Indiase vakbondsleiders
in arrest
t
JUNTA WIL FRELIMO ERKENNEN
Overeenstemming Israel-V.S
troepenscheiding aan Golan
4.95
^brabantia
Portugal
Griekse pers
over
Vijf doden bij
bomaanslag
Meervoudig
gehandicapt
kind melden
Frankrijk rekent al
op tweede ronde
3
I
achtergrond
M
Zondag eerste presidentsverkiezing
TWINTIG KILOMETER DEMILITARISEREN
Commissie-Klapwijk:
I WEGENS DREIGENDE SPOORWEGSTAKING
BINNEN- EN BUITENLAND
VRIJDAG 3
MEI
19 74
LISSABON (Reuter en DPA)
(Van onze redacteur in Athene)
Scepsis
Karamanlis
ATHENE Geheel afgezien van de vraag of generaal Antonio de
Spinola en zijn metgezellen een volledig herstel van de democratie op
het oog hebben, is het nieuws over de coup van het Portugese leger
tegen het totalitaire bewind van Marcello Caetano, koren op de mo
len van de Griekse pers. De bladen in Athene, Thessaloniki en elders
hebben zich gretig op het thema geworpen.
eelzijdig voordelig
De militaire junta in Portugal heeft
gisteren amnestie afgekondigd voor
de duizenden jonge Portugezen, die
uit het leger zijn gedeserteerd om te
ontkomen aan dienst in de koloniale
oorlogen in Afrika. Iedereen die
Amnestie Portugese deserteurs
(Van onze redacteur in Jeruzalem)
ADVERTENTIE
3 reed;
de
3 verni
:ia vernuft]
■en be-
egt d«
rschei-
verderf
■nen te
h deze
baard-
apostel
Chine-
waar
bij in
sns het
(isteren
1-mei-
es ont
er van
Sovjet-
sn van
n Piao
in de
i deel-
kiezin-
t (dure)
ifolders
stnum-
moeten
e CHU
Onder de arrestanten bevindt zich Ge
orge Fernandez, leider van de Socialist!-
f^^DidUdnua verm
voordelig febraban
week heen en weer zal blijven reizen
tussen Damascus en Jeruzalem, .terwijl
Genève het meest wordt genoemd voor
het regelen van details en het tekenen
van de overeenkomst.
De junta wil de bevrijdingsbeweging
van Mozambique, het Frelimo, erkennen
als ..politieke vereniging”, wanneer het
een eind maakt aan de vijandelijkheden.
Dit heeft een woordvoerder van de jun
ta in Lissabon meegedeeld. De junta ziet
..politieke verenigingen” als de voorlo
pers van politieke partijen.
worden beslecht: in ieder geval zal de
knal vanuit de strijdkrachten komen.
In de Franse stad Boulogne Billancourt heeft de secretaris-generaal van de Franse
Communistische Partij de arbeiders van de Renaultfabrieken opgeroepen bij de ko
mende verkiezingen hun stem uit te brengen op Frangois Mitterrand. Mitterrand is
presidentskandidaat van socialisten, communisten en links-radicalen.
veel van zijn collegae-politici en aan
hangers hem deze weifelende houding
niet in dank afnemen, beschouwt Ka
ramanlis niet als een argument om te
proberen toch iets te riskeren.
De ontploffing vond kort voor slui
tingstijd plaats. De bom was waarschijn
lijk geplaatst onder de kassa op de toog.
i scho
ren bij
ooi in
iescho-
stoken.
erwon-
isthuis.
zover
en.
n heeft
een
lat de
gs uit-
it Hei-
larvoor
in Ber-
er het
aaktlo-
ook al
ms en
if telijk
«rderen
tan de
ie mi-
uw en
sn wij-
Parool
mburg
hteloos
:danse-
rdamse
jr een
id me
ebracht
aaatre-
tarlijke
i Billy
eft ge-
esident
is, die
ld. Hij
in de
>ander.
dat de
erden.
s debat
erschij-
van de
van de
L
nestuur
vorpen,
i, nau-
tede de
Kerk-
>eppar-
op het
van de
an het
huidi-
mees-
voor-
n vier
zich binnen vijftien dagen na zijn
terugkeer in Portugal bij zijn een
heid meldt zal vrijuit gaan, zo staat
in een decreet dat onmiddellijk van
kracht werd. Een termijn voor de
terugkeer van de deserteurs wordt
niet gesteld. De junta wil voorts het
Frelimo erkennen.
In Mozambique heeft één van de in
vloedrijke Portugezen, dr. Olivera Nu
nes, directeur van nationale huisves-
tings-coöperatie, gezegd dat Mozambique
naar zijn mening binnen tien jaar onaf
hankelijk moet worden.
De discussie over terugtrekking van de
stad Koeneitra willen de Israeli’s tot het
laatste bewaren als over andere punten
overeenstemming bereikt is. Israel zal in
dat geval bereid zijn om soepelheid te
betrachten ten aanzien van Koeneitra.
Het zal de Israëlische regering overi
gens niet meevallen met iedereen t ot
overeenstemming te komen. Zij moet
eigenlijk met drie partijen onderhande
len: Syrië, Kissinger en de Israëlische
bewoners op de hoogte van Golan.
Uit het weinige dat over de besprekin
gen-van gisteren naar buiten is gekomen
is duidelijk geworden dat Israel behalve
over de terugtrekking en de scheiding
van de troepen eerst wil praten over een
aantal andere elementaire zaken die
verband houden met de betrekkingen
tassen Israel en de VS. Op subtiele wijze
heeft de Amerikaanse regering Israel de
laatste weken onder druk gezet: al lang
geleden had de Amerikaanse regering
besloten Israel 2,2 miljard dollar steun
te geven.
In plaats van 1,5 miljard dollar als
schenking te beschouwen heeft de Ame
rikaanse regering een half miljard ach
ter de hand gehouden. Dat moet kenne
lijk als beloning dienst doen in het geval
de besprekingen over de Golan slagen.
Israel wil verder vaste afspraken maken
over toekomstige wapenleveranties. ver
dere economische steun en Israel wil
graag weten wat de Amerikaanse plan
nen zijn in verband met hun steun aan
Arabische landen met name Egypte.
JERUZALEM. Er zou overeenstem
ming bestaan tussen Israel en Amerika
dat in het kader van een troepenschei
ding aan de Golan een 20 kilometer
brede strook aan beide kanten van de
bestandslijn gedemilitariseerd moet wor
den. Daardoor zouden de Israëlische ne
derzettingen op de Golan en in het dal
buiten het bereik van de Syrische artil
lerie komen. Op hun beurt zouden de
Israeli’s Damascus niet meer kunnen
beschieten. Het schijnt dat ook Egypte
de machtsovername ontving. Over het
besprokene is niets bekend gemaakt,
maar aangenomen wordt dat is gespro
ken over de Amerikaanse investeringen
in Portugal, de Amerikaanse lucht
machtbasis op de Azoren en het Portu
gese Navo-lidmaatschap.
Kampioen in het koppenwerk mag
het regionale dagblad Tachidromos
worden genoemd. Tachidromos ver
schijnt in de Oostgriekse havenstad
Volos, waar het onder 80.000 abon
nees wordt verspreid. Het blad stelt
over de volle breedte van de voorpa
gina vast dat ook de Spaanse dictator
Franco al danig in de rats zit. Een
maar de steun van uiterst links, dat nu
eigen, kansloze kandidaten heeft, en van
linkse gaullisten nodig hebber' voor de
eindzege. Mitterrand kan blijkens een
opinieonderzoek van het instituut Sof-
res rekenen op sterke steun van de
kiezers onder de 25 jaar.
linkse
esloten
organl- I
irdaans
’estane
itionale
essein.
Wat de Europese Gemeenschap betreft
bepleit Mitterrand voor sterkere instel
lingen en een „verandering van de in
houd” van de gemeenschap in de rich
ting van een gedemocratiseerd en socia
listisch Europa.
De commissie kreeg in 1968 de op
dracht een onderzoek in te stellen naar
de mogelijkheden van een doeltreffende
hulpverlening aan meervoudig gehandi
capte kinderen en aan de hand daarvan
adviezen uit te brengen. De commissie
heeft eind vorig jaar verslag uitgebracht.
Het rapport wordt binnenkort openbaar
gemaakt. Een uittreksel ervan is al ge
publiceerd in „Klik”, het maandblad voor
de zwakzinnigenzorg.
Het belangrijkste aspect uit de aanbe
velingen van de commissie is de opzet
van een hecht samenwerkend net van
voorzieningen, waarbij het meervoudig
gehandicapte kind nergens uit de boot
kan vallen en altijd op de juiste plaats
terecht komt. Meervoudig gehandicapt
betekent, dat het kind van de volgende
handicaps er meer heeft: Zwakzinnig
heid, motorische gestoordheid, doofheid,
blindheid.
In het rapport wordt ook gepleit voor
de bestudering van maatregelen die de
geboorte van gehandicapte kinderen of
wel de verwekking ervan kunnen voor
komen. De commissie acht een discussie
noodzakelijk over de ethische verant
woordelijkheid van abortus wanneer bij
onderzoek blijkt dat de baby zeker ge
handicapt zal zijn.
Met een mengeling van scepsis en
verbazing volgt men in Griekenland
de gedragingen van een derde junta-
tak, waarvan men de indruk krijgt
dat zij zich de laatste tijd duidelijker
gaat manifesteren. Het zijn de naar
specifiek linkse denkbeelden overhel
lende Kadaffisten, wier voorman de
Kretenzer subalterne officier Ma-
nousayiannakis is. Manousayiannakis
dient als luitenant-kolonel bij het 15de
infanterieregiment in de centraal-
Griekse stad Kastoria en onderhoudt
per brief geregeld contact met de
Libische staatschef in Tripoli.
BELFAST (AFP, UPI). In een ge-
mengd katholiek-protestantse wijk van
de Noordierse hofdstad Belfast is gister
avond in een pub een bom ontploft.
Volgens de politie staat al vast dat er
vijf doden en een kleine twintig gewon
den zijn, van wie een aantal ernstig.
in details en kan hij met zijn eigen
ideeën daarbij beginnen met manoeuvre
ren om de partijen tot elkaar te bren
gen. Zoals de zaken er nu voor staan
lijkt het erop dat Kissinger zeker een
Karamanlis, niet alleen bekwaam,
maar ook zeer ijdel en volgens zijn
zeggen een realist, wenst de grootst
mogelijke zekerheid omtrent de af
loop van een eventuele kruistocht
naar zijn vaderland. Heeft hij die
niet, dan valt er aan zijn terugkeer
naar Griekenland niet te denken. Dat
Mosj ra, zei gisteren in het parlement dat
de arrestaties noodzakelijk waren omdat
de arrestanten hadden opgeroepen tot
geweld en omdat zij een staking voorbe
reidden alhoewel er reeds over werd
onderhandeld.
De arrestaties hebben heel wat beroe
ring in het parlement veroorzaakt. De
positie is al begonnen met het indienen
van een motie tegen de regering Gandhi.
Doordat de Congrespartij een meerder
heid van tweederde in het parlement
heeft werd de motie echter vanmorgen
verworpen.
netwerk van India kunnen ontwrichten
en daarmee enorme schade toebrengen
aan de economie die toch al erg te
lijden heeft onder hoge inflatie, indus
triële stagnatie en de energiecrisis, zo
meent de Indiase regering.
De arrestaties betekenen het ergste
ingrijpen tegen de vakbonden sinds het
aan de regering komen van premier
Indira Gandhi, nu acht jaar geleden. Kort
nadat het nieuws van de arrestaties
bekend werd braken op tal van plaatsen
in het land korte wilde stakingen uit.
De minister van Spoorwegzaken,
UTRECHT (ANP). „Ieder die een
meervoudige gestoordheid bij een kind
vermoedt, zal dit dienen te melden aan
de huisarts van het betreffende kind”, zo
heeft de commissie-Klapwijk uit de ge
zondheidsraad aanbevolen om meervou
dig gehandicapte kinderen zo vroeg mo
gelijk op te sporen en via deze melding
te laten terechtkomen in een „gesloten
circuit” van hulpverlening.
Zondag, als Kissinger uit Damascus
terugkomt, wordt het menens met de
*iderhandelingen. Dan heeft Kissinger
öe Israëlische en Syrische voorstellingen
De manier waarop de Griekse
kranten de ontwikkelingen in Lissa
bon aan hun lezers presenteren, ge
tuigt daarover kan geen twijfel
bestaan van een onverbloemde de
monstratie tegen de toestand in eigen
land. Onder massieve opschriften ba
zuinen de bladen uit, „dat er na ruim
40 jaar eindelijk een eind gekomen is
aan de fascistische dictatuur in Por
tugal” en dat er nog dit jaar vrije
verkiezingen zullen worden gehouden,
een belofte die ex-dictator Papado
poulos tijdens zijn bewind wel tien
maal heeft gedaan en die de huidige
premier Adamantios Androutsopoulos
waarschijnlijk niet wil of kan geven,
omdat hij ten aanzien van zijn ingrij
pende beslissing volledig afhankelijk
is van de dominerende junta-chef
loannidis.
fantia vernuftig
g 6 brabantia w
voordelig
Journalisten van twee dagbladen heb
ben het ontslag van hun hoofdredacteu
ren geëist, die aanhangers zouden zijn
van het afgezette regime. Volgens de
journalisten hebben de hoofdredacteuren
een interne censuur opgelegd, na de
afschaffing van de overheidscensuur
door de junta Werknemers van de Por
tugese luchtvaartmaatschappij TAP heb
ben gisteren voor hun kantoor in Lissa
bon gedemonstreerd voor het ontslag
van hun directie. De junta heeft deze eis
prompt ingewilligd. Zeker zeven gebou
wen voor de voormalige staatsvakbon-
den zijn gisteren bezet door vakbondsle
den.
Het is dan ook zeer waarschijnlijk dat
het in de tweede stemronde op 19 mei
zal gaan tussen de linkse kandidaat
Francois Mitterrand en de conservatief-
liberale Valery Giscard d’Estaing. Ver
moedelijk zal Messmer maandag probe
ren alle regeringspartijen achter Giscard
te krijgen, die minister van Financiën en
Economische Zaken. tevens leider
van de onafhankelijke Republikeinen, de
op één na grootste groepering in de
regeringscoalitie.
te ver-
lie van
sljn op
onder-
eerden
ijn in
liet te
ssische
’en: de
.’jet op
tum al
>t erop
1 Rus-
n over
nuffig veelzijdig voordeligi^T
itia vernuftig veelzijdig voow
brabantia vernuftig veelzijdl
ordehg fej brabantia vernuftig t
vernuftig veelzijdig vooic
tabantia vernuftig veelzijd
w brabantia vernuftig
"-jp-lgik) brabantia v«
jF/^CTdelig&brat
kvijdig voordehj
brabantia vernuftig veelzijdig voordehi
lordelig brabantia .vernuftig veelzijdig
zijdig voordelig brabantia vernuftige
tig veelzijdig voordelig Êi brabantia I
a vernuftig veelzijdig voordelig
irabantia vernuftig veelzijdig
ielig brabantia vernuftig
lig Voordelig ÊbrabanL
veelzijdig voordelig
Al het
nuttige voor'’—
'n aangename Uil
pr//s
NIEUW DELHI (Reuter, AFP, AP).
De Indiase regering heeft honderden
vakbondsmensen, onder wie dertig lei
ders, laten arresteren met het doel een
dreigende spoorwegstaking af te wenden
die over zes dagen zou moeten beginnen.
De staking is aangekondigd voor het
afdwingen van meer loon en kortere
werktijden. De arrei taties vonden plaats
op grond van de wet op de binnenlandse
veiligheid.
PARIJS (Reuter) In Frankrijk be
reidt men zich er al op voor dat de
eerste ronde van de presidentsverkiezin
gen komende zondag geen beslissing zal
brengen. De gaullistische premier Plerre
Messmer heeft voor maandag de leiders
van de partijen van de regeringscoalitie
uitgenodigd voor beraad. De premier die
behoort tot de conservatieve vleugel van
de gaullistische beweging UDR, steunt
formeel de kandidatuur van zijn voor
ganger, Jacques Chaban-Delmas. die een
vertegenwoordiger is van de progressieve
vleugel van de UDR. Deze steun is
echter niet van harte Mede als gevolg
van de verdeeldheid onder de gaullisten
ten aanzien van de kandidatuur van
Chaban-Delmas, is de positie van de
oud-premier niet sterk. Blijkens de re
sultaten van het jongste opinie-onder-
zoek mag hij zondag op slechts 17 per
cent van de stemmen rekenen, tegen
Mitterrand op 44 percent en Giscard
d’Estaing op 31 percent.
De volgelingen van de gehate poli
tiechef zijn evenwel in voortdurende
strijd gewikkeld met de meer gema
tigde junta-officieren onder de kleur
loze, goedmoedige Gizikis, van wie
bekend is dat zij zich voor een staps
gewijze terugkeer naar democratische
verhoudingen in het land willen beij
veren. Als het tot een uitbarsting
komt, zal het pleit zeer waarschijn
lijk tussen deze twee stromingen
sche Partij en voorzitter van de Federa
tie van Spoorwegarbeiders. Een vak
bondsleider overleed kort na zijn arres
tatie aan een hartaanval.
De arrestaties gingen vooraf aan een
i nieuwe ronde in de onderhandelingen
tussen de vakbonden en de regering die
al geruime tijd in een impasse verkeren.
Of deze nieuwe gesprekken nu doorgang
vinden is niet bekend. De regering heeft
het leger en speciale politie-eenheden
opdracht gegeven belangrijke spoorweg-
installaties te bewaken. Een langdurige
staking zou het voornaamste vervoers-
De leider van een nieuwe sociaalde
mocratische beweging in Mozambique,
dr. Pereira Leite, heeft verklaard te
beschikken over bewijzen van martelin
gen en het uithongeren van politieke
gevangenen. Hij zal het nieuwbenoemde
hoofd van de DGS (geheime politie) in
Mozambique, kolonel Antonio Regelo,
vragen om een onderzoek naar de DGS-
activiteit in de afgelopen elf jaar. Hij
kende twee gevallen van groepen poli
tieke gevangenen die in 1969 de honger
dood stierven. Leite zei ook dat ver
scheidene DGS-agenten met lijnvliegtui
gen zijn aangekomen uit Portugal en hij
sprak de vrees uit dat ze betrokken
konden zijn bij een samenzwering voor
een rechtse machtsgreep in Mozambique.
rappe rasp met
grove en fijne i
gaten en een J
komkommer- ML
b schaaf. /W
r Brabantia
maakt’m van
roestvrijstaal voor’n
vlijmscherp prijsje:
In Angola is donderdag een begin
gemaakt met de vrijlating van politieke
gevangenen. In tegenstelling tot Mozam
bique wordt in Angola de Wetgevende
Vergadering niet ontbonden. Dat heeft
nogal wat ontevredenheid veroorzaakt in
progressieve kringen in Angola. Volgens
politieke kringen in Angola zijn daar
minstens vier politieke partijen in op
richting, sinds de staatsgreep van vorige
week. Alvorens ze zich naar buiten ma
nifesteren zouden deze groeperingen
eerst even willen afwachten hoe de
toestand in Portugal zich ontwikkelt.
In de tweede ronde zal het er om
spannen wie de strijd wint. Volgens het
genoemde opinie-onderzoek zou Giscard
dan 51 percent van de stemmen krijgen,
tegen Mitterrand 49 percent. Politieke
deskundigen hebben echter berekend dat
de gemeenschappelijke kandidaat van
socialisten, communisten en links-radi
calen de overwinning kan behalen, als
hij in de eerste 46 percent van de
stemmen krijgt. Hij zou dan nog alleen
Een meerderheid in de gematigde
junta-stroming verkiest de terugkeer
van de in Parijse ballingschap leven
de ex-premier Konstantin Karaman
lis. Deze opvatting dekt de gevoelens
van miljoenen Griekse burgers, die in
de conservatieve Macedonische
staatsman een potentiële „redder des
vaderlands” zien en hun hoop op een
terugkeer van deze politicus niet wil
len opgeven.
De laatste dagen zijn de gevechten
ernstig geëscaleerd, waarbij de Israeli’s
negen soldaten in twee dagen verloren
en drie waarschijnlijk door Syriërs
krijgsgevangen zijn gemaakt. De Israeli’s
opereren nu ook ten oosten van de
bestandslijn op Syrisch gebied, beschie
ten doelen tot 15 kilometer van Damas
cus. De Syriërs op hun beurt sturen
commando-eenheden naar de berg Her
mon. Kissinger zal moeten proberen
eerst deze strijd zo niet tot staan te
brengen, dan toch in ieder geval wat te
luwen.
Tevens heeft de junta bepaald dat
soldaten, die op het ogenblik dienst doen
in straf-eenheden wegens poging tot de
sertie, meteen overgeplaatst moeten
worden naar de normale eenheden.
goed verstaander heeft maar een half
woord nodig. Zonder diens naam te
noemen, poneert Tachidromos de on
uitgesproken vraag of Griekenlands
sterke man loannidis hem ook niet
begint te knijpen.
De zich onvermijdelijk aandienden-
de vraag, of een ontwikkeling in
Griekenland naar Portugese analogie
mogelijk is, verdient een bevestigend
antwoord. Immers, ook in Grieken
land is het leger, mede door het
aanhoudende machts-gemanoeuvreer
binnen de junta, uitermate verdeeld.
Op het ogenblik beheerst de radicale
vleugel van loannidis de situatie vol
komen.
Het denkbeeld dat Amerika wapens
zou gaan leveren aan Egypte is voor
Israel niet aanlokkelijk. In een gesprek
onder vier ogen dat gistermiddag tussen
Kissinger en Golda Meir plaats vond
hebben de Israeli’s bovendien geprotes
teerd tegen de Amerikaanse veroordeling
van Israel in de Veiligheidsraad naar
aanleiding van een raid op Libanon.
Voor Kissinger betekent deze puur Ame-
rikaans-Israelische discussie een extra
mogelijkheid om te manoeuvreren in de
besprekingen over troepenscheiding met
Syrië.
De grote zwakte van de Israëlische
regering ligt op het binnenlandse front.
Er is geen duidelijk politieke lijn waar
te nemen, zeker niet de afgelopen we
ken, over de toekomst van de Golan.
Geen enkele Israëlische leider heeft iets
zinnigs gezegd in de tegenstrijdige be
richten over de toekomst van d e stad
Koeneitra. De mensen weten niet waar
ze aan toe zijn. De Kiboets-bewegingen
beginnen druk op de regering uit te
oefenen om Koeneitra niet op te geven.
Generaal De Spinola heeft gisteren
een gesprek gehad met de Amerikaanse
ambassadeur Stuart Nash Scott, de eer
ste buitenlandse diplomaat, die hij sinds
Overigens sprak hij zich uit voor
vriendschap en een voortdurende dialoog
met de Verenigde Staten. Ook met de
Sovjet-Unie zouden de betrekkingen
verder worden versterkt. Mitterrand
verklaarde dat Frankrijk niet moet af-
zien van zijn atoomstrijdmacht. Het
kernpotentieel zou echter „bevroren”
moeten worden, terwijl onderhandelin
gen zouden moeten' worden geopend met
andere kernmogendheden. De veelom
streden kernproeven in het zuiden van
de Stille Oceaan wilde de linkse kandi
daat staken.
srleden
a (Bin
op de
le van
en Algerije dit idee steunen.
Karamanlis zelf zal echter niet
vlug toegeven aan de wil van het
volk. Zijn „ja” hangt grotendeels af
van de volgende eisen en overwegin
gen: 1. Als de ex-premier terugkeert,
moeten de militairen onmiddellijk en
voorgoed hun barakken opzoeken; 2.
een compromis met het leger, in
welke vorm dan ook, is onder alle
omstandigheden uitgesloten'- 3. Kara
manlis wil nagenoeg blanco volmach
ten als hij in Griekenland het pad
naar een democratische samenleving
moet gaan effenen; en 4. de Macedo
niër wil zijn faam als Griekenlands
grootste na-oorlogse staatsman niet in
de waagschaal stellen door zich in
een onzeker avontuur te storten.
Het vermoeden dat langs deze weg
pogingen worden aangewend om te
gelegener tijd Griekenland uit
NAVO los te weken, het land van de
„bemoeizieke” Amerikanen af te
wenden, de ontevredenheid onder het
volk ten gevolge van de „overspan
nen” economische toestand aan te
wakkeren, en Griekenland een „onaf
hankelijke” neutralistische politiek op
te dringen, is niet zonder meer van
de hand te wijzen.
De naam van Kadaffi is in het
verleden al meer in verband gebracht
met .soortgelijke aspiraties, onder
meer ten aanzien van Marokko en
Egypte.
r