Filmen was aanvankelijk ondergeschikt voor bioloog
voorbij aan gaat in mooie beelden
Creutzberg de werkelijkheid
Plastic ui als
schertsprijs voor
Maarten Smit dwingt orkest
Van der Kamp
tot grote gehaastheid
Patrick Juvet in hoger
beroep tegen Thomas
Hoe u op drukwerk
de kosten kunt drukken
De grootste meest komplete
10 DAAGSE
MEUBEL SHOW
is dagelijks van 9-6 en ook de
hele koninginnedag geopend,
u ziet daarop 20.000 m’een keurkollektie
Bela meubelen, niet duur en toch geweldig goed!
BELA BOS EN LOMMER, Gulden Winckelplantsoen.
BELA DIEMEN
film
meubelfabriek
OisterwijkM
H
1
J
c
‘i
O
Vrije toegang
i
WEINIG INTERESSE VOOR MOZARTS MEESTERWERKEN
NIET MEER DAN f 5000
4
■1
VRIJDAG
26
APRIL
1974
KUNST
17
N achtvoorstellingen
Essentieel
Levensbelang
Filmmuseum
DIRSOAI
8
!h
Amarcord
BEGIN 1960 MAAKTE de Nederlandse filmwereld kennis met
Peter Creutzberg. Hij was van origine bioloog en bleek de filmcamera
als een hulpmiddel bij zijn vak te hebben leren bedienen. Al in 1948-
1949 maakte hij op een natuurwetenschappelijke expeditie kennis
met Suriname en dat werd liefde op het eerste gezicht- Want hoewel
Creutzberg een tijdlang visserij bioloog voor het Noordzeegebied werd
en een soortgelijke functie aan de kusten van West-Afrika bekleedde,
keerde hij omstreeks 1956 terug naar de West.
Ook op
Koninginnedag
expositie massief
eiken meubelen
uit Oisterwijk.
Reisfolders
HEEMSTEDE Tot besluit van
het winterseizoen van de Heem
steedse Kunstkring speelde gister
avond het Noordhollands Philhar-
monisch Orkest in de aula van het
Coornhertlyceum. De belangstelling
voor dit concert was niet erg groot
ondanks het feit dat er een zeer aan
trekkelijk programma geboden
werd- Er werden namelijk drie
composities van Mozart uitgevoerd,
die stuk voor stuk tot zijn meester
werken mogen worden gerekend.
AMSTERDAM
i
Creutzberg met zijn vrouw tijdens opnamen in Suriname.
door
ADVERTENTIE
(Van onze Haagse redactie)
dh
(Van onze corespondent)
ADVERTENTIE
J. H. MOOLENIJZER
f
ADVERTENTIE
La Croix interieurverzorging B.V.
De film waarmee hij zijn naam in
ons land vestigde, heette „Gevleugel-
muziekgenie te bepalen laten wij ons
daarmee troosten.
misschien wel diamant bevatte. Dat
zou op den duur economische onaf
hankelijkheid van dit voormalig ko
loniaal gebied kunnen betekenen.
BELA HAARLEMMERDIJK 1, Amsterdam, donderdag koopavond.
BELA UTRECHT Kanaleneiland, Dromedarislaan, hoek Europalaan.
Aan snelweg Oudenrijn-Arnhem, afrit Utrecht/Jutphaas. donderdag koopavond,
maandag geopend!
Muiderstraatweg 19-21, vrijdag koopavona.
i
i
i
DE BELANGRIJKSTE première in
Amsterdam is deze week Fellini’s „A-
marcord” die na enige omzwervingen
in de „provincie” hier is neergestre
ken in het Leidseplein Theater en
Kriterion. We zijn enige weken gele
den, naar aanleiding van een pers
voorstelling uitvoerig ingegaan op de
nieuwste Fellini die toch altijd nog
een gebeurtenis betekent.
MAASTRICHT. De Franse popster
Patrick Juvet is in hoger beroep gegaan
tegen de uitspraak die de arrondisse
mentsrechtbank van Utrecht heeft ge
daan inzake een door Harry Thomas,
organisator van het Franse festival te
Maastricht, aangespannen kort geding.
