Ontvoerde Libanese
Crisissituatie voor Grieks militair regime
hoofdredacteur vrij
:S
Geheim gesprek
Dodelijke
van Portugal
inspuiting
met Afrikanen
Gerucht over
olienationalisatie
in Engeland
Italië neemt aantal
Weer dode in Ulster
Van der Stoel
naar Iran
Proces tegen Nixon begonnen
Moskou laat
activisten vrij
EEG-produktie
sterk gestegen
fiscale maatregelen
Mu
POOLS-INDONESISCH CONTACT
IBM*» -
achtergrond
Politie: geen verband met burgeroorlog
Bestrijding economische crisis
3
BINNEN» EN BUITENLAND
1974
MAANDAG
8
JULI
(Van onze correspondent)
t
1
(Van onze correspondent)
WASHINGTON In de met purperen gordijnen behangen rechts
zaal van het hooggerechtshof is vandaag het historische proces be
gonnen tegen president Nixon over de vraag of een president het
recht heeft om door een rechtbank opgevorderde bewijsstukken niet
af te geven, met andere woorden of een president boven of onder
de voor iedere andere burger geldende wet staat. De uitspraak van
het hof kan beslissend zijn voor het lot van Nixons presidentschap.
het heet als instructeurs van het
jonge Cypriotische leger. Maar
naast deze officiële activiteiten zijn
de Griekse officieren ook druk be
trokken bij de terreuracties van de
EOKA op Cyprus.
ATHENE Nu het Griekse re
gime de eis van Makarios, dat de
Atheense officieren die op het
eiland gelegerd zijn, onmiddellijk
moeten vertrekken, verwerpt,
dreigt er meer dan ooit een burger
oorlog op het eiland, en een crisis
in Athene. Op Cyprus zijn een 650
junta-officieren gestationeerd, zoals
Scherp conflict Athene-Nicosia
grote
op-
gewoon
ie
:e
Q
e
r
BELFAST. (AP) Een jongeman is
vanmorgen vroeg met een schotwond op
een trottoir in Belfast gevonden. Hij was
dood bij aankomst in een ziekenhuis.
uit
•se
e
de
op
de
De
Minister van financiën Emilio Colom
bo, die de maatregelen toelichtte, zei dat
De Libanese veiligheidsdienst had gis
teren al bekend gemaakt dat de auto,
waarin Jaoed ontvoerd is, gevonden was
en dat drie ontvoerders gearresteerd wa
ren. Zij hebben volgens de veiligheids
dienst een volledige bekentenis afgelegd.
e
g
1
s
LONDEN. (AFP) De Britse Labour-
regering komt volgens de „Sunday Tele
graph” binnen tien dagen, dus nog voor
het zomerreces, met een witboek waarin
plannen worden ontvouwd over het on
der staatscontrole brengen van de olie in
de Noordzeebodem.
ie
al
rt
st
3
i
e
t
Zee
be-
i is
iti-
rdt
lad
hot
der
bij
ef-
ter
De
za-
>e-
en.
ig-
te
ier
de
de
ier-
tge-
vis-
laai
met
dlo.
uit
erg
t is
sta-
op
srs-
sn-
ats
en.
net
de
gs-
est
nd-
naf
filé
.at-
len.
ind
ier-
i de
le
n
ise
:en
de
ter
De
op
St.
n-
te
ie
a-
>n
e-
i-
in
,5
;n
n.
n
:r-
gh
gd
M
s-
d-
MOSKOU (UPI) Alle joodse acti
visten die tijdens het bezoek van presi
dent Nixon aan de Sowjet-Unie gevan
gen hebben gezeten, zijn ni vrijheid
gesteld, zo is gisteren van joodse zijde in
Moskou meegedeeld.
Het hooggerechtshof bestaat uit ne
gen rechters van wie er één, William
Rehnquirt, zichzelf gediskwalificeerd
heeft om mede recht te spreken,
omdat hij destijds verbonden was aan
het ministerie van justitie, dat toen
onder leiding stond van de nu gedag
vaarde ex-minister John Mitchell.
Rehnquist werd door president Nixon
landse Zaken en vier andere ministers
zouden willen aftreden. Zij kunnen het
„eigengereide, subversieve optreden” van
de Griekse militairen ten aanzien van
Makarios niet aanvaarden. En dit alles
zou geheel achter de rug van de civiele
ministers van het kabinet omgaan.
Griekenland heeft meer dan ooit een
goede minister van Buitenlandse Zaken
nodig, nu ook de spanning met Turkije
toeneemt vanwege het oliegeschil in de
Egeïsche Zee. Maar geen enkele bekwa
me figuur die zichzelf respecteert, wil
deze positie aanvaarden, om daarna als
marionet van de militaire politie te moe
ten fungeren. Dit korps in „normale”
landen bestemd om onder meer dronken
soldaten uit bordelen te halen fungeert
in Griekenland als feitelijke regering.
