Kan wie beter tekent
ORMATIE
ook beter denken?
tips voor vrije tijd
SLIJPEN EN SCHERPEN
Alternatief in keuken
achter kaptafel
en
DOOR HARM VAN DEN BERG
Hengelaarsbeurs
GROTER ONDERZOEK
AANWIJZINGEN
Aarde en kosmos
Erbij
ZATERDAG 13 APRIL
1974
21
toï
ES
17»
gi38
146
PAASPUZZEL
Horizontaal:
80
88
98
106
11A
170
134!
146-
143
151
lijk feest;
226.
Verticaal:
Toch zouden we best wat meer aandacht kunnen besteden
aan dit stukje creativiteit. Want eigenlijk is het ontzettend
belangrijk om te weten wat een kind onbewust in zjjn
tekening tot uitdrukking brengt. Daarvoor hoef je echt geen
psycholoog te zjjn.
In beide gevallen roepen we dat het „prachtig" is en de teke
ning wordt weggelegd. In gunstige gevallen prikt moeder de
prent aan de muur. De enige die er dan nog eens naar kijkt is
het kind zelf.
Kinderen maken tekeningen. De ene keer is er kop noch
staart aan te ontdekken, soms ook herken je met wat moeite
de vage omtrekken van een huis, misschien zelfs van een men
selijke gestalte.
Eerste
Tweede
Derde
Vierde
Vijfde
prijs
prijs
prijs
prijs
prijs
Wat is
lenken.
lat een
:t mijn
van de
en ver-
in de
ebleken
arkt te
van de
worden
rokers
lijden.
leven
et lon-
grein-
n geen
centi-
rdt ge-
visie, u
lam en
enk je,
ziet u
■n door
Als een kind van vier, vijf jaar een mens tekent, hoe ziet
die figuur er dan uit. Meestal zal dat papa of mama zijn,
vaak ook is het een zelfportret. Maar waarom heeft die figuur
maar één arm of moet ie het doen zonder mond? Zit het hoofd
ter hoogte van de buik en zijn de voeten ergens boven de
knieën geplaatst?
125
100
75
60
40
„Dat is voorlopig het enige resultaat van dit onderzoek”,
aldus drs. Van der Kooy. Binnenkort begint men aan het ver
volg. Daarin staat centraal de vraag of door de beïnvloeding
bij het tékenen ook het lichaamsbesef is verbeterd.
zingen dat het getekende gezicht het zijn verdere leven blijk
baar zonder eten moest stellen omdat het geen mond had. De
kleuters herstelden daarna die onvolledigheid onmiddellijk.
189.
193.
nsJjgF
Ssl
Creusen introduceert een aantal hulpmachines voor de
doe-het-zelver (of de vakman). Daar is allereerst de Avanti-
sljjpmachine, een beveiligde apparatuur, die in verscheidene
uitvoeringen wordt geleverd. De motor zit geheel afgesloten,
zodat geen sljjpstof de zaak kan ontregelen. De machine is
voorzien van uitgebalanceerde sltfpschjjven.
Een andere machine, die deze maand voor het eerst wordt
uitgebracht, is de Creusen Big Boy, een combinatie van
slijpmachine (met een slijpschijf van 125 bij 16 mm, be-
schermkap, vonkenvanger) en boorhouder. Daar is dan een
8 mm boorkop met schakelaar, snoer en stekker bij. Als
accessoire is er een flexibele 6 mm as met een lengte van
140 cm.
Dan is er nog een borensljjpapparaat, voor het scherpen
van spiraalboren van 3-18 mm. (Creusen B.V., Dr. Philips-
laan 39, Roermond).
een
144.
149.
liet, we
theore-
ie vol
ler hoe
aam er
■van te
ginnen.
jljeugd
issenen
ng dat
it onze
is
i!
e
is
tegen
an een
escher-
aed per
evallen
lag die
worden
e tabak
sn wat
cijnzen
of een
0 en 60
:ch een
leraren
sgintijd
De art-
in een
ten en
igeloof-
i tastte
sn aan.
ig ver-
ik een
r in de
De resultaten van het eerste onderzoek zijn voor drs. Van
der Kooy voldoende om te zeggen dat het goed is als ouders
hun kinderen een beetje begeleiden bij het tekenen. Niet om
op hoog niveau denkende wezens te creëren, maar om moei
lijkheden op latere leeftijd te voorkomen. Duidelijk is namelijk
al wel dat door welke oorzaak dan ook opgelopen ontwikke
lingsachterstand tot grote problemen op school kan leiden.
