Balletaanbod nam toe
Pilobohis met nieuwe verrassingen
door nieuwe groepen
1
Amerikaanse „Studio der frühen
Musik” in welluidend concert
in
Tropenmuseum
Rob van Reijn brengt bijbel
tot leven
Nieuwe expositie
Makonde-kunst
3
Holland Festival
1974
„Het Nijenhuis”
in „Exegese”
1 Holland Festival
I 1924
1
Amstelpark
Karei Appel
in
0
Tapijten-onderhoud?
Goed! Als Bram
Broerse ’t doet!
17
KUNST
19 7 4
DONDERDAG
2 0
JUNI
Volgens onderzoek Boekmanstichting
TWEE PRACHTIGE SOLO’S VAN MOSES PENDLETON
(Van onze kunstredactie)
In Amsterdamse Doopsgezinde Kerk
Pantomime-jubileum in Holland Festival
in
Engeland verboden
Bachvereniging in
Holland Festival
>T
SEN
KI
AJf a" J
Openbaar Kunstbezit
in Brugge
Verkoopexpositie:
Haarlems Dagblad
IJmuider Courant
Beverwijkse Courant
1963
1965
1963
1967
1964
SCHOTSE
FOLK
LORISTISCHE
GROEP.
Andere spreiding
dansaanbod manifesteer-
in Groningen. Friesland,
AMSTERDAM. In het program
ma van het Holland Festival is een
plaats ingeruimd voor uitvoeringen
van muziek uit lang vervlogen tij
den. Het eerste concert daaraan ge
wijd werd woensdagavond in de
Doopsgezinde Kerk te Amsterdam
gegeven door een vocaal-instrumen-
taal ensemble, dat onder de naam
„Studio der frühen Musik” optrad.
DEN HAAG Hoewel de drie
grote balletgroepen, het Nationale
Ballet, het Nederlands Danstheater
en Scapino, de afgelopen jaren
steeds minder voorstellingen heb
ben gegeven, is het totale aanbod
aan dans in Nederland toch toege
nomen. Deze stijgende tendens
wordt veroorzaakt door het in 1968
opgerichte Internationaal Folkloris
tisch Danstheater en het in 1969 op
gerichte Rotterdams Dans Centrum.
Dit blijkt uit het eerste deel van
een onderzoek van de Dr. E. Boek
manstichting naar de samenstelling
van het dansaanbod in het algemeen
en de samenstelling van de diverse
dansgroepen afzonderlijk.
Filmcontracjt voor
„Saïdja en Adinda”
Commissie milieubeheer
„Deep Throat”
V.
ja
armen
CONRAD VAN DE WEETERING.
P. ZWAANSWIJK
Was de geëgaliseerde dynamiek daar-
(Van onze correspondente)
(ADVERTENTIE)
een grandioze
221
Aanvang 20 uur.
RICO BULTHUIS
is
uur,
pse-
jfbil-
ln samenwerking met het Openlucht
theater te Bloemendaal organiseren
ZOMER AVOND
VOORSTELLING.
MAANDAG
1 JULI
wat en om de beurt doen de andere vijf
het na en bij dat alles lijken vooral de
dansers in hoge mate verbaasd dat dit
allemaal maar kan.
mo
er
de
eisen stellen aan de accommodaties, om
dat te vaak concessies zijn gedaan wat
betreft bezetting of decor. Omdat tot be
tere kwaliteit en accommodaties te komen
heeft men het aantal voorstellingen te
ruggebracht.
Het dalende aantal voorstellingen van
het Nederlands Danstheater houdt ver
band met de grotere gerichtheid op het
ge-
:hrij-
3em.
den.
Rob van Reijn heeft na 25 jaar erva
ring de al te koele mime verlaten en
koos voor een experiment dat aanleunt
tegen de traditie van de Commedia dell’
Arte nog .aangevuld met muziek en een
spreekstem. Het is een ontwikkeling
waarbij de speler al de uit de school
van Etienne Decroux en zelfs die van
Barrault en Marcel Marceau achter zich
heeft gelaten en weer de verhalende
clown gaat worden, met inbegrip van
het tragische dat hem menselijk maakt.
