Minister Van der Stoel
geloofwaardigheid van militair bondgenootschap
aan
Griekenland raakt geïsoleerd
Unieke puzzel voor
Duitse rechters
„Totalitaire regimes knagen
„Duidelijk politieke sabotage”
Frans Volksfront
kandidaat”
3
SOBERE'VIERING VAN ZILVEREN NAVO IN BRUSSEL EN DEN HAAG
„EEG kan verdrag met Griekenland
niet opzeggen”
BINNEN- EN BUITENLAND
1974
V R IJ D A G 5
APRT.L
r
9
(Van onze redacteuren in Brussel en Den Haag)
Consequent
(Van onze redacteur in Athene)
Eenheid
Sovjet-Unie
Turkije
Europese commissie
ATHENE Griekenland dreigt steeds meer geïsoleerd te worden
van het buitenland. De weergaloze onderdrukking van het Griekse
volk heeft zelfs reacties gewekt bij de Amerikanen, die hier toch als
steunpilaren van het militaire regime gelden.
MOSKOU (Reuter) „In de Ver
enigde Staten bestaat een complot
om de ontspanning de grond in te
boren. Progressieve kranten, zionis
ten, rechtse extremisten en leiders
van het militair-industriële com
plex zijn daarbij betrokken”. Aldus
gisteravond het Russische partij-
dagblad Pravda.
BRUSSEL/DEN HAAG „Sociale vooruitgang kan slechts worden
bereikt onder de beschermende paraplu van de NAVO. Zij leidt
echter dikwijls tot verminderde bereidheid om voor die verdedi
ging te betalen. Als dit doorgaat, zal de paraplu dichtklappen en
de sociale vooruitgang verloren gaan”.
„Bourgeois-pers”
Langtiit
Den Haag
4
uit
(Van onze redacteur in Bonn)
(Vervolg van pagina 1)
heeft
in
UjB
Ierland)
zd voor
werpen,
n giste-
grana-
wan
ing van
waterlo
ze con-
Zeeland
ens het
van de
stranden
eek het
aliteit.
aan
baan
Op het gazon voor het hoofdkwartier
in Evere, net buiten de Belgische hoofd
stad en dus demonstratievrij, namen de
nikov over de besprekingen die de Ame
rikaanse minister Kissinger vorige week
hield met de Russische partijleider Leo
nid Breznjev.
Den Haag, belegd door de Atlantische
Commissie.
zijde ook
opzichten, de relatie
PARIJS. De aanhangers van Pom
pidou. onder wie de jonge minister van
t Har-
geko-
op een
veg te-
in ver-
erlijden
lou za-
Ünicef-
Rijks-
vroeger
ikt. Een
en twee
ostelijke
ifondsen
le leden
lem aan
st wets-
akt het
rater te
e aanleg
van het
■wo-
heid
de
eem
men
men
,op-
voor
s de
van
■ken
leve
sch
rie
ls tij-
ders in
>m het
:ns zijn
in een
istikt.
igdraad
Neder-
Vrede-
tegen
lir ge-
ir Kees
tot 21
:lag uit
De kans is inmiddels groot dat Ingrid
Brückmann in het Westen kan blijven.
Want juridisch mag de DDR dan „ge
woon Duits” zijn gebleven, zonder be
zwaar maken de rechters gebruik van
het feit dat het in de praktijk allemaal
heel anders is.
BONN. Wat moet de Bondsrepu
bliek beginnen met een 18-jarig meisje
dat in de DDR haar vader doodde,
vervolgens naar haar moeder in West-
Berlijn vluchtte en niet terugschrikt
voor zelfmoordpogingen om uitleverin
gen aan de DDR te voorkomen? Giste
ren bleek dat zelfs het Westduitse hoge
ronstitutionele gerechtshof met de juri
dische puzzel niet goed raad weet.