Op deze manier, die geweldig veel tijd vraagt, werkten stu
denten van het Orthopaedagogisch Instituut onder leiding van
drs. R. van der Kooy met 70 kinderen. Na vier weken werden
beide groepen weer met elkaar vergeleken. Het bleek dat kin
deren die aanwijzingen hadden gekregen beter tekenden dan
hun leeftijdsgenootjes waarvan men de prenten zonder verder
commentaar in ontvangst had genomen.
In zo’n geval dringt zieh de vraag op of het kind wel een
duidelijk idee heeft over het eigen lichaam. Beseft het dat
een mens onder normale omstandigheden leeft met twee
armen, twee benen, een mond, een neus, twee oren etc.? De
psychologen praten in dit verband over lichaamsbesef. Eén van
de eersten die zich daar in Nederland mee bezig ging houden
was professor Wilhelmina Bladergroen, hoogleraar in de op
voedkunde van het afwijkende kind. Eén van haar „leerlin
gen", dr. Jaap Kugel promoveerde enkele jaren geleden. In
zijn proefschrift „Psychologie van het lichaam” ging hij dieper
in op de samenhang tussen dit lichaamsbesef en het denken.
Hij kwam tot de conclusie dat een gebrekkig lichaamsbesef
leidde tot moeilijkheden op school.
Het instituut voor Orthopaedagogiek van de Rijksuniversiteit
in Groningen heeft vorig jaar deze draad weer opgepakt. Be
gonnen werd aan een onderzoek naar de samenhang tussen
kindertekeningen en lichaamsbesef. Daaraan werkten ver
scheidene Groninger kleuterscholen mee.
Van de journaliste Greet Buchner
zijn baj de uitgeverij De Driehoek
twee boekjes verschenen met de op
wekkende titels „De alternatieve keu
ken” en „Alternatieve schoonheids-
verzorging”.
In „De alternatieve keuken” treft
men uiteraard die recepten aan, die
men in de oude vertrouwde boeken
op dit gebied tevergeefs zal zoeken.
Het alternatieve werkje is in het
bijzonder bestemd voor mensen die
nieuwe wegen inslaan bij de samen-
De Groningse onderzoekers zijn dan ook niet tevreden met
de eventuele constatering dat het lichaamsbesef verbetert door
beïnvloeding bij het tekenen. Daarna komt de vraag in hoe
verre een goed lichaamsbesef invloed heeft op het denken.
Voorlopig bestond hierover alleen een op ruime praktijkerva
ring gebaseerd „vermoeden”. Vorig jaar is door de Groninger
werkgroep bij een test met 50 kinderen aangetoond dat een
goed lichaamsbesef parallel loopt met een stijging van het
intelligentiequotiënt.
16. familielid:
provincie;
De sportvissers en aquariumhou-
ders kunnen van 19 tot en met 24
april hun hart weer ophalen op de
Visma, een tentoonstelling, waarop
alles over deze hobby’s aan de orde
komt- De Visma wordt gehouden in
het Rotterdamse Ahoy-complex (van
10.30 tot 17.00 uur en van 19.00 tot
22.30 uur). In speciaal daarvoor inge
richte bassins zullen alle vangbare
soorten binnenvis te zien zijn. Verder
uiteraard allerlei bijzonderheden over
hengelsportmateriaal. Zo zijn er ook
sets voor eigenbouw van hengels. De
Rotterdamse rivierpolitie heeft een
stand temidden van de hengelsport-
verenigingen. Er worden films ge
draaid over hengelsporttoerisme. Men
kan op de castingbaan zijn nieuwe
hengel uitproberen. Er is gelegenheid
om hengelsportdocumenten (zoals de
visakte) te kopen.
Ruim 140 kinderen in de leeftijd van vier en vijf jaar wer
den in twee groepen gesplitst. Beide groepen kregen opdrach
ten om bepaalde tekeningen te maken. De ene helft moest het
doen zonder aanwijzingen, bij de andere 70 kinderen werd de
aandacht besteed aan „fouten” in de tekening. Bijvoorbeeld:
een kind tekent een gezicht zonder mond. Dan kwam de vraag
„Eet jij wel eens?” Het antwoord was natuurlijk: „Ja”. Ver
volgens werd dan gevraagd: „Waarmee?”. De mond; dat was
voor ieder kind een duidelijke zaak. Dan kwamen de aanwij
de grond staan en maakt ons duide
lijk dat spanning lelijk maakt en het
ideale figuur niet bestaat. Dan staan
er kleine oefeningetjes in beschreven
die op gezicht en lijf een zo groot
mogelijk effect hebben. Tenslotte in
deze schoonheidsuitgave recepten
voor citroen-, tomaten- weegbree-lo-
tions, alsmede voor wortel-, eiwit- en
honingmaskers. Wilt u dus eens hele
maal terug naar de natuur, dan is dit
boekje de leidraad bij uitstek tot uw
nieuwe mooi-maak-methode.
Voor wie geïnteresseerd is in na
tuurwetenschappen j ke onderwerpen
er is een nieuw maandblad, „Aarde
en Kosmos”. Het is in wezen een
voortzetting van „Macro”, maar dan
op bredere informatieve basis. Macro
was een tijdschrift voor amateur-
astronomen en ruimtevaart-nieuws-
gierigen. De lezerskring bleek behoef
te te hebben aan een voorlichtingsor
gaan, dat op begrijpelijke wijze in
formatie verschaft over het natuur
gebeuren (evenzeer van ruimtevaart
en astronomie als archeologie, milieu-
en energievraagstukken, biologie,
diepzee-onderzoek en techniek). Aar
de en Kosmos zetelt redactioneel in
Haarlem (postbus 281). Eindredacteu
ren zijn A. Sabelis en N. Baaijens.
Vanzelfsprekend is het tekeningenonderzoek niet een op
zichzelf staand geheel. Het maakt deel uit van een tamelijk
uitgebreid pakket dat moet leiden tot een duidelijk inzicht in
de oorzaken van afwijkend gedrag. „Er moeten meer moge
lijkheden komen om het gedrag te beïnvloeden. Daar heb je
technieken voor nodig. Welke de juiste zijn weet je pas als er
veel meer bekend is over wat gedrag precies is en hoe het is
veroorzaakt”.
Vanzelfsprekend gaat het hier niet om kinderen met, wat
wij noemen, .normaal” gedrag. Drs. Van der Kooy leest ter
verduidelijking de definitie van de Orthopaedagogiek voor:
„Deze tak van de wetenschap heeft primair tot doel het in zijn
ontwikkeling gestoorde kind tot optimaal functioneren en tot
een optimale vrijheid in het nemen van beslissingen te bren
gen”. Bij het zoeken naar de oorzaken van gedrag en de sa
menhang tussen denken en „lichamelijkheid” is het welhaast
onvermijdelijk dat ër meer samenwerking komt tussen de
psychologie en de medische wetenschap. „Er zou eigenlijk een
interfacultaire werkgroep moeten komen”, meent drs. Van der
Kooy.
Bij deze onderzoeken doet zich één groot probleem voor.
Om zo snel mogelijk op alle vragen antwoord te krijgen zou
je met twee groepen kinderen moeten experimenteren. Dat
kan niet. Drs. Van der Kooy: „Zodra je ziet dat bepaalde in
grepen van de kant van de onderzoeker een gunstig effect heb
ben op bijvoorbeeld het lichaamsbesef en dat dit weer tot ge
volg heeft dat een kind harmonisch leert denken, mag je het
de andere kinderen niet meer onthouden. Zelfs in het belang
van de wetenschap mag je niet een kind volledig vast laten
lopen.