Onvermoeibaar strooien de zes dansers
weer rijkelijk met energie, slingeren
mekaar in en door de lucht botsen, val
len, rollen, rennen en mimeren daarbij
soms ook nog de doorzichtige electroni-
sche muziek, die een speciaal accent aan
de meeste nummers toevoegt. Die dan
sers moeten een blindelings vertrouwen
in elkaar hebben want de wijze waarop
ze elkaar op de meest vreemde manieren
opvangen in hun val is beslist niet van
gevaar ontbloot.
Het pleit voor Pilobolus, dat ook bij
herhaald zien, de meeste nummers niet
gaan vervelen en alleen maar boeiender
worden. Gedurende dit festival treden ze
alleen nog maar in Den Haag op. Laten
we hopen dat ze gauw terugkomen.
leiden, waar de danser vol verwondering
op reageert. Als daarna één van zijn
ook nog een eigen leven gaat
leiden, lijken de combinatiemogelijkhe
den wel onuitputtelijk, de danser eindigt
dan ook in een vreemde knoop.
De dichter Bert Schierbeek heeft gister
middag in de Glazen Zaal van het Am
stelpark in Amsterdam ’n tentoonstelling
van werken van Karei Appel geopend.
Wethouder Han Lammers, die aanwezig
was, maakte met de auteur een rondgang
langs de kunstwerken.
AMSTERDAM. Woensdagnacht
ging in de Brakke Grond de tweede
voorstelling van het Pilobolus Dance
"heatre. gedeeltelijk nieuw, gedeeltelijk
met herhalingen van het eerste pro
gramma. Wat daarbij vooral opviel is,
dat verscheidene nummers oneindig veel
rijker zijn dan ze op het eerste gezicht
lijken, zodat je bij herhaald zien toch
steens nieuwe elementen onbdekt.
Het koor, het Noordelijk Philharm»
nisch Orkest en de solisten, sopraan
Erna Spoorenberg, alt Cora Cannemeij-
er, tenor Dieter Weimann en bas Ruud
van der Meer moeten het in de vertol
king van Bachs „TrQbsal Cantate” en
Rossini’s „Stabat Mater” hebben onder
vonden hoe het Goudse concertpubliek
dit traditionele Holland Festival-concert
weet te waarderen. Aan de vocale
hoofdmoot van het concert ging Bachs
concert voor viool en hobo vooraf.
Daarin soleerden d eviolist Jacques Meij-
er en de hobïst Marcus Wei.
Het was evenwel verheugend om door
dit concert te ontdekken dat er in de
Verenigde Staten van Noord-Amerika
een levendige, intensieve belangstelling
bestaat voor de culturele verworvenhe
den van het oude Europa en dat jonge
musici hun best doen om de authentieke
uitvoeringstrant van muziek uit vroeger
eeuwen te doen herleven.
AMSTERDAM. In Klein Bellevue,
waar kunstlievend Amsterdam in kaars
licht aan het tafeltje zat, bracht Rob
van Reijn gisteravond een première van
zijn avondvullend programma Exegese,
gebaseerd op hoogtepunten uit he.t Oude
Testament. Geen geringe onderneming
omdat de bijbelse verhalen als zij van
achter de gewijde sluier vandaan wor
den gehaald zeer kwetsbaar zijn.
Voor Nederland waren deze instru
menten geen festival-noviteiten en even
min kon men zeggen, dat de „Studio”
met het brengen van oude muziek van
Johannes Ciconia. Guillaume Dufay, Jo
hannes Tinctoris, Jacob Obrecht en Or
lando di Lasso voor ons land pioniers
werk heeft verricht. Want al vele jaren
was hier in deze historisch-muzikale zin
onder andere het ensemble Syntagma
Musicum en het gezelschap „Studio La
ren” actief om nog maar te zwijgen van
de vele afdelingen van de Vereniging
voor Huismuziek, die zich musicologisch
en artistiek verantwoord toeleggen op
het spelen van oude muziek.