1 school
ragenin-
vijf jarig
elderige
aloemen
„Als jij
jou ook
gezegd,
n haar
klacht
eters in
t tevre-
percent
:offie en
het tot
■t- Deze
enquête
wensen:
nt met
er geva-
idschrif-
Tijdens de herdenking van het 25-jange
bestaan van de NAVO in de Haagse
Ridderhof van links naar rechts: Minis
ter Van der Stoel, ex-NAVO secretaris
generaal mr. D. U. Stikker, koningin
Juliana en jnr. C. Cas, voorzitter van
de Atlantische commissie.
weten dat ze Ingrid Brückmann alleen
vanwege moord (maximum gevangenis
straf tien jaar) voor de rechter wil
brengen en niet ook nog wegens „Repu-
blikflucht”.
LUXEMBURG. (ANP). De Eu
ropese commissie is van mening dat
de assaciatie-overeenkomst met Grie
kenland niet kan worden opgezegd.
Het lid van de Europese commissie,
Claude Cheysson zei dit gisteren in
Luxemburg in antwoord op een mon
delinge vraag van de socialistische
fractie van het Europese parlement.
n zekere
Aldus
it Diaco-
zou het
irtsen en
merken-
i roepen,
an spre-
ieur van
ligheids-
rie jaar.
met het
huisraad
heid als
en. als
Vereni-
’SP gaat
ter gele-
„25 ’aar
zal ten
fers van
aland en
de PSP
over dat
uistering
enkingen
van de
:e wordt
Gisteren beschuldigde Sterlnikov „be
paalde organen van de bourgeois-pers”
waarbij hij de „New York Times” en
de „Washington Post” met name noemde
ervan dat ze opzettelijke onjuiste in
formatie geven aan hun lezers. „Ze dopn
alles wat Ze kunnén om het voor te
stellen alsof Kissingers missie naar Mos
kou volkomen mislukt door de onver
zoenlijke hpuding van het Kremlin”, zo
schrijft hij;
Hij wijt dit pessimisme in de kranten
aan „verholen sabotage van de ontwik
keling van de Russisch-Amerikaanse di
aloog. Sommige politieke waarnemers
hier zijn ervan overtuigd dat dit duide
lijk politieke sabotage is”.
Aangenomen wordt dat het Kremlin
er hoge prijs op stelt dat Nixons bezoek
doorgaat en dat verhinderd zou kunnen
worden door suggesties dat er grote
problemen bestaan tussen de VS en de
Sovjet-Unie.
Van hun kant hebben de communisten
al laten weten dat zij voorstanders zijn
van één enkele kandidaat voor het hele
linkse volksfront. En die linkse kandi
daat is dan uiteraard Francois Mitter
rand. die al tweemaal aan de wedloop
naar het Elysée heeft meegedaan.
De gehele socialistische fractie stel
de dat de situatie in Griekenland er
niet beter op geworden is en dat
opnieuw Griekse democraten worden
Premier Den Uyl heeft gisteroch
tend namens de Nederlandse regering in
de Franse ambassade het condoleancere
gister getekend in verband met het
overlijden van de Franse president Ge
orges Pompidou.
Daarin werd beslist dat territoriale
wateren en continentaal plat twee
verschillende zaken zijn en dat een
land het recht heeft buiten zijn terri
toriale wateren boringen te verrich
ten.
Aldus, samengevat, waarschuwde NA-
VO-secretaris-generaal mr- Joseph Luns
gisteren in zijn toespraak bij de wel
uiterst sobere viering van de 25e
NAVO verjaardag. Hij wilde ook een
aantal paragrafen aan de verhoudingen
tussen Europa en de Verenigde Saten.
Amerika zou zijn gebaat wanneer Europa
met één stem zou kunnen spreken.
Amerika heeft geen veto opgeëist ten
aanzien van de politieke besluitvorming
van de Negen. Wat de Verenigde Staten
wel verlangen, is tijdig overleg over
zaken van gemeenschappelijk belang,
voordat de Negen definitief positie kie
zen. Dergelijke consultaties dienen ech
ter op basis van reciprociteit plaats te
vinden”, aldus de minister.
Wegens soms uiteenlopende belangen
zullen Europa en de Verenigde Staten
weleens tegenover elkaar komen te staa.
Maar een uiteendrijven van Europa en
de Verenigde Staten zou een zeer nade
lig effect hebben op de veiligheid en
stabiliteit in de wereld.
