CRUYFF
IN ORANJE:
BOOBY TRAP
ONDER BELEID
MICHELS
Gunstig dat Ajax
kampioen wordt
De kamikaze
van Knobel
dit jaar geen
BI
Sr
Psychiater Roelof Zeven:
JS
bml
r'
door Mare Serné
Cruyff probleem
Piet Keizer
Prima
Hk
r
22
23
ZATERDAG 20
APRIL
19 74
Klein kind
t
pan.
Gejeremieer
Het is alweer drie seizoenen geleden dat psychiater Roelof Zeven af
scheid nam van Ajax. Zeven maakte met psycholoog drs. Grünwald, chi-
rllrg Hans Kriek, clubarts Rolink en fysio-therapeut Salo Muller deel uit
van een medisch begeleidingsteam bij Ajax dat uniek in de voetballerij
mocht heten. Het medisch team viel tenslotte uiteen omdat enerzijds een
sterke persoonlijkheid als trainer Rinus Michels al dat gedoe met „psycho
logen” niet als zaligmakend beschouwde, hoewel hij het experiment van
1967 tot en met Ajax’ eerste Europa-cup in 1971 een duidelijke kans heeft
jegeven, en anderzijds Zeven persoonlijk het gevoel had dat hij toch niet
zoveel te doen had bij het Ajax in die dagen. Zelf zegt hij daar verder
over: „Ten eerste ben ik er mee gestopt omdat ik het na vier jaar welletjes
vond. Ten tweede vond ik die manier om die Europa-cup te veroveren,
tnenselijk gezien, niet erg waardig. Michels behandelde zijn spelers toen
als robots. Eigenlijk paste ik daar helemaal niet in. Dat steriele robotspel
vond ik een afknapper. Het doel, die Europa-cup, heiligde alle middelen.
Dat ging ten koste van de mensen. Tenslotte ben ik ook gestopt omdat mijn
bezigheden in de voetballerij niet langer vielen te combineren met mijn
ïerkzaamheden”. Zeven staat nu aan het hoofd van acht medewerkers die
verkzaam zijn bij de psycho-sociale dienst voor adolescenten in Breda.
Een behandelingscentrum, Breda is na Amsterdam de stad met het groot
ste drugs-probleem, voor jongeren die aan verdovende middelen zijn ver-
Islaafd.
Toch rijst de vraag of het medisch team zoals dat in het verleden bij
Ajax functioneerde in dit jaar van de terugval niet corrigerend bij Ajax
had kunnen werken. Hoewel Zeven de voetballerij en ook Ajax
alleen nog maar op een afstand volgt heeft hij er even opmerkelijke als
revolutionaire theorieën over. De voornaamste ervan zijn na een twee
uur durend onderhoud in onderstaand interview opgetekend.
In Studio Sport werd Bobby Charl
ton geïnterviewd met het oog op het
aanstaande wereldkampioenschap
voetbal. Hij prees de beruchte Nobby
Stiles, de „breker” in het Engelse
elftal dat in 1966 wereldkampioen
werd. „Elk groot elftal heeft zo’n
breker in de ploeg, zo'n man die zich
onsympathiek maakt bij het publiek
maar onmisbaar is op het midden
veld, waar hij vaak via veel overtre
dingen de aanval van de tegenpartij
ontregelt”. Hij zei het niet zo precies,
maar daar kwam het op neer. Klopt
het wat hij zegt, dat iedere grote
ploeg over zo’n breker beschikt?
->
iKBgSMRJ
1
KB -«aipr
WWVIM
er
J
i
STOPPER
enise
tegen
iasetfi-
waren opgesteld: Keizer, Mulder en
Blankenburg.
en zo-
!emak-
Delden
‘kends.
m. Te
met
- P.w.
uur in
burgse
ezin v.
.Inl.
Hoens-
1
ia's
37
ti met
I? Bel
tan 4,
ereik-
aravan
mei,
li-aug.
4790.
“rhuis-
te Er-
i. luxe
Mi
■6. Tel.
“WWW
Te hr.
imfort.
023-
i re-
daar
6-pers.
b omg.
in bad
7125.
