Koele plaats
NIEUWE ATLANTISCHE VERKLARING IN OTTAWA:
't
Nixon belooft
De Spinola
hulp
Kidnap-poging
ambassadeur:
anderhalf jaar
GRIEKSE UITGEEFSTER KALINESI
Amerikaanse wapens
VOOR MILITAIRE RECHTBANK
Dagelijks raketten op Pnom Penh
Giscard treft
reeks sociale
maatregelen
achtergrond
naar Egypte en Syrië
in Rome
I
Of
donderdag
Onverbiddelijke tegenstandster van regime
Israëlische militaire kringen
Besluit Haagse Post
opgeschort
3
BINNEN- EN BUITENLAND
2 0
19 74
JUNI
2
Aanleiding
„Zelfs Nederland”
Noodsituatie
Onverbiddelijk
Geen beroep mogelijk
Lanceerplaats
f i
■«S'
Ik?
van
(Van onze correspondent)
(Van onze redacteur in Athene)
sloeg de politie
wapenleveranties
de
(Van onze speciale medewerker Dieudonnée ten Berge)
(Van onze redacteur in Parijs)
PRESIDENT Lon Nol heeft de be-
LANCEERPLAATS
van
PARIJS. Een week na het bezuini-
gingsprogramma heeft de Franse presi
dent Giscard d’Estaing gisteravond op
nieuw voor de televisie de verschillende
sociale maatregelen bekendgemaakt die
de regering eerder op de dag had getrof
fen.
zijn
nsen
ialige
asiel
assa-
naar
rope-
ikken
jrika.
Hoe
valt
a Ne-
Noor-
lezoek
.meri-
doen
i voor
erdam
sstigde
ergaan
etnisch
dit te
s met
torisch
helmi-
enhuis
n. Het
eente-
overgestelde effect van consultatie zou
hebben. Hij zei het document te zien als
een „met elkander gedeeld bewustzijn”.
water van de Trevi-fontein naar muntjes
die er door bijgelovige toeristen inge
gooid zijn.
tsers
acht
ern-
oofd
zend
oordi-
zan de
Afri-
ie VN
ou nu
n Co-
(daarna) zo spoedig mogelijk de gealli
eerden in te lichten.
lacht
i op-
n de
1 de
om-
wor-
mer.
een
haar
don
zij
verd
een
DE LANCEERPLAATS bevindt
zich op de oostelijke Mekong-Oever,
in vogelvlucht nauwelijks tien kilo
meter buiten Pnom Penh, waar zich
sinds de herfst van het vorig jaar de
i op
heeft
aken
een
ellen
cen-
ende
Het
het
over
zou
pro-
op
aas-
litse
;else
j en
res-
heeft
an de
ran de
pro-
n het
n een
NA-
Tass
spraak
in een
telijke
1 stal
ilfs zo
log in
fd als
deze
„anti-
szelfs
i mate
kunnen verwekken onder het publiek en
het voeren van anti-nationale propagan
da. Ih meer gewone taal: zij zou tegen
mensen die haér zaak hebben bezocht,
uitlatingen hebben gedaan die tegen het
regime gericht waren.
In het raam van dat sociale regerings
programma zullen de kinderbijslagen
met 12 percent en het minimumsalaris
tot bijna 1300 franken (ongeveer 800
gulden) per maand worden verhoogd.
Ook de ouden van dagen, die in Frank
rijk het leven vaak onder uiterst benar
de omstandigheden nog wat moeten zien
te rekken, zullen 20 percent opslag op
hun bescheiden pensioenen krijgen.
-Unie
eggen
door
len in
t uiit-
wor-
n te
ïn de
..Het zou in een dergelijke situatie
onverantwoordelijk zijn niet op te tre
den”. Zijn uitspraak doelt kennelijk op
de dagen tijdens de laatste oorlog in het
Midden-Oosten toen Washington, zonder
zijn geallieerden in te lichten, overging
tot het in paraatheid brengen van zijn
strijdkrachten.
PNOM PENH De koelies in de haven werden als eersten ge
alarmeerd door het scherpe, fluitende geluid. Een kilometer verder
op, in het centrum van de stad, waren de straten vol met flanerende
wandelaars. Degenen die zich verdrongen rond de bioscoop, hoorden
niet het fluiten, maar werden opgeschrikt door een korte lichtflits
en daarna een enorme donderslag.
