de man
Hofje bloeit
Slachtoffers
Paalmalaise
De sfeer van Wenckebach
Paashaas
Thailand
Nienhuis
die Mak van Waay
groot maakte
w
1
GVB sleutelt aan betere service en nieuw „station”
MET DE ROMANTIEK HEB IK DE
De zaaier
overeind
(BRITSE) HEREN VERSLAGEN”'
I
„Je raakt je auto niet
’t centrum”
ONDER REDACTIE VAN ROLF STALLING
IER
blijft
ER
i
„ALS JE honderdvijftig jaar in
dit vak zit. weet je het nog niet”.
Toch een onthullende uitspraak van
een man, die tenminste 100.000
schilderijen door zijn handen heeft
zien glijden en als kunstkenner
ook over de grenzen vermaard
heid geniet. Van een man ook, die
het veilinghuis Mak van Waay
groot maakte en (voorlopig) de vloer
heeft aaneeveegd met de Amster
dam hinnenoestapte. Britse con
cerns Sothehy en Christie’s.
TERWIJL HET openbaar vervoer in de andere
grote steden op het oude peil blijft of afbrokkelt, krijgt
Amsterdam er jaarlijks een dikke vier miljoen passa
giers bij. Het klinkt vreemd maar men vreest dat het
allemaal wat te hard zal gaan. GVB-baas ir. J. M.
Ossewaarde zegt tenminste: „Mijn grootste zorg is de
trend bij te houden. Ik verwacht hier binnen korte tijd
een dusdanige toename van het openbaar vervoer dat
meer kwijt in
ll
die
te veel tramp assagiers
Vondelstraat met paardetram.
EEN VAN DE voorgestelde verbete
ringen is een overkapping van de hal-
IR. OSSEWAARDE
inspraak publiek
NIENHUIS
romantiek terug
met een verdienste van 3 gulden per
week, een jongen van 15 jaar die
idioot is en twee kinderen van 12 en
8 jaar. Van het loon van de oudste
leeft hoofdzakelijk het gezin. Het ge-
heele gezin leeft in dat kamertje. De
bedstee is in twee verdiepingen ver
deeld. De oudsten slapen in het bo
vengedeelte, de moeder met de ande
ren beneden. De vrouw is lidmaat
van de hervormde kerk maar nog
nooit is er iemand van de kerk bij
haar geweest. Daarover heb ik veei,
zeer veel horen klagen. Voor ik mij
verwijder, zegt de vrouw, dat zij zich
vergist heeft, zij wordt toch bedeeld.
Elke maandagmorgen gaat zij 3 cen
ten halen aan de kosterij in de Wes-
terkerk. Dat is een bedeling in geld
om zich een kop koffie te kopen. Die
bedeling begint om 8 uur en c a.
komen er wel honderd arme vrouwen
opduiken uit de inpandige pc
gelegen in de Jordaanbuurten en lo
pen een kwartier of lange r m
centen te ontvangen. Ik zou zo door
kunnen gaan, maar het is zowa
overal hetzelfde, overal de schreeu
wende ellende”.
sagiers in- en uitstappen en hoe lang ze
over een rit hebben gedaan-
Onlangs drong de gemeenteraad er in
een motie op aan dat de invloed van het
publiek op het GVB-beleid vergroot
moet worden. Ossewaarde is het daar
mee wel eens. ..Tenslotte is het publiek
onze baas”, stelt hij vast. Dat contact is
trouwens al vel intensiever geworden.
Bij plannen worden in een vroeg stadi
um de wijkcentra ingeschakeld en men
sen van de in juni 1973 opgerichtte
afdeling passagiersbelangen zoeken re
gelmatig de scholen op.
De service is nog een zwak punt.
Ossewaarde (realistisch): „We bieden nog
helemaal geen alternatief voor de auto.
Het openbaar vervoer voldoet nog niet aan
de hievoor te stellen maatstaven. De
lijnvoering is ook nog niet goed. Alle
lijnen gaan naar het Centraal Station en
als men ergens anders moet zijn, moet
men teveel overstappen. In regen en wind
is dat een narigheid. Nee. we moeten
een heleboel aan het comfort gaan doen."