En terwijl hij toen in opdracht van
de Sticusa, de Stichting Culturele Sa
menwerking met de West, een docu
mentaire filmgroep ging opleiden, be
gon hij zelf de pracht van Suriname
te verfilmen, niet op de manier van
Herman van der Horst die omstreeks
die tijd aan zijn heftig en luidklin-
kend loflied „Faja Lobbi” begon,
maar meer gericht op bepaalde as
pecten van het leven def Surinamers
om zijn publiek als het ware over
zichtelijk te informeren over een ui
terst complexe samenleving.
Juvet pleegde contractbreuk door op 6
april ondanks een getekend contract
niet te verschijnen op het door Tho
mas georganiseerde Franse Festival in
Maastricht. Omdat een groot deel van de
publiciteit was gericht op Juvet verzocht
Thomas de rechter om in EEG-verband
een schadevergoeding van twee ton te
vorderen. In dit bedrag was een bedrag
van een ton verdisconteerd vanwege ge
maakte kosten voor publiciteitscampag
nes. De rechter kende ten slotte een ton
toe.
Woensdag 1 mei wordt het door Pa
trick Juvet aangetekende „hoger beroep’
door de rechtbank van Utrecht in be
handeling genomen.
hout en delfstoffen als enige midde
len van exploitatie en dus van geld
winning, moet voortdurend een harde
keuze gemaakt worden tussen overle
ven, economisch onafhankelijk worden
en het land voorgoed verminken. In
„Wat het bos betekent” geeft Creutz
berg het levensbelang aan van de
oerwouden op Suriname die met hun
meer dan duizend verschillende soor
ten bomen en planten tot de hoogst
ontwikkelde plantengemeenschap op
aarde behoort. Ze vormen een groen
dak tegen zon en tropische regens nn
betekenen het behoud van de vrucht
bare grond die anders weggespoeld
zou worden.
Het NPO stond deze avond onder
leiding van de jonge dirigent Maarten
Smit en begon met de zeer vlot gespeel
de Ouverture „Don Giovanni”. Het is
bekend dat Mozart deze ouverture in
uiterst korte tijd heeft geschreven en
dat hij er een dag voor de première de
laatste hand aan legde. De inkt was nog
nat toen de partijen uitgedeeld werden
en zij moesten met de grootste haast
worden ingestudeerd. Maar dit is nog
geen reden om deze ouverture ruim 185
jaar later in een „hals over kop” tempo
te spelen. Ik wil hier niet mee zeggen
dat het snelle tempo een speciale opvat
ting is van Maarten Smit, want helaas
maken de meeste dirigenten dezelfde
fout. Zij vergeten dat snelheid en virtu
ositeit niet bepalend zijn voor een goede
uitvoering. Het beste orkest is niet het
orkest dat het snelste speelt.
Helaas leed ook het spel van Gijsbert
Beths aan een onverantwoorde gehaast
heid. Hij gunde zich geen tijd om de
prachtige melodieën van het Vioolcon-
de Verovering” en kwam in hetzelfde
jaar klaar dat „Faja Lobbi” de Gou
den Beer in Berlijn kreeg. Creutz-
bergs film was bescheidener van op
zet, duurde iets minder dan een uur
en liet zien hoe Suriname ontsloten
kon worden door het aanleggen van
kleine vliegvelden in de anders on
toegankelijke oerwouden.Dat zou de
eerste fase moeten worden van mijn
bouwkundige verkenningen die met
„Operatie Sprinkhaan” werd aange
duid.
De Onderzoekingen zouden een aan
wijzing moeten geven omtrent de
gesteldheid van de bodem die moge
lijk bauxiet, ijzer, goud, mangaan.
