Leiderschap van 1967 verdwijnt van het toneel
Vliegtuig met
106 mensen
neergestort
t
Verschillen Chaban
Koerden doden
officieren
Giscard verscherpt
Gevel scheurt
los door explosie
Weizsacker
kandidaat
Vorster zeker
van overwinning
Linkervleugel Labour wil
nieuwe verkiezingen
lij]
tf W F ifs I
s-’lï
|i£ *11
l* M
1
Auto Ierse minister
Druk op premier Harold Wilson
beschoten
MEER DAN KILO
HEROINE
OPGESPOORD
In februari minder
verkeersongevallen
N
’■fc-
3
BINNEN» EN BUITENLAND
23
APRIL
1974
DINSDAG
Vervroegd
Gelijkberechtiging
1
Rabin tracht nieuwe regering
Israel te vormen
Jitzak Rabin, opvolger van Golda Meir.
de
JOHN VORSTER
leen
de
iden
leb-
i de
rade
rtij-
De uiteengescheurde voorgevel van een gebouw dichtbij het V.N.-hoofdkwartier
in New York, na een gas-explosie waarbij 40 mensen gewond raakten.
Premier Vorster verwacht dat zijn
grootste opponent, de Verenigde Par
tij, na morgen zal „ontploffen”. De
behoudende vleugel zal aansluiting
zoeken bij zijn NP en de hervor-
mingsgezinden zullen opgaan in de
Progressieve Partij, zo verwacht hij.
Tot dusver hebben de beide hoofdrol
spelers Chaban en Giscard elkaar nog
zoveel mogelijk ontzien omdat ze weten
dat ze tijdens het tweede bedrijf dat van
De
twee
hem
reed.
i de
ieel.
door
ti in
iaat
door
gis-
legd
ige-
in
rige
on-
iter-
rac-
wee
den
was
de
:um
die
eeft
ien,
reld
uit-
lerd
egel
een
en
de
een
tar-
/an
ide
t en
zich
ndel
mo
lken
dam
ge-
pin-
en
een
met
nik-
zij
ken.
kin-
>ben
i de
van
aard
ige-
idse
een
nen
ar
den
ran
ar-
ge-
is
kse
en
nis
huis
be-
nta-
t is
het
ans-
be-
if te
1 te
het
ge-
29
ale
en.
de
to«
van
wat
gers
-de-
één
liens
len-
met
•erig
de
vlak
S in
khe-
len-
ka-
eden
Al stond van tevoren vrijwel vast dat
Rabin het zou winnen, toch was Peres
de grote verrassing van de avond. Hij
oogstte een ovatie toen bekend werd hoe
klein het verschil was met Rabin. Peres
was een uit nood geboren kandidaat, die
tot een dag of tien geleden in de scha
duw van Dajan stond en nooit van enig
zelfstandig optreden had bl(jk gegeven.
Nu lijkt het erop dat hij met Rabin
samen het gezicht van de Israëlische
politiek in de toekomst gaat bepalen,
waarschijnlijk als minister van Defensie,
of Buitenlandse Zaken.
wat heel waarschijnlijk is, dan zal een
regering gevormd worden die eind van
dit jaar of begin volgend jaar nieuwe
verkiezingen moet voorbereiden. De tac
tiek van de Arbeiderspartij is: hoe lan
ger wij de tijd tot de verkiezingen
kunnen rekken, hoe beter.
De komende tijd zullen de nieuwe lei
ders het vertrouwen van het volk terug
moeten winnen. Het document dat oud-
generaal Ezer Weizmann publiceerde en
dat aan moet tohen dat Rabin in de
dagen die aan de zesdaagse oorlog van
1967 vooraf gingen een zenuwinstorting
had, werd door allen in de partij als
smerige laster van de hand gewezen
Maar het is nog afwachten of de positie
van Rabin daardoor geschaad zal wor
den, of dat hij alsnog als de held van
1967 zal worden ingehaald.
