
over een schilderij van Nicholas Poussin
dat hij als troost meenam naar zijn cel:
,.de Venus is werkelijk te bloot en te
onzedig. Door in het doek te snijden en
de gestalte van Venus te bedekken, kun
nen kuise ogen er echter zonder gevoel
van schaamte naar kijken. Ik heb de
prachtige benen van de godin vernietigd
en het hoofd aangebracht waar de voe
ten waren”.
ADVERTENTIE
Deze staaltjes van vernietigingsaotivl-
teit zijn ontleend aan een catalogus van
cultuurvandalisme die is samengesteld
om het wereldgeweten wakker te schud
den en te pogen de kunstwerken in hun
oude luister te herstellen. „Aan meester
werken uit elke periode in de meeste
Europese landen is grote schade toege
bracht. Het is nu in het belang van deze
Tijdens de Franse revolutie vernielde
een menigte een Parijs schilderstuk dat
koning Lodewijk de XIII als jongen
voorstelde te zamen met zijn raadgevers.
Delen daarvan zijn aangetroffen in de
Sovjet-Unie, België en Polen. Deskundi-
Een der bladen in gemengde techniek
van Guido Goedheer.
AMSTERDAM. Door een keelaan
doening van David Knutson, die de titel
rol vertolkt in de opera Dorian Gray
van de Haarlemse componist Hans Kox,
kan de voorstelling die de Nederlandse
Operastichting vanavond in de Stads-
schouburg in Amsterdam zou geven, niet
doorgaan. De voorstellingen op 5 en 8
april in de zelfde schouwburg zullen wel
doorgaan.
ADVERTENTIE
Toen het Louvre in Parijs een frag
ment van een Franse triptiek van het
Rijksmuseum in Amsterdam wilde le
nen, ging dit gepaard met een ruil voor
niet minder dan Rembrandts Titus.
Dit staat in een door een PTT-werk-
groep samengesteld rapport over de ver
spreiding van omroepprogramma’s via de
ether en via de kabel. De uitspraak over
de drie middenzenders komt niet hele
maal overeen met wat staatssecretaris
Van Hulten kort geleden in de Eerste
Kamer heeft gezegd tijdens het debat
over de zogenaamde anti-Veronicawet-
jes. Toen, en ook eerder, heette het dat
Nederland blij mocht zijn als het twee
middengolfzenders zou kunnen houden.
Met Amayirikiti heeft Mickerey gisteren
een voortzetting gemaakt van het Derde
Wereld Festival dat in de afgelopen
dagen met een filmopname was gestart.
In feite is het een uitbreiding van de
GRONINGEN (ANP). In Groningen
is een stichting „Het Groninger boek”
opgericht. Het doel is meer belangstel
ling te kweken voor het Groninger boek
en de uitgave ervan te vergemakkelij
ken. Er zal een kring van begunstigers
van de stichting worden gevormd, die
regelmatig op de hoogte wordt gehouden
van de uitgaven. De stichting is bereid
de uitgave van bepaalde boeken of ge
schriften onder haar auspiciën te nemen.
Tussen 1826 en 1833 knipten de kinde
ren van een Londense advocaat een
missaal van een monnik uit de 14e eeuw
in 1588 stukken. In 1926 sneed een
particuliere verzamelaar twee schilderij
en van Henri Toulouse-Lautrec in stuk
ken om deze als tien afzonderlijke doe
ken te verkopen.
nog voorzien moeten zijn van een fre-
quentiewisselaar Alleen collectieve an-
tennevoorzieningen kunnen de kosten
aanvaardbaar maken. Dat geldt ook' voor
het opvangen van (buitenlandse) TV-
programma’s, die per satelliet worden
verspreid. Duitsland begint ermee in de
jaren tachtig.
PARIJS. (UPI) Toen de geestelij
ken van de kathedraal van Krakau in
Polen een 16e-eei«ws Perzisch tapijt
aankochten voor de altaartreden, bleek
het te groot te zijn. Dus knipten zij bet
in tweeën.
Gezegd wordt dat de taak van het
herstel moeilijk is. Zo is de ene helft
van het Krakause Perzische tapijt eigen
dom van het museum voor decoratieve
kunsten in Parijs en de andere helft
eigendom van ’t Koningskasteel Wawel in
Krakau. Voor een speciale tentoonstel
ling werden beide delen in 1966 samen
gevoegd. Toen de expositie voorbij was
werden zij weer voorzichtig losgemaakt
en aan de resp. eigenaars teruggegeven.
catalogus die bij Mickerey avant-garde
theater heet, met de rubriek Derde We
reld. Het zou echter gevaarlijk zijn om
Amayirkiti geheel onder de noemer
avant-garde toneel te plaatsen. Te vaak
en te veel laat het daarvoor de sporen
van oude tradities zien.