Twee kinderen, die de foto’s aan de buitenkant van het bioscoop
theater aan het bekijken waren, hoorden niet meer het hysterische
gillen dat op de explosie volgde. Ze waren op slag gedood door in
het rond vliegende fragmenten van de raket.
frontlinie van de Rode Khmer be
vindt. Ze worden vooral overdag af
geschoten. wanneer er minder kans is
dat een van de verkenningsvliegtui
gen van de regering, die permanent
De overbevolkte straten rondom de
centrale markt hebben de afgelopen
maanden dan ook meer dan hun deel
gehad van de aanvallen op de hoofd
stad.
Twee Italiaanse meisjes combineren het
nuttige met het aangename in het hete,
zomerse Rome. Ze zoeken in het koele
Op langere termijn heeft het staats
hoofd onthuld, dat de regering voorbe
reidingen treft om de arbeiders tegen
ontslagen en ook tegen salarisverlagin
gen te beschermen.
Twee mannen die wel zin hadden
gehad in enige bijverdienste en daarom
de kidnapping wel hadden willen uitvoe
ren, bleven buiten schot. Van uitlokking
tot het plegen van een misdrijf kon bij
hen geen sprake zijn, omdat zij de rol
van uitgelokten hadden moeten vervul
len. Hetgeen niet strafbaar is. Zij had
den immers nog niets gedaan; zij waren
nog niet eens aan een poging toegeko
men.
6 mei sloeg de politie toe. Me-
Kalincsi werd drie weken lang in
Israël moet dit alles gelaten toezien.
Dit was dan ook de reactie van premier
Rabin op een motie van wantrouwen,
die gistermiddag in de Knesset werd
verworpen en die was Ingediend naar
aanleiding van het Israëlische commen
taar op de Amerikaans-Egyptische nu
cleaire samenwerking. „Wij kunnen de
technologie in de Arabische wereld niet
tegenhouden, al wil ik zeker niet ont-
Griekenland heeft altijd gezegd dat de
huidige regering niet de definitieve was”,
zei Luns, hoewel dat al lange tijd wordt
gezegd. Maar uiteindelijk is niet ieder
land perfect. „Als Nederlands staatsbur
ger kan ik zeggen dat zelfs Nederland
niet geheel foutloos is
Minister van Buitenlandse Zaken Van
der Stoel (die overigens door dr. Kissin
ger gelukgewenst werd met de Neder
landse voetbaloverwinning op Uruguay)
was in het bijzonder tevreden over de
passages in de verklaring waarin de
landen zich verbinden om de toepassing
van de democratische beginselen „te
verbreiden en te verdiepen”, en dat er
kend wordt dat elk land de plicht heeft
de ontwikkelingslanden te helpen.
ATHENE. De boekwinkel van me
vrouw Kalinesi, de ontmoetingsplaats
van Athene’s meest briljante schrijvers
en intellectuelen, heeft zijn intieme ver
trouwde sfeer verloren. Politie in burger
hangt in de buurt van de zaak rond en
soms komt een politieman, de oren wijd
open, de winkel binnen om quasi arge
loos naar een boek te vragen.
krant
al op
zijn
tigers
ilaats
van
Zee
Een
reed
g. De
•aakt,
an de
van
takte,
8 van
ir op
tot Z
Minister Van Doorn van cultuur, re
creatie en maatschappelijk werk heeft
meegedeeld dat hij geen beslissing kan
nemen over een renteloze lening aan de
Haagse Post, voordat het bedrijfsfonds
▼oor de pers hierover een advies heeft
uittebraeht.
vond bij haar onderdak. Geen andere
uitgeverij telde zoveel bekroonde au
teurs zoals Iannis Ritsos, de dichter die
op de nominatie staat voor de Nobel
prijs.
Het winkelpersoneel is sinds enige tijd
in het zwart gestoken, als teken van
rouw voor het feit dat de directrice van
de zaak in de gevangenis zucht. Gisteren
is mevrouw Kalinesi, 58 jaar. een van de
meest uitzonderlijke vrouwen van Athe
ne, voor de bijzondere krijgsraad ver
schenen.
Mevrouw Kalinesi. directrice van de
uitgeverij Kedros en van voornoemde
boekhandel, wordt beschuldigd van het
verspreiden van nieuws dat onrust zou
Wat betreft het Midden-Oosten zei
Kissinger verder dat, hoewel dit gebied
buiten de NAVO lag, consultatie met de
alliantie vanzelfsprekend was, gezien de
nabijheid, van het Midden-Oosten ten
opzichte van het gebied van de NAVO.