Met de keuze van Rabin Is het waar
schijnlijk dat nog een aantal veteranen
uit de Israëlische politiek zullen ver
dwijnen. Het is uiterst onwaarschijnlijk
doch niet geheel uitgesloten, dat Dajan
als minister in een nieuw kabine.t terug
zal keren. Gezien de slechte betrekkin
gen tussen Rabin en Eban is het ook
zeer onwaarschijnlijk dat Eban minister
van Buitenlandse Zaken zal blijven. Als
zowel Dajan en Eban van het politieke
toneel zullen verdwijnen, dan zal ook
vice-premier Allon waarschijnlijk niet in
een nieuwe regering terugkeren.
leidelijk zal worden ingevoerd, name
lijk op basis van gevolgd onderwijs
en een leerplicht voor alle kinderen
(die nu niet geldt voor negerkinde
ren) moeten ervoor zorgen dat op den
duur alle Zuidafrikaanse burgers
stemgerechtigd zullen zijn. De Vere
nigde Partij, zo zegt mevrouw Suz
man, heeft zichzelf verlamd door ja
renlang tevergeefs te blijven jagen op
de stemmen van de nasionalen, en
daardoor heeft ze haar aanhang rijp
gemaakt voor aanvaarding van de
filosofie van „blanke baasskap”. De
Progressieven hopen nu op de stem
men van de hervormingsgezinde aan
hang van de VP.
JOHANNESBURG (ANP, Reuter). Na de algemene verkiezin
gen die morgen gehouden worden, zal de Nasionale Partij in Zuid-
Afrika een nieuwe regeringsperiode van vijf jaar kunnen toevoegen
aan haar ononderbroken regeringsperiode van 26 jaar.
De terechtstelling door de kogel had
volgens „de Stem van Koerdistan” zon
dagavond plaats. Twee officieren hadden
de rang van kolonel.
Zo voltrekt zich, volgens de ijzeren
wet van de depolarisatie die generaal De
Gaulle indertijd bewust in de grondwet
had geïntroduceerd, reeds nu eigenlijk
een dubbele wedloop. Een duel tussen
links en rechts maar tevens een strijd
tussen de rivalen binnen de regeringsco
alitie om die tweede plaats te veroveren.
Een ander teken van de schone voor
nemens: alle pleiters voor beide kandi
daten Peres en Rabin wilden van de
fracties, die de partij verdeeld houden
af- En Rabins overwinning met een
kleine meerderheid overigens is daar
een duidelijk bewijs van. Rabin is ie-
persoonlijk zijn prestige in de strijd ten
gunste van Rabin, de meerderheid die
Rabin uiteindelijk kreeg, was bijzonder
klein, 55 tegen 45 percent. Een duidelijk
bewijs dat de Mapai haar greep op de
partij verloren heeft. Dit besef zal het
met nieuwe leiders als Peres en Rabin
wellicht mogelijk maken de partij een
nieuw gezicht te geven.
Sinds 1948 heeft de Nasionale Par
tij, de partij van Hendrik Verwoerd
en John Vorster, met een programma
van apartheid en bescherming van de
blanke minderheid, steeds een com
fortabele meerderheid gehad in beide
kamers van het parlement. De nasio
nalen rekenen erop dat hun partij
morgen ongeslagen, en waarschijnlijk
nog versterkt, uit de stembus zal
komen.
Niemand in Zuid-Afrika betwijfelt
dat de (blanke) kiezers John Vorster
zijn derde regeringsmandaat zullen ge
ven. Inzet van de verkiezingen is dan
ook nauwelijks het regeringsbeleid,
maar de kwaliteit van de oppositie,
zo zegt de kleine Progressieve Partij.