Uit alles blijkt dat de Grieken zich
politiek' niet zo sterk voelen. Ze zijn
niet ingegaan op een nota van Anka
ra inzake het recht van boringen in
de Egeïsche Zee door Turkije. De
Griekse autoriteiten beschouwen de
Egeïsche Zee als een Grieks binnen
meer maar de Turken zien haar als
een internationaal water.
Het argument van de Turken is: de
Grieken beschouwen de Egeïsche Zee
zelf als een open zee. Dat blijkt uit
het feit dat oorlogsschepen van vreem
de mogendheden vrije doorvaart heb
ben zonder dat ze verplicht zijn voor
af de Griekse autoriteiten te verwitti
gen. vérder wijst de Turkse regering
op een precedent van het geschil
tussen Nederland, Denemarken ener
zijds en de Bondsrepubliek anderzijds
betreffende een soortgelijke kwestie.
Uit Strelnikovs verhaal blijkt een dui
delijke bezorgdheid van het Kremlin
over de negatieve beschouwingen over
het resultaat van dit overleg. Hij schrijft
dat sommige politieke waarnemers in
Washington het pessimisme in de pers
over de resultaten ervan beschouwen als
politieke sabotage. Het artikel in de
„Pravda” volgt op herhaalde verzekerin
gen in de pers en van radio en televisie
dat de besprekingen nuttig zijn geweest,
De aanwezigheid van koningin Juliana
zette luister bij aan de bijeenkomst, die
verder door tal van leden van de rege
ring en vele ambassadeurs en andere
hoogwaardigheidsbekleders werd bijge
woond.
Bij de ingang van het Binnenhof ston
den Amsterdamse studenten en PvdA-
jongeren met spandoeken, waarop de
verdwijning van de NAVO werd ver
langd.
In de Ridderzaal diende minister Van
der Stoel van Buitenlandse Zaken, die
de herdenkingsrede uitsprak, hen van
repliek. Hij waarschuwde dat een uit
eenvallen van de NAVO de Sovjet-Unie
in staat zou stellen een zeer sterk stem
pel te drukken op West-Europa, ook
zonder militaire interventie.
De minister zei dat onze houding ten
aanzien van totalitaire regimes, van wel
ke kleur ook. consequent dient te zijn.
Geen probleem knaagt meer aan de
geloofwaardigheid van de NAVO als
bondgenootschap ter verdediging van de
vrijheid, dan dat van de NAVO-landen
die geen democratie kennen. Het beleid
van de regering is erop gericht alle
bondgenoten van de noodzakelijkheid
van democratie te doordringen.
Deze voorstelling van zaken wordt
gegeven in een artikel van de Washing-
tonse Pravda-correspondent Boris Strel-
presidentschap
af te kunnen
snijden, zware druk op premier Pierre
Mesmer uitgeoefend om zich eveneens
in de strijd te werpen. Of Messmer aan
die pressie gevolg zal geven, nu Chaban-
Delmas hem dus juist het gras voor de
voeten heeft weggemaaid, l<j kt niet erg
waarschijnlijk. Aldus meldt onze re
dacteur in Parijs.
?ent dat
agesteld
:en met
>r plas-
nd dat
ptreden
doenin-
op, ten
plechtigheden achter zorgvuldig gesloten
hekken net iets meer dan een half uur
in beslag. Vanwege het overlijden van
president Pompidou werd een minuut
stilte in acht genomen.
De heer D. P.. Spierenburg, oud-per-
manent Vertegenwoordiger van Neder
land bij de NAVO, zei dat ondanks het
toegenomen besef van Russen en Ameri
kanen dat zij het risico van een conflict
dienen te vermijden, de nog zeer funda
mentele tegenstellingen tussen de beide
supermogendheden blijven bestaan.
De slotrede werd uitgesproken door de
heer H. A Niezink, adjunct-directeur
van de Rijks Pedagogische Academie in
Den Haag en lid van de Atlantische
Onderwijscommissie, die over de jeugd
en de NAVO sprak. Hij zei dat wij het
idealisme van jonge mensen niet mogen
doden en evenmin exploiteren, maar wij
moeten hen wel vragen niet te vluchten
voor de harde realiteit en hun verant
woordelijkheid.