GROTE SCHRIK na het bericht
van het Delftse laboratorium voor
Grondmechanica, dat de fundering
van driekwart van de woningen in de
Dapperbuurt ondeugdelijk is. Inmid
dels is deze „paalmalaise” ook in
andere burten opgetreden en dat is
voor het stadsbestuur aanleiding om
het funderingsonderzoek tot alle
vooroorlogse wijken uit te strekken.
Daar staan 150.00 woningen. Dat on
derzoek gaat vijf jaar duren en zal
ongeveer 15 miljoen gulden kosten.
Volgens directeur Nieuwenweg van
Bouw en Woningtoezicht moet men
er op rekenen dat het voor bevolking
en stadsbestuur nog een aantal ver
velende zaken zal opleveren. Groot
probleem bij dit alles is 'de herhuis
vesting van gezinnen, die bij de opera-
tie-stadsvernieuwing „op straat" ko
men te staan. Op het ogenblik wor
den in de hoofdstad een kleine 10.000
woningen vernieuwd.
DE ZAAIER blijft overeind. Deze rooms-katholieke kerk
aan de Rozengracht zou volgens de plannen van het Bel
gische concern Socol tegen de grond moeten om ruimte te
krijgen voor winkels en woningen. De Haarlemse tapijt-
ondernemer Kees Nijssen (op de foto met echtgenote) heeft
ILLUSTRATIEF hiervoor is de gang
van zaken op het Rokin. Voor de vrije
baan er kwam, hadden de trams in de
avondspits 5 tot 55 minuten nodig om
het stukje van de Dam naar de Munt te
overbruggen. Terwijl ze er nu nog geen
minuut over doen. Die vrije baan moet
er ook nog' op het Damrak komen, maar
dat blijkt minder eenvoudig dan men
had gedacht. Onder het Damrak bevindt
zich in een gewelf nog een heuse
gracht en bij Publieke Werken vreest
men dat de trams bij verlegging van de
rails door het gewelf zullen zakken. Dat
daar op het laatste moment een stokje voor gestoken. Voor
een dikke miljoen kocht hij de kerk annex klooster om er
zijn zaak voort te kunnen zetten. Nijssen, die niet eens zolang
geleden in een keldertje aan de Egelantiersgracht begon,
kreeg veel positieve reacties uit de (Jordaan)buurt. „Men is
blij dat de kerk blijft staan”, zegt hij.
wordt straks afgebroken en in plaats
daarvan komen er grote pijpen. „Een
werk van een jaar of drie”, oordeelt
Ossewaarde.
Iet agressievere beleid bij -het GVB
(„We proberen de klacht voor te zijn is
ook terug te vinden in de gele kleur van
de trams. „We willen dat ie gezien
wordt en we willen zien dat we er zijn.
Het is niet zo van: We pesten de auto
weg, maar meer van: We kunnen het
ook” Hij prijst zich gezien de drukte en
de belasting van het personeel gelukkig
dat Ajax „de Cup uit is”. Volgend jaar
wordt dat wellicht anders als naast de
club uit de Meer ook de FC Amsterdam
het internationale podium mag beklim
men. Maar van die „Lieverdjes” is Osse
waarde, de ex-Rotterdammer, toevallig
een supporter.
Ir. Ossewaarde vreest
HET GROTE FEEST voor Amster
dam (zeven eeuwen) nadert en dat is
het bijltje naar de hand van de
uitgevers, die dan ook een stroom
van (foto)boeken over de historie van
de hoofdstad op de markt brengen.
Een fraai voorbeeld hiervan is het bij
De Bezige Bij verschenen „Amster
dam omstreeks 1900”, waarin behalve
foto’s van Jacob Olie en anderen ook
alle 231 tekeningen staan afgedrukt,
die Willem Wenckebach voor een
zondagsblad tijdens wandelingen
langs tien pleinen van Dam tot
Stromarkt maakte. Het zijn sobere
reproducties van de werkelijkheid in
die dagen, die vooral aanspreken door
de sfeer die „Wenck” heeft aange
voeld.
