Japan ook met moordverhalen
best gehalte op de markt
van
The General Will met Dunkirk Spirit in Mickery
Actrice Adelheid
van der Most
overleden
Wacht
de hond
Folkfestival
in Utrecht
i
Het gewichtige lichtgewicht
Kapitalisme voor Engelse
arbeiders verklaard
Uit de wereld van
Maison de Bonneterie:
i
AUTOBIOGRAFIE
VAN EEN DIEF
Redding
u voor
i
Javaanse neushoorn
van
11
vertegenwoordigd
Dr. Van den Bos
Nederlandse films op
Duits festival sterk
w
GOEDE VONDSTEN IN „CRIME CLASSICS"
directeur NCRV
WOENSDAG 17
APRIL
1 974
KUNST
r
„OP 20 JULI 1970 werd ik
door Sir Robin David op de
Quarter Sessions in Knutsford
in Cheshire veroordeeld tot een
gevangenisstraf van tien jaar en
tien jaar terbeschikkingstelling”.
Dat schrijft Andrew Keith Mun
ro in zijn naschrift op zijn „Auto
biografie van een dief”, uitge
geven door In den Toren in
Baam. Het is de anticlimax op
alles daarvoor of misschien
juist het logisch gevolg. Munro
vertelt ons over zijn leven als
inbreker en gevangene. In het
laatste hoofdstuk zien we hoe hij
in een open gevangenis tracht een
terugkeer naar de maatschappij
te vinden. Hij vraagt zich af wat
er dan met hem zal gebeuren.
Zelf geeft hij in het naschrift het
antwoord.
Gruwelen
uu.mu
WIJ ONTVINGEN t w
ög
WEST-FRIESLAND—
VAN DISHOECK—BUSSUM
BOEK—AMSTER-
JAAP FABER
H.R.
INGE CRUL
ADVERTENTIE
CEES STRAUS.
Alfred den
h."' ’'o
740418
R
Geen pak dat maar wat aanfloddert
maar een soepel gesneden zomerkostuum
van zuiver wol [475.-1.
Evenzeer een verademing is het 100%
katoenen overhemd (75.-).Voeg daarbij een
puur zijden das (v.a.35.-) en u bent klaar om
de zomer te begroeten.
Voor gewichtige lichtgewichts (met of
zonder vest) en dito toebehoren moet u
natuurlijk zijn in de Amsterdamse Kalverstraat
of op het Haagse Buitenhof.
Bi| Maison de Bonneterie.
In „De zaak Segawa” (Mikkokusha)
beschrijft hij de avonturen van een
aan lager wal geraakte effektenma-
kelaar in Tokio, die zich naar het
schijnt voor bedrijfsspionage laat ge
bruiken maar dan verwikkeld raakt
in een uiterst mysterieuze moordaf-
faire. De manier waarop Takagi zijn
intriges weet te weven is naar mijn
smaak ronduit geniaal. Ook in „Rouw
voor de bruid” (Zero no Mitsugetsu)
komt het originele schrijversschap van
deze Japanner duidelijk naa.r voren.
De verhalen zijn spannend, onder
houdend en nooit overdreven geweld
dadig. De intriges en de plots zijn
met grote inventiviteit bedacht. Beide
verhalen hebber de officier van jus
titie Kirisjima tot hoofdoplosser van
de misdrijven. De stijl van Takagi
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboeken
boekenboeken
boekenboeken
boekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
„Lekker Spelen” is een spelletjes
boek, dat eigenlijk meer een gids is
voor ouders, die hun kinderen willen
laten genieten van de klassieke kin
derspelen. Adria en Geert van Oor
schot hebben met veel zorg en met
leuke duidelijke plaatjes deze verza
meling heel verdienstelijk bijeen ge
bracht.
UITGEVERIJ
HOORN
AMSTERDAM
DAM
R.
en
het publiek dat The General Will tracht
te bereiken hier voor welhaast onover
komelijke taalproblemen staat. Maar de
voorstelling is er niet minder aardig om.
Het is tevens een verheugende gedachte
dat een groep als Proloog zonder
echter de Marxistische wereldvisie te
hebben ook in Engeland wortel kan
schieten.
