NIEUWE MANNELIJKE ROLBEZETTING IN SCHEVENINGEN
Wagenaar legt
functie neer
JADE BOEDDHA VERWEKT SPANNING
voor Constant
TUSSEN THAILAND EN LAOS
verlaten Haagse Comedie
BAROKMUZIEK OP LANDGOED BEECKESTIJN
Verrassend concert van Stanesby-trio
PAPILLON
M
Vrolijk lenteconcert
operettekoor Animo
Steenbergen en Myra Ward
David Roëllprijs
2
|j|g'
9
MET HOOGOVENHARMONIE IN BEVERWIJK
Dijkstra opvolger
Gestolen religieus en politiek symbool
meulenhoff nederland
Van Goghmuseum trekt
veel bezoekers
„Uitrusten in Frankrijk”
8
ZATERDAG 20
APRIL
19 74
KUNST
Spaarnestad
Verwarm ingsser vice
Demonstraties
Pure schoonheid
De onvergetelijke
roman van
Henri Charrière
Papillen en het vervolg Banco
in elke goede boekhandel verkrijgbaar
Nu ook verfilmd
met
Steve McQueen
en
Dustin Hoffman
EERSTE IJMUIDER
MARKIEZEN FABRIEK
KvanVEEL
MARKIEZEN/ZONNESCHERMCN
roilUIKEN/LUXAFLEX JAL0UZIE6N
Gas- en oliestook-
installaties
Onderhoud
Airconditioning
Ombouw olie op gas
seven sisters Tei_ Q23-310440*
Friese Varkenmarkt 4 - Haarlem
1 aswsi
l’Ormindo werd teleurstelling
van
K*
Anthony Roden in de titelrol en Rosanne Cref field als Erice in de opera l’Ormindo
J. H. MOOLENIJZER
liep
(Door Dieudonnée ten Berge)
(Van onze kunstredactie)
hebben met interne strubbelingen
De spanningen tussen Laos en Thai-
ADVERTENTIE
meer doorstroming van jong talent.
voor-
Wat de Boeddha betreft geeft zij ech
ter in alle toonaarden uiting aan haar
verontwaardiging over Laos’ heiligschen-
nende actie om het beeld weer in haar
bezit te krijgen. „De Jade Boeddha is
verweven met het lot en de hoop van
het Thaise volk”, zegt de regering in
Bangkok, „wij zullen het beeld nooit
afstaan”.
De drie musici streven er naar deze
muziek te doen klinken met (je timbres.
Middenhavenstraat 27
IJmuiden - Telefoon 02550 - 1 41 08
Na 18.00 uur Telefoon 02550 - 1 12 02
Niemand weet nog precies wanneer en
war de omstreden Boeddha die 60 cm.
hoog en uit een enkel stuk jade ver
vaardigd is, werd gevonden. Volgens
overlevering was er in het jaar 1434 een
verschrikkelijk onweer in de noordelijke
provincie Chiengrai, waarbij een oude
Pagode door de bliksem werd verwoest.
Bij het opruimen van de ravage vond
HILVERSUM. (ANP) Mr. W. J. A.
Wagenaar, programmacommissaris radio
en waarnemend programmacommissaris
televisie (sinds het vertrek van mr. C. A,
S.teketee), heeft laatstgenoemde functie
na overleg met de raad van beheer van
de NOS neergelegd. Drs. M. Dijkstra,
secretaris van het NOS-bestuur en com
missaris voor de regionale omroep, zal
nu de functie van programmacommis
saris televisie bij de NOS waarnemen.
land over wie de rechtmatige eigenaar is
van de Jade Boeddha, laaiden op naar
aanleiding van recente studentendemon
straties in Vientiane. Oorspronkelijk wa
ren de demonstraties bedoeld als protest
tegen het feit dat Laotiaanse transport-
maatschappijen geen recht hebben hun
goederen van naar Thailands haven
stad Klong Poey te vervoeren. Laos, dat
geen open verbinding met de zee heeft, is
geheel aangewezen op Thaise havens.
vroegere voorstellingen gemaakt hebben.