»orde-
ge-
lucht-
;.m. 29
in het
i ad-
num.
t, ge-
ming
t wij
5 op
van
echt-
be-
De verhouding tussen Cruyff, die van
een gedeelte van de Nederlands-elftal
spelers niet hetzelfde kan eisen als hij
nu oök weer bij Barcelona gewend is, en
de anderen wordt dus een probleem. En
hoewel er op de voetbalvelden wellicht
nooit een geraffineerder en artistieker
duo heeft rondgelopen dan Cruyff-Kei-
zer zal de Ajax-aanvnerder, die nu ook
al na zijn voetbalcarrière een technische
functie bij Ajax wordt toegedacht, zeker
geen stuk van zijn persoonlijkheid ver
loochenen ten faveure van het wonder
kind Cruyff. Zeven tenslotte: ..Daarom
is het voor mij niet zo belangrijk dat
Cruyff Barcelona kampioen heeft ge
maakt; hij moet Nederland straks maar
eens wereldkampioen maken. Op dat
moment heeft Cruyff voor mij pas ka
rakter getoond.”
niet richten op twee zaken tegelijk. En
tien spelers, dat is nog al wat in een
selectie. Daarom is het alleen maar gun
stig geweest dat Ajax dit seizoen en
voor de Europa-cup en voor de landsti
tel is uitgeschakeld. Dat kan straks al
leen maar heilzaam werken als die spe
lers naar de wereldkampioenschappen
gaan,”
Hoewel de bestuurders en spelers van
Ajax daar uiteraard anders over zullen
denken vindt dokter Roelof Zeven (41
jaar) het een gunstige zaak dat Ajax dit
jaar geen landskampioen wordt. Hoewel
de oorzaken (verzadiging bij de spelers,
de verkoop van Cruyff en een aantal
blessures etc.) die uiteindelijk tot deze
stap terug van Ajax hebben geleid zo
langzamerhand genoegzaam bekend zijn
ras deze ontwikkeling voor Zeven even
voorspelbaar als onontkoombaar. Hij
legt uit: „Na die uitschakeling in Sofia
voor de Europa-cup kon je dit al zien
aankomen. Eigenlijk daarvoor al heb ik
bet voorspeld. Van de Ajacieden zijn
zon tien voetballers voor het Nederlands
elftal geselecteerd. Die wilden naar het
wereldkampioenschap voetbal. De spe
lers van Ajax hadden op dat moment al
zoveel meegemaakt in de Europa-cup
<ht dat ene doel, die wereldkampioen
schappen, centraler kwam te staan dan
rat ook. Aangezien de boog niet altijd
(spannen kan zijn kun je je aandacht
vergelijkenderwijs in Nederland, want
het is niet zo dat Ajax, door dat
vertrek van Cruyff, tegen Feyenoord.
Twente en PSV met tien man moet
optomen (is Jan Mulder niet een
betere spits dan Schoenmaker, Jeu-
ring of Zuidema, en is hij niet van
gelijke klasse als Edström?), en bo
vendien beschikt de concurrentie óók
niei over Cruyff. De andere clubs
hebben zelf nóóit over Cruyff kun
nen beschikken, zodat hun spelers
nooit iets hebben kunnen bijleren
van deze beste voetballer aller tijden.
Als de stelling: elk groot elftal heeft
één breker in de ploeg, ook omge
draaid kan worden, dus: de ploeg met
een breker in het elftal is een groot
elftal (en wordt kampioen), dan zou
Ajax met Neeskens toch nog kampi
oen moeten worden. Maar Neeskens
is ook de oude potten brekende Nees
kens niet meer.
Ook de verkoop van Cruyff, een blun
der van het Ajax-bestuur waar de ont
slagen trainer Knobel keer op keer op
teruggreep om de teruggang te verkla
ren, wordt door Zeven gerelativeerd. Hij
bedenkt: „Ook al was Cruyff er bij
gebleven dan was het zo gegaan. Het
wordt allemaal veel te veel opgehangen
aan het vertrek van Cruyff naar Barce
lona. De spelers zijn mentaal momenteel
duidelijk bezig met iets wat zij maar
één keer in hun leven kunnen meema
ken. Zij realiseren zich ook dat Neder
land met het beschikbare materiaal wat
het nu heeft maar één keer verdomd
hoog in een wereldkampioenschap kan
eindigen. En ook voor de spelers is zo’n
wereldtoernooi op dit moment oneindig
veel belangrijker dan een Europa-cup.
licht de vraag oproept of /tij, als de
meest verantwoordelijke man, wel
voldoende betrokken was bij Ajax?
