Bondsdag moet volgende week oplossing zien te vinden
Israëlische Phantoms neergehaald door Sam-raketten
Vice-admiraal
De Gaulle in
SER neemt
afscheid van
Hoge- golven
Grieks vaderland
over
Zuidmolukkers
opspraak
De Boon
l
willen wapens
Deserteurs uit de VS hopen
vergeefs op milder regime
3
achtergrond
TERUGGEKEERDE MILITAIR KREEG 10 MAANDEN STRAF
Vonnissen in Athene
BANKBEDIENDE
BESCHOTEN
ZATERDAG 20
APRIL
1974
BINNEN» EN BUITENLAND
(Van onze redacteur in Bonn, Wim Timmers)
(Van onze redactie buitenland)
„Verzetsdagboek”
„Buitengewone nood”
BONN De Bondsdag moet maar zien dat hij een oplossing vindt.
Hoe die ook uitvalt, de kritiek zal scherp zijn. Die ongelukkige
situatie bestaat in Bonn enkele dagen voor het beslissende parle-
mentsdebat over het toestaan van abortus. Over slechts één ding is
een meerderheid het eens: het betreffende artikel uit het wetboek
van strafrecht moet worden veranderd.
Artsen
Geluidsband
Zwijg
Hoge bomen
documenten
zoals van
Amalia Fle-
neemt het
i een heel
Vakbeweging
Morgen kan men in Griekenland de balans opmaken van een
zeven jaar lange militaire dictatuur. Dat wordt een bezigheid waarbij
men zijn laatste restanten optimisme zal verliezen. Nog deze week
heeft de Amerikaanse professor Mary Kaufman het terreurbewind
vergeleken met nazi-Duitsland en gesteld dat het in „sommige op
zichten erger is in Griekenland onder de kolonels dan in Duitsland
onder Hitler”.
Zorgwekkend
Sijmon Peres
Abortus-vraagstuk verdeelt de Westduitsers
een
LUCHTSLAG NABIJ GOLAN
MIKIS THEODORAKIS
>p het
ont-
jelijke
'erden
ictivi-
iange-
ïtaties
damse
steren
im de
geo-
L kan
In de SER werd naar De Boon geluis
terd. Veel zakelijk begonnen relaties zijn
hier uitgegroeid tot vriendschappelijke”,
aldus drs. De Pous.
Adrie de Boon zei in zijn afscheids
woord, dat het mooiste meisje niet meer
kan geven dan ze heeft. „Ik heb getracht
alles te geven, maar ben er nog niet van
overtuigd, dat alles zo goed bruikbaar is
geweest ten behoeve van de doelstelling
van de SER, namelijk om mee te helpen
aan de inrichting van een aanvaardbare
maatschappij door een betere verdeling
van inkomen, macht en kennis.
DE REGERING heeft het initiatief
aan de Bondsdag overgelaten, nadat
ze zelf vergeefs had geprobeerd een
meerderheid voor een regeling te vin
den. Uit de Bondsdag zijn echter vier
modellen naar voren gekomen. Die
kregen in de speciale strafrechtcom-
missie geen van alle een meerderheid,
in
bleven
Het werk van onbekende agitatoren
voor opheffing van artikel 218. Van
kerkelijke kant werd gereageerd met
de verklaring dat de nazi’s tenminste
de kerken met rust hadden gelaten
en dat uit deze schending kon wor
den opgemaakt „hoe men morgen
met levensonwaardig leven, dus met
ouden en zieken, zal omgaan en be
reid is wetten overeenkomstig te ver
anderen”.