Wel heeft de „Studio der frühen Mu
sik” met dit concert aangetoond, dat de
componisten van die vroege muziek emi
nente, zeer vakkundige kunstenaars wa
ren en dat de instrumentmakers uit die
tijd met de technische hulpmiddelen,
waarover zij toen konden beschikken,
alles deden om de klank van hun in
strumenten zo welluidend en zo karak
teristiek als mogelijk was te doen zijn.
HAARLEM. Op woensdag 26 juni ’s
nds om acht uur komt de commissie
milieubeheer in het stadhuis in openbare
vergadering bijeen. Op de agenda staan
onder meer de volgende puntenaan
schaf geluidmeetapparatuur; proefonder
zoek' lawaaibelasting Leidsebuurt; inte-
rim-rapport milieu-gevaarlijjke afval
stoffen; toelatingsbeleid Vogelbosje Ein
denhout; interim-oplossing vuilverwijde-
ring; suggestie inzake de verwerking van
huis- en grof vuil; emissie-neventarisa-
tie; ontwerp-investeringsplan 1975-1977;
•tructuurnota elektriciteitstarieven.
GOUDA. (ANP) Meer dan 1000
concertbezoekers hebben dinsdag duide
lijk laten blijken het op prijs te stellen,
dat de stad Gouda permanent in het
Holland Festival betrokken blijft. Zoals
vorige jaren concerteerden ook nu weer
in de historische St. Janskerk de Neder
landse Bachvereniging onder leiding van
Charles de Wolff.
Deze „Studio” wordt gevormd door
vier musici, te weten de zangeres An
drea von Ramm uit Estland afkomstig
en verder drie Amerikanen, van wie
Richard Levitt als de zanger werd ge
noemd en Sterling Jones en Thomas
Binkley als de instrumentalisten van het
gezelschap. Het instrumentarium van de
„Studio” bestaat uit een vedel, een alt
viool, een luit, een cister (een oud veel-
snarig tokkel-instrument, een dulciaan,
een kromhoorn, een regaal (orgeltje met
één tongwerk), een organetto, een trom
bone en een handharp.
*••»,-* -»'->*»■ ./ZF
decorstukken, zoals de kostelijke uit
beelding van Noach op de wateren, waar
Rob van Reijn een boeiend en hoogst
komisch stil spel te zien geeft in een
wiebelende ark, omgeven door het ge
dierte en een golvende zee. De bijbelse
lijn wordt soms doorbroken als de strijd
tussen David en Goliath verschoven
wordt na bijzonder goede imitaties en
persiflages van Charlie Chaplin en Mar
cel Marceau. Wat alle dertien scènes op
hoog niveau houdt is de tekst gesproken
door Henk van Ulsen: koel zakelijk en
ernstig. Excegese is een alleraardigst
programma, niet alleen amusant, maar
ook ontroerend en dat is voor een mi-
me-speler die steunt op het clowneske
wel de grootste lof.
Tegen inlevering van deze advertentie bij
een van onderstaande adressen kunt u
toegangskaarten kopen tegen de geredu
ceerde prijs van 4,- (normaal 5,-)
Telefonisch kunnen geen kaarten worden
besteld. Toegangskaarten verkrijgbaar in:
Haarlem: Haarlems Dagblad Grote Hout
straat 93 (per 8 juli Ged. Oude Gracht 82)
Soendaplein, H’lem Noord. Californiëplein 17
(Schalkwijk).
Hillegom: V.V.V. kantoor.
IJmuiden: IJmuider Courant Lange Nieuw-
straat 427.
Beverwijk: Zeestraat 18. Beverwijkse
Courant.
Bloemendaal: Aan het loket van het Open
luchttheater. (alleen kaarten van 5,-)
DJAKARTA (AFP). Woensdag is in
de Indonesische hoofdstad een contract
getekend voor een Nederlands-Indonesi-
sche filmproduktie waarin de euvelen
van het Nederlandse koloniale bewind
worden uitgebeeld.
De ondertekening geschiedde door de
Fons Rademakers filmproduktieonderne-
ming en de Indonesische filmmaatschap
pij Mondial in aanwezigheid van de
Nederlandse zaakgelastigde H Jonkman
en de directeur-generaal van de Indo
nesische staatsradio en -televisie, Sjam-
soe Sugito.