DE PRIJSWINNAARS van het de
ze week plaatsvindende festival van
Maar de wouden worden van twee
kanten aangetast: door de bosnegers
die voor hun primitieve landbouw
stukken bos wegkappen en als de
grond uitgeput is. hun nederzetting
verplaatsen en verderop het bos aan
tasten; en door de houtexport die in
massalere en machinale vorm de
bossen uitdunnen. Creutzberg heeft
zeven instructiefilms gemaakt in op
dracht van de STINASU, bedoeld
voor de schoolgaande jeugd die er
attent op gemaakt wordt, wat er
gebeurt als zij nonchalant met de
natuur omgaat, waarbij vooral ook
aandacht wordt besteed aan het zin
loos uitroeien van dieren, vogels,
schildpadden (door het rapen van eie
ren.), groot wild dat door z.g. „sport-
jagers” bedreigd wordt, waardoor een
belangrijke voedselbron voor de bos
neger (die alleen doodt om te leven)
verloren dreigt te gaan.
Het is natuurlijk uitstekend dat de
HET IS EEN probleem dat zich
overal ter wereld aandient, maar
kwetsbare en arme gebieden als Suri
name, in het bijzonder aangaan. Met
WIE HAALT NU het hout op grote
schaal weg, wie jaagt nu als vrije-
tijdspassering op groot wild en doodt
kleurrijke vogels? Het is jammer dat
Creutzberg deze essentiële vragen
niet duidelijk beantwoordt of in zijn
behandeling van de stof niet centraal
stelt. Wel laat hij in prachtige beel
den die een groot vakmanschap en
een niet minder groot geduld verra
den, iets zien van de schoonheid die
bedreigd wordt waardoor zijn betoog
sterk werkt. Een Antilliaanse leerling
van hem, Wilbert Tecla, maakte de
inleidende film „Foe hor’en so”, wat
betekent „Om te behouden".
Maar als men ziet wat er
Nederlandse en buitenlandse profi
teurs is huisgehouden op Aruba en
Curasao (o.a. door ontbossing) en hoe
door het aantrekken van toeristen de
kust van St. Maarten tot een Caraïbi-
sche Costa Brava” is verworden, zal
zich angstig afvragen of hier niet al
een proces op gang is gebracht dat
niet meer te stuiten valt. Zelfs niet
door de wondermooie films van
Creutzberg.
Amerikaanse jeugdherinneringen
vindt men in „American Graffiti” die
voor de vijfde week in De Uitkijk
loopt. „Vaarwel” de chaotische speel
film van Guido Pieters kan men nu
in The Movies zien, tegelijk met Tan
ner’s „La Salamandre”, „Don’t look
now” is nog altijd in Calypso en
„Serpico” met Al Pacino (uit „The
Godfather”) als een opzienbarende
New Yorkse politieman is voor de
achtste week in Rivoli (boven Rialto).
Het blad maakt melding van een om
vangrijk juryrapport, waaruit blijkt dat
„Walter van der Kamp, van nu af aan,
eigenlijk elk boek uit onze vaderlandse
literatuur aankan”. En verder: „Men zou
kunnen stellen dat geen boek voor deze
man veilig is. Zelfs De avonden niet,
want dit beroemde debuut van Gerard
van het Reve uit 1947 staat model voor
de volgende genoeglijke AVRO-Serie.
Een en ander is zelfs al in een ver
stadium en de koninklijke volksschrijver
ontvangt naar zijn zeggen regelmatig
enorme pakken papier met de AVRO als
afzender. Dat zijn dan de bewerkingen’.
FELLINI’S „Amarcord” wordt ook
in de nachtvoorstellingen van Krite
rion gegeven, terwijl Mike Nichol’s
„Carnal Knowledge” nog in het Leid
seplein Theater te zien is. Jean-Pierre
Melville’s „Un Flic” door Peter van
Bueren tot de beste film van het
vorige seizoen verklaard, komt in De
Uitkijk in „De Nachten van de Film
critici”. In The Movies een klein
Garbo-festival met „Ninotchka” en
„Mata Hari”, terwijl The Movies 2
„The General” met Buster Keaton
vertoont. Het Newman-festival in Ci-
nétol brengt „The Effect of Gamma
Rays”, waarin Newman niet mee
speelt maar waarvan hij de regisseur
is en „Never give an Inch” waarin hij
wél de hoofdrol speelt. Victoria
brengt een film van Claude Lelouch.