Lijkheid. Net zoals Barry Hulshoff en in
het verleden ook Klaas Nuninga en
Bennie Muller bij Ajax waren. Ik waar
deer het ergens bij spelers als zij zich
niet continu verkopen voor de gekste
stupiditeiten. Daarom bewonder ik ook
de manier waarop Piet Keizer voetbalt
en leeft. Terwijl ik bij Cruyff alleen
bewondering heb voor de manier waarop
hij voetbalt. Daarom zou een gesprek
voor de WK met de spelers geen kwaad
kunnen. Laten zij zich maar eens uit
spreken hoe zij over de persoon Cruyff
denken. En niet over de voetballer. Wat
dat betreft zou een goede sociale bege
leiding wonderen kunnen verrichten.
Het probleem is alleen dat Cruyff het
helemaal niet als een handicap ervaart
dat hij zo is. Het is net als met Kissin
ger. Die man reist ook op een razende
manier de wereld af die bij mij vraagte
kens oproept. Wat gaat die man te keer.
Maar die vraagt er ook niet om om
genezen te worden.
Dat is ook het verschil met mijn
cliënten. Die hebben het nodig om ge
holpen te worden. Daarom zal die socia
le begeleiding in de sport toch altijd een
probleem blijven. Mensen met ervaring
staan namelijk niet te dringen om het te
mogen doen. Als je zoals ik in de
psycho-sociale hoek werkt dan heb je
het momenteel razenddruk. Ik weet niet
hoe het komt maar je werkt je werke
lijk mesjokke. En die groep die werke
lijk hulp nodig heeft komt daarvoor
eerder in aanmerking volgens mij dan
sociaal gearriveerde voetballers."
Eu af gezien van dat gejeremieer
over Cruyff, die niet gemist kon wor
den, vind ik het ook nogal stupide
van Knobel dat hij uitgerekend „Deze
Week” uitzocht voor zijn opzienba
rende ontboezemingen. „Ik voel me
tegenover de sportjournalistiek nog
altijd als een klein kind tegenover
een grote, zware politie-agent”, zegt
hij in „Deze Week”. Dus wat deed
hij? Hij stapte niet naar Voetbal
International of naar Kick, en niet
naar de sportredactie van een hem
welgevallige krant als bijvoorbeeld
Het Parool, en ook niet naar de
sportpagina van Vrij Nederland, die
hem vorige week nog in bescherming
nam tegen de sportpers (ondanks het
feit dat Knobel, die zijn aanstelling
bij Ajax voor een groot deel aan
Frits Barend en Henk van Dorp van
Vrij Nederland te danken had, hen
bij het begin van het seizoen tegen de
afspraak in de primeur misgunde ten
gunste van De Telegraaf, die hem nu
weer onder de zoden heeft gestopt),
maar naar het sensatieblad „Deze
Week”, en dc niet-sportjournalist Ard
Horvers. Dat was net de sensatie die
het zieltogende „Deze Week” gebrui
ken kon, en het heeft daar dan ook
een dankbaar gebruik van gemaakt.
Wie zelf zoveel tegenwind oproept als
hij als koorddanser (elke trainer is
een koorddanser) toch al staat te
wankelen, moet niet verbaasd zijn als
hij valt.