York
alvis-
Tegen het vonnis van de militaire
rechtbank is geen beroep mogelijk. Uit
gevers en schrijvers uit Enreland en
Frankrijk hebben tegen de arrestatie en
gevangenhouding van deze moedige
vrouw protest aangetekend.
(Van onze redacteur in Jeruzalem)
JERUZALEM. Niet alleen Egypte,
maar ook Syrië zal in de toekomst
Amerikaanse wapens krijgen, zo gelooft
men in Israëlische militaire kringen.
Egypte gaat al op korte termijn met
Amerika over wapenleveranties onder
handelen. Het gaat in het bijzonder om
tanks en Hawk-antiluchtdoelraketten. de
Amerikaanse tegenhanger van de Russi
sche Sam-raket.
DEN HAAG (ANP). Het bestuur
van de uitgeversmaatschappij Bonaven-
tura heeft zijn definitieve beslissing over
het voortbestaan van het weekblad
Haagse Post opgeschort tot uiterlijk 1
oktober a.s.
Het ongelukkige feit doet zich voor,
dat het militaire hoofdkwartier zich
in het drukst bevolkte deel van
Pnom Penh bevindt, waar ook de
centrale markt is. De raketten, die in
principe voor de opperbevelhebber
van het leger, generaal Sostin Fer
nandez zijn bedoeld, kunnen onmoge
lijk met genoeg precisie worden afge
vuurd op die afstand, en schieten
zonder mankeren hun doel voorbij.
Kissinger benadrukte overigens op
nieuw, zoals hij de afgelopen dagen
steeds heeft gedaan om Frankrijk op
zijn gemak te stellen, dat de nieuwe
Atlantische verklaring uiteraard niet ge
bruikt kan worden als een juridisch
document waarmee men een gespreks
partner in tijden van conflicten in het
gezicht kan zwaaien, omdat dit het tegen
in 1970. toen de dictatuur drie
jaar oud was en op het moment dat
vertalingen van Brecht. Marcuse, Peter
Weiss en zelfs een Tsjechov taboe wa
ren, bracht mevrouw Kalinesi een bun
del uit van verhalen en essays van 18
schrijvers die bekend stonden wegens
hun afkeer van de junta. Onder hen de
Nobelprijswinnaar dichter Seferis. Zijn
bundel haalde een ongekend grote op
laag en moest herhaalde malen herdrukt
worden.
„EVENWICHT BEREIKT’’
Een Volendamse caféhouder werd
voor zijn aandeel in het ontvoeringscom-
plot veroordeeld tot een jaar gevange
nisstraf. Er was drie maanden meer
tegen hem geëist. Ten slotte werd een
37-jarige kelner uit Monnickendam tot
vier maanden veroordeeld, twee minder
dan de officier van justitie tegen hem
had gevraagd.
boven dit gebied rondcirkelen,
lanceerplaats zal ontdekken.
kennen dat er op lange termijn gevaren
en risico’s aan vastzitten voor Israël. Wij
moeten realistisch blijven en de zaken
binnen hun proporties zien.
Het is niet zo dat Israels toekomst
door kernreactoren in Egypte bedreigd
wordt. De Amerikanen hebben ons ga
ranties gegeven ten aanzien van de con
trole en mijn definitieve oordeel schort
ik op tot ik het oordeel van twee
Israëlische deskundigen heb gehoord”,
aldus Rabin.
De ambassadeur van Israel in
Washington, Simja Dinitz, heeft vandaag
in Tel Aviv gezegd dat voorzover dat
Israel bekend is, de Verenigde Staten
nog geen plannen hebben om Egypte of
Syrië wapens te leveren. Hij zei dit op
de luchthaven Ben-Goerion bij terug
keer naar zijn standplaats. Deze berich
ten waren woensdag van officiële zijde
in Washington tegengesproken.
In een apart uitgegeven communiqué
werd melding gemaakt van de nieuwe
regering in Portugal, waarbij „de minis
ters de evolutie verwelkomden na de
vestiging van een democratische en re
presentatieve regering in Portugal”.
Geen melding werd echter gemaakt van
de situatie in de Portugese koloniale
gebieden in Afrika, die ten zuiden van
de Kreeftskeerkring, de zuidelijke grens
van het operatiegebied van de NAVO,
liggen.
Op zijn persconferentie werd secreta-
ris-genëT-aal Jozef Luns, die de verkla
ring overigens „een nieuwe start voor de
NAVO” noemde, gevraagd naar de posi
tie van Griekenland in de NAVO.