De conservatieve minister van Finan
ciën Giscard d’Estaing heeft van zijn
kant verklaard dat hij uit eerbied voor
de overleden president pas volgende
week zijn voornemen openbaar denkt te
maken. Iedereen veronderstelt echter
wel dat hij zich bij deze beslissende
strijd moeilijk afzijdig zal kunnen hou
den.
gearresteerd en gedeporteerd. Op
grond hiervan zou, zo meenden de
socialisten, de associatie-overeen-
komst die de EEG met Griekenland
heeft, moeten worden opgezegd.
De heer Cheysson merkte op dat de
Europese commissie diep getroffen en
geschokt is door het met voeten tre
den van de rechten van de mens door
het bewind in Athene. Hij wees er de
parlementariërs echter op dat men
gebonden is door een juridische ver
plichting. Het associatieverdrag kent
geen opzeggingsclausule.
Bij een eventueel gewapend con
flict tussen Griekenland en Turkije
zal ongetwijfeld de NAVO onmiddel
lijk ingrijpen, maar waarschijnlijk
zal Turkije op meer sympathie en
politieke steun kunnen rekenen.
Het State Department heeft offici
eel bekend gemaakt dat fase 2 van
home-porting”, d.w.z. de overeen
komst dat Griekenland havenfacilitei
ten verleen' aan de Amerikaanse
Middenlandsë-Zeevloot, voorlopig uit
gesteld wordt. Zo zal er nu geen
installatie worden gebouwd voor het
meren van een Amerikaans vliegdek
schip.
Bijzonder hoog is door de Ameri
kanen de deportatie oogenom'eh van
de Griekse politicus oud-minister Ma-
vros, naar het verbanningseiland Ja
ros. Mavros was een bekende figuur
in Amerikaanse politieke kringen en
was een vriend van de Amerikaanse
ambassade in Athene.
Ook worden de broze goede betrek
kingen van het Atheense regime met
de Turken bedreigd. In de faatste 20
jaar heeft meerdere malen een gewa
pend conflict tussen deze twee erfvij
anden gedreigd. Nu is er een nieuw
geschil tussen deze beide NAVO-
bondgenoten op de belangrijke zuid-
oost-flank van de NAVO ontstaan.
Poher deelde niet mee wanneer de
verkiezingen zullen worden gehouden.
Daarover zal het kabinet onder
voorzitterschap vandaag beslissen.
Ook is er een kentering waar te
nemen in de betrekkingen tussen
Griekenland en de Sovjet-Unie. Voor
heen nam het Kremlin een soort
welwillende neutraliteit ten opzichte
van het Griekse militaire regime in
acht. Terwijl de communisten in
Griekenland vervolgd werden, onder
hield de Sovjet-Unie vriendschappe
lijke en zakelijke betrekkingen met
het Atheense militaire regime. Mis
schien waren deze betrekkingen wel
Tegenover de regeringscoalitie, die
twee dagen na de dood van Pompidou al
bijna uiteen is gespat, ligt nu, nog voor
het startsein is gelost, het linkse volks
front, dat zijn eenheid voor het oog goed
weet te handhaven, zonder twijfel een
ronde voor-
Komende dinsdag moeten alle deelne
mers zijn ingeschreven.
Verwacht wordt dat de verkiezingen
op 28 april zullen worden gehouden. Als
er dan geen kandidaat de absolute meer
derheid behaalt, volgt een tweede ronde
op 12 mei, waarbij het dan gaat tussen
de twee gegadigden die in de eerste
ronde als eerste en tweede uit de bus
zijn gekomen.
Het waarnemend staatshoofd, de voor
zitter van de Senaat, Alain Poher, hield
gisteravond een korte rede voor radio en
televisie. Hij zei onder meer: „Over een
paar weken zult u een nieuwe president
kiezen. Deze keuze zal worden gemaakt
na een campagne waarin kandida* n
hun denkbeelden en plannen kunnen
ontvouwen. Ik reken op u dat de demo
cratie in Frankrijk in deze tijd zal
worden versterkt.”