De aandacht is vooral gericht op de
belangrijkste oppositiepartij, de Vere
nigde Partij, ten prooi aan een hope
loze interne verdeeldheid. Bij de laat
ste verkiezingen, in 1970, wist de VP
acht zetels te veroveren op de Nasio
nale Partij. VP-leider Sir de Villiers
Graaff sprak toen van een doorbraak,
die het „begin van het einde” van de
Nasionalen inluidde. Maar ditmaal
mag de VP blij zijn als ze zonder al
te veel kleerscheuren uit de verkie
zingsstrijd te voorschijn komt en
haar 47 zetels in het parlement be
houdt. De NP heeft 118 zetels in het
is in
meer
Premier Vorster maakte in februari
bekend dat hij vervroegde algemene
verkiezingen zou uitschrijven. Zijn
regeringsperiode zou pas in het voor
jaar van 1975 aflopen. Waarschijnlijk
heeft Vorster tot vervroegde verkie
zingen besloten omdat de twist in de
VP de Nasionale Partij kans op stem
menwinst biedt. Bovendien zouden
verkiezingen nu gunstiger uitvallen
voor de regeringspartij, voordat de
kiezers de gevolgen van de snelle
prijsstijgingen, de hoge kosten van
ingevoerde olie en de mogelijke ge
volgen van de Arabische olieboycot te
zeer in hun beurs gaan voelen.
De VP kampt met haar aloude
dilemma; enerzijds verwijt de Villiers
Graaff Vorsters regering een rampza
lig rassenbeleid, waardoor „de naam
van Zuid-Afrika bezoedeld is met een
schandvlek van onwaardigheden en
een afschuwelijk racisme”. Maar an
derzijds slaagt de VP er niet in een
geloofwaardig alternatief te bieden,
en lijkt daarom vaak op een verwa
terde versie van de Nasionale Partij.
Het partijprogramma bepleit een fe
deratie van de blanke, zwarte, Indis
che en kleurling-bevolkingsgroepen,
maar blijft verder nogal vaag.
Het gebouw, waarvan een gevel gro
tendeels door de kracht van de ontplof
fing werd weggeslagen, staat niet ver
van het gebouw waarin het hoofdkwar
tier van de Verenigde Naties is geves
tigd.
De explosie deed zich voor tijdens het
ochtendspitsuur. De oorzaak is nog niet
bekend, maar er was sprake van een
gasexplosie. Een aangrenzend gebouw
van 18 verdiepingen liep ernstige scha
de op. In een wijde omgeving sneuvel
den vele ruiten.
De ontploffing zou zich door een lift
schacht hebben voortgeplaatst. Ooggetui
gen zeiden een kettingexplosie gehoord
te hebben.
De ontploffing richtte schade aan in
de VN-missies van Indonesië en Boe-
roendi, aldus VN-woordvoerders. Ook de
Nepalesê missie in een nabijgelegen ge
bouw zou lichte schade hebben opgelo
pen. Niemand van de missies zou zijn
gewond.
PARIJS. De tegenstellingen tussen
de beide kandidaten voor het Franse
presidentschap uit het regeringskamp, de
gaullistische oud-premier Chaban Del-
mas en zijn voormalige minister van
Financiën, Giscard d’Estaing verscherpen
zich zienderogen, nu ze, volgens de jong
ste opiniepeilingen, slechts een neusleng
te van elkaar worden gescheiden om na
de linkse koploper Mitterrand op 5 mei
als nummer twee de eindpaal in
eerste etappe te kunnen bereiken.
NEW YORK. (AFP, Reuter en UPI)
Een hevige explosie heeft gistermorgen
een kantoorgebouw van 26 verdiepingen
op het eiland Manhattan in het hart van
New York voor een groot deel in een
puinhoop veranderd. Ongeveer 40 men
sen zouden gewond zijn.
Daarvoor moet één voorwaarde ver
vuld worden en dat is dat er een nieuwe
regering gevormd kan worden. Of dat
mogelijk is, is uiterst onzeker, en Rabin
benadrukte dat nog eens in zijn speech.
Hij zei dat hij zou proberen binnen een
paar weken een nieuw coalitiekabinet te
vormen, naar we mogen aannemen met
de nationaal-religieuze partij en de on
afhankelijke liberalen. Als dat niet lukt,
mand die met geen vani de historisch
gegroeide en vastgeroesté fracties ge
ïdentificeerd wordt.