„La vie, l’Amour, la Mort” en in
Hallen is Mick Jagger aanwezig in
Performance van dezelfde regisseur
die „Don’t look now” maakte, Nicolas
Roeg.
De smaak en de behoefte van het
publiek zijn moeilijk te peilen daar
heeft al menigeen zich op verkeken.
Beethoven was karig met zijn loftuitin
gen, maar een van zijn bekende uitspra
ken was: „Ik heb mij altijd tot de
grootste vereerders van Mozart gerekend
en ik zal het tot mijn laatste ademtocht
blijven”. Misschien zijn alleen componis
ten in staat om de grootheid van een
Surinaamse jeugd leert om eerbied,
ook uit eigen belang, te hebben voor
bos, plant en dier. Ook al is hun
eigen aandeel aan vernieling en vo-
gelmoord relatief gering, ze kunnen
straks, als ze groter zijn protesteren
tegen een gang van zaken die nu nog
ongestoord door kan gaan, omdat
economische belangen (belangen voor
Suriname?) op het spel staan.
Eenvoudig. Gewoon de Juiste druktechniek kiezen. O, die
weet U niet? Begrijpelijk, maar daar zijn wij ook voor.
Wij vertellen U of het boekdruk, offset, kïein-offset of een
kombinatie daarvan moet zijn om tot de gunstigste prijs
te komen. Uiteraard kunnen wij het ook voor u uitvoeren
in deze technieken. Erg goed ook, want er staat meer dan
40 jaar ervaring achter.
De vormgeving? Graag gedaan. Geen enkel probleem.
DRUKKERIJ HAERLEM
Delistraat 18 - Haarlem - tel. 023-25 7129
de korte film in Oberhausen kan men
woensdag al te zien krijgen in de
aula van het Stedelijk Museum. Don
derdag zal daar als laatste voorstel
ling in die omgeving een. programma
van vier korte en een lange Canadese
film gebracht worden, waarvan voor
al de 84 minuten durende „Breathing
together” met als ondertitel „The Re
volution of the electric Family” boei
end is als de vanuit Canada gefilmde
reacties op gebeurtenissen in de VS,
het politie-optreden tegen de hippies,
de inval in het hoofdkwartier van de
Black Panthers en het proces tegen
o.a. Bobby Seale.
Een merkwaardige reeks commen
tatoren geven hun oordeel over wat
zich in Amerika afspeelt. Onder hen
Allen Ginsberg, Jerry Rubin en na
tuurlijk John Lennon met zijn Yoko
Ono. Niet typisch Canadees dus.
In het komende seizoen zullen de
voorstellingen van het Filmmuseum
platasgrijpen in het Vogelpark Pavil
joen. De omstandigheden waaronder,
zijn afhankelijk van de soepelheid
van de Amsterdamse overheid, maar
hoe primitief ook, het Filmmuseum
zal eind 1974 het genoegen smaken
geheel geïnstalleerd te zijn in eigen
omgeving.
ER VOLGDEN andere films. „Wij
Surinamers” bijvoorbeeld die een
beeld gaf van de gemengde bevolking
van Suriname: Bosnegers, Hindoesta
nen, Creolen, Javanen, Chinezen en
natuurlijk ook Hollanders, te zamen
ongeveer een kwart miljoen mensen,
die tot een evenwichtige, hoewel niet
volmaakt vreedzame samenleving
waren uitgegroeid. En dan kwamen
„Oké aki Antillas” en „Te Aworó”,
die over de Nederlandse Antillen gin
gen, de Benedenwindse eilanden Aru
ba, Bonaire, Curasao en de Boven
windse, Sint Maarten, Saba en St.