De boom heeft sterk bindende krach
ten in zich, maar eenmaal omgehakt
worden ook elementen van zwakte ge
toond. Is het zover, dan stelt de groep
zich agressief op ten opzichte van de
buitenwacht. Het is als een waarschu
wing: wij Afrikanen verdedigen onze
cultuur, ook als die op sterven staat.
De UNESCO zegt dat veel fragmenten
kunstwerken op zich zijn. „Maar in
gevallen waarin onderdelen veel van
hun historische, artistieke en esthetische
waarde verloren hebben, zou herstel
moeten worden overwogen indien dat
een bron van grote vreugde zou zijn
voor alle gevoelige mensen in onze tijd.”
potten, voorzien van inscripties. Die
kunnen kreeftachtige dieren voorstellen,
een soort holenmensen, maar ook tek
sten. Zijn kleuren zijn grijs, blauw en
bruin en die versterken een bepaalde
primitiviteit, die echter geraffineerd
wordt toegepast. Daarnaast zijn er zijn
dier- en mensfiguren, ook met zo’n
voorkeur voor het primitieve. En daar
sluit dan zijn nieuwste werk bij aan,
zwamachtige stenen „groeisels”, die te
vens de nestjes zijn voor een soort
vriendelijke knaagdiertjes. Ook andere
diertn komen voor met verbijsterde rui
tertjes op hun rug. Bij Klaas de Boer
dus eveneens een voorkeur voor wezens
uit een behekste wereld, een soort heel
persoonlijk sprookje in boeiende kera
miek voorgedragen.
HEIN STEEHOUWER
DEN HAAG. De PTT meent de
voorzichtige conclusie te mogen trekken
dat Nederland bij de in 1976 te houden
internationale conferentie tot herverde
ling van de frequentiegebieden de be
schikking zal bfijven houden over drie
landelijke zenders op de middengolf.
Begunstigers van „Het Groninger
boek” zullen jaarlijks gratis het jaar
boek Groningen ontvangen. Dit is een
nieuwe, door het provinciaal bestuur
gesubsidieerde uitgave waarvan over en
kele dagen het eerste jaarboek uitkomt.
Geïnteresseerden kunnen voor mini
maal 25 begunstiger van de stichting
worden. Het secretariaat is gevestigd Fa
zantenlaan 30 te Haren in Groningen.
HAARLEM. De Haarlemse graficus
Hannes Postma exposeert schilderijen en
tekeningen in het Pander Kunstcentrum
in Den Haag. De expositie wordt mor
genmiddag om 4 uur geopend en zal tot
29 april duren.
De derde, waarop Hilversum 3 overdag
opereert, is semi-officieel. Het verdrijven
van zendschepen uit het middengolfge-
bied heette nodig te zijn teneinde al
thans twee middengolfzenders veilig te
stellen.
In het PTT-rapport staat voorts dat in
de ether ruimte is voor een fm-radio-
zender in Utrecht, in Amsterdam, Rot
terdam, Den Haag, Hilversum, Gronin
gen, Breda, Zwolle, Roosendaal en Me-
gen, en wellicht ook in Hengelo en
Eindhoven.
Elke provincie in Nederland kan zijn
eigen TV-zender krijgen. Voor Amster
dam, Rotterdam en Den Haag zijn bo
vendien per stad twee TV-zenders voor
stedelijk gebruik beschikbaar.
Voor landelijk gebruik zou (a raison
van ƒ24 miljoen, bouwtijd drie jaar) een
derde tv-zendernet kunnen worden ge
bouwd, maar dat zou wel betekenen dat
de rechtstreekse ontvangst uit de ether
van buitenlandse TV-programma’s vrij
wel onmogelijk zal worden. Dat geldt
ook voor de buitenlandse TV-program-
ma’s, die worden opgevangen door cen
trale antennes en die vervolgens via
kabelnetten worden gedistribueerd.
Na 1977 zijn 16 landelijke TV-netten
mogelijk, maar de huidige TV-toestellen
zijn niet gëschikt voor het ontvangen
van zoveel programma’s en bovendien
zijn paraboolantennes met een diame-
tern van circa 50 cm nodig, die voorts
De belangrijkste bladen zijn etsen of
in gemengde technieken ontstaan, bij
voorbeeld druksels, die met waterverf
zijn ingekleurd. Ets-tempera-aquarel
komt ook voor. Dat alles wijst al op een
grote lust tot experimenteren met de
materialen en «net zijn beeldvorming is
het al net zo.