Zeker als je dat allemaal al beleefd
hebt. Ik kan dat ook aantonen met een
voorbeeld van niet-Ajacieden. Een grote
voetballer als Van Hanegem speelt, en
dat komt niet alleen door zijn blessures,
dit seizoen alleen maar af en toe erg
goed. Een Van Beveren en Hulshoff
Gesteld althans dat het waar is wat
hij zegt, dat hij méént wat hij in
Deze Week beweert, en er geen spra
ke is van grootspraak, van een zich
bij voorbaat onverschillig maken
voor de. grote dreun die hij elk mo
ment verwachtte. Wat hij in ieder
geval wel meent is, dat hij zo gewel
dig gehandicapt was door de verkoop
van Cruyff Dat is natuurlijk zo
Cruyff scheelt geen slok op een bor
rel, maar een hele jas. Ajax is een
kampioensploeg, Barcelona hangt er
maar wat bij, Cruyff gaat van Ajax
naar Barcelona, vanaf die dag is
Barcelona een kampioensploeg, en
Ajax zakt terug. Dat zijn wel dege
lijk dingen die met elkaar verband
houden. Toch vind ik dat Knobel
nooit meer had moeten zeuren over
dat vertrek van Cruyff, zeker niet
nemen op dit moment geen enkel risico
met hun blessures. Maar het moet toch
wel gek lopen willen zij straks niet mee
gaan naar Duitsland. Zeker voor een
Van Beveren, Hulshoff en Van Hanegem
geldt dat zij Duitsland hoe dan ook
willen meemaken.”
niet achter de wijven aan en loop je
niet te bezatten”. Op Neeskens na,
zijn alle Ajax-spelers getrouwd, en
Wim Suurbier ligt in scheiding, dus
het slaat of alleen maar op deze twee
en dan heeft Knobel in te algemene
zin gesproken, of het slaat op alle
spelers en dan heeft hij in privézaken
geroerd die hij beter binnenskamers
had kunnen houden!
Een reëel punt aangezien één van de
redenen dat Cruyff uiteindelijk bij Ajax
kon vertrekken hieruit bestond dat aan
voerder Piet Keizer het niet accepteerde
dat Ajax zo zou gaan voetballen zoals
Cruyff het alleen maar wilde. Vandaar
dat Keizer in het afnemen van het
aanvoerderschap een middel zag om
Cruyff tot de orde te roepen. Een inci
dent dat ook de directe inleiding vormde
tot Cruyffs Spaanse avontuur. Zeven:
„Piet Keizer vind ik e-n grote persoon-
„Ze zoeken een stok om een hond
te slaan”, heeft George Knobel al
voor zijn ontslag gezegd, en in zeker
opzicht zal dat ook waar zijn ge
weest. Ik bedoel: als Rinus Michels
precies zo’n zelfde interview had ge
geven in Deze Week, dan zou het
Ajax-bestuw er net zo ongelukkig
mee zijn geweest als nu met dat
interview met Knobel, maar men zou
zich even hartgrondig op het hoofd
gekrabd hebben, overwogen hebben
dat „de goede naam van Ajax” meer
gebaat was bij het aanblijven van
Michels dan bij zijn vertrek, en men
zou het bij een gele kaart hebben
gelaten.
Bij Knobel lag het anders. Alles
ging bij hem mis. Ajax werd zeer
vroegtijdig uit de Europa-Cup gesto
len. Ajax ging tegen PSV voor de
beker ten onder. En Ajax raakte kort
voor de finish zijn voorsprong op de
concurrenten kwijt en dreigde ook
geen kampioen te worden. Tegenover
de positieve driedubbel van Kovacs
(en het Ajax met Cruyff), te weten
Europa-Cup, wereldbeker en lands
kampioenschap, stond de negatieve
driedubbel van Knobel (en Ajax zon
der Cruyff), te weten: geen Europa
cup, geen wereldbeker, geen lands
kampioenschap, en zelfs geen natio
nale beker.
En toen kwam de hond waarvoor
de stok gezocht werd, luid blaffend al
zelf met zijn stok aandraven. Tja.
Een soort kamikaze-politiek, als u het
mij vraagt de vrijwillig gekozen
dood. De levensgrote kop: „Ajax gaat
stuk aan drank en vrouwen” mag
dan niet de inhoud gedekt hebben,
ntuui binnenin zegt Knobel toch: „Ga
Tegen België leverde het Cruyffloze
Ajax toch nog altijd zeven van de elf
spelers (tegen eentje van FC Twente
eentje van FC Den Haag, eentje van
Barcelona en eentje van Anderlecht),
dus in hoeverre is het reëel om in
binnenlandse verhoudingen te jere
miëren dat Ajax zonder Cruyff een
kreupel elftal is? Daarbij moet men
dan nog bedenken, dat bij die zeven
Ajacieden die Nederland naar het
wereldkampioenschap loodsten, drie
potentiële Duitslandgangers niet eens
figuur in Nees-
het Nederlands
BelgiëNeder-
Neeskens deze
Bovendien is hij uiterst fanatiek wat het
voetballen betreft. Het grote probleem
met Cruyff is dat hij dat ook van
anderen eist. Cruyff is de absolute lei
der. Ook weer bij Barcelona. De spelers
lopen zich ook daar de benen onder het
lijf vandaan om het Johan naar de zin
te maken. Daarom ligt de terugkeer van
Cruyff straks tijdens de WK als een
booby-trap onder het beleid van Mi
chels.”