Luns antwoordde hierop, dat Grieken
land de verklaring (waarin uitdrukkelijk
melding wordt gemaakt van een verdie
ping van de democratische beginselen
binnen de NAVO), mede heeft bevestigd.
De verklaring legt voorts een verband
tussen de ontspanning tussen Oost en
West en de veiligheid van het NAVO-
gebied. De landen geloven, aldus het
document, dat „de banden die hen vere
nigen in stand moeten worden gehouden
totdat de omstandigheden de invoering
mogelijk maken van een algemene, vol
ledige en gecontroleerde ontwapening”
en delen „het gemeenschappelijk verlan
gen de last van de bewapeningsuitgaven
die op hun volken rust, te verminderen.
Maar staten die de vrede wensen te
behouden, hebben dit doel nooit bereikt
door hun eigen veiligheid te verwaarlo
zen”.
De tekst van de nieuwe Atlantische
verklaring stelt dat, doordat er tussen de
VS en de Sovjet-Unie een evenwichts
punt is bereikt, „de aard van het gevaar
waaraan wij (de NAVO-landen) bloot
staan is veranderd”. Niettemin verplich
ten de landen zie* „de nodige bijdragen
te leveren voor de handhaving van de
gemeenschappelijke verdediging op een
zodanig niveau dat afschrikking (door
een kernmacht) mogelijk is”.
volking opgeroepen om zich van
schuilplaatsen te voorzien. Een zinlo
ze oproep, gedaan vanuit zijn waan
zinnig zwaar bewaakte fort, aange
zien Cambodjaanse huizen geen kel
ders hebben en vrijwel niemand ge
noeg geld heeft om zoveel zandzak
ken te kopen dat een hele woning
ermee afgeschermd kan worden.
Ondanks de korte paniek die zich
na een raketexplosie voordoet, her
stellen de Cambodjanen zich met op
merkelijke snelheid. Zodra de doden
en gewonden zijn afgevoerd, gaat ie
der zijns weegs. Na vier jaar oorlog
is de bevolking in zekere zin immuun
geraakt. Raketexplosies horen hier bij
het dagelijks leven, zoals in andere
steden auto-ongelukken.
AMSTERDAM. Anderhalf jaar ge
vangenisstraf heeft de Amsterdamse
rechtbank gisteren opgelegd aan de
Heerlenaar, die
beschouwd in
Op
vrouw
een cel opgesloten waarin geen daglicht
kon doordringen. De politie onthield
haar de medicijnen die ze placht in te
nemen, wat tot resultaat had dat ze ging
lijden aan hallicunaties.
Een „gearabiseerde’’ Nixon zo beeldde
het Libanese tijdschrift Al Diyar de
Amerikaanse president na zijn vertrek
uit het Midden-Oosten af: een fotomon
tage op de voorpagina.
Een aparte alinea zegt, dat de VS
„uiting geven aan hun vaste wil, samen
met hun bondgenoten de strijdkrachten
in Europa te handhaven op een niveau
dat nodig is om de geloofwaardigheid
de afschrikkingsstrategie te schra
gen en om het vermogen te behouden
het Noordatlantische gebied te verdedi
gen voor het geval afschrikking mocht
falen”.
Het is een welbekend scenario in
Cambodja’s hoofdstad Pnom Penh.
Eens in de paar dagen wordt de stad
bestookt door aanvallen van de Rode
Khmer, die gemiddeld drie a vier
raketten tegelijk afvuurt, een spoor
van doden en gewonden veroorza
kend.
In het begin van dit jaar waren het
voor een groot deel projectielen van
Amerikaanse makelij die op de stad
vielen. Ze waren ofwel door corrupte
regeringssoldaten aan de vijand door
verkocht, ofwel in de strijd buitge
maakt. Op het ogenblik echter zijn
het merendeels projectielen van Rus
sische makelija die hun destructieve
werk doen.
Dr. Henry Kissinger zei over het over
eengekomen nauwer overleg, dat er ui
teraard een noodsituatie kan ontstaan
waarin zij (de VS) moeten handelen om
OTTAWA. Op een persconferentie na afloop van de NAVO-bijeen-
komst in Ottawa bevestigde dr. Henry Kissinger dat de Verenigde Staten
hun troepen zouden handhaven. Hij voegde daaraan toe: „op een niveau
dat noodzakelijk wordt geacht door de alliantie”. De Amerikaanse minister
van Buitenlandse Zaken sloot hiermee de mogelijkheid uit dat de VS
bilateraal zouden besluiten hun troepenmacht te verminderen of terug te
trekken, behalve blijkbaar wanneer het Congres anders beschikt. Aldus
meldt onze redacteur in Washington, mr. H. L. Leffelaar vanuit Ottawa.