Kostelijk zijn ook de bijbehorende
teksten. Floewel de woonomstandig
heden rond de eeuwwisseling door de
betrokkenen stellig anders zijn erva
ren. Dat blijkt uit het volgende frag
ment over de krotten ert sloppen in
de Jordaan, waarover L. M. Hermans
in 1901 berichtte: „In de Laurier
straat heb ik de Klokkegang bezoëht.
Ik ben in de benedenwoning van
perceel 125 geweest. Het is een een-
kamer-woning, 3 meter diep en 2.50
meter breed. Geen doorlopend privaat
maar wel duinwater. De huurprijs is
een gulden per week. De bewoonster
is een weduwe van 52 jaren, ze heeft
vier kinderen: een jongen van 17 jaar
in betrekking bij de stadsreiniging
HET GVB wil dan ook gebruik maken
van „de kansen die er liggen”. Wil dat
ook professioneler doen. Vandaar dat
deze dienst sinds kort ook over een
eigen marktonderzoekafdeling beschikt,
die op jacht is naar ten antwoord op
vragen als: Hoe denkt men over het
opnbaar vervoer, waarom stapt men nog
liever in de auto en aan welke voor
waarden moeten bus en tram voldoen.
Voorts is er ook de elektronische telappa-
ratuur, waarmee de nieuwe trams en
bussen worden uitgerust en haarfijn kan
worden berekend hoeveel en waar pas-
Mak-direc'teur S. H. Nienhuis. 63 jaar
nu, is ooit met niets begonnen. De Bra-
bander-van-huis-uit herinnert zich dat
hij door zijn aanleg voor tekenen en
schilderen in de kunsthandel terecht
kwam, maar ook daarin was voor de
oorlog armoe nog troef- Voor een hon-
gerloontje kwam hij bij Mak van Waay,
waar destijds nog bij veilingen bewoners
van het oude-mannen-tehuis moesten
zorgen dat er niets werd gestolen.
In de dertig jaar, dat Nienhuis direc
teur is, is het hard gegaan en op het
moment van ons gesprek zit hij midden
in een drie weken durende marathonvei
ling Hoe verklaart hij dat sukses? „lp de
eerste plaats door hard werken. Vroeger
draaide alles om jezelf. De hele dag was
je bezig en ’s avonds ging je dan nog
eens taxeren. Een van de essentiële din
gen in het veilingwezen is. dat jé eerlijk
moet zijn. Het is een kleine moeite om
mensen rotprijsjes te noemen en te zeg
gen: Daar heb ik wel een klant voor. Ik
heb het laatst met een Schelfhout gehad.
De eigenaar was blij geweest
100.000 gulden, maar hij bracht 360.000
gulden op. Zo komt het regelmatig voor
dat je de mensen een plezier doet”.
KUNST EN antiek zijn ijzersterke be
leggingsobjecten. Nienhuis: „Een tinnetje heeft”,
bracht vroeger 30 gulden op en nu 12 Moderne kunst ligt
mille. Ik geloof ook wel dat het komt kelders van Mak
doordat dë mensen een beetje beu zijn „De modernen komen niet zo aan bod
van het hypermoderne. Dat zie je aan de
hele vraag naar schilderijen met een
romantische inslag. En verder vertrouwt
men de aandelen misschien niet meer zo.
Die kun je trouwens ook niet inlijsten”.
De „veilingmeester” is er achter geko
men dat veel mensen gewoon niet weten
wat ze in huis hebben- „En dan moet je
eerlijk zeggen: U weet niet wat u heeft,
want wij doen geen zaken. Bij een oude
koetsier vond ik eens twee schilderijtjes
van Breughel. Die had hij gekregen
omdat je veertig jaar achter een paar-
dekont gezeten had, maar van Breughel
had ie nog nooit gehoord”.