Ajax
kens,
elftal
land)
brekersrol met de talloze overtredin
gen. Feyenoord won de Europacup
met Laseroms (Theo de Tank) als
genadeloze breker. Momenteel vervult
Van Hanegem die rol zo’n beetje,
maar een echte breker heeft Feye
noord niet, en FC Twente helemaal
niet. PSV kam bogen op Willy van de
Kerkhof, die gemeenlijk de meeste
overtredingen op zijn naam krijgt.
Iets wat niet wegneemt dat er straks
problemen zullen zijn. Eén van de
grootste moeilijkheden ziet Zeven, hoe
paradoxaal dat in eerste instantie ook
mag klinken, in de terugkeer van Johan
Cruyff uit Spanje in de Nederlandse
selectie. Zeven: „Laat ik voorop stellen
dat Cruyff altijd bij Ajax was wegge
gaan. Geld is voor Cruyff namelijk een
primaire levensvoorwaarde. En tegen
aanbiedingen zoals die momenteel uit
Spanje komen valt voor Nederlandse
clubs domweg niet te concurreren. Zoals
lucht voor u een primaire levensvoor
waarde is als u met uw auto in het
water rijdt zo is geld dat voor Cruyff.
Je zou ook kunnen stellen dat Michels
na al Ajax mislukkingen dit seizoen
straks met een gedesillusioneerde selec
tie zit opgescheept. Zeven: „Daar geloof
ik niet in. Die terugval van Ajax heeft
volgens mij ook niets te maken met een
verloedering van de mentaliteit van de
spelers dit seizoen. Er bestaat gewoon in
het algemeen een te slecht begrip voor
de situatie waarin de Ajacieden dit sei
zoen verkeren.
Het hangt er natuurlijk van af
welke successen er straks tijdens de
wereldkampioenschappen worden be
haald maar ik ben er van overtuigd dat
de successen bij Ajax zich na de we
reldkampioenschappen gemakkelijk kun
nen herstellen. Ik beschouw deze stap
terug zeker niet als definitief. Volgend
seizoen moet het elftal zeker weer de
top kunnen halen.”
Het is een gave natuurlijk, als je
de dingen zo gemakkelijk van je af
kan zetten, maar ik ben er van
overtuigd dat de meeste spelers, de
meeste leden van de technische staf
en de meeste leden van het bestuur
(om nog maar te zwijgen van de
meeste leden van Ajax) een zeer
onrustige nacht hebben gehad, en te
recht natuurlijk, zodat de mededeling
van Knobel dat hij zich na zo’n
nederlaag „prima voelt” en ook
„heerlijk geslapen” heeft daarna, al-
Typerend is bijvoorbeeld ook dat
hij zegt: „En dan zo’n Rep. Die zei na
’t debacle tegen PSV in Eindhoven:
wat kan het mij verrekken, over acht
weken ben ik toch weg. Ik heb x’t er
met hem over gehad”. Maar wat zegt
Knobel zelf, in Deze Week? „Ik voel
me prima na zo’n nederlaag van Ajax
tegen PSV om de KNVB-beker. Ik
ben om half één ’s nachts thuis
gekomen. Heb ik m’n vrouw verteld
hoe ’t gegaan was, de onvoorstelbare
blunders die gepleegd waren, en tien
minuten later lag ik in bed. Heerlijk
geslapen, om half negen werd ik
wakker”.
had zo’n
en ook in
(denk aan
vervulde
MH
r
M,
-
'"WlKfflL
-
■’fjjl?: "iil? -
'hr