Eustatius. Het werden een beter soort
reisfolders eigenlijk die de eilanden
als toeristische attracties omschreven
en dat aspect aan de hand van
prachtige opnamen wel aannemelijk
wisten te maken.
cert in G. rustig uit te spelen en dat was
bijzonder jammer omdat hij een prach
tige volle toon heeft en een instrument
dat zingt. Uit alles bleek dat Gijsbert
Beths de capaciteiten heeft van een zeer
goede solist. Hij moet zich echter nog
meer concentreren op het vermijden van
gejaagdheid en rustig de tijd nemen
voor zijn interpretatie. Waarschijnlijk is
de oorzaak van de onrust een gebrek
aan repetitietijd en podiumroutine. Wan
neer hem vaker de kans wordt geboden
om als solist op te treden, zal hij naar
grote hoogte kunnen groeien.
Het concert werd besloten met de
Symfonie nr. 39 in Es, waarin Maarten
Smit de gelegenheid kreeg om zijn mu
zikale visie te ontplooien. Op zijn best
was hij op de momenten dat er om
vurige en temperamentvolle accenten
wordt gevraagd. Hij is een dirigent die
voor ruime afwisseling weet te zor-
Patrick Juvet heeft thans laten weten
dat hij bereid is om 5000 gulden en geen
cent meer te betalen. De Franse ster
heeft, nadat het festival achter de rug
was. organisator Thomas laten weten
dat hij het niet eens was met het
karakter van dit festival. Volgens Juvet
leek het festival meer op een onderlinge
competitie waar de sterren hun eer
moesten verdedigen dan op een Frans
liedjesfestijn.
DEN HAAG. Het kritische theater
blad „Toneel teatraal’ heeft aan AVRO-
regisseur Walter van der Kamp „De
plastic ui op houten voetstuk” toege
kend voor zijn TV-bewerking van Cou
perus’ „De stille kracht”. De redactie
van het blad zal voortaan elk voorjaar
zo’n drama-trofee uitreiken aan de TV-
regisseur die zich het afgelopen winter
seizoen het meest opmerkelijk heeft ge
manifesteerd.
Eindredactrice Lien Heyting zegt: „We
geven Van der Kamp deze prijs omdat
we niet tevreden zijn met de manier
waarop hij drama op de televisie brengt.
We hebben er de voorkeur aan gegeven
om die ontevredenheid in een ironisch
jasje te verpakken. Vandaar die plastic
ui op een voetstuk”.
En toen kwam in ’67 „Corsow”, een
wat weemoedige film (in samenwer
king met de schrijver Boeli van
Leeuwen) over het eiland Curasao
dat zijn schoonheid dreigt te verlie
zen door nieuwe ontwikkelingen als
overdadig toerisme en de bouw van
olie-raffinaderijen. We zullen het nu
niet hebben over de journalistieke
herrie die ontstond toen „Corsow” op
het Arnhemse filmfestival ’67 de
Staatsprijs kreeg, wel over het door
breken van een ander standpunt bij
de filmer die tot de ontdekking
scheen gekomen dat met alle pogin
gen om de West Suriname en de
Antillen economisch te ontwikke
len onherroepelijk onherstelbare
schade aan die gebieden zou moeten
worden toegebracht zo dit al niet
gebeurd was.
Wat toen, in ’67, slechts vermoed
kon worden, lijkt bevestigd in de
nieuwste instructiefilms die Creutz
berg in opdracht van de STINASU,
de Stichting Natuurbehoud Suriname
heeft gemaakt, die een alarmerende
waarschuwing inhoud over de roeke
loze wijze van ontbossing, en andere
vormen van aantasting van de natuur
die door persoonlijk voordeel worden
ingegeven en rampzalige gevolgen in
verstrekkende zin voor de toekomst
kunnen betekenen.
ruime afwisseling weet te
genvan verveling is bij hem geen
sprake maar in het uitspelen van
meodieën moet nog meer bezonkenheid
en rust komen.
Toonzaal:
Leidsekade 102, (naast Lido, bij
Leidseplein), tel. 020 - 233917.
Maandag t/m zaterdag 9-18
uur, donderdagavond tot 21.30 tjl
uur.
LUC
