Beeldgrappen brachten veel succes
Ronny Erends geeft nieuwe
allure aan landbouwfilm
PAULUS DE BOSKABOUTER
PANDA
en
de
meester
s
O'
RADIO VRUDAG
TV VRUDAG
TV DONDERDAG
BETTY
BAAS
ARMAN
EN ILVA
schau
«f MOEPER V/1T TIES
KIUDEREIV Et HEEPIN,
VM DE SOVJET MIE
sm -STRIPS
2 0 ivm
DONDERDAG
197 4
Slaapverwekkend
Verrassingseffecten
Reputatie
'1
4;-
9
(Van onze cörrespondent)
AMSTERDAM Niets wijst erop dat de rijkelijk van gretig lonkende
deernen voorziehe Geldersekade in Amsterdams warme centrum ook maar
iets te maken heeft met veredelde landbouwprodukten. Toch bevindt zich
in één van die indrukwekkende grachtenpanden een man, die aan één
stuk door nationale en internationale lof krijgt toegezwaaid voor de wijze
waarop hij de kracht en pracht van de Nederlandse landbouw kleurrijk in
beeld brengt.
!|V KUSUW JOO Z£
fKïOPDAN... x
I
3
...PILOOT KlWN
ZlJV, 0tB RUIMTE-
XWJRSTêR, OP...
«eü
1
RADIO a TELEVISIE
(K)
HILVERSUM I
22.25
BRUSSEL
Fabeltjes-
(K)
18.45
21.20
22.15
22.50
23.30
Fabeltjes-
(K)
18.45
NCRV-
19.30
Fabeltjes-
(K)
18.45
19.20
20.45
21.30
22.00
22.25
(S)
22.50
23.15
Fabeltjes-
18.45
(K)
20.50
22.30
22.45
Duitsland I
AVRO:
I
snavel te vallen geheel bedwongen
zl
Ieder heel uur nieuws 2
minuten.
22.40
23.15
5
7
1
het in onze
gepubliceerde
18.55
19.05
20.00
20.21
niks
17.00
19.45
20.00
2u.21
18.55
19.05
23.02
NCRV:
NOS: (K) Journaal.
NCRV: (K) Flash back,
licht muziekprogram
ma.
(K) Hier en nu.
(K) Zingt allen mee
met drs. P.
(K) Vroomheid in hout
en steen, doe. filmse-
rie.
(K) Uit de kunst.
(K) Journaal.
1
1
1
20.00
20.21
18.55
19.05
18.55
19.05
21.10
21.50
20.00
20.21
5
1
0
0
4
9
8
5
7
3
I
Een volledige lijst van alle erepalmen,
bokalen en andere onderscheidingen die
hem voor „Holland Terra Fertilis”, „Hol
land Terra Culinaris” en „Holland Terra
Agronomica” in de schoot zijn geworpen,
kan hier onmogelijk worden verstrekt
Het zijn er veel, zeer veel. Lissabon,
Parijs, Berlijn, Eindhoven en Chicago
plaatsen waar de festivals werden ge
houden en de prijzen werden toegekend,
komen wij, voorzien van jaartallen die
teruggaan tot 1955 (die overigens ook
verband houden met prijzen voor andere
films van Erends), veelvuldig tegen.
Hij heet Ronny Erends, is werkzaam
als „producer-director” bij Carillon Au
diovisual Media BV en heeft in opdracht
van de afdeling exportbevordering van
het ministerie van landbouw en visserij
drie promotiefilms gemaakt, die op al
lerlei binnen- en buitenlandse, meest in
dustriële filmfestivals de meest jubelen
de reacties hebben teweeggebracht.
doen kan. Ik trek mijn handen van
hem af. Wat hij nodig heeft, is een
advokaat in kwade zaken, lijkt me.”
Voordat Joris iets kon zeggen,
draafde Panda naar hen toe. „Nu
weet ik wie de baas van die schur
ken is!” riep hij opgewonden. „Hij!
Deze advokaat! Kijk maar!”
„Het gaat!” jubelde het met rauwe
stem. „Ik ben een verschrikkelijk
knap kuiken. Ik kan nou echt gaan
trekken!”
Als een soort superbekroning is daar
vorige week dan nog eens de „Award of
creative excellence” van het Industrial
Filmfestival van Chicago bijgekomen
voor de laatste van het „agrarische drie
luik”: „Holland Terra Agronomica”. Ron
ny Erends glimt van trots als hij niet
zonder tegenzin wel moet beamen, dat
deze prijs vergelijkbaar is met een Aca
demy Award voor speelfilms in Holly
wood.
y
Duitsland I
18.00 (K) Nieuws uit Noord-
rijn-Westfalen. 18.10 (K) TV-
serie. 18.40 (K) Journaal. 19.20
(K) TV-spel. 19.30 (K) TV-
serie. 20.00 (K) Journaal en
weerbericht. 20.15 Speelfilm.
21.40 (K) WK Voetbal. 22.10
(K) Rubriek. 22.15 (K) Repor
tage uit Bonn. 22.40 (K) Jour
naal en weerbericht. 22.55 (K)
Musical. 1.05 (K) Journaal.
trii».-
Vanavond brengt de VPRO de tweede Sjef van Oekel’s Disco-
hoek op de buis, waarbij Sjef wordt bijgestaan door ing. E. van
der Pik die als vanouds de uitbetalingen voor zijn rekening
neemt. Daarvoor in aanmerking komt ongetwijfeld Toni Maca
roni die met zijn Swinging Devils op de ouderwets-ruige rock
and rolltoer gaat. De Gooise formatie presenteert haar nieuwste
single „Where did the good times go. Van Toni Macaroni het
betere „elleboogjes” werk.
Producent Ted de Wit en regisseur
Ronny Erends togen aan het werk, stel
den plannen op, maakten een script en
waagden ten slotte de gok. Het resultaat
was een in nogal behoudende landbouw-
kringen ongekend gedurfde combinatie
van zelfspot, humor en glamour, waar
mee de gefilmde promotie van het Ne
derlandse exportprodukt u weet wel:
de kalveren, de kropsla, de kuikens en
de kazen royaal was overgoten.
Ronny Erends is ervan overtuigd dat
Nederland een wereldnaam op het ge
bied van documentaires heeft opge
bouwd. „En van promotiefilms”, zegt hij
er nadrukkelijk bij, „want dat zijn toch
eigenlijk óók documentaires. Je merkt
die grote reputatie als je veel filmfesti
vals afreist. Zodra de mensen merken
dat er een Nederlandse inzending wordt
vertoond, zie je ze ogenblikkelijk naar
die zaal trekken waar ze hem kunnen
bekijken.”
RONNY ERENDS
patat-ketting
Inderdaad, om Fertilis, maar ook om
Culinaris en Agronomica, wordt veelvul
dig hartelijk gelachen: in Culniaris prij
zen guitige balletmeisjes de verrukke
lijkheden van Nederlands’ vruchtbare
bodem al smoelentrekkend aan, koeien
worden natuurlijk aan de uiers getrok
ken, een vetzuchtige Duitser hangt zijn
gemalin een kralenketting van patat-fri-
tes om. Ook in het wetenschappelijker
Agronomica worden talloze beeldgrap
pen uitgehaald.
(Herhaling van
vorige editie
programma).
Nederland II
NOS:
krant.
(K) Journaal.
NCRV: (K)
Poppenkast.
(K) D Beverly Hillbil
lies.
18.00 (K) Nieuws uit Noord-
rijn-Westfalen. 18.10 (K) TV-
serie. 18.40 (K) Journaal. 19.20
(K) TV-serie. 20.00 (K) Jour
naal en weerbericht. 20.15 (K)
Magazine. 21.00 (K) Der Chef,
misdaadfilm. 21.45 (K) WK
Voetbal. 22.15 (K) Journaal,
commentaar en weerbericht.
22.35 (K) TV-portret. 23.20 (K)
Journaal.