Het was nog niet eerder voorgekomen
dat een kandidaat-premier bij geheime
stemming door het Centrale Comité van
de Arbeiderspartij gekozen werd. Altijd
was het zo geweest dat binnen het
partijsecretariaat van Mapai de zaken
werden bekokstoofd en dat het Centrale
Comité dan die beslissing eenstemmig
bevestigde. Dat bleek nu niet mogelijk.
En al gooide partij baas Pinchas Sapir
5 tot 19 mei zal duren, eikaars stemmen
nodig zullen hebben om te voorkomen
dat de linkse vijand de zege behaalt.
Maar de nervositeit heeft, nu ze elkaar
slechts enkele punten hoeven toe te
geven, hun respectievelijke achterbannen
en directe adjudanten toch al wel duide
lijk in haar greep genomen.
De orthodoxe gaullisten beweren dat
Giscard het symbool is van de rechtse
reactie en de vertrouwensman van het
grootkapitaal. De minister van Gezond
heid, Michel Boniatowski, die tevens de
rechterhand is van Giscard d’Estaing
heeft daarop op zijn beurt de integriteit
van zijn baas bezongen die hij een
kandidaat noemde die van iedere fragili
teit is gespeend.
Door die kwaliteiten nu juist zo dik te
onderstrepen bedoelde hij uiteraard te
insinueren dat op die punten op de
andere regeringskandidaat Chaban wel
wat was af te dingen.
Tussen die beide tegenstanders in de
broederstrijd is de rol van de huidige
premier Pierre Messmer moeilijk gewor
den. In naam is hij niet alleen de chef
van de regering maar ook nog van de
niettemin uiteengespatte regeringsmeer
derheid. Hij heeft zich nu schoorvoetend
uitgesproken voor Chaban Delmas, die hij
eerst als gaullistische eenheidskandidaat
had willen vervangen.
ANKARA. (UPI)De Koerdische op
standelingen in Irak hebben 19 Iraakse
officieren geëxecuteerd als vergelding
voor de executie vorige week door Irak
van elf vooraahs.taande Koerden, zo
heeft de opstandelingenradio, die in het
oosten van Turkije werd beluisterd, gis
teren bekendgemaakt.
De enige partij die werkelijke poli
tieke gelijkberechtiging van alle be
volkingsgroepen voorstaat is de Pro
gressieve Partij, die dan ook slechts
een zetel in het parlement bezet. De
progressieven hebben wel hoop dat de
eenzame mevrouw Helen Suzman dit
maal versterking krijgt van nog een
of twee progressieve afgevaardigden.
Alleen de progressieven hebben
volledige afschaffing van de apart
heid en algemeen kiesrecht in hun
programma staan, dat weliswaar ge-
De affaire veroorzaakte enkele weken
geleden groot opzien in Engeland maar
al gauw kwam vast te staan dat de
premier en zijn naaste entourage niets
te maken hadden met de vervalste
handtekeningen.
op
over
Den
sug-
sitie
con-
de
pre-
inis-
AMSTERDAM (ANP). De Amster
damse narcoticabrigade heeft na een on
derzoek van enkele weken meer dan een
kilo zuivere heroïne en 100 gram opium
in beslag genomen. Gearresteerd werden
twee Maleisiërs. De verkoopwaarde van
de partij, die voor ca. 9.000 zou zijn
ingekocht, wordt op 150.000 geraamd.
Ben deel van de heroïne (450 gram)
werd aangetroffen in een safe van een
bank in Amsterdam, de rest plus de
opium op een adres aan het Damrak.
Inmiddels zijn in Parijs vier Chinezen
gearresteerd, die in het bezit van drie
kilo heroïne waren. Volgens de Franse
politie was de partij bestemd voor een
Maleisiër in Amsterdam. Onderzocht
wordt of de gearresteerde Maleisiërs iets
met deze Chinezen te maken hebben.