Met deze tegemoetkomingen in de
richting van de arbeiders en andere
achtergesteld categorieën lost de presi
dent van de Franse republiek nu een
aantal beloften in, die hij tijdens de
verkiezingscampagne van de vorige
maand had gedaan.
Syrië zal, zo gelooft men in Jeruza
lem, het Egyptische voorbeeld volgen,
niet onmiddellijk en niet met het gemak
waarmee Egypte is omgezwaaid, maar
zoals dat in Syrië de gewoonte is: lang
zaam maar zeker. Men kan zich afvra
gen waarom het voor Syrië zo aantrek
kelijk is om met de Amerikanen in zee
te gaan, terwijl de Russen toch veel
dichter bij Syrië staan.
Het antwoord is eenvoudig: geld.
Amerika kan Syrië behalve wapens ook
leningen verstrekken, waar de Russen
niet mee kunnen concurreren. Het zal
gezien de grote Russische invloed in
Syrië toch nog geruime tijd duren voor
de Amerikanen hun positie daar zeker
kunnen stellen, maar de tekenen zijn
onmiskenbaar.
Amerikaanse wapenleveranties aan
Egypte op kortere termijn zullen ook tot
gevolg hebben dat er Amerikaanse mili
taire adviseurs naar Egypte komen, zoals
er tot nu toe ook Russiche adviseurs in
Egypte zijn. Het aantal Amerikanen zal
niet zo groot behoeven te zijn als de
Russen. De Russen moesten in 1967 het
hele Egyptische leger ophouwen en reor
ganiseren. Dat is nu niet nodig.
De Amerikaanse wapenleveranties aan
Egypte worden versneld door de Russi
sche weigering de laatste maanden
Egypte van wapens en reserveonderde
len te voorzien.
In zijn afscheidswoorden liet Nixon
doorschemeren dat Amerikaanse econo
mische hulp voor Portugal in de pen zit
voor het bereiken van de „grootse doel
stellingen die zijn regering nu nastreeft”.
De twee presidenten hebben bijna
twee uur met elkaar gesproken voordat
Nixon terugvloog naar Washington,
waar hij gisteravond aankwam.
".A
Overigens liet ook Kisinger blijken
dat de ondertekeningsceremonie in Brus
sel met president Nixon, op 26 juli, een
aanleiding is, en geen hoofdschotel voor
een ontmoeting met Westeuropesc
staatshoofden aan de vooravond van
Nixons bezoek aan Moskou.
de
opgelegd
als hoofdfiguur wordt
een complot om de
Zweedse ambassadeur in Den Haag te
ontvoeren. Er was twee jaar tegen de
Limburger geëist.
In ruil voor de vrijlating van de
ambassadeur zou Zweden de Duitse pep-
pillen-koning Karl Pauksch uit de ge
vangenis hebben moeten ontslaan.
Pauksch, destijds in Limburg gearres
teerd wegens smokkel van peppillen en
dergelijke, is na (een omstreden) uitleve
ring door Nederland aan Zweden tot
langdurige gevangenisstraf veroordeeld.
LAJES (AP). President Nixon heeft
zijn Portugese ambtgenoot Antonio de
Spinola tijdens een ontmoeting op de
Azoren gezegd, dat een „onafhankelijk,
vrij en welvarend Portugal van vitaal
belang is voor het Atlantisch bondge
nootschap".
Onbekend is, of mevrouw Kalinesi
werkelijk dit „misdrijf” heeft bedreven.
Maar dit is voor het regime niet zo
belangrijk. Het is de machthebbers niet
zozeer erom te doen, deze misdaad te
bestraffen, als wel zich te wreken op
een onverbiddelijke tegenstandster.
Waarschijnlijk ligt het tevens in de
bedoeling om met de vervolging van
deze bekende uitgeefster andere uitge
vers de schrik op het lijf te jagen.
Geen andere uitgeverij heeft het mili
taire regime de afgelopen jaren zo geïr
riteerd als die van mevrouw Kalinesi.
Iedere anti-schrijver van enig kaliber
I “Whs..
-■
Ml
VWS
k