„Je zult de eerste dagen wel iet of
wat spierpijn krijgen”, zei Oehoe-
boeroe, dat zich nu door niets meer
liet afschrikken en koppig bleef
rondfladderen. Het ging trouwens
steeds beter; na opmerkelijk korte
tijd was de neiging om op zijn
slaat, hebben wij bij allerlei premières
gemerkt aan het „aaaaach” en „oooo-
oh”geroep in de zaal. Neiging tot
slaap, zoals die er was bij het bekijken
van ellenlange verhandelingen over de
afschuwelijkheden van de varkenspest,
is er dan echt niet meer bij. Waarbij ik
wil aantekenen dat dit soort voorlich
tingsfilm voor bepaalde publieken vaak
ook bijzonder nuttig zijn.”
De medewerking die Ronny Erends en
de zijnen van de zijde van de landbouw-
wereld hebben ontvangen, is steeds fan
tastisch geweest, hoewel aanvankelijk
wel eens iets afhoudend. Met name bij
de voorbereidingen voor het maken van
Agronomica, waarin de veelheid en ge
compliceerdheid van de aktiviteiten in
en om Wageningen moest worden weer
gegeven, moest Erends vrij wat. drem
pels slechten. „We moesten een keuze
doen uit vele tientallen instituten en
proefstations. En iedereen weet dat een
onderzoeker maar matig bereid is een
tipje van de wetenschappelijke sluier op
te lichten.”
Als zo iemand ten slotte bepraat is,
blijkt hij volgens Erends dikwijls de
gehele sluier te willen oplichten. „Er
zijn in Wageningen mensen die zich al
twaalf jaar met het doen en laten van
bladluizen bezighouden. Maar wij moes
ten nu eenmaal de onderwerpen zeer
vluchtig benaderen. Het komt bij zo’n
bioloog dan wel eens vreemd aan als
een filmploeg binnenstapt met de vraag:
„Wij willen alleen de gekke bewegende
apparaat even bij u opnemen.” Dat ap
paraat blijkt dan bijvoorbeeld een grie
zelig ingewikkelde klimaatsimulator (na
bootsing van het leven onder de grond)
te zijn, waar zo’n man jaren en jaren
aan gewerkt heeft. Vooral onder biolo
gen blijkt dat iedereen zijn werk’ het
belangrijkst vindt."
.98. Dat gevlieg valt niet mee”
hijgde het kuiken, „is er hier niet
iemand die me een beetje vliegles
wil geven?" „Wat valt daar nou aan
te leren?” riep Salomo, „gewoon
krachtig op en neer met die vler
ken, dan komt het wel voor elkaar”
Na het stormachtige succes van Ferti
lis ook de landbouwers zelf blijken
de glamour-aanpak van deze exportbe-
vordgringsfilm-nieuwe-stijl op zijn
waarde te kunnen schatten kwamen
met tussenpozen van drie jaar de op
drachten voor Culinaris en Agronomica
af. Ook nu weer aanvankelijke twijfels
over de aanpak bij de belanghebbenden.
Voor Culinaris luidde de opdracht: wat
gebeurt er in de wereld met het Neder
landse landbouwprodukt op culinair ge
bied. In Agronomica moest Wageningen,
of populairder gezegd het landbouw-
wetenschappelijk onderzoek, de basis
van Neerlands hoogwaardige consump-
tie-exportprodukten, in eigentijdse vorm
gezicht krijgen.
Ronny Erends zegt: „We hebben wel
eens moeilijkheden gehad bij de voorbe
reidingen. Er is wel eens wat discussie
bij onze opdrachtgevers ontstaan over
onze ideeën en onze aanpak. Maar typi
sche harde verkooppropagandafilms heb
ben wij nooit willen maken. Wij
hebben er steeds op gestaan dat wij
ruimte wilden houden voor artistieke
vrijheden. Weliswaar moet je goeddeels
aan de wensen van de opdrachtgevers
tegemoet komen, maar dat betekent niet
dat wij dan maar een goedkoop recla
mefilmpje zonder niveau afleveren. Onze
plannen zijn in het begin steeds met
gemengde gevoelens bekeken. Maar dat
komt omdat de mensen geen script kun
nen lezen. Men heeft onze ideeën ten-
slote steeds „gepikt” op de conceptie. En
als dan, later, het internationale succes
kwam, was er natuurlijk geen vuiltje
meer aan de lucht.”