BONN (Reuter). Het bestuur van
de Westduitse christendemocratische
partij heeft gisteren Richard von Weiz
saecker aanbevolen als haar kandidaat
voor de opvolging van Gustav Heine
mann als president van de republiek, zo
is officieël in Bonn bekendgemaakt.
over de
van
OEN HAAG. (ANP) Volgens de
voorlopige cijfers van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek is in de maand
februari van dit jaar het aantal verkeers
ongevallen met 9 percent verminderd
*en opzichte van februari 1973.
Er werden in deze maand 3750 ver
keersongevallen geregistreerd, waarbij in
totaal 4325 mensen (doden en gewonden)
betrokken waren. Dit aantal is 3,9 per
cent minder dan in februari 1973.
gearresteerd en hij is
vier dagen in totaal
niet al-
handtekeningenaffaire,
Een woordvoerder van de politie
zei dat het toestel was neergestort bij
Singaradja, een stad aan de noord
kust van het eiland.
In New York zei een woordvoerder
van Pan American dat het toestel
onderweg was van Hongkong naar
Bali. Het zou op ongeveer 50 km van
het vliegveld zijn neergestort.
Volgens de Amerikaanse dienst
voor de burgerluchtvaart In Honoloe-
loe hadden ooggetuigen verklaard dat
het straalvliegtuig brandend tussen
twee bergen was neergestort. Gezag
voerder van het verongelukte toestel
was Donald Zinke. Redders zijn op
weg naar het toestel.
BELFAST. (AP)— Gisteren is in
West-Belfast de auto van de Noordierse
minister van gezondheid en sociale za
ken, Paddy Devlin door drie terroristen
onder vuur genomen bij de ingang van
een ziekenhuis nabij de wijk Anders-
town.
De minister zat niet in de auto die
door 14 kogels werd getroffen. De
chauffeur, een politieagent, die tevens
dienst doet als lijfwacht van de minis
ter, werd in zijn arm getroffen.
Devlin zelf was in Dublin. Hij is de op
een na hoogste rooms-katholiek in de
voorlopige regering van katholieken en
protestanten in Noord-Ierland.
Een Pakistaanse jongeman, die werkte
voor het Engelse leger is het 1003de
slachtoffer geworden van de strijd in
Noord-Ierland. Zijn met kogels door
boorde lichaam werd aangetroffen in
een gestolen auto buiten de grensplaats
Newry.
Het Britse leger heeft gisteren be
kendgemaakt dat een negen leden tel
lende groep van het IRA, die verant
woordelijk zou zijn voor verschillende
bomaanslagen in Belfast, is gevangen
genomen.
(Van onze redacteur in Jeruzalem, mr. J. van Wesel)
JERUZALEM. Er heerste een sfeer van met een schone lei beginnen
bij de verkiezing van Jitzak Rabin als opvolger van Golda Meir. Natuur
lijk was er niets dan lof voor de oude pioniersgarde van de generatie van
Golda Meir, maar iedereen was het er min of meer over eens dat het tijd
was voor een nieuwe generatie mensen die in Israël zijn opgegroeid en
geboren.
Ook een duidelijk ontroerde Rabin begon zijn rede als premier met de
woorden: „Ik ben een zoon van een emigrantengezin dat uit Rusland via
de Verenigde Staten naar Israël is gekomen”.
Ten slotte zal minister van Financiën
Sapir het ministerie van Financiën ver
laten en hoofd van het joodse agent
schap worden. Daarmee is praktisch het
hele leiderschap dat de Israëlische poli
tiek sinds 1967 beheerst heeft, van het
•toneel verdwenen.
De spelregels van de Franse presi
dentsverkiezingen willen namelijk dat,
tenzij reeds na de beginspurt één der
kandidaten de absolute meerderheid zou
verwerven, alleen de beide best geplaat
ste rivalen in de tweede ronde mogen
uitkomen.
Milhench werd
in de afgelopen
meer dan 50 uur onder-raagd,
leen over de h~~
maar ook over de recente dood van zijn
vrouw, zijn activiteiten in de wapenhan
del en enkele andere niet nader be
kendgemaakte zaken.
vrouw van Milhench verdronk
maanden geleden toen een door
bestuurde huurauto in een meer
Milhench is voorlopig voor acht
dagen in .verzekerde bewaring gesteld.
In linkse partijkringen wordt 13 juni
genoemd als datum voor nieuwe verkie
zingen, maar veel Labourparlementa-
riërs verkiezen een datum in oktober.
Het interne partijdebat over het tijd
stip van nieuwe verkiezingen is op gang
gebracht door toenemende economische
De presidentsverkiezingen in West-
Duitsland vinden op 15 mei plaats, de
huidige president, die bijna 75 jaar is,
treedt in juni af na vijf jaar staatshoofd
te zijn geweest.
Dr. Weizsaecker is een 54-jarige advo
caat en vooraanstaande leek in de pro
testantse kerk. Hij is tot nu toe de enige
tegenkandidaat van minister van Buiten
landse Zaken Walter Scheel, wiens kan
didatuur de steun heeft van de socialis-
tisch-liberale coalitie in Bonn.
derzeeërs te honoreren.
De werkloosheid in Engeland
april gestegen tot 680.351, 61.865
dan in maart.
Onze redacteur in Londen meldt dat
Ronald Milhench, de 37-jarige verzeke
ringsagent, wapenhandelaar en makelaar
in onroerend goed die centraal staat in
de affaire rond de vervalste handteke
ningen van Harold Wilson, gisteren door
een kantongerecht in Wolverhampton in
staat van beschuldiging is gesteld we
gens oplichting. Daarmee komt een eind
aan vier dagen van onzekerheid, de peri
ode die Ronald Milhench in een politie
bureau heeft doorgebracht na zijn op
zienbarende arrestatie vorige week vrij-
LONDEN. (Reuter en AP) Binnen
de Labour-minderheidsregering van En
geland is gisteren de druk toegenomen
op zeer korte termijn de nieuwe verkie
zingen te houden die haar meer armslag
voor het uitvoeren van een radicaler
beleid zouden moeten geven.
Huis van Afgevaardigden en de Pro
gressieve Partij één.
Alleen de blanke burgers van
Zuid-Afrika zijn stemgerechtigd, zo
dat de volksvertegenwoordiging voor
de ruim 20 miljoen Zuidafrikanen
morgen gekozen zal worden door on
geveer 2,3 miljoen blanke kiezers. De
Nasionale Partij krijgt vooral de
stemmen van de „Afrikaners”, de Ne-
derlandtalige plattelandsbevolking,
terwijl de Verenigde Partij haar aan
hang vindt in de stedelijke concen
traties waar veel Engelstaligen wo
nen.
problemen en verschil van mening over
de verkoop aan Chili van Britse oorlogs
schepen.
De druk voor verkiezingen in juni zal
waarschijnlijk morgen tot kookhitte ko
men, wanneer de partijleiding zich be
raad over de interne ruzie over het
besluit van het kabinet de Chileense
order voor twee fregatten en twee on
dag.
Milhench, die de naam en de handte
kening van premier Wilson heeft ge
bruikt bij diverse pogingen stukken
grond te verkopen zonder dat Wilson
daar iets van af wist, wordt ervan
beschuldigd een poging te hebben ge
daan het Engelse dagblad de Daily Mail
25.000 pond af te t roggelen voor zijn
„onthullingen” over de verwikkeling van
Harold Wilson, diens nrivé-secretaresse
Marsha Williams en haar brcer Anthony
Field.
spelregels van
DENPASSAR, Indonesië. (AP).
Een B-707 straalvliegtuig van Pan
American Airways is gisteren neerge-
den. Er zouden, volgens een plaatse-
eiiand Bali. Het toestel had 96 passa
giers aan boord en 10 bemanningsle
den. Er zouden, volgens een plaatste-
lijke politieman, geen overlevenden
zijn.
un.xrr-"’
W.
lUisi >|s
as®