DEN HAAG (ANP). Nederland zal
voor het eerst in de nu 20 jaar bestaan
de Kurzfilmtage in Oberhausen sterk
vertegenwoordigd zijn: er is op 25 april
in de Stadthalle een avondprogramma
voor de Nederlandse selectie gereser
veerd. die volgens insiders de beste is
van alle nationale programma’s.
"xi&a
„Autobiografie van een dief” is
leesbaar als een spannende roman, zij
het met her en daar een wat onbe-
doet mij soms denken aan die van
Agatha Christie, al ontbreekt bij hem
gelukkig een betweterig irritante fi
guur als Hercules Poirot. Hopelijk
kunnen wij meer van deze Japanse
verteller tegemoet zien.
Uitgeverij Bruna in Utrecht heeft
in de speciale reeks „Crime Classics”
van de Zwarte Beertjes opnieuw en
kele naar mijn smaak uitstekende
vondsten gedaan. Zoals bijvoorbeeld
„Met voorbedachten rade” (Malice
Aforethought) van Francis Iles, erg
goed vertaald door M. Slagt-Prins.
Deze levensgeschiedenis van een En
gelse plattelandsdokter die meent het
ideale middel te hebben gevonden om
zich van zijn echtgenote te ontdoen,
zit vol met adembenemende spanning
en intelligente spitsvondigheden. Het
boek geeft daarnaast een schitterende
sfeertekening van het leven op het
Engelse platteland aan het begin van
deze eeuw waarbij de „wat betere
stand” bijkans stikte in de burgerlijk
heid en de conventies waaraan onmo
gelijk te ontkomen leek. Het dokter
tje probeert dat toch en wel op zeer
radicale wijze. Het boek heeft een
schitterend gevonden ontknoping die
ik hier niet zal verraden.
Uitgangspunt is de 28e februari van
dit jaar toen in Engeland verkiezingen
werden gehouden. Twee arbeiders ont
moeten elkaar in de pub en de vragen
die zij elkaar stellen komen er op neer
hoe het systeem in feite draait. Voor de
pauze zien we dan een aantal rollenspel-
letjes waarbij de Britse politiek en eco
nomie sinds het einde van de Tweede
Wereldoorlog wordt verklaard.. Het be
gin van de nationalisaties en de opkomst
van Labour wordt belicht, maar welk
systeem ook, aldus The General Will, de
arbeider blijft in zijn nederige positie.
Dan doen de vakbonden hun intrede en
de „witte revolutie” waarmee de op
komst van de technocratische orde
wordt bedoeld, zal het dagelijkse leven
verzoeten. Het maakt allemaal niet veel
uit voor „Andy Cap”. Via een handig
overstapje (waarbij wordt aangetoond
dat de slechte arbeidsverhoudingen 200
jaar geleden al even miserabel waren)
wordt een brug geslagen naar een bre
der wereldverband. Op een goed te be
grijpen wijze wordt het monetair sy
steem van de Westerse wereld uitgelegd
en aldus ook verklaard op welke manier
de Derde Wereld onder de economische
duim wordt gehouden.
Vormingstoneel van het zuiverste wa
ter dus, waarmee The General Will niet
alleen in theatertjes komt, maar ook in
pubs, gevangenissen, op scholingsweek-
einden van de vakbond en andere vor
mingscentra.
Vanuit deze benadering speelt de groep
in Mickery buiten haar kader. Het maakt
de voorstelling daarom zo curieus omdat
<"*ti hovel
celUs1 van
Orkest. Hij
'iwnratief
HILVERSUM (ANP).Met ingang
van 1 april 1974 is de heer mr. drs. A.
W. W. van den Bos benoemd tot direc
teur van de NCRV, dit in het bijzonder
vanwege zijn positie in de raad van
Beheer van dë NOS.
De heer Van den Bos trad in 1972 in
dienst bij de NCRV als adjunct-direc-
teur algemene zaken. Sinds juni 1973 is
hij tevens lid van de Raad van Beheer
van de NOS. belast rhet technische za
ken
„Heks Sikkepit.brr.wat ’n
griezel.Zo’n avontuur met Tom
en Piet/wil je zeker meebeleven, ’t
Klinkt wel spannend, vind je
niet?/ Zo vangt het achtste boek van
de vriendjes Piet en Tom aan en het
heet: „Piet en Tom bij heks Sikke
pit”. Jac Linders schreef de avontu
ren weer en Lie maakte de tekenin
gen.
HILVERSUM (ANP). Naar eerst
thans bekend is geworden, is zaterdag in
Wassenaar de actrice en regisseuse-pro-
ducer Adelheid van der Most overleden.
Zij is 38 jaar geworden. Adelheid van
der Most raakte vorige week plotseling
onwel, toen zij op Soesterberg bezig was
met opnamen voor een documentaire
over Amerikanen in Nederland, welke
documentaire voor de AVRO zou wor
den uitgezonden. In het ziekenhuis in
Soest bleek zij een hersenbloeding te
hebben. Vrijdag is zij overgebracht naar
Wassenaar, waar zij kort daarop is over
leden. Adelheid van der Most woonde in
Amsterdam.
„OPERATIE NEUSHOORN” is om
diverse redenen een interessant boek
voor vele Nederlanders. Ten eerste
gaat het hier om de redding van een
neushoorn-soort (de Javaanse), waar
van er niet veel meer zijn: in het
Udjung Kulon-reservaat op Java nog
maar 20 tot 30. De verhaaltrant van
de Zwitser R. Schenkel, uitgezonden
door het World Wildlife Fund, is
levendig. Hij vertelt niet alleen het
hoe en waarom van de acties om de
Javaahse neushoorns voor de onder
gang te behoeden, maar daarnaast
ook hoe moeilijk het op het ogenblik
in Indonesië is om iets op gang te
krijgen (de corruptie en chantage om
iets bij ambtenaren gedaan te krijgen
vormen in feite een boeiend onder
werp apart in dit boek). Voor dege
nen, die Java kennen, is het wellicht
voor een deel herkennen. Schenkel
AMSTERDAM. Net zoals bij Pro
loog, Werkteater en Sater werkt de En
gelse toneelgroep The General Will uit
Bradford vanuit een sterk sociaal enga
gement. Betrokkenheid met de Britse
werkende klasse (de Working class hero
zingt John Lennon toevalligerwijs in de
theaterfoyer) die de positie waarin ze
verkeert, krijgt uitgelegd. Met zo simpel
mogelijke middelen gebeurt dat in de
voorstelling The Dunkirk Spirit, die gis
teren in Mickery in première ging.
The General Will legt het kapitalisme,
de politiek en alles wat daaronder pleegt
te vallen (arbeidsverhoudingen, inflatie,
loon- en prijsstijgingen, oliecrisis, uitbui
ting arme landen) uit via een werkwijze
waarbij voor ieder begrin e&n bepaalde
rol staat. Een heel oude werkwijze die
zeer verhelderend kan werken mits ze
goed gehanteerd wordt. The General
Will weet uitstekend moeilijke vraag
stukken op een makkelijke manier te
vertalen.
UTRECHT (ANP). Het gebouw van
de studentenvereniging Veritas aan de
Oude Gracht in Utrecht is zaterdag en
zondag het toneel van een groot interna
tionaal volksmuziekfestival. Op het festi
val - dat Veritas ter gelegenheid van haar
17e lustrum heeft georganiseerd zul
len meer dan 25 buitenlandse en Neder
landse groepen en solisten onder meer
middeleeuws, Bretons, Ierse en Ameri
kaanse volksmuziek ten gehore brengen.
Present zijn onder andere: de Ierse
groep „Planxty”, de Amerikaanse ban-
jospeler Derrol Adams, de Vlaamse
groep ’t Kliekske”, de Schotse Isla St.
Clair en de Nederlanders
Oude en Leo Wijnkamp.
Bovendien zullen zondagmiddag tij
dens een workshop de eerste resultaten
te horen zijn van meer eigentijdse be
werkingen van traditionele muziek van
Nederlandse bodem.
De actrice werd in 1936 in Utrecht
geboren. Van 1953 tot 1956 trad zij op bij
de Haagse Comedie. waarna zij een half
jaar de Toneelschool bezocht en vervol
gens negen jaar lang optrad voor de
Nederlandse Comedie. Zij vervulde een
glansrol in „Het uur der verrukking”
van Bonacci. Op 1 januari 1963 trad
Adelheid van der Most als regisseuse-
producer in dienst bij de AVRO. Zij
kreeg vooral bekendheid met haar vrou
wenprogramma’s en socio-drama’s. An
dere informatieve programma’s van
Adelheid van der Most waren „Info”,
„Perspectief” en „Ik heb mijn portie wel
gehad.” Adelheid van der Most is van
daag gecremeerd.