In Fertilis komt een scène voor, waar
in twee agrariërs elkaar op de bekende
manier een „handklap” geven. Op het
zelfde moment valt ergens in een vader
landse keuken een spiegelei met datzelf
de klappende geluid in de beboterde
koekepan. Een fraaie montage die alom
daverend gelach veroorzaakte. En toch is
in geen van de drie films de landbouw
in vroeger jaren dikwijls voorwerp
van weinig leuke geestigheden over ach
terlijke. klompendragen kinkels door
„stadsman” Erends ook maar één mo
ment in het belachelijke of spottende
getrokken.
i. Het lijkt me het best, dat we
op het bureau even een klein ge-
rekje hebben. Goedbloed," sprak
rechercheur Snappers bars. „Daar
’■in ie me alles vertellen over deze
inbraak in het paleis." „Ik. vertel
niets," protesteerde Joris. „Ik heb
mijn zaken aan een advokaat toe
vertrouwd meester Draadnagel.
„Maar", zegt Ronny Erends, „geen
ogenblik zijn mijn films oubollig. Ik heb
wel voortdurend beeldrijm, contrast
montages en verrassingseffecten toege
past, bijvoorbeeld door middel van harde
overgangen, of door het uit zijn verband
halen van produkten, zoals die patat-
ketting, waar ik achteraf zelf niet eens
zo erg kapot van ben. Als je een niet
saaie promotie- of voorlichtingsfilm wil
maken, moet je vanzelfsprekend met
effecten werken. Dat zo’n methode in-
Het blijkt dat in de tweede helft van
de jaren zestig de heren Sartori en
Stoppelenburg, twee vooruitstrevende
ambtenaren van de afdeling films van
het voorlichtingsapparaat van het depar
tement van landbouw, tot de conclusie
kwamen dat het met die afgrijselijke,
slaapverwekkende landbouwvoorlich-
tingsfilms, op weliswaar wetenschappe
lijke maar zeer ouderwetse leest ge
schoeid, „echt niet langer meer kon.”
Ook de afdeling exportbevordering van
dat ministerie meende dat „die filmjon-
gens in Amsterdam maar eens het voor
deel van de twijfel moest worden gege
ven.”.
Duitsland II
18.25 (K) TV-serie. 19.00 (K)
Journaal. 19.30 (K) Vragen-
spel. 21.00 (K) Journaal. 21.15
(K) Controvers. 22.00
Film. 22.30 (K) Journaal.
Maar de angst voor de reacties was
snel verdwenen. Ronny Erends: „De
film, „Holland Terra Fertilis”, werd di
rect een catcher. Voordat we het wisten,
werd hij op de Grüne Woche in Berlijn
met de eerste prijs bekroond. Er zouden
nog vele onderscheidingen volgen. Er
wat uniek kan worden genoemd, is dat
een promotiefilm, of zo je wil: voorlich
tingsfilm, de normale bioscopen in Zuid
en Noord-Amerika, Italië en Nederland
heeft gehaald. Vooral de vertoning in
Italiaanse bioscopen was bijzonder, wan!
je mag verwachten dat ze in dat land
niet zitten te springen op het aanprijzen
van Nederlandse landbouwprodukten.”
Duitsland III
18.00 (K) Sesamstrasse. 18.30
(K) TV-cursus. 19.00 (K)
Zandmannetje. 19.05 (K) Uit
zending voor Turkse gastar
beiders. 19.15 (K) Weekalma-
nak. 19.45 (K) Nieuws uit
Noordrijn-Westfalen. 19.55 (K)
Commentaar. 20.00 (K) Jour
naal en weeroverzicht. 20.15
(K) TV-spel. 21.45 (K) Jour
naal. 22.05 (K) Documentaire
reportage.
12.00 Nieuws, mededelingen
en SOS-berichten. 12.08 Swing
en soulmuziek. (12.50 Buiten
lands persoverzicht. 13.00
Nieuws, aktualiteiten en to
neelagenda.) 13.55 Beursbe
richten. 14.00 Nieuws. 14.03
Melodie Radio (15.00 Nieuws.)
16.00 Nieuws en beursberich
ten. 16.10 Licht klassiek mid
dagconcert. 17.00 Nieuws en
mededelingen. 17.10 Lichte
muziek. 17.55 Weegschaal.
18.00 Nieuws. 18.05 Uitzending
voor de soldaten. 18.30 Weg
wijs wezen. 18.45 Sport. 18.55
Taalwenken 18.57 Orkest van
de week. 19.00 Nieuws en ak
tualiteiten. 19.30 Melodie Ra
dio. (19.40 Keurig Engels)
19.45 Boekbesprekingen. 20.00
Nieuws. 22.05 Jeugd ’74 23.00
Nieuws. 23.10 Jazzprogramma.
23.40-23.45 Nieuws.
meesters, met o.a. Amerikaan
se top-20. (17.03-17.06 Radio
journaal.) NOS: 18.02 Joost
mag niet eten. 19.02 Drie
loopt achter: De rock and roll
methode. 20.02 (S) Gevol
machtigd: gevarieerde muziek
en plaatbesprekingen. VPRO:
21.02 VPRO-Vrij dagavond
Show: gevarieerde lichte mu
ziek en plaatbesprekingen.
(22.55 Mededelingen;
WK-voetbaljournaal).
Hier komt hij trouwens.” Inderdaad
stapte de rechtsgeleerde op dat mo
ment uit zijn auto. „Bent u de
advokaat van dit sujet?” vroeg de
politieman hem. „Ik heb hem op
heterdaad betrapt toen hij het pa
leis uit kwam." „Op heterdaad?”
herhaalde meester Draadnagel ge
schokt. „Dan is er niets wat ik nog
EO: 7.02 (S) Gospelsound:
muziek speciaal voor jonge
mensen. 8.02 (S) Tussen thee
en koffie. 10.03 (S) De muzi
kale fruitmand: verzoekplaten
van en voor zieken. NCRV:
11.03 Drie draait op verzoek.
12.03 (S) Drie tussen de mid
dag: Op de Hollandse toer.
13.03 (S) Drie tussen de mid
dag: Onroerend goed. NOS:
14.03 Pop-Kontakt I: De Meu-
ders’Methode. AVRO: 15.03
Pop-Kontakt II. 16.03 De Hit-
KRO: 7.00 Nieuws. 7.02 Het
levende Woord. 7.07 (S) Badi-
nerie: klassieke muziek. (7.30
Nieuws; 7.41-7.50 Echo.) 8.24
Overweging. 8.30 Nieuws. 8.36
Gymnastiek voor de huis
vrouw. 8.45 Moeders wil is
wet in vakantiesfeer. 9.40
Schoolradio. 10.00 (S) Aubade,
klassieke muziek met om
19.30 Nieuws. 11.00 Gebakjes
en een beter leven verha-
en wee. 11.55
12.30 Nieuws;
13.00 Raden
Schoolradio.
Duitsland II
17.40 (K) Magazine over
WK voetbal. 18.25 TV-serie.
19.00 (K) Journaal. 19.30 (K)
Buitenlandse reportages. 20.15
(K) Die Strassen von San
Francisco, tv-film. Aansl.: (K)
Tekenfilm. 21.15 (K) Journaal.
21.30 Die See, toneelstuk. 23.35
(K) Discussieprogramma. 0.20
(K) Journaal.
Duitsland III
18.00 Russische taalcursus.
18.30 (K) TV-cursus. 19.00 (K)
Zandmannetje. 19.05 (K)
Amusementsprogramma voor
Joegoslaven. 19.15 (K) Lands-
forum. 19.45 (K) Nieuws uit
Noordrijn-Westfalen. 19.55 (K)
Commentaar. 20.00 (K) Jour
naal en weeroverzicht. 20.15
(K) Documentaire serie. 21.05
(K) Weekendforum.
Nederland I
NOS:
krant.
(K) Journaal.
TROS: (K) De Wal
tons.
NOS: (K) Journaal.
TROS: (K) Vlieg er
eens uit.