Helaas moet ik van Rosanne Creffield
zeggen, dat zij in stem en actie niet kon
opbrengen wat van haar verwacht werd,
maar ik kan mij heel goed indenken dat
zij door het gemis aan tegenspel van
Ormindo en Amida niet op dreef kon
komen.
Toch moet u niet denken dat ik gister-
Het onderscheid tussen een opera en
tm vriend is, dat een vriend dezelfde
blijft, maar een opera wil weleens va,n
bezetting veranderen en dat maakt een
hemelsbreed verschil. Vooral wanneer,
’oals gisteravond in Scheveningen, de
manlijke hoofdrollen overgenomen zijn
door zangers, die minder presteren dan
Eric Trappy en Peter van der Bilt, dan
moeten wij constateren dat de vreugde
tan het weerzien betrekkelijk is.
Ook voor het concert van vrijdag
avond had het trio, dat bestaat uit de
fluitist Jan van den Berg, de violoncel
list Wout van Wilgenburg en de claveci-
nist Ketil Haugsand, een barok-pro-
gramma samengesteld met composities
van Georg Philipp Telemann, Johann
Sebastian Bach, Willem de Fesch, Louis
Coupérin en Antoine Mahaut. Deze wer
ken bleken, zoals trouwens voor verre
weg het grootste deel van de tot nu toe
bekend geworden barokmuziek het geval
is, uit te munten door een pure schoon
heid, bepaald door heldere melodische
tekening, harmonische logica, structurele
orde en evenwichtige vorm.
Volgens Thailands eerste minister Su-
kich Nimmanhaeminda, die het eigen
domsrecht verdedigt, hebben de Fransen
net de nalatenschap van deze tempel
.een tijdbom” voor de Thais-Laotiaanse
vriendschap achtergelaten. Deze tijdbom
al ontploffen als Laos inderdaad een
officiële kwestie maakt van haar ver
meende recht op de Boeddha. Zij vormt
een bedreiging voor de welwillende hou
ding die Thailand van plan was aan te
nemen ten opzichte van Laos’ nieuwe
mmmunistisch-ne’Jtralistische coalitiere
gering.
avond ten gronde ben gegaan door
ergernis, want er bleef nog heel veel te
genieten over. De muziek van Cavalli is
onverwoestbaar, daarvan komt men tel
kens weer in de goede stemming. Het
Radio Kamerorkest stak in een opperbe
ste vorm en de ruisende klank van de
clavecimbels, de luiten en de harp, sloot
daar prachtig bij aan. Ik voel mij ver-
DEN HAAG. De acteur Paul
Steenbergen en zijn vrouw Myra Ward
verlaten met ingang van het nieuwe
seizoen 1974-’75 de Haagse Comedie. Na
een toneelcarrière van ruim 50 jaar en
een 25-jarige vaste verbintenis aan het
Haagse gezelschap geeft Steenbergen er
de voorkeur aan het rustiger aan te
doen en in ieder geval gedurende een
jaar in zijn buitenhuis in Frankrijk door
te brengen.
Myra Ward heeft daardoor vanzelf
sprekend eveneens de haar aangeboden
rollen van de hand moeten wijzen. In
verband met een kleine operatie, die
Steenbergen in het Haagse Rode Kruis
ziekenhuis moet ondergaan zijn Moliè-
re’s „Tartuffe” en Pirandello’s „Hendrik
IV”, hoewel nog lang niet „uitgespeeld”,
voortijdig van het repertoire genomen.
De leiding van de Haagse Comedie ziet
het vertrek van beide acteurs als een
groot verlies. Zij hoopt dat Steenbergen
De Thaise regering heeft nog geen
enkel serieus geluid laten horen betref
fende Laos’ claim op de 16 provincies en
haar grieven dat er niet de minste facili
teiten worden verleend om het goede
rentransport te vergemakkelijken. Inte
gendeel, afgezien van hoge „officiële”
belastingen, staan bij iedere etappe amb
tenaren klaar om extra steekpenningen
te incasseren.