DE komst van vrije banen en ver
keersbeperkende maatregelen zijn voor
een belangrijk deel debet geweest aan
deze passagieswinst. Ossewaarde beseft
dat. „We stijgen niet alleen, omdat we
zo populair zijn of dat we het zo
geweldig doen, maar omdat je je auto
niet meer in de binnenstad kwijt raakt.
Daarin moet je reëel zijn.”
Naar zijn mening moeten ook de ge
volgen van de oliecrisis niet worden
onderschat. „Ik dacht toch”, zegt hij, „dat
er een mentaliteitsverandering is. Meer
mensen laten hun atuo thuis staan.
Veertig percent van onze klanten zijn
abonnementhouders en dat beslaat zo
ongeveer het hele woon-werkverkeer in
de stad. Nu moet je niet zeggen dat we
allemaal zo enthousiast zijn over het
openbaar vervoer. Dat ben ik ook niet,
maar ik dacht wel dat men er wat
sympathieker tegenover stond”.
EVENALS vorig jaar wordt er voor
Pasen een grootscheepse actie gehou
den om de hoofdstad een schoner
aanzien te geven. Het motto „Amster-
dam-Paasbest”. De bevolking moet
het doen en geluidswagens moeten er
voor zorgen dat men de stoepjes weer
eens schoon maakt. Amsterdammers,
die op boenen en schrobben worden
„betrapt”, krijgen van twee heuse
paashazen een doos met tieneieren
toegestopt. Als het meezit, brengen
die eitjes hun geld wel op, want elke
Amsterdammer gooit jaarlijks een
hoeveelheid van vijf volle vuilniszak
ken aan tramkaartjes, peukjes en
blikjes op straat. De kosten om dit
weg te vegen: een slordige dertig
miljoen.
we het slechts met moeite kunnen bijbenen. Daar ben
ik bang voor. We krijgen nu 55 nieuwe trams, maar
eigenlijk moet ik er nog honderd hebben. Om de veer
tien dagen komen er 21 nieuwe bestuurders in dienst,
want voor een tram heb ik vijf man nodig. Het was de
bedoeling om de oude blauwe trams weg te gooien,
zodra de nieuwe er waren, maar daarvan komt niets
terecht.”
Komt hij veel vervalsingen tegen?
„Dagelijks, maar meestal halen we ze er
wel uit en anders is er altijd wel een
kunsthandelaar of particulier die het
ziet. In de tijd dat de stukken van de
Haagse school zo duur waren, zijn ze als
waanzinnig nageschilderd. Ook in de ro
mantiek kom je het vaak tegen”.
NIENHUIS is goede maatjes met de
(internationale) kunsthandelaars en anti
quairs, die op de veilingen aan het
Rokin en in de Nes kind aan huis zijn.
Proberen die mannen nooit een deal te
maken? „Ze proberen het wel je, maar
er is altijd wel iemand die niet meedoet.
In Engeland is het verboden maar het isr
niet te controleren. Maar ik merk het
wel”.
Over de concurrentie van de twee
Britse veilinghuizen zegt hij: „Sinds ze
er zijn, heb ik het alleen maar drukker
gekregen. Ze zullen wel eens iets weg
slepen maar ik geloof niet dat het on
rustbarend is. De mensen zijn er ook
wel van overtuigd dat het hier evenveel
waard is als in Londen. En met de i
romantiek heb ik de heren wel versla
gen. Bat brengt hier meer op dan in
Londen”.
Nienhuis („Ik geloof dat ik helemaal
geen zakenman ben”) grinnikt als we
haar de omzetten van de laatste jaren
informeren. „Dat is een lijn schuinrecht1
omhoog. In vergelijking met vijftien'^
jaar geleden liggen de prijzen tien keer
zo hoog”-
HOEWEL HIJ het jammer vindt, dat>£
hij nog nooit een Rembrandt heeft ver-.,,
kocht, ligt hij daar niet wakker van.E-i
met venmin trouwens als van de animositeit
rond het veilinggebeuren. „Dat komt
door de routine”, legt hij uit. „Je ziet,
zoveel dat je in het algemeen wel weet
dat zo’n veiling een goede verkoop'
er zelden in dé'
opgeslagen. Nienhuis;,-,
r.“ niet 'tti.
omdat de Nederlander altijd erg behou
dend is geweest. Die redeneert: Als ik-
het nu koop, wat krijg ik er dan vol- >1
gend jaar voor terug?”
Hij stelt tevreden vast dat het toch
wel leuk is als je werk je hobby wordt,
maar aan de andere kant is Mak met
zijn twintig man personeel tot een be
drijf uitgegroeid en dat geeft zorgen.
Nienhuis (tussen twee happen van een
broodje door): „Ik heb het zo druk, dat
ik het me niet eens kan veroorloven
veertien dagen naar Londen te gaan”.
Dat moet mister Sotheby en Chriitic’t
toch te denken geven.
GEMIDDELD zijn er 154 bedden in
de Amsterdamse ziekenhuizen bezet
door verkeersslachtoffers. Daarvan
staan er 32 in een revalidatiecentrum
en de rest in een algemeen zieken
huis. Dit rekensommetje is van de
arts Joke Herngreen. Op basis van
gegevens over 1972 is zij nagegaan in
„welke mate de Amsterdamse gezond
heidszorg door verkeersslachtoffers
wordt belast. Daarbij „beende” ze 444
gevallen uit en kwam zij tot de
conclusie zo blijkt uit een artikel
van haar hand in Medisch Contact
dat meer dan de helft van de slacht
offers he t ziekenhuis binnen een
maand mocht verlaten, maar nog
twee maanden daarna medisch bege
leid moesten worden. Daar staat'te
genover dat 18 pet. langer dan een
jaar klinische, specialistische of reva
liderende hulp nodig had. Opvallend
is dat het vooral aangereden voetgan
gers zijn, die de langste tijd op een
heelkundige afdeling moeten blijven.
teplaatsen. Dat gaat mogelijk ook gebeu
ren bij het tramemplacement voor C.S.
Daar is het tijdens de spits overigens zo
druk dat er bijna geen tram meer bij
kan. „Je kunt ze daar bijna niet meer
kwijt”, aldus Ossewaarde. „en het is de
vraag of ze nog wel allemaal naar het
station moeten”. In dat verband denkt
hij hard over een verzwaring van de
binnenring, het traject Marnixstraat-
Weteringschans, waar nog ruimte is. ter
wijl het voorts ook waarschijnlijk is dat
er bij het eindpunt van de Schiphollijn
in Zuid („Ik verwacht daar toch wel en
station a la C.S.”) een tweede tram-
knooppunt komt. „We zijn nu al bezig
met de voorbereidingen hiervoor bij het
Minervaplein”, aldus de GVB-directeur.
die de winst van d§ vrije banen niet
in de snellere rijtijd, („Lijn 1 is geen
minuut sneller geworden”) zoekt maar
in de regelmaat en de frequenties.
HET TROPENMUSEUM dat als
presentatiecentrum voor de Derde
Wereld steeds nadrukkelijker „broe-
,der medemens” wil laten zien, biedt
tot begin november een expositie
over Thailand. Thema van deze aan
trekkelijke, informatieve en veelom
vattende tentoonstelling is „Ontmoe
ting van stad en platteland”. Met be
hulp van films, dia’s, muziek en au
thentieke gebruiksvoorwerpen tot
aan Boeddhistische tempels toe
krijgt de bezoeker een beeld voorge
schoteld van de leefwijze, kuituur en
religie van de Thaise bevolking.
HET BEGIJNHOF heeft er nieuwe
„bewoners” bijgekregen: een massa
tulpen. Een Keukenhof in zakformaat
maar wel erg leuk. Het is het resul
taat van overleg tussen de zakenjon
gens in de Kalverstraat, die het cen
trum wat willen opfleuren, en de
bollenkwekers uit Lisse.
i
ME
SÉ&LANÖS!