Daarentegen heeft Kamerpresident
Edgar Faure zijn plan om persoonlijk
aan de competitie deel te nemen, wel al
onthuld. Hij hoopt zowel stemmen uit
het regeringskamp als uit de oppositie
van het linkse centrum op zijn naam te
kunnen verenigen.
In de Egeïsche Zee is olie ontdekt
en zowel Griekenland als Turkije
maakt daar aanspraak op. In de
Griekse pers wordt opnieuw een felle
campagne gevoerd tegen Turkije. Er
schijnt zelfs een vlootincident tussen
de Griekse en Turkse marine te zijn
geweest, maar details daarvan wor
den geheim gehouden. De Griekse
eilanden onder de Turkse kust wor
den versterki uit vrees voor een plot
selinge Turkse aanval.
Binnenlandse Zaken Jacques Chirac,
hebben de afgelopen dagen om de kandi
daat voor het Franse
Chaban-Delmas de pas
In feite voelt geen rechter voor uitle
vering, omdat die dankbaar zou kunnen
worden gebruikt in de DDR-propaganda
ter afschrikking van mensen met
vluchtplannen.
Niettemin hebben Westberlijnse rech
ters zich uitgesproken voor de uitleve
ring. Er bestaat namelijk sinds 1953 een
regeling voor rechts- en ambtelijke hulp
in strafzaken tussen beide Duitsianden.
Die regeling is in het verleden altijd
gehanteerd als gezochten moesten wor-
uitgeleverd. De DDR heeft laten
Ingrid Brückmann, die zich ook al
vertwijfeld heeft gericht tot de Europese
commissie ter bescherming van de rech
ten van de mens, is met haar persoonlij
ke ellende totaal verdwenen in de scha
duw van het juridische probleem.
Ingrid Brückmann rekende in de zo
mer van ’72 voor goed af met haar
vader, door wie ze jarenlang seksueel
misbruikt en mishandeld zou zijn. Ze zit
in West-Berlijn in voorarrest. De DDR
verlangt uitlevering, en twee Westber
lijnse rechters hebben besloten dat daar
gehoor aan moet worden gegeven. Ingrid
Brückmann heeft daarna echter een be
roep gedaan op het constitutionele ge
rechtshof in Karlsruhe.
Al meer dan een jaar lang wordt nu
(met een citaat uit de Frankfurter All-
gemeine Zeiting) „op haar rug een
hoofdstuk van intern-Duitse politiek ge
schreven”. Het meisje beroept zich op de
bescherming die de Grondwet elke Duit
ser belooft. Uitleveringsovereenkomsten
kunnen alleen met andere staten worden
gesloten. De DDR is voor de Bondsrepu
bliek officieel geen buitenland.
Zulke argumenten kon de hoge rech
ter in Karlsruhe echter niet hanteren,
want voordat hij in actie kwam, hadden
de drie Westelijke landen die verant
woordelijk zijn voor West-Berlijn (En
geland. Amèrika en Frankrijk) al be
zwaar gemaakt. Het Berlijn-statuut ver
biedt de Westduitsers, ook hun rechters,
om zich met beslissingen in Berlijnse
aangelegenheden te mengen.
Dezelfde constitutionele rechter heeft
indertijd in een interpretatie van het
basisverdrag tussen Bondsrepubliek en
DDR vastgesteld dat er onverminderd
sprake is van één Duitse natie.
Dus heeft Ingrid Brückmann recht op
bescherming, zoals de Grondwet het
voor elke afzonderlijke burger voor
schrijft. Bovendien is, in deze visie, een
DDR-rechter gewoon een Duitse rechter
en als die een arrestatiebevel uitvaar
digt, kan de desbetreffende persoon best
voor een andere Duitse rechtbank ver
schijnen.