(K) De FBI: De inge
nieur.
(K) Wordt u al gehol
pen?, komische serie.
IKOR: (K) .daarom
heb ik de mensen lief:
een collage van lied
jes.
NOS: (K) Journaal.
TT,.,
len van wel
mededelingen;
12.41 Echo;
maar.14.00
14.30 (S) Interlokaal op vrij
dag, met om 15.30 Nieuws.
17.00 Zonder grenzen: rubriek
over missie en zending. 17.10
(S) Country en Western muz.
17.30 Nieuws. 17.32 Echo. 18.00
Grammofoonplatenpro
gramma. 18.30 Nieuws. 18.41
Écho. 18.50 Verkenning:
nieuws, feiten en achtergron
den op sociaal-maatschappe-
lijk terrein. 18.58 Marktbe
richten i.s.m. KNBTB. VPRO:
19.00 (S) TAHITI FM: leu
gens, verwarring, strijd
goed nieuws. NOS: 20.00
Nieuws. 20.05 (S) Holland
Festival 1974: Concertgebouw
orkest met solist: moderne
muziek. VARA: 22.30 Poetry
International, een verslag.
23.30 (S) Muziek van deze
eeuw. 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM III
Nederland I
NOS:
krant.
(K) Journaal.
VPRO: (K) Beertje Co-
largol.
(K) Van Oekel’s disco-
hoek.
Popeye.
NOS: (K) Journaal.
VPRO: (K) All in the
family.
(K) Wie wat bewaart,
heeft wat, doe.
(K) West, programma-
serie over Amerika.
EO: (K) EO-Landdag
in Utrecht.
(K) Project: Rendier,
tv-film.
(K) Ars Musica: orgel
concert met Barokmu
ziek.
NOS: (K) Journaal.
Nederland II
NOS:
krant.
(K) Journaal.
AVRO: (K) De Waag
halzen, doc. over
stuntmannen.
NOS: (K) Journaal.
AVRO: (K) Ariake: het
land der getijden, doe.
uit Japan.
(K) Waar de lente laat
ontluikt, tv-film uit
Japan.
NOS: Den Haag van
daag.
(K) Journaal.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.11
Ochtendgymnastiek. 7.20 (S)
Dag met een gaatje, met om
8.00 Nieuws. 8.11 Radiojour
naal en 8.30 De Groenteman.
9.00 Schoolradio. 9.35 Water
standen. 9.40 (S) Omroep Or
kest (9.20 Wat heeft dat kind?
NOS). 10.00 (S) Kleutertje
Luister. 10.10 (S en mono) Ar
beidsvitaminen. (11.00
Nieuws.) (11.03 Radiojour
naal). NOS: 12.00 Toerismo.
12.30 Overheidsvoorlichting:
Voor de landbouw. 12.40 Wo
der Ball rollt, serie-program-
ma over WK-voetballen, en
de steden waar gespeeld
wordt. 13.00 Nieuws. VARA:
13.11 Dingen van de dag.
NOS: 13.25 Spiegel van België.
13.50 (S) Internationaal Spec
trum. 14.30 Blik op de derde
wereld. 14.45 Laat je
wijsmaken. VPRO:
VPRO-Vrijdag. 18.11 Vandaag
dit morgen dat. P.P.: 18.20
Uitzending van de Katholieke
Volkspartij. VPRO: VPRO-
Vrijdag: kommentaren en
analyses. KRO: 19.00 (S)
Springplank: jonge artiesten.
19.30 Instemmen met velen.
20.00 (S) In antwoord op uw
schrijven. 22.00 Retisoogst, toe
ristisch magazine. 22.25 Over
weging: RKK. 22.30 Nieuws.
22.40 Hits. 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II
si®
8
8
we A1OÊ7EVJE MET
STCflev. KOM SYBIL
naar alg je n
VAN THALIA WEG WIT
KAN NIEMAND JE TOCH
TEGENHOUDEN
IK BEN VOOR-
d LOPIG NOG NIET
ft KLAAR. TlG'N
lik. HELE KLUS
SSST!
PAAR KOMT --
VADER. HU MAS j
NIETS MERKEN