1. plaats in Duitsland; 2. in per
soon; 3. vernis; 4. opdracht; 5.
boom; 6. ingebeeld meisje; 7. em
mertje; 8. ongeluksgodin; 9.
vreemde titel; 10. zwemvogel; 13.
water in Utrecht;
17. Nederlandse provincie; 19.
zuidvrucht; 20- loflied; 21. nage
slacht; 22. slaapplaats; 23. tot de
rekenkunde behorende; 25. denk
beeld; 27. deel van de hals; 28.
plaats in Gelderland; 29. lucht
vaartmaatschappij 30. bouwland;
31. af gestoken stuk gras; 33. gek
heid; 35. haarkrul; 36. vierhandig
zoogdier; 37. beknopt; 39. dwaas:
Bovendien: vijftien boekenbonnen ter
waarde van ƒ15 elk.
Stuur uw oplossing in een envelop,
met in de linkerbovenhoek daarop ver
meld „Paas-puzzel”, aan postbus 660 te
Haarlem. Inzending tot uiterlijk 20 april.
1. frisheid; 6. evenmens; 11.
drukte veroorzaakt door het paas
feest; 12. groot water; 14. vrou
wenhoof ddeksel; 15. sprookjesfi
guur; 16- gewicht; 18. vreemde
munt; 20. militair; 22. poging tot
koop; 24 bolgewas; 26. bezittelijk
voornaamwoord; 28. azijn; 30. wa
ter in Utrecht: 31. persoonlijk
voornaamwoord; 32. kunsttaal; 34.
Nederlandse provincie; 37. etenbe-
reider; 38. kneedbaar mengsel; 40.
herkauwer; 41. getemd; 42. tijde
lijk gebruik; 43. opkoper van ge
stolen goed; 45. familielid; 47.
hoog bouwwerk; 48. langzaam
(muziek); 52. eikschiller; 54- naar
ling; 56. tabel; 57. vrouwenhoofd
deksel; 62. voortbrenging; 63.
voortreffelijk: 66. kijkglas; 68.
grap; 70. vliesje; 71. landbouw
werktuig; 73. kleefstof; 74. Europe
aan; 78. muzieknoot; 77. keurig;
78. deel van een fuik; 80. Christe
lijk feest; 81. plaats in Noord-
Brabant; 84. treffende gelijkenis;
86. toegehaalde strik; 88. karakter;
88- grondsoort; 91. troefkaart; 93.
vliesje; 94. drank; 97. werk van
Ibsen: 98. papegaai; 99. voeg; 100
precies; 101. plezier; 103. onzuivere
streep in diamant; 105. uitroep ter
aansporing; 106. stoomschip; 107.
harde klap; 108. vogel; 109. vis;
Hl- kaartspel; 113. toets alleen;
114. honingdrank; 115. Amerikaans
schrijver; 116. wolvlokje; 118.
ogenblik; 120. strijdmacht; 121.
water doorlatend; 22- bijbelse fi
guur; 123. middag: 124. zuid-west
(afk.); 126. toespraak; 128. maal;
130. vrouwelijk zoogdier; 132. deel
van een boom; 134. papegaai; 136.
slang; 138. plaats bij Venetië; 140.
week-sappig; 141. grondsoort; 142
vreemde munt; 143. North Atlan
tic Treaty Organization (afkorting)
145. doelpunt; 147. steen; 148. be
vel; 149. plant; 150- uitroep van
vreugde; 151. berggeest; 152. plaats
in België; 156. verwonding; 158.
schrijflijn; 159. kleefstof; 160. ach
terbout van een varken; 162. dun,
vluchtig; 163. opschudding; 165.
woonschip; 167. ter inzage; 168.
weg; 171. ogenblik; 172. schenker;
173. beoefenaar van een kracht
sport; 177. volk in de oudheid; 179.
doopgetuige; 180. metaal; 182. uit
drukking; 183- voorgerecht; 186.
soepel; 187. reusachtig beeld; 190.
bergplaats; 192. zonder kleur; 194.
heldendicht; 195. deel van Azië;
197. gelofte; 199. geneesmiddel;
200. strik; 201. waard; 205. vogel;
206. lekkernij. 207. vernis; 208.
drietal; 209. huisdier; 211 vreemde
titel; 212. veerkracht; 214. rivier in
Italië; 216. horizon: 218. baardje;
219- op de manier van; 221. godin;
223. schaakterm; 224. kerkdienst
op Pasen; 226. vlootwezen; 227.
verholen.
stelling van hun maaltijden en vooral
beseffen dat alles wat je consumeert
niet alleen het lichaam, maar ook de
geest beïnvloedt.