De titel van de produktie is „Saidja en
Adinda” naar de namen van de twee
hofdrollen. De film is gebaseerd op het
verhaal met dezelfde titel van de hand
van Multatuli.
In een toespraak tijdens de plechtig
heid zei de heer Sugito. dat de film de
Indonesiërs zal herinneren aan het lij
den tijdens het Nederlandse koloniale
bewind en aan de strijd om vrijheid en
onafhankelijkheid. De film zal het Ne
derlandse volk ook leren, niet opnieuw
de koloniale houding (van weleer)- aan te
nemen en de daden van hun voorouders
te herhalen, in een tijd, dat wij ons
blind staarden op materiële welvaart”.
Exegese is een gevarieerd programma
met prachtige momenten. Vooral het
scheppingsverhaal werkt vertederend
door de kinderlijke uitbeelding van de
schepper die vreugde beleeft aan zijn
werk. Van Reijn is op zijn best in het
dubbelspel waarbij hij twee personen
tegelijk voor het voetlicht brengt. Hij
amuseert met een ondeugende Eva. die
door een kletskous van een slang tot de
zonde wordt verleid, maar zij schokt de
toeschouwers als Kain zich van broeder
moordenaar tot massamoordenaar ont
wikkelt.
Nieuw is ook de toevoeging van kleine
..Een heel gekke toestand”, aldus me
vrouw Wistrich tot journalisten, „als je
weet dat er al copieën van „Deep
Troat” in het land zijn die, niet officieel,
in een aantal clubs worden vertoond.
Het dalende aantal voorstellingen van
het Nationale Ballet was het gevolg van
een beleidsverandering, waarbij men
meer tijd aan de voorbereiding van
voorstellingen ging besteden (meer repe-
titietijd). Daarnaast ging de groep hogere
PILOBOLUS Volkomen nieuw in dit
programma waren twee solo’s van Moses
Pendleton (de oprichter van de groep).
De eerste bestaat uit niets anders dan
allerlei manieren van rollen, die steeds
weer eindigen alsof ze op een dood punt
gekomen zijn (telkens weer in een ande
re stand) waarna de beweging langzaam
weer terugrolt en daarbij steeds meer
vaart krijgt. „Pseudopodia” heet dit
nummer en het wordt uigevoerd in een
felrode tricot.
LONDEN (AP). De Britse douane
heeft verboden een copie van de Ameri
kaanse sexfilm „Deep Throat” in het
land toe te laten, aldus is donderdag
door de douane bekendgemaakt.
buitenland (steeds meer voorstellingen
buiten Nederland). Deze gerichtheid
wordt volgens het rapport van de Boek
manstichting mede gestimuleerd door
het beperkte subsidiebeleid in de provin
cies net ter ziele gaan van een aamtal
uitverkooporganisaties en de beperktheid
in repertoire-mogelijkheden bij voorstel
lingen in kleine accommodaties. De klei
nere vraag vanuit de provincies had tot
gevolg dat meer tijd beschikbaar kwam
voor het uitbrengen van premières,
waardoor het aantal uitgebrachte chore
ografieën toenam.
Het geringe aantal voorstellingen van
Scapino in het laatste onderzochte sei
zoen heeft te maken met een late start
in dat seizoen door de viering van het
25-jarig jubileum.
Doordat het Internationaal Folkloristi
sche Danstheater en het Rotterdams
Dans Centrum sinds hun oprichting snel
aan bekendheid, wonnen, nam ook het
aantal voorstellingen en andere evene
menten, zoals demonstraties en openbare
repetities, toe. In het seizoen ’71-’72 ga
ven beide groepen samen meer dan 170
voorstellingen.
voor typerend, de effen gemaakte stem
klank of de vervloeiende dictie, zoals op
het concert van de „Studio” waar te
nemen viel? Was werkelijk de woordbe
tekenis ondergeschikt gemaakt aan de
muziek en had men door dit mogelijk te
veronderstellen maar afgezien van het
verstrekken van gedrukte teksten aan de
zeer talrijke toehoorders? Uit de overi
gens verzorgde zang van Andrea von
Ramm en Richard Levitt, die er
twee stemsoorten op na bleek te
houden, was het niet te horen hoe de
relatie van woord en toon precies lag.