De huidige situatie kan tot verstrek
kende gevolgen leiden. Vooral nu het
Griekse volk de wanhoop nabij is van
wege de snel verslechterende economi
sche toestand. In diplomatieke kringen
in Athene wordt druk gespeculeerd over
het feit dat Makarios grootse plannen
zou hebben. De Cypriotische aartsbis
schop heeft kennelijk niet toevallig dit
Het gaat om de verwerving door de
staat van een meerderheidsbelang (51
procent van aandelenpakket) in de olie
maatschappijen die in het gebied actief
zijn, en om de stichting van een staats-
bureau, dat waarschijnlijk de „nationale
hydrocarbons corporation” gaat heten,
waaraan de maatschappijen verplicht
hun olie zullen moeten verkopen en dat
de exploitatiegraad gaat regelen.
Klopt het bericht van de „Sunday
Telegraph”, dan is spoedig een nieuwe
botsing te verwachten tussen de regering
en de conservatieve oppositie. Het is
inmiddels vrijwel zeker dat in het na
jaar nieuwe algemene verkiezingen wor
den gehouden.
Watergate-samenzweerders, dat op 9
september zou beginnen. Verwacht
wordt dat zijn documenten daarover
een kleine sensatie kunnen opleve
ren.
De belangstelling voor de zitting is
zo groot, dat tientallen Amerikanen
al sinds middernacht in de rij ston
den om een van de 45 voor het
publiek vrijgehouden plaatsen te be
machtigen. De resterende 355 plaatsen
zijn met veel kunst- en vliegwerk
toegewezen aan Congres-leden, diplo
maten en vertegenwoordigers van de
nieuwsmedia, W'arbij er vele promi
nenten werden afgewezen. De rech
ters zijn gezeten aan een enigszins
gebogen tafel van indrukwekkende
proporties, en kijken uit op een aan
weerszijden door massieve pilaren ge
flankeerde zaal met ongemakkelijke
houten stoeltjes. In de nissen tussen
de pilaren zijn ook zitplaatsen, die
doorgaans voor de pers zijn gereser
veerd.
De produktiecapaciteit in de automo
bielindustrie werd niet volledig gebruikt.
In verschillende lidstaten gold dat ook
voor de textiel- en kledingindustrie, al
dus gegevens van de diensten van de
Europese commissie in Brussel.
De lichte stijging van de werkloosheid
die aan het eind van het eerste kwartaal
werd waargenomen heeft zich in de
daaropvolgende weken voortgezet.
De Britse minister van financiën, De
nis Healey, noemde het zaterdag in een
interview voor de BBC „nagenoeg on
vermijdelijk” dat de kiezers in de herfst
naar de stembus worden geroepen. De
oppositiepartijen hebben door hun „nuk
kige en onverantwoordelijke” houding
een situatie geschapen die maakt dat wij
niet meer kunnen regeren, aldus Healey.
Ook de data van de beide bezoeken
zijn nog niet vastgesteld, maar verwacht
wordt, dat deze beide bezoeken binnen
de komende veertien dagen afgelegd zul
len worden.
Van hen is er een, Byron White,
een door president Kennedy benoem
de rechter, die als een „swing vote”
wordt beschouwd iemand die met
zijn stem de doorslag kan geven om
dat White in het verleden zowel con
servatieve als liberale posities heeft
ingenomen. Ook wordt gezegd dat de
voorzitter van het hof, Warren Bur
ger, mogelijkerwijs tegen het Witte
Huis kan stemmen. Warren wordt
doorgaans als een conservatief be
schouwd. Wanneer het mettertijd in
derdaad tot een afzettingsprocedure
van de president in de Senaat mocht
komen, is hij het die de senaatszittin-
gen zal voorzitten.
een „definitieve” uitspraak van het
hooggerechtshof en in dit geval zal
hij zich er dus op kunnen beroepen
dat de beslissing van Sirica niet die
van het hof was.
schudding in het hele land. President
Franjieh gaf de veiligheidsautoriteiten
opdracht alles te doen om de journalist
te vinden. Hij noemde de ontvoering een
„schending van de vrijheid van menings
uiting en een inbreuk op de persoonlijke
en persvrijheid”.
Het gaat om circa 50 man, van wie 20
uit Moskou. Gisteren hebben ongeveer
twaalf joodse geleerden uit Moskou hun
wekelijkse conferenties hervat. De poli
tie greep niet in. De geleerden die hun
functies zijn kwijtgeraakt toen zij een
visum voor Israel aanvroegen, mochten
van de autoriteiten op 1 juli geen inter
nationale conferentie houden. Zij kregen
te horen dat de conferentie die had
moeten samenvallen met Nixons bezoek,
een provocatie zou zijn geweest. De
natuurkundige Alexander Woronel heeft
inmiddels laten weten dat de geleerden
door zullen gaan met de voorbereiding
van de conferentie en hopen dat die nog
dit jaar gehouden zal worden.