Gehoopt werd dat dit het absolute
dieptepunt zou blijven van de jaren
lange strijd. Het verzet van de kerk
heeft niet alleen invloed gehad op de
oppositiepartijen CDU en CSU. Ook
de regeringspartijen ontzien graag de
gelovigen onder de kiezers.
zige Bij in Amsterdam. Aangevuld
met een biografie van Ole Wahl Ol
sen en Frans van Hasselt, en verder
met politieke manifesten, open brie
ven en vijftig bladzijden poëzie, ge
schreven tijdens die drie jaren van
gevangenschap.
den zal zijn of wanneer het op één
plank terecht komt met boeken als
„de guerrillastrijd” van Che Guevara
en ,„Laat de geschiedenis oordelen”
van Roy Medvedev.
heeft
aan-
lebben
srland.
tensief
inter-
jlema-
e ver
ier de
esland.
inciale
edron-
tweede
ir „De
leester
derde
iris in
nhem
issing
ld en
zij in
irwijl
een
Kon.
kunst
idoel-
sloten
■laand
dui-
iment
Ook
irneld
kan
r Leo
lingen
che of
ballon
mans’
deze
n, 149
el De
•n za-
eerste
stigen.
oet op
ubliek
i stre-
/er de
ervan,
PARIJS. Generaal Jacques Mitter
rand. broer van de linkse eenheidskandi-
daat en hoofd van het Franse kernwa
pen, heeft geprotesteerd tegen een brief
die vice-admiraal Philippe de Gaulle,
zoon van het vroegere staatshoofd, heeft
gericht tot de Gaullistische partijsecreta
ris.
(Van onze redacteur in Parijs)
it dit
die
e be-
:atho-
i zich
stu-
lands.
■ntue-
ewer-
JERUZALEM (AFP, Reuter, UPI
en DPA) Volgens Jeruzalem
kwam de Israëlische luchtmacht
gisteren het eerst in actie. De Is
raëlische toestellen bombardeerden
stellingen op 10 tot 15 kilometer
afstand van het noordelijkste punt
van de frontlijn. Dat is verder op
Syrisch gebied dan bij andere lucht
aanvallen na de oktoberoorlog.
par
al De
n de
i hun
gelijk
larle-
e be-
DAT BLIJKT ook weer uit het
„Verzetsdagboek” dat de meest gelief
de liedjesschrijver van Griekenland
zojuist heeft geschreven. Het kwam
kort na de Franse uitgave ook in het
Nederlands uit (uitstekend vertaald
door Henny Scheepmaker) bij De Be
en 7
i die
een
ai
rland
uilen
jusel,
ictor,
n en
uit Indo-China teruggetrokken. Maar de
naar schatting meer dan 250.000 jonge
mannen die weigerden aan deze oorlog
mee te doen en die uitweken naar
Canada, Zweden, Denemarken en Noor-
ATHENE (UPI). Een bijzonder mi
litair gerechtshof in de Griekse hoofd
stad heeft 24 mensen veroordeeld tot
gevangenisstraffen wegens overtredingen
van de staat van beleg.
ER IS een voorstel van de CDU-
CSU-fractie, dat abortus in principe
strafbaar laat, maar twee uitzonde
ringen op doktersadvies mogelük
maakt: als er levensgevaar bestaat en
als de zwangerschap een gevolg is
van verkrachting en bovendien nog
geen drie maanden zijn verstreken.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. De Sociaal-Economi-
sche Raad heeft gisteren afscheid geno
men van NVV-bestuurder Adrie de
Boon. SER-voorzitter drs. J. W. de Pous
kenmerkte hem als een zakelijk keihar
de, doch redelijk onderhandelaar, een
geboren stakingsleider die de taal van de
werknemers sprak en een integer man
..die nog nooit iemand heeft belazerd.
rael en Syrië een ernstige streep
door zijn rekening. Gisteren arran
geerde hij in Washington een gesprek
met zijn Libanese collega Fouad
Naffa. Het onderwerp van gesprek
vormde onder meer de situatie in het
DEN HAAG (ANP) De 27-jarige
bankbediende L. A. Harringan is gisteren
in de Vondelstraat in Den Haag bescho
ten, toen hij per fiets onderweg was van
het hoofdkantoor van de Nutsspaarbank
in Den Haag naar een bijkantoor waar
hij werkt. Hij had bij het hoofdkantoor
een boodschap gedaan en was met een
tas, waarin volgens de politie geen geld
zat, onderweg naar het bijkantoor.
In de Vondelstraat werd hij beschoten
door een man, met een zonnebril en een
petje op, die al vanaf het hoofdkantoor
achter hem aan had gefietst. De heer
Harringan liep een schampschot op aan
de rechterschouder en wist door hard
weg te fietsen aan zijn belager te ontko
men. De dader is nog zoek.
ALLE PARTIJEN hadden boven
dien te maken met een zeer verdeel
de medische wereld. Tegenover groe
pen van artsen, die het abortusverbod
willen opheffen om een eind te ma
ken aan onduldbare praktijken, staan
nog grotere groepen die ernstige be
denkingen hebben. De vrouwenartsen
willen in elk geval de beslissing aan
zich houden.
Provocerende acties van vrouwen,
die tegenover de pers verklaarden het
strafbare feit te hebben verricht en nu
met duizenden anderen het „baas in
eigen buik” eisten, bleven ook niet
zonder invloed. Algemeen werd be
kend dat in dit land nog altijd vele
duizenden vrouwen in hun ellende
hulp zoeken bij kwakzalvers enke
le honderden per jaar zouden die
Voor de Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken Henry Kissin
ger, die al een eind op weg was de
grote vredestichter in het Midden
oosten te worden, is de toenemende
strijd bij de Gólan-hoogte tussen Is-
Midden-Oosten.
wegen kunnen nog steeds niet op genade
rekenen. Zij zijn en blijven deserteurs
die voor de krijgsraad moeten verschij
nen.
OP EERSTE paasdag ontaardde de
heftige discussie in München tot bet
bekladden van vier kerken en het
afdraaien van een in een biechtstoel
verstopte geluidsband tijdens
preek van kardinaal Döpfner.
DE GRIEKEN die niet in aanra
king. met dit staatsapparaat willen
komen hebben in de afgelopen zeven
jaar geleerd te leven volgens regels
STOCKHOLM (Reuter). Het nieuws
over de oorlog in Vietnam is naar de
achtergrond verdwenen. Er vinden geen
massale demonstraties meer plaats en
Amerika heeft zijn honderdduizenden
De verandering is een onderdeel
van een algemene strafrechthervor-
ming. Op voortijdige beëindiging van
zwangerschap staat in West-Duitsland
nog altijd maximaal vijf jaar gevan
genis volgens een wet die Bismarck
in 1871 uitvaardigde. Artikel 218 van
die wet moet op 25 en 26 april door
de Bondsdag, de Westduitse Tweede
Kamer, worden gewijzigd.
Mikis Theodorakis is teveel artiest
om in dit dagboek alleen zijn eigen
kleine besognes neer te schrijven. De
verwonderlijk rijke eigenschappen
om in klanken én taal gevoelens te
omschrijven maken van dit „Verzets
dagboek” een heel bijzonder docu
ment het kan nauwelijks verwon
dering wekken als het later in vrij
wel elke Griekse boekenkast te vin-
als „vertrouw niemand, geef geen
blijk van je mening, zwijg, zelfs tegen
over je eigen familie”. De angst
voor verklikkers, die oudere Neder
landers zich nog uit de oorlogstijd
weten te herinneren, schept een kli
maat dat men al naar gelang de
betrokkenheid bij het probleem kan
omschrijven als dictatoriaal, totalitair
of fascistisch.
Het betrokken zijn met de militaire
junta van 21 april 1967 geldt heel in
het bijzonder voor de Griekse dich-
ter-compondst Mikis Theodorakis. Hij
kreeg te maken met onderduiking,
gevangenschap, verbanning en op
nieuw gevangenschap. In 1970 werd
hij plotseling vrijgelaten. Hij mocht
mee met de Franse politicus Servan-
Schreiber naar Parijs. Blijkbaar wil
de de toenmalige leider Papadopoulos
hem liever kwijt; een tegenstander
als Theodorakis leg je niet zomaar
het zwijgen op.
Vier mensen zijn veroordeeld tot
straffen van zes a acht maanden wegens
ongeoorloofd wapenbezit, 17 tot straffen
van 3 a 6 maanden wegens het verkopen
van te dure artikelen en 3 tot vijf
maanden ieder omdat zij clandestiene
radiozendstations hadden bediend.
waarschuwingen (kardinaal Döpfner
zag „een tijd van onmenselijkheid,
rechteloosheid en uiteindelijk chaos
komen) en dreigementen „afgevaar
digden die voor abortus stemmen,
zijn niet meer verkiesbaar voor ka
tholieken”).
Morgen zal de commissie zich opnieuw
beraden over een kandidaat-premier. De
enige minister die zich tot dusver bereid
heeft verklaard om premier te worden is
minister van Voorlichting Sjimon Peres,
die de steun heeft van de Rafi-groep
van Mosje Dajan, maar verder niet op
veel steun zal mogen rekenen.
minister van justitie Jahn enkele ja
ren bepleit, maar dus niet in een
wetsontwerp kunnen voorleggen.
ingreep niet overleven. Wie het zich
kan veroorloven, laat zich in Neder
land of elders in het buitenland hel
pen of betaalt een schandalig hoog
honorarium aan een Duitse arts die
illegaal helpt.
ZELFS DE vakbeweging heeft zich
in de discussie gemengd. Die kwam
tenminste tot een uitspraak, namelijk
dat het beëindigen van zwangerschap
in de eerste drie maanden vrij zou
moeten zijn. Die „termijn-oplossing”
is in de Bondsdag echter slechts één
van de vier modellen. Ze is ingediend
door de regeringsfracties van SPD en
FDP, maar 27 afgevaardigden van de
SPD zijn met een eigen voorstel ge
komen.
Terwijl de regeringsfracties na de
derde maand alleen nog bij zeer uit
zonderlijke „indicaties” abortus willen
toestaan, bepleiten de 27 SPD’ers een
zeer soepele „indicatie-regeling” voor
de hele zwangerschapsperiode: medi
sche, sociale of ethische (verkrachting)
indicaties. Zoiets heeft in de regering
Dat wordt treffend onder woorden
gebracht door onze voormalige redac
teur in Athene, Frans van Hasselt,
die zelf onder druk van het regime
moest vertrekken naar Istanboel. Hij
zegt in het voorwoord: „Hoge bomen
vangen veel wind. Het klinkt banaal,
maar Theodorakis is een bijzonder
hoge boom, vooral als hij dirigerend
voor zijn ensemble staat, wuivend
met al zijn takken. Hij is een van die
gestalten die naarmate ze meer be
wondering wekken ook meer afgunst
zaaien, en twijfels.”
Van Hasselt, die de schepper van
de Mauthausen-cyclus kende toen hij
nog in Athene woonde, schreef zelf
een deel van de korte biografie, ach
ter in het boek opgenomen.
Wie iets van de benarde positie
waarin de Grieken verkeren (notabe-
ne onze NAVO-partner, met wie wij
„de vrijheid” moeten verdedigen) wil
begrijpen, kan dit „Verzetsdagboek”
niet ongelezen laten. Want, aldus
Theodorakis in zijn Arkadia-gedich-
tenreeks: „Het ware beter dat de
hoge golven van de zee mijn vader
land verzwolgen als een vertwijfelde
verlaten boot”; een Zorba-kreet om
vrijheid.
zodat voor het eerst in de geschiede
nis van het Westduitse parlement
geen aanbeveling aan de plenaire
vergadering kon worden gedaan.
Zo’n onduidelijke situatie spoort
degenen, die al jarenlang proberen op
het parlement in te werken, allicht
aan tot een laatste felle actie. Dat
geldt vooral voor de Rooms-Katholie-
ke kerk, die zich bij het begin van de
discussie in 1970 al met een verkla
ring van alle Westduitse bisschoppen
voor de „onaantastbaarheid van het
wordende leven” had uitgesproken.
De invloedrijke kerk heeft op de
bevolking ingewerkt met harde taal
(aardbisschop Jager sprak zelfs over
„een nieuw euthanasieprogramma”),
den HAAG (ANP). Een bestuurs-
delegatie van de Zuidmolukse jongeren
organisatie „Pemuda Masjrakat” heeft
Bisteren in Den Haag mr. W. F. de Gaay
Fortman als minister van Justitie ad
interim voorgesteld de ordedienst van de
RMS-groepering onder de Zuidmoluk-
ters legaal te bewapenen. Dat zou het
illegale wapenbezit onder Zuidmolukkers
tesengaan, aldus het argument. Volgens
je vice-voorzitter van de „Pemuda
Masjrakat”, de heer E. Aponno, die dit
heeft meegedeeld, heeft de minister daar
beswaren tegen ingebracht.
Een minderheidsvoorstel van CDU
en CSU tenslotte houdt in dat abor
tus alleen in geval van buitengewone
nood door de rechter als niet straf
baar kan worden beoordeeld. Dat
voorstel, het enige waaraan de
rooms-katholieke kerk waarschijnlijk
haar zegen zal geven, heeft in elk
geval geen kans om te worden aange
nomen. Hoe de beslissing van de
Bondsdag wel zal luiden, kan op het
ogenblik in Bonn niemand beant
woorden.
men dat niet langer van een slijtageslag
kan worden gesproken. De vooruitzich
ten op succesvolle onderhandelingen
over een Syrisch-Israelische troepen
scheiding, waarin de Amerikaanse mi
nister Henry Kissinger op het ogenblik
probeert te bemiddelen, zijn nog som
berder geworden door het fel oplaaien
van de strijd aan het Golan-front.
Velen kunnen het verlangen naar het
weerzien van hun familie niet weerstaan
en glippen van tijd tot tijd de Ameri-
kaans-Canadese grens over, het risico op
arrestatie op de koop toe nemend. Een
deserteur is al vijf maal vanuit Scandi
navië naar Canada gevlogen om vandaar
de grens over te wippen om dan weer
terug te vliegen naar Europa, maar hij
acht de kans op „thuiskomen” nog steeds
gering.
Met het vertrek van de laatste Ameri
kanen uit de omstreden oorlog vorig
jaar hoopten de deserteurs op een meer
clemente houding van het leger, maar
het geval Simon heeft alle hoop de
bodem ingeslagen.
In Zweden wonen ongeveer 400 Ame
rikaanse deserteurs. Anderen wonen in
Denemarken en Noorwegen, maar verre
weg het grootste aantal woont in Cana
da. Dat zijn er naar schatting ongeveer
250.000.
NAAST DE andere
over de kolonelsterreur
Constantine Tsoucalas,
ming en Jean Starakis
dagboek van Theodorakis
aparte plaats in.
Israel is van mening dat Syrië deze
piek, die aanzienlijke strategische waar
de heeft, wil'heroveren om vanuit een
sterke positie de onderhandelingen met
Israel óver een scheiding van de troepen
te kunnen beginnen en prestige te win
nen in de Arabische wereld.
De Israëlische luchtmacht kwam op 6
april voor het eerst sinds de oktober
oorlog in aktie om de Syrische plannen
te verijdelen.
De Syrische luchtmacht neemt sinds
donderdag, voor het eerst sinds oktober
oorlog, ook actief deel aan de strijd.
Volgens Israel voerden vier Syrische
„Migs” gisteren een bombardement uit
op Israëlische stellingen, maar „de pro
jectielen vielen ver naast het doel”.
Toen de Israëlische luchtafweer in actie
kwam, maakte de Syrische toestellen
haastig rechtsomkeer”, aldus Tel Aviv.
Een Syrisch legercommuniqué meldde
gisteren dat de Israëlische luchtaanval
len op een mislukking zijn uitgelopen.
Een militaire woordvoerder in Tel Aviv
gaf gisteravond het verlies van twee
Phantom-straaljagers toe. Ze waren
neergehaald door Syrische „Sam-6”
luchtdoelraketten van Russische makelij.
Israëlische jagers zouden drie Syrische
Migs hebben neergehaald.
Volgens de Israëlische legerwoord-
voerder hebben de piloten van de neer
geschoten Phantoms een parachute
sprong gemaakt boven Syrisch grondge
bied. Het is de eerste keer sinds de
oktoberoorlog dat Israel het verlies van
vliegtuigen toegeeft.
Volgens Damascus zijn deze maand al
26 Israëlische toestellen neergeschoten.
Tel Aviv meldt dat bij Syrische artille
riebeschietingen vier Israëlische militai
ren zijn gewond.