Dansers van Pilobolus in een acrobati
sche scène
De afdeling van de douane die belast
is met het toezicht op binnenkomen van
pornografisch materiaal had dit besloten
na acties van anti-pornografiegroepen,
die onder leiding staan van mevrouw
Mary Whitehouse.
De film zou de volgende week in het
National Film Theatre te Londen wor
den vertoond.
AMSTERDAM. De Makonde, een
Bantoe-stam in Oost-Afrika, is een volk
dat bekend staat om de uitzonderlijke
beeldsnijders dat het voorbrengt. Maar
in de landen in Afrika, waar houtsnij-
werk-van-klasse wordt gemaakt, is men
zich bewust geworden van de betekenis
van die inheemse kunst, met als gevolg
strenge uitvoerbepalingen. Voor de in
Tanzania werkende witte paters is daar
op een uitzondering gemaakt, omdat zij
beloofd hebben de opbrengst van deze
kunstobjecten, die in kwaliteit ver uit
stekend boven het houtsnijwerk dat ge
woonlijk voor de toeristen wordt ge
maakt, te zullen besteden aan ontwikke
lingsprojecten in Afrika.
Het Tropenmuseum houdt van 21 tot
30 juni een verkoop-expositie van deze
Makonde-beelden en stelt „schappelijke
prijzen” in het vooruitzicht. De Makon
de. die in Zuid-Tanzania en Noord-
Mozambique wonen, kennen een matri
archale maatschappij. Geen wonder dus
dat de vrouw in het beeldsnijwerk cen
traal staat. De relatie tussen moeder en
kind en symbolische voorstellingen die
soms doen denken aan expressies uit de
Griekse mythologie, zijn dankbare on
derwerpen voor de Makonde-kunste-
naars.
Verder worden zaken uit de dagelijkse
omgeving uitgebeeld: zware lasten dra
gende mensen, symboliek voor vrucht
baarheid en de geheimen van dood en
leven. Dit alles wordt voornamelijk in
boombast en ebbehout vorm gegeven.
Een witte kist op hoge poten. Een
blauw soort aapje valt er uit en blijft
verwonderd in de wereld rondkijken.
Loopt nieuwsgierig lond op handen en
voeten en springt dan weer naar boven
in de kist. Een ander aapje geeft een
trap tegen de kist en het eerste diertje
valt er weer uit. Twee mensen lopen
samen op drie benen rond. Een figuur
staat op zijn handen en klapt daarbij in
zijn voeten, zoals zeeleeuwen soms doen
in hun vinnen. Eén blauw aapje doet-
Bram Broerse b.v
Zaandam/telefoon 075-123468
■•F schoonmakers dienstverleners
Het gestegen
de zich vooral
Gelderland en Zuid-Holland. In Drenthe,
Noord-Holland en Noord-Brabant was
er sprake van een daling. In Groningen
en Friesland werd het aanbod groten
deels verzorgd door Scapino. De stijging
van het aanbod in Gelderland kwam
voor rekening van Scapino en het Ne
derlands Danstheater. Het Nationale
Ballet kwam minder naar Gelderland.
Ook in Zuid-Holland daalde het aan
tal voorstellingen van het Nationale
Ballet, evenals dat van het Nederlands
Danstheater. Het aantal voorstellingen in
deze provincie van Scapino nam af.
maar het aantal demonstraties steeg
sterk. Het Rotterdams Dans Centrum
compenseerde de daling.
In Drenthe trad Scapino de laatste
jaren steeds minder op, dit in verband
met de geringe beschikbare financiële
middelen in deze provincie. Ook in
Noord-Holland werd de daling van het
totale aanbod vooral veroorzaakt door
een vermindering van het aantal voor
stellingen van Scapino. De daling werd
gedeeltelijk gecompenseerd door voor
stellingen van het Internationaal Folklo
ristisch Danstheater, dat zich concen
treert op Amsterdam.