JAPAN. DAT ZOALS BEKEND op
alle fronten in opmars is, heeft nu
ook eea aanval ondernomen op de
markt voor de misdaadroman in het
westen. Bij de uitgeverij Het Spec
trum in Utrecht zijn onlangs in de
Prisma detectivereeks twee romans
verschenen van de Japanner Akimit-
su Takagi. Volgens de uitgever geniet
deze schrijver in zijn eigen land grote
bekendheid en populariteit. Dit lijkt
mij zeer waarschijnlijk na lezing van
de twee verhalen waarmee hij op de
Nederlandse markt zijn debuut heeft
gemaakt.
Brian Freemantle in de vertaling van
mevrouw Parma van Loon. Het ver
haal gaat over de spionage tassen
Moskou en Londen. De roman, die
ongetwijfeld een kern van waarheid
bevat, toont weer eens aan tot welke
vreemde hersenspinsels de geheime
diensten kunnen komen als ze elkaar
iets belangrijks willen ontfutselen.
Een goed geschreven boek, waarin ik
echter af en toe de spanning wat
voelde wegglijden, mogelijk doordat
de auteur wat te veel „op de psycho
logische toer” is gegaan, wat hem
mijns inziens niet al te best is gelukt.
Bij de Prisma-detectives is opnieuw
een verhaal van de nooit genoeg
geprezen Engelse Ruth Rendell ver
schenen. De politie-agenten Wexford
en Burden brengen ditmaal klaarheid
in het mysterie rond een „Festival-
moord”.
Tenslotte heeft Bruna nog laten
verschijnen de psychologische thriller
„Dode piano” van Henry van Dyke,
vertaald door Riet Leijten en ..Black
stone”, door Bruna zelf een „histori
sche speurdersroman” genoemd.
„Blackstone” is geschreven door Ri
chard Falkirk en vertaald door A.
Ferron-de Vries. De roman speelt zich
af in het Engeland van begin 1800 en
gaat over een koninklijke kinderroof.
„Operatie Neushoorn” door
Schenkel, uitgeverij La Rivière
Voorhoeve. Zwolle.
Op deze avond zullen zes of zeven
films worden gedraaid: „Leesplank” van
Johan van der Keuken, „Ik hou 't wel
voor gezien” van Dick Rijneke en Hans
de Ridder, „Jerzy Winnicki” van Fons
Grasveld. „Jelp” van Zaev Nirnberg.
„Witstrip” van Adri Boon, „Leve het
geld weg met de mensen” van Leonard
Henny en wellicht Wounded Knee” van
Roelof Kiers een film die door verzend-
moeilijkheden te laat binnen kwam.
In andere programma’s die tijdens dit
filmfestival van 22 tot en met 27 april
in Oberhausen worden vertoond, komen:
„Een andere kijk op zwakzinnigheid"
van Jan Vrijman en „Land zonder ba
zen” van de Amsterdamse Filmacademie
nog in vertoning.
Weer een paar interessante deeltjes
in de Fibula-reeks voor oudere kin
deren. „Byzantium” van H. O. McWil-
liam. De opkomst van Byzantium,
nadat in 330 na Chr. Keizer Constan-
tijn deze stad had ingeluid als hoofd
stad van het Romeinse Rijk.
Dr. Sophie Ramondt: „De Romei
nen”. Zij vertelt hoe er in Rome na
de val gewoond, gewerkt en geleefd
werd.
gebruik nogal wat maleise termen en
woorden, hetgeen een eigen sfeer
schept.
Wat de neushoorns (en het Javaan
se reservaat) betreft: de omstandighe
den zijn niet optimaal. De bevolking
breidt zich snel uit en men ontgint
steeds meer bossen met alle gevolgen
(erosie en natuurverarming) van dien.