Overheersend zijn voorstellingen met
lompe en hulpeloze „mensachtige” figu-
Hebzucht, preutsheid, oorlog, plunde
ring, revolutie en wijzigingen in de smaak
worden in de catalogus de hoofdschuldi
gen genoemd bij het vernielen van kunst
werken. Onderdelen van kunstwerken
zijn verspreid over de wereld. Panelen
van een altaarstuk uit de 14e eeuw van
de kathedraal in Siena bevinden zich in
Londen, New York, Washington en Siena.
Een vergelijk met andere groepen uit
deze contreien is nauwelijks mogelijk.
Maar een vergelijk met bijvoorbeeld de
Sengalese balletten ligt oppervlakkig ge
zien duidelijk voor de hand, omdat in
beide voorstellingen de folkloristische
HILVERSUM (ANP). Zondag 7
april wordt in de VARA-studio in Hil
versum de Nederlandse voorronde ge
houden voor de jaarlijkse internationale
jazzquiz van de Europese Radio Unie.
Aan deze voorronde nemen acht kandi
daten deel. De winnaar wordt door de
NOS-radio afgevaardigd naar de inter
nationale jazzquiz, die op 3 mei in
Kopenhagen wordt gehouden en waar
aan jazzkenners deelnemen uit België,
Italië, Nederland, Noorwegen, Zweden,
Denemarken, Finland en Frankrijk.
De acht kandidaten, die aan de Neder
landse voorronde deelnemen, zijn Maar
ten Derksen uit Utrecht, Eddy Determei-
jer uit Groningen, W. F. van Eijle uit
Zaandam, Rein de Graaf uit Veendam,
G. W' H. Kleinhout uit Almelo, R. M.
Meijer uit Culemborg, Valentijn Smit
uit Groenlo en Jan Schretzmeijer uit
Dordrecht.
landen, collectief en individueel, op te
komen voor de bescherming van hun
natuurlijk erfdeel”. Dit zegt de uitgave
van de VN-organisatie voor opvoedkun
de, wetenschap en cultuur (UNESCO) in
haar jongste uitgave. De publikatie is
getiteld „een geïllustreerde inventaris
van verscheurde kunstwerken”.
ideeënwereld zo zuiver mogelijk wordt
benaderd.
In Amayirikti heeft regisseur en au
teur Robert Serumaga de boom de rol
van totem willen geven. Met zo’n cen
traal object is een verhaal-achtige in
houd mogelijk, in ieder geval geeft het
de schrijver een kapstok om zijn ge
dachten over zijn cultuur vorm te ge
ven.
Serumaga geeft in zijn verhaal een
mengeling weer van het dagelijkse leven
in zijn land (stam?) met daarbij de
hoogtepunten van het bestaan. Het zet
het spel in fraaie styleringen neer, die
niet effect verhogend werken, eerder de
symbolen voor zichzelf laten spreken.
Omdat tenslotte de muziek een integre
rend deel van de culturele traditie
vormt, laat Serumaga regelmatig meer
stemmige gezangen horen die vaak de
ontroering weten op te wekken.
Zo ontstaat een korte impressie van
een dagelijks leven dat zowel in beeld
als in geluid helder overkomt. Ondanks
de veelvuldig gehanteerde taal die mo
gelijk een barrière zou kunnen schep
pen.
HOLLYWOOD. (UPI) De Oscar
voor de beste film van het jaar is
woensdag toegekend aan „The Sting”,
die in totaal zeven Oscars in de wacht
sleepte. De Oscars voor de beste acteurs
gingen naar Jack Lemmon en Glenda
Jackson. „La nuit Americaine” van
Francois Truffaut is uitgeroepen tot de
beste buitenlandse film.
ren. Ze strompelen in looprekjes en zijn
vaak vergezeld van kikkers en ratten.
Soms lopen ze met simpele molentjes.
Er is zo zelfs een stripfiguur, die Karei
de Dwaze heet, een soort cartooneske
clochard. Je komt ook vogels tegen met
drie koppen, wezens met kop noch staart
en andere zaken, die alleen maai’ als
duveltjes uit de doos der verbeelding
van Guido Goedheer zijn gesprongen.
Het merkwaardige is eigenlijk dit: het
ziet er schijnbaar allemaal ontluiserend
en griezelig uit, maar door de gehanteer
de stijl lijkt het, alsof al die gekke
wezentjes met een bepaald soort mede
dogen zijn weergegeven. De meeste fi
guurtjes zijn in hulpeloosheid eigenlijk
wel lief, alsof ze tegen hun eigen wil in
de nachtmerries van hun schepper ge
vangen zijn geraakt.
Over Klaas de Boer, de creatieve ke
ramist, heb ik al vaker geschreven. Nog
zijn er zijn vazen, schalen en bolle
AMSTERDAM In erg mooi ge
styleerde vormen conserveert het
Theatre Limited uit Oeganda met
de voorstelling Amayirikiti een
brokje Afrikaanse cultuurtraditie.
Gebruikmakend van duidelijk her
kenbare tekens (van initiatie, sek
sualiteit, levensbron, kortom zeer
vitalistisch) laat de theatergroep
uit de amayirikiti (dat blijkens het
programmaboekje vertaald moet
vorden met vlammenboom) een
welhaast nationaal symbool groeien
waarop de eigen culturele ver
worvenheden geënt kunnen wor
den.
De feestelijke uitreiking van de
Oscars, die door alle Amerikaanse tele
visiestations werd uitgezonden, moest
even worden onderbroken toen een
naaktrenner zich in de zaal vertoonde,
juist voordat Elizabeth Taylor de film
van het jaar bekend zou maken.
Jack Lemmon kreeg de prijs voor zijn
rol in „Save the Tiger”. De Britse actrice
Glenda Jackson werd bekroond voor
haar aandeel in „A Touch of Class”.
De Oscars voor de beste ondersteunen
de rollen gingen naar dertienjarige Ta
tum O’Neal, die met haar vader heeft
gespeeld in „Paper Moon”, een film over
de depressiejaren, en naar de 71-jarige
John Houseman, een regisseur-producer,
die de rol van hoogleraar speelde in
„The Paper Chase”.
„The Sting” van regisseur George Roy
Hill wist de favoriet geachte „The Exor
cist” te verslaan in de strijd om de titel
de „beste film van het jaar”. Hill kreeg
de Oscar voor het beste scenario geba
seerd op een roman.
De ere-Oscar is toegekend aan Grou-
cho Marx en een speciale Oscar ging
naar de Fransman Henri Langlois voor
„een leven dat geheel is gewijd aan het
behoud van films. Langlois is directeur
van de Franse bibliotheek van Filmop
namen.
Twee Oscars voor muzikale prestaties
gingen naar Marvin Hamlisch voor de
titelsong van „The Way we Were”, ge
zongen door Barbara Streisand en de
filmmuziek van „The Sting”.
gen hebben echter succes geoogst bij het
restaureren van kunstwerken. Een bij
zonder voorbeeld was het weer bijeen
voegen van de 1588 stukken op zes na
van een oud Carmelieten-missaal.
Binnen zijn grafische mogelijkheden
heeft Guido Goedheer van alles gedaan.
Hij heeft naturalistisch gewerkt, ook
non-figuratief, maar geleidelijk aan is
hij tot deze serie gekomen. In porte
feuille ter expositie is echter ook vroe
ger werk te vinden, zodat zijn ontwikke
ling zich enigszins laat af lezen. Wat hij
ook deed blijkt dangetuigt van
een heel soepel talent, een gemakkelijke
omgang met zijn materialen en een zeer
rijke verbeeldingskracht.
Er hangen hier kleine etsjes met een
enkel insekt erop, ook miniatuurland-
schapjes, die getuigen van een scherp
observatievermogen in realistische zin,
maar ook ander werk, waarin hij zijn
fantasie een zeer vrije loop laat. Een
vermenging van beide „zienswijzen”
komt eveneens voor en dan ontstaan er
merkwaardige surrealistische effecten,
maar van een andere orde, dan men
meestal ziet.
VELSEN Het is niet gewoon
meer bij Felison. De galerie op
Beeckestijn is een behekste wereld,
daar gecreëerd door twee Zaandam-
Het zijn de graficus Guido
Goedheer en Klaas de Boer met
keramiek. Allebei werken ze met
primitieve fabelwezens uit een
nevelrijk, onheilspellend en toch
van een gekke humor doortrokken.
Hun werk past uitstekend bij el
kaar en samen hebben ze een heel
goede en vooral originele expositie
bijeengebracht. Ik denk, dat ze zich
in eikaars behekste wereld goed
thuisvoelen.
2
-