Aangezien momenteel zowel in het
radioprogrammacommissariaat als in het
televisieprogrammacommissariaat door
een samenloop van omstandigheden vele
belangrijke beleidsproblemen zijn gere
zen, die om een snelle oplossing vragen,
heeft de heer Wagenaar, die tevens vice-
voorzitter van de NOS is, de raad van
beheer van de NOS om redenen van
zakelijke aard gevraagd, een ander lid
van de raad te belasten met de waarne
ming van de functie van programma
commissaris televisie.
die daarvoor bedoeld zijn en die mede
een kenmerk voor de artistieke stijl zijn.
Zo- mogelijk bespelen zij daartoe oude,
originele barokinstrumenten of copieën
daarvan, zoals op deze avond de clave-
cimbel, die een copy is van een instru
ment. dat in 1689 door de bouwer Jan
Daniël Dulcken vervaardigd werd. Ke
til Haugsand bouwde zijn clavecimbel
met assistentie van zijn echtgenote in
ongeveer een halfjaar. Het resultaat van
beider handvaardigheid moet terecht ge
roemd worden. Op het concert in het
koetshuis klonk het instrument zowel
bij Haugsands solo-spel als bij de ver
tolking van de ensemblestukken voor
treffelijk met alle charme en de zo rijk
gevarieerde uitdrukkingskracht van zijn
subtiele snarenklanken, die met de mu
ziek er\ haar vertolker tot een harmoni
sche eenheid werden.
Als solist speele Haugsand de Partita
in Bes grote terts van Johann Sebastian
Bach in het eerste gedeelte van de
avond, dat ik niet kon bij wonen, omdat
een ander, elders gegeven concert even
eens mijn aandacht vroeg. Daardoor kon
ik evenmin vertegenwoordigd zijn bij de
uitvoering van de „solo” in b kleine terts
voor fluit en basso continuo van Tele
mann en van de Sonate in e kleine terts
voor dezelfde bezetting van Bach.
Ik heb echtei’ voortreffelijke indruk
ken gekregen van Haugsands voordracht
van de Suite in d kleine terts van
Louis Coupérin. Die indrukken betroffen
dan de gaafheid en de gevoeligheid van
zijn spel en zijn zin voor een meditatief
en dromerig geaarde fantasie, die sprak
van een persoonlijk verlangen naar con
tact met het mysterie van de klank als
zelfstandig fenomeen met al zijn moge
lijkheden.
Van Wout van Wilgenburg en Haug
sand hoorde ik een verrassend fraaie
vertolking van de bijzonder mooie Sona
te in d kleine terts van Willem de
Fesch. Van Wilgenburg liet zich hierbij
SCHEVENINGEN Het is al
tijd weer een beleving een goede
oude bekende weer te zien, dat geldt
voor vrienden en voor opera’s.
L’Ormindo van Francesco Cavalli
is een heel oude vriend, want hij
stond in 1644 al op het toneel. Wij
kennen hem van de eerste voorstel
ling in Nederland op 12 december
1970 en wij bewaren de beste her
inneringen aan zijn eerste optreden.
plicht vast te stellen, dat Kenneth
Montgomery de voorstelling gered heeft.
Door zijn enthousiaste directie gaf hij de
muziek zoveel warmte mee, dat ik mijn
teleurstelling spoedig te boven kwam.
Voorstellingen in Amsterdam 24, 26 en
28 april.
kennen als een uitnemend kamermu-
ziekspeler van een fijnbesnaarde artisti
citeit. Hij benutte zijn voortreffelijke
speeltechniek voor een door gaafheid en
uitnemend aangepaste dynamiek uitmun
tende vertolking, waarbij een treffende
samenklank van violoncel en clavecim
bel werd verkregen.