Toch ziet Schenkel de toekomst van
de neushoorns op Java niet somber
in. Er is een gezonde en jonge popu
latie. De Zwitser gelooft er ook heilig
in, dat men zal inzien, dat behoud
van de natuur een levenseis is. Hij
houdt daarvoor natuurlijk ook een
vurig pleidooi.
is
°P een grasveld als een kabouter of een
eerlijke dame. De hond maakte eens
“eef uit van het decor van „Kabale und
dal in het Berlijnse Schiller
Theater werd gespeeld.
vredigende vertaling. Zo wordt men
bijvoorbeeld constant geconfronteerd
met de term „politierechter”, welk
begrip in Engeland een heel ander
begrip dekt dan in ons land. Munro’s
autobiografie is zelden veroordelend,
het is een registratie van wat hij
meemaakte, zoals van de Fransman
„Papillen”, maar dan in het klein. Als
geheel is het boek’ wel degelijk een
veroordeling, een aanklacht, tegen het
gevangeniswezen en tegen die mensen
die iemand ertoe brengen, ook als hij
uit de gevangenis komt, weer te gaan
inbreken.
Munro groeit liefdeloos op. Hij ver
telt het zelf in het begin! „Weer zo’n
ongelukkige jeugd? Schei uit, ik heb
het allemaal al eerder gehoord. Ik
ook, talloze malen, in de rechtszaal.
Als jongen is Munro „een doortrapte
jeugdige delinquent”. Het begon met
het stelen van wat benzine. Daarna
kwamen er kleine inbraken. Het werd
een sport er was geen rem. Naar
de redenen kun je slechts gissen.
De eerste veroordeling is voorwaar
delijk. Maar later volgt toch een
tweede, onvoorwaardelijke: drie jaar.
Later weer vier jaar. Het zijn Engel
se straffen; de onze zijn als je gaat
vergelijken lager. De gevangenis zoals
Munro die beschrijft is ook anders
hier. Maar het principe is en blijft
hetzelfde: „De gevangenis? „Waar alle
normaal fatsoen weggevaagd wordt,
waar een mens op den duur zichzelf
kwijtraakt en alles waar hij zich ooit
aan gehecht heeft.”
Het is niet een boek dat grote
vragen stelt, noch beantwoordt. Waar
om ging Munro stelen, wie was de
schuldigeHet oordelen wordt
aan de lezer overgelaten. Hij be
schrijft alleen hoe hij zichzelf zag
aftakelen, het gevecht tegen de mu
ren van de gevangenis, de angst om
die weer terug te zien. Hij vraagt
niet om een rechtvaardiging van zijn
daden. Sterker nog, hij zegt: „Ter
bescherming van de maatschappij
moet er over mij, zoals anderen mij
zien, rechtgesproken worden." Hij
vraagt wat begrip voor hen die de
gevangenis jaarlijks indraaien. Men
sen die niet zo slecht zijn als velen
misschien denken. „Het kan zijn dat
zij in die maatschappij terugkeren als
bruikbare leden, het kan ook zijn dat
zij zullen trachten haar voor de rest
van hun leven te belagen.” Hoe dat
komt, daarover kan ook ieder het
zijne denken.
Verder verschenen in de serie
„Crime Classics” „Het hoge raam”
van Raymond Chandler voor lief
hebbers is de naam van de schrijver
al voldoende om spoorslags naar de
boekhandel te rennen, ..De 31ste fe
bruari” van Julian Symons en „De
moorden in de Rue Morgue”, de
overipekende en veel gepubliceerde
bundel gruwelverhalen van Edgar
Allan Poe.
Ook griezelen en gruwelen zij
het op een wat meer subtiele manier
kan men bij „Kalme gruwel”, een
reeks korte verhalen die oorspronke
lijk zijn verschenen onder de titel
„Mystery Stories” en die nu voor
de uitgeverij Querido in Amsterdam
zijn vertaald door Peter Verstegen,
een man die kennelijk zijn moeilijke
vak uitstekend verstaat. De bundel,
voorzien van een lovende inleiding
door Ellery Queen, bevat een tiental
psychologische, soms bijna parapsy
chologische mysteries van goed tot
uitstekend gehalte. Met name vond ik
het verhaal „De specialiteit van het
huis” erg goed, een schokkende bele
venis in een „zeer speciaal” restau
rant.
Bij uitgeverij Hollandia in Baarn is
onlangs gepubliceerd „Duiven en Ha
viken” (goodbye to an old friend) van
De directie van de NCRV bestaat
thans uit de heren drs. M. Geerink
Bakker en mr. drs. A. W. W. van den
Bos. aldus de NCRV- persdienst.