Zo kunt u er in lezen w at met
brandnetels aan te vangen of hoe
lekker, zuring met rozijnen toch wel
is. Wilt u eens paardebloem wijn of
rozenstroop fabriceren, het alternatie
ve keukenboek staat u in dezen bij.
De „Alternatieve schoonheddsver-
zorging” laat ons met beide benen op
42. sporeplant; 44. belemmering;
45. staatsbedrijf; 46. vlaktemaat;
47. soort stof; 49. voor de vuist; 50-
bedrog; 51. af slagplaats bij golf;
53. gymnastiekwerktuig; 54. Euro
peaan; 55. grond rondom boerde
rij; 56. streep; 58. plaats in Over
ijssel; 59. hoofddeksel; 60. voor de
vuist; 61. havenstad in Irak: 64.
vordering; 65. deel van de mond;
67. geknotte boom; 68. vis; 69.
paardje; 71. uitgave; 72. soort; 75.
strijdgewoel; 76- dat is; 78. zijriver
van de Donau; 79. harde buiten
kant; 80. kerkgezang ter gelegen
heid van het paasfeest; 82. Neder
duits; 83. provinciale hoofdstad;
84. plaats om iets te bewaren; 85.
welwillende lezer; 87. heuvel
waarop men het paasvuur brandt:
89. deel van de week; 90. lokspijs;
92. schijngestalte van de maan; 93.
iets zachter (muziek); 95. boom;
96. schoolonderricht; 99. voeg
woord; 100. doodsbeen; 102. bal
spel; 104. goedhartige vrouw; 107.
vrucht; 108. gebak; 110- vis; 112.
mijt; 114. Mijne heren (afk.); 115.
meervoud; 117. bijvoorbeeld; 119.
de onbekende: 125. zuur, scherp;
127. ik; 129. boomvrucht; 131. ge
was; 132. vreesachtig; 133. mist;
135. kleinste deel van een schei
kundig element; 137. belangrijk,
aanzienlijk; 139. onzes inziens; 140.
motorschip; 141. kamer in
tuinkoepel; 142. strijdmacht;
familielid; 146- muzieknoot;
eerwaarde heer; 150. Europeaan;
153. persoonlijk voornaamwoord;
154. op grote afstand; 155. deel
van Malakka: 157. voedsel; 160.
lidwoord; 161. wees gegroet; 163.
kledingstuk; 164. zekere gelds
waarde; 165. bergweide; 166. oog
holte; 169. jongere broer of zuster;
170. boom; 172. persoonlijk voor
naamwoord; 173. zeker; 174. ogen
blik; 175. jaartelling; 176. zeehond;
178. nikkel; 180- gelaatskleur; 181.
ongebonden; 184. onbepaald voor
naamwoord; 185. hoogtemerk: 188.
werk van een toondichter;
droog; 191. Turkse eretitel;
bijbelse figuur; 195. dwaas; 196.
hoofd mannenklooster; 197. ik;
198. deel van een schip; 201. deel
van een schoen; 202. plaats in
Noord-Brabant; 203. plaats in
Spanje; 204. recht stuk van een
vaart; 207. Nederlandse rivier; 210.
aanwijzing; 212. gordel; 213. voor
nemen; 215' geldstuk: 217. Europe
se rivier; 219. liefkozing; 220.
noorse godheid; 221. verlaagde
toon; 222, van Odin af stammende
godheid; 224. president; 225. voor
zetsel.
5
10
2
11
12
18
25
29
|2B
24
32
35
36
39
45
46
59
60
55
5
52
63
65
78
68
62
B3
84
85
90
95
89
104
Hos
100
IÏÖ3
102
112
107
110
Rïï
HÏ3
109
115
121
123
130
,133
129
Il32
136
144
152
1S6
158
162
169
[Ï67
|168
170
isa
160
161
175
174
176
186
160
181
164
185
190
1187
106
191
IÏ94
196
198
102
203
2OS
.00
206
207
208
209
.10
217
|2Ï3
raïS
tó2Ï
220
[218
226
22
69
99
204 5^3
Ag 14»
157
189