De avond werd besloten met de uit
voering van de Sonate in G grote terts
van de componist Antoine Mahaut, die
van 1737 tot 1780 in Amsterdam woonde
en daar een grote naam als fluitist had.
Aan de waarheid van deze lexikonmede-
deling behoeft, gezien het gehalte van dé
gespeelde fluit-sonate, niet getwijfeld te
worden. Jan van den Berg toonde zich
bij de vertolking van de solo-partij een
meesterlijk instrumentalist met een zui
ver begrip voor het intieme karakter
vanhet werk. Bij zijn interpretatie sloten
van Wilgenburg en Haugsand zich voor
beeldig aan, zodat een fraaie afsluiting
werd verkregen van een bijzonder ge
slaagd concert, waarvoor een verheu
gend grote belangstelling werd getoond.
P. ZWAANSWÏJK
AMSTERDAM (ANP). De David
Roëlprijs van het Prins Bernhard Fonds,
groot 10.000, is toegekend aan Con
stant als bekroning voor zijn veelzijdig
oeuvre, in het bijzonder op het gebied
van de tekenkunst. De prijs wordt op 21
november in de David Roëlzaal van het
Rijksmuseum in Amsterdam uitgereikt.
De prijs houdt erkenning van een
kunstenaar in voor diens uitzonderlijke
bijdrage aan de Nederlandse cultuur op
het gebied van de beeldende kunst, de
toegepaste kunsten of de architectuur.
De jury droeg Constant voor mede op
grond van de overweging, dat zijn werk
ook op het gebied van de architectuur
en op het culturele leven in het alge
meen van grote invloed is geweest. In de
jury zaten: dr A. F. E. van Schendel,
mevrouw Fanny Kelk-De Jong, D. H
Couvée, F. J. H Duister en W. Eykelen-
boom.
De David Roëllprijs werd in 1963 in
gesteld en wordt zo mogelijk eens in de
twee jaar toegekend.
en Myra Ward na hun verblijf in
Frankrijk weer beschikbaar zullen zijn.
In ieder geval regisseert Steenbergen in
de maanden november en december nog
Edward Albee’s „Seascape”.
Nu kort geleden ook Ko van Dijk het
vaste contract met de Haagse Comedie
heeft opgezegd en Ida Wasserman al
eerder wegens ziekte haar toneelloop
baan moest beëindigen, zijn daarmee
feitelijk de talentvolle oudere topacteurs
uit het gezelschap verdwenen. Wél zul
len komend seizoen als gastacteurs Ellen
Vogel en Bernard Droog incidenteel hun
medewerking aan Haagse Comedie-pro-
dukties verlenen. Ook Ko van Dijk’ zal
nog in een enkel stuk te zien zijn.
De persvertegenwoordigster ontkent
met kracht dat het vertrek van genoem
de drie belangrijke acteurs te maken
zou
bij het gezelschap. Zij wijst „rop dat er
nu
dat ruimschoots bij het gezelschap
radig is, mogelijk wordt.
VELSEN Het laatste concert van de kamermuziek-serie, welke voor het afge
lopen muziekseizoen door de Velser kunstkring „Voor Allen” was vastgesteld, werd
BANGKOK. De Thaise regering
heeft een rapport ontvangen dat Laos
binnenkort officieel zal vragen om te
ruggave van de „gestolen” Jade Boeddha
Thailands meest vereerde religieuze
symbool.
In de Laotiaanse hoofdstad Vientiane
staat een tempel, gebouwd tijdens het
Franse kolomiale regime, waar men
voor een leeg altaar een leeg voetstuk
aantreft. Het is de Wat Phra Keow, die
dezelfde naam draagt als de wereldbe
roemde tempel in Bangkok, waar de
omstreden Boeddha zich op het ogenblik
bevindt.
Tijdens de demonstratie werden pam
fletten uitgedeeld waarin geëist werd
dat Thailand niet alleen de Jade Boed
dha terug zou geven aan Laos, maar ook
de 16 noordoostelijke provincies, die his
torisch deel uitmaakten van Laotiaans
grondgebied. In dit deel van Thailand is
Laotiaans nog steeds de voertaal en
wordt het levenspatroon gekenmerkt
door Laotiaanse gebruiken.