Ook in Noord-Braband kwam een da
ling in het aanbod, vooral van de kant
van het Nederlands Danstheater en Sca
pino. In Overijssel was sprake van een
afnemend aanbod van het Nationale
Ballet en een toenemend aanbod van het
Internationaal Folkloristisch Dansthea
ter. In Utrecht en Limburg ging het
Nationale Ballet eveneens minder voor
stellingen geven. In Zeeland trad het
Nederlands Danstheater steeds minder
op.
HEINO (ANP). Dr. D. Hannema
heeft de verzamelingen van de Stichting
Hannema-De Stuers fundatie op het kas
teel Het Nijenhuis bij Heino opnieuw
opgesteld. Het interieur van het bouw
huis uit 1678 op de open hof van het
kasteel is tot een tentoonstellingsruimte
opgebouwd door Kho Liang Ie. De
deme kunst en de aanwinsten worden
in getoond. De oude kunst is in
veertien zalen van het kasteel te bewon
deren.
De verzameling telt thans meer dan
1600 kunstwerken. Na verbouwing van
de stallen bij het kasteel kan in dit
gebouw de niet-Europese kunst uit de
verzameling afzonderlijk worden ge
toond. Vorig jaar boekte Het Nijenhuis
32.781 bezoekers.
Tot de jongste aanwinsten behoren:
schilderijen van Francisco de Zurbaran,
Jules Chardigny, Pieter de Josselin de
Jong en Walter Vaes, een Keltisch
beeldhouwwerk, een bronzen Hindoe-Ja
vaanse Ganesha, een vroeg-pre-Columbi-
aans masker en beelhouwwerken van
Claude Michel en Emmanuel Fremiet.
lithografieën van dr H. P. Bremmer en
R. Bremmer, alsmede Chinees keramiek
en porselein, meubelen en zilveren le
pels.
DEN HAAG (ANP) Werken van de
Nederlandse beeldende kunstenaars Hans
Landsaat. Thijs Overmans en Bonies
worden met werken van Belgische kun
stenaars op 29 juni in de Beurshalle in
Brugge, België, uitgereikt. Het zijn de
prijzen van de verloting van Openbaar
Kunstbezit-Vlaanderen onder de abon
nees, die zich tijdig voor de nieuwe
jaargang hebben aangemeld.
De prijsuitreiking heeft plaats in het
kader van de Triënnale, die van 22 juni
Tot 1 september in Brugge wordt gehou
den. een tentoonstelling van beeldende
kunst van onder andere De Keyser,
Elias, Panamarehko en Van den Berghe,
van wie ook werk voor Openbaar
Kunstbezit wordt verloot. Op de Triënna
le zijn ongeveer veertig Belgische kun
stenaars vertegenwoordigd. De expositie
geeft informatie over actuele ontwikke
lingen in de beeldende kunst in België.
Op 29 juni begint in Brugge voorts de
tentoonstelling „Meesterwerken uit
Praag” in het Groeningemuseum. Daarop
worden Hollandse en Vlaamse werken
getoond uit de Nationale Galerij in
Praag uit de periode 1450-1750. Ze om
vat werken van onder andere de Neder
landse kunstenaars: Geertgen tot St.
Jans. Albert Cuyp. Jan Steen. A. van
Ostade. Gerard Terborch, Van Goyen.
Ruysdael en Rembrandt.
Mevrouw Enid Wistrich. voorzitster
van de commissie van de gemeente Lon
den die films keurt, heeft meegedeeld
dat de douane zelfs geen copie van de
film heeft willen toelaten ofschoon deze
een keer zou worden gedraaid en dan
weer het land uitgestuurd.
Het tweede nieuwe nummer heet
„Verticelli” en wordt ook uitgevoerd
door Moses Pendleton die deze keer
gestoken is in een totaal groene tricot.
Gedurende het hele nummer staat de
danser op één been. In het begin slingert
het andere been parallel aan zijn twee
armen een poosje door de lucht. Dan
komt het opeens horizontaal tot stilstand
vóór de danser. Vanaf dat moment is
het of dat been een eigen leven gaat