Pravda: „Complot in VS
tegen ontspanning”
De gedachte dat een verenigd West-
Europa los van de VSin staat zou
zijn onze veiligheid te waarborgen is
voor ons Nederlanders een gevaarlijke
illusie. Een democratisch, verenigd Euro
pa zonder machtsdromen waarnaar
wij bewust streven is zeer wel
denkbaar in een wijder verband van
Atlantische samenwerking.
galon. Helaas ging een hunner al kort
na de aanvang van de ceremonie languit
tegen het asfalt, zoals dat met militairen
in gala altijd schijnt te moeten gebeu
ren. Later rolde ook een lid van een
Brits militair orkest machteloos, doch
vergezeld van zijn instrument, in het
gras tijdens een moeizaam stukje show-
exercitie.
De aanwezigen begonnen met het oog I
op deze voortekenen reeds het ergste te
vrezen voor hpt overvliegen van de uit
eenlopende toestellen die bij het bond
genootschap in gebruik zijn. Er gebeur
den evenwel geen ongelukken.
Soberheid vormde ook het kenmerk
van de bijeenkomst in de Ridderzaal in
Minister Van der Stoel stond uitvoerig
stil bij de- verhouding Europa-Amerika.
„Ik heb nimmer de indruk gehad dat de
Verenigde Staten er op uit zijn het proces
van Europese integratie tegen te gaan-
Menigmaal heeft men van Amerikaanse
laten blijken dat, in véle
tussen Europa en
ondanks andersluidende, berichten
Washington..
Hoge Anjerikaanse functionarissen in
het. geselschap van Kissingèr 'hebben vo
rige week laten uitlekken dat Kissinger
in Moskou niet was geslaagd in zijn
belangrijkste doel: het bereiken van
overeenstemming over de verdere gang
van zaken om te komen tot een nieuw
Salt-verdrag (ter beperking van de stra
tegische bewapening).
Het Kremlin had onaanvaardbare
voorstellen gedaan en nu zou het uitge
sloten zijn dat een zinnig nieuw Salt-
verdrag kan worden getekend tijdens
het voorgenomen bezoek van president
Nixon aan Moskou, over drie maanden.
beter dan met vroegere, meer pro
gressieve regimes in Athene.
Nu is er echter ook een crisissituatie
ontstaan tussen de Sovjet-Unie en
Griekenland. De Russische regering
heeft een démarche bij Athene gedaan
en het Griekse regime gewaarschuwd
dat de Sovjet-Unie niet stil zal zitten
als de onafhankelijkheid van Cyprus
gevaar loopt.
Het schijn* dat de Sovjet-Unie over
inlichtingen beschikt volgens welke
Griekenland van plan is een staats
greep op Cyprus uit te voeren en
Makarios de voorvechter van de
Cyprische onafhankelijkheid met
geweld ten val te brengen. Na een
eventuele val of dood van Makarios
zou er een chaos op Cyprus ontstaan
en zouden de Grieken een voorwend-
1 sel hebben om in te grijpen.
De Turken zouden natuurlijk niet
afzijdig blijven, met als gevolg een
splitsing van het eiland in een Turks
en Grieks gedeelte. Deze delen zou
den door de respectievelijke moeder
landen worden geannexeerd, waarbij
Cyprus automatisch een NAVO-land
zou worden.
De aanstaande opening van het Su-
ezkanaal doet Cvnrus enorm aan
s*rateeiqcbo betekenis winnen. Van
daar dat Rusland wil voorkomen dat
er een Amerikaanse basis on 300
kilometer van Port Ea’d komt. Naast
de verkoeling in de betrekkingen van
Griekenland met de VS en met de
Sovjet-Unie kwam het natuurlijk ook
zeer pijnlijk aan in Athene dat de
Commissie van de Europese Gemeen
schap opnieuw de Atheense rgering
veroordeeld heeft.
Het Grfiekse associatieverdrag met
de EEG ligt sinds 1967 in de ijskast.
Griekenland lijdt eronder, dat alle
economische steun waarin het verdrag
voorziet, aan zijn neus voorbij gaat.
Dat wordt te meer gevoeld, nu Grie
kenland er economisch bijzonder
slecht voorstaat.
Nederland was gisteren in Brussel
fraai gepoetst vertegenwoordigd door
militairen met beremutsen en veel goud-