AMSTERDAM (ANP). Sinds het op
2 juni van het vorig jaar werd geopend
heeft het Vincent van Goghmuseum te
Amsterdam ruim 452.000 bezoekers ge
trokken, hetgeen neerkomt op meer dan
1400 gemiddeld per dag. Tijdens het
afgelopen Paas-weekeinde liep de be
langstelling zelfs op tot bijna 11.000
bezoekers in twee dagen.
BEVERWIJK Hét operettekoor „Animo" noemde de uitvoering, die het koor
vrijdagavond met medewerking van de „Hoogoven Harmonie” in de Vredevorstkerk
te Beverwijk gegeven heeft, een „Vrolijk Voorjaarsconcert”. Met deze benaming kon
men het, gezien het programma, dat de talrijke toehoorders op dit concert werd aan-
geboden, ongetwijfeld in alle opzichten eens zijn. x
In hoofdzaak waren het operette-
nummers, die voor deze avond gekozen
waren. Uit de opera’s „Faust” en „la
Traviata”, overigens ernstig genoeg, wa-
beroemde Wals en het befaamde Drink
lied, waar het nogal vrolijk in toegaat,
klied, waar het nogal vrolijk in toegaat,
waarvoor de aandacht werd gevraagd. Zij
zorgden er in elk geval voor, dat de
opgewekte sfeer van ontspanning bren
gende joyeuze muziek gehandhaafd
bleef.
Voor liefhebbers van de operette en
van andere gezellige stukken als mar
sen, walsen en nummers als „Ciribiribin”
viel er volop te genieten. Zij hoorden
allerlei bekends, zoals „Meine lippen sie
küssén so heiss” en „Niemand liebt dich
so wie ich” van Franz Léhar, een selec
tie uit „Die Fledermaus” van Johann
Strauss Jr., van wiens vader Strauss Sr.
de Radetsky-mars als meeslepende inlei
ding van het concert fungeerde. Actueel
waren de „Frühlingsstimmen
Strauss Jr. en toekomst gedachten wer
den gewekt door Zeilers „Schenkt man
sich Rosen in Tirol”.
Het meest actief kon zich op dit
concert de dirigent van „Amimo”: Piet
de Reuver tonen. Hij dirigeerde zijn
koor bij tal van uitvoeringen met groot
enthousiasme, waarbij hij ook. nog enke
le keren de leiding van de begeleidende
Hoogoven Harmonie op zich nam. Voorts
trad hij als tenor-solist op, eerst met het
De rol van Ormindo werd gezongen
door de Australische tenor Anthony Ro
den. Dat hij niet het peil haalde van Eric
Tappy is op zichzelf geen schande, want
zijn stem is nu eenmaal minder geschikt
voor deze partij hij mist lenigheid en
lichtheid in de coloraturen. Peter Chris
toph Runge, in de rol van Amida, kon
Peter van der Bilt niet doen vergeten.
Runge begon goed, maar al spoedig
bleek dat hij stemtechnisch tekort
schoot. Ook als acteur bleef hij achter
en daarmee was de teleurstelling com
pleet. Daarentegen was het optreden van
John Bröcheler (in plaats van Marco
Bakker) een belangrijke verbetering. De
tol van Osmano is niet zo op de vóór
grond tredend en biedt maar weinig
kansen om op te vallen, maar Bröcheler
maakte er toch nog iets bijzonders van.
De bronzen basstem van Pieter van
den Berg, maakte de verschijning van de
«waarschijnlijk goede koning Ariadeno
enigszins geloofwaardig. Michel Sénéchal
behoef ik niet te prijzen, want zijn
optreden als de tovenares Erice is een
creatie op zichzelf.
In de bezetting van de vrouwelijke
tollen was geen verandering aange
bracht. Het was inderdaad een groot
genoegen om ze allen weer te zien.
Manneke van Bork, Cora Canne Meijer,
Emmy Greger en Ans Philippo bevestig
den de uitstekende indruk, die zij bij
Woglalied uit „der Zarewitsch” van Lé
har, daarna in het „Drinklied uit „la
Traviata”. de selectie uit „Die Fleder
maus”.
Voor zover ik op dit concert tegen
woordig kon zijn, heb ik zeker gunstige
indrukken van zijn zang en van zijn
bewogen voordracht gekregen. Ik heb
kunnen horen, dat zijn zangtechniek een
aanzienlijk groter betrouwbaarheid ge
kregen heeft.
Gaarne wil ik de sopraan Mizzi van
der Lanz noemen, die met de innemen
de charme en de natuurlijke glans van
haar fraaie stem optrad met operette-
fragmenten van Léhar. Strauss en ande
re componisten, waarbij zij werd bege
leid door de dirigent Wim Steyn, die van
zijn harmonie-ensemble een verrassende,
dynamisch uitnemend aangepaste klank
verkreeg.
Voor de begeleiding van koor en solis
ten zorgde ook de pianist Hans Broek
man, die met muzikaliteit en slagvaardig-»
heid zijn taak verrichtte. Het operette
koor „Animo” bleek zich goed thuis te
gevoelen in de door Piet de Reuver
aangehouden uitvoeringsstijl van geest
driftige klank met gecontinueerd hoog
dynamisch niveau, waarmede het en
semble aan de bedoelde sfeer van vro
lijkheid nog een extra accent gaf.
Een compliment verdient zeker nog
mejuffrouw D. de Goede om de heldere
voorlezing van de doeltreffende toelich
tingen die voor de uitvoeringen waren
geschreven. Voorts heeft nog de tweede
dirigent van de Hoogoven Harmonie de
heer Moonen zich verdienstelijk ge
maakt met de leiding van de uitvoering
van het „Drinklied” uit „La Traviata”.
P. ZWAANSWIJK
gisteravond in het Noordelijk koetshuis van het landgoed „Beeckestijn” gegeven door
het Stanesby-trio, het in 1971 gevormde ensemble, dat zich in hoofdzaak toelegt op
het vertolken van muziek uit de barok-periode.
men een verguld beeld waarvan de be
schadigde neus een heldergroene onder
grond vertoonde. Toen al het verguldsel
weggeschraapt was, kwam de Jade
Boeddha te voorschijn.
Dit nieuws bereikte de koning in zijn
paleis te Chiengrai en hij liet het kost
bare beeld bij zich brengen. Enkel jaren
later werd een Laotiaanse prins, wiens
moeder uit Chiengrai afkomstig was, tot
koning van Thailand uitgeroepen. Hij
bracht de Jade Boeddha naar Loeang
Prabang in Noord-Laos, waar het 215
jaar bleef totdat het onder de regering
van koning Taksin (1767-1782) naar
Thailand teruggebracht werd en een
nieuwe plaats vond in de Wat Phra
Keow-tempel. Het was de opperbevel
hebber van het Thaise leger de latere
koning Rama 1 van de Chakri Dynastie
die na een bloedige veldslag het beeld
als oorlogsbuit meebracht.
De Jade Boeddha bevindt zich not
steeds in Bangkok en wordt minstens zo
goed bewaakt als de Mona Lisa. Traditi
oneel wordt de kleding van het beeld
driemaal per jaar verwisseld. In het
regenseizoen is het uitsluitend omhangen
met juwelen, ’s zomers wordt het ge
deeltelijk bedekt alleen de rechter
schouder en rechter hand zijn zichtbaar
en ’s winters is het lichaam volledig
bedekt met een omslagdoek van goud
draad. Aan het begin van ieder seizoen
vindt een plechtige ceremonie plaats
waarbij de koning persoonlijk kleding
en hoofdtooi verwisselt.
1
V