Waarnemers in het Midden-Oosten
noemen de uitbreiding van de gevechts-
activiteiten langs het Golan-front zorg
wekkend. Ze menen dat de strijd daar
inmiddels zo’n omvang heeft aangeno-
De Amerikaanse deserteursgemeen-
schap in Scandinavië is onlangs een
illusie armer geworden door de veroor
deling van één van hen, de 27-jarige
Lew Simon, die na vier jaar balling
schap naar de Verenigde Staten terug
keerde. Simon is afkomstig uit New
York en gehuwd met een Zweedse die
binnenkort een kind zal krijgen.
Na drie maanden eenzame opsluiting
in een militair strafkamp is hij tot
zeven maanden dwangarbeid in een mi
litaire gevangenis veroordeeld. Hij was
vrijwillig naar zijn land teruggekeerd
om te pogen amnestie te krijgen.
In deserteurskringen in Zweden wordt
het vonnis gezien als een duidelijk be
wijs dat van de huidige regering weinig
genade kan worden verwacht.
Daarin sprak De Gaulle zich uit voor
de kandidatuur van Chaban-Delmas, Ge
neraal Mitterrand verwijt vice-admiraal
De Gaulle dat hij buiten zijn militaire
boekje is gegaan door publiekelijk een
politiek standpunt in te nemen.
Al eerder was op de vice-admiraal
pressie uitgeoefend om zich kandidaat
voor het Elysée te stellen. Het voorlopi
ge staatshoofd Alain Poher heeft beloofd
de minister van Oorlog, de zeer Gaullis
tische Robert Galley, tekst en uitleg te
vragen over het gedrag van de vloot
voogd waarvoor de minister officieel
verantwoordelijk is.
Ondertussen stapelen de aanwijzingen
zich op die duiden op verhoogde angst in
het regeringskamp voor een linkse stem
busoverwinning Zo circuleerde gisteren in
Parijs het hardnekkige gerucht dat de
beruchte binnenlandse spionagediensten,
die enkele maanden geleden opnieuw in
opspraak kwamen met het microfoon-
schandaal bij het weekblad „Le Canard
Enchainé”, voor de zekerheid al bezig
zijn alle compromitterende dossiers te
verbranden.
Er worden wel meer van zulke
vergelijkingen gemaakt, soms raken
ze kant noch wal. Maar Mary Kauf
man weet wel degelijk waarover ze
praat. Bij de naoorlogse processen in
Neurenberg was zij een van de Ame
rikaanse aanklagers. Ze heeft dus
metershoge stapels dossiers doorge
werkt boordevol met nazi-misdaden.
Deze maand bezocht ze Griekenland
en sprak met slachtoffers van de
Asfalia, de Griekse veiligheidsdienst.
WOENSDAG toen zij terugkeerde
in Londen, vertelde Mary Kaufman
hoe onder meer een 17-jarig meisje
was gemarteld door militair uitschot
in een ondervragingscentrum. De
technieken die daarbij werden ge
bruikt wijzen op een ongeneeslijke
geestesziekte onder de militaire hand
havers van „recht en orde”. Prof.
Kaufman zei hierover: „Dit wordt
gedaan om een klimaat van terreur
te scheppen waarin de mensen de
militaire regering niiet durven kritise
ren.”
Ook in de zuidelijke sector van het
Golanfront ondernamen Israëlische toe
stellen aanvallen op Syrische posities.
Het is de zesde Israëlische
luchtmachtactie in negen dagen.
De aanvallen bleven hij eerdere
gelegenheden voornamelijk beperkt tot
het gebied van de berg Hermon. Syrië
zou bezig zijn met de aanleg van een
weg om de noordelijke top van de
bergketen te kunnen heroveren.
Wat de politieke ontwikkelingen in
Israel betreft, er is een commissie van
vijf mensen, ingesteld door de regerende
Arbeiderspartij, maar tot op heden is
men er niet in geslaagd een kandidaat
aan te wijzen voor de opvolging van
mevrouw Meir, die vorige week het
premierschap neerlegde.