De president wordt vertegenwoor
digd door zijn advocaat James St.
Clair, een jurist die zich in de afgelo
pen weken een bekwame manipulator
heeft getoond van de mogelijkheden
die de Amerikaanse wet biedt. Belang-
rjjker nog, St. Clair is erin geslaagd
om in het kader van de strategie van
het Witte Huis de opinie in het
Congres in niet geringe mate te beïn
vloeden, zonder dat hij een persoon
lijk doelv it werd.
ROME (Reuter). De Italiaanse re
gering is zaterdag met de aangekondigde
fiscale maatregelen gekomen die het
land uit de economische crisis moeten ha
len. Tot de maatregelen, die gisteren al
van kracht zijn geworden, behoren ver
hoging van de benzineprijzen, verhoging
van de belasting op onroerende goede
ren en de belasting toegevoegde waarde
(BTWJ en een eenmalige heffing op het
bezit van een auto.
De laatste weken heeft de EOKA, die
zich de inlijving van Cyprus bij Grie
kenland ten doel stelt, zich schuldig
gemaakt aan een reeks politieke moor
den. Daarom besloot Makarios dat alle
Griekse officieren het eiland moeten ver
laten. Zy hebben vooralsnog geweigerd
zijn bevel op te volgen, en hebben zich
teruggetrokken in de legerkampen.
De afgelopen dagen heeft het Witte
Huis ongebruikelijk veel contacten
met het Congres onderhouden; niet
alleen om de sfeer van het Huis van
Afgevaardigden jegens Nixon te pei
len, maar ook om uit te vinden wat
de reactie zou zijn wanneer de presi
dent een uitspraak van het hoogge
rechtshof naast zich neer zou leggen.
De algemene indruk, ook die van de
opiniepeilers, is dat het Amerikaanse
volk een dergelijke uitdagende hou
ding van de president net zomin zal
accepteren als toen hij de vorige
speciale aanklager Archibald Cox
ontsloeg en er een storm van natio
nale verontwaardiging opstak.
In een open brief aan de Griekse pre
sident, Ghizikis, waarin Makarios zich in
zeer duidelijke termen uitlaat, schrijft de
aartsbisschop: „De Atheense officieren
zweren samen tegen mijn leven en zij
zijn erop uit de republiek Cyprus ten
val te brengen”. Makarios roept de
Atheense regering op de steun aan de
misdadige activiteiten van de EOKA-
beweging, die geleid en gefinancierd zou
worden vanuit Athene, te beëindigen.
Verder merkt Makarios op, dat hij geen
ondergeschikte ambtenaar is van de
Griekse regering, maar een president die
vrij gekozen is door de meerderheid van
Grieks-Cyprioten, en dat hij als zodanig
behandeld wenst te worden.
Fel is ook de uitspraak van Makarios,
dat hij geen sympathie pleegt te hebben
voor militaire regimes, en dat hij het
betreurt dat een dergelijke dictatuur in
Athene bestaat, de stad die de bakermat
is van de democratie.
De ferme houding van Makarios heeft
een crisis in het regime van Athene
veroorzaakt. De minister van Buiten-
Zijn opponent is Leon Jaworsky, de
speciale aanklager die de door Nixon
ontslagen Archibald Cox onder moei
lijke omstandigheden verleden jaar
opvolgde. Jaworsky werd er aanvan
kelijk van verdacht dat hij zich voor
het Witte-Huiskarretje had laten
spannen, maar gaandeweg bleek dat
deze advocaat uit Texas rechtlijniger
en vastbeslotener was dan men had
gedacht.
Het proces voor het hooggerechts
hof is het directe resultaat van Ja-
worsky’s vezroek om nog 64 geluids
banden van gesprekken van het Witte
Huis een verzoek dat door Water-
gate-rechter John Sirica werd toege
wezen, maar door het Witte Huis niet
werd geaccepteerd. Jaworsky zal in
het proces moeten aantonen waarom
de gevraagde geluidsbanden van be
lang zijn voor het proces tegen de
moment uitgekozen om van de Atheense
officieren af te komen. Hij weet dat het
regime in Athene intern zwak is en
weinig internationale sympathie geniet.
De verdrijving van de Griekse officie
ren van het eiland is slechts een eerste
etappe. Dit zou gevolgd worden door de
verbrekmg van de diplomatieke betrek
kingen met het regime in Athene. De
slotfase zou zijn, dat Cyprus het centrum
wordt van het vrije Hellenisme. Niet
uitgesloten zou zijn de vestiging van een
regering-in-ballingschap in Nicosia. De
goede betrekkingen van Makarios met
ex-koning Constantijn zijn overbekend.
Ook acht men het zeer wel mogelijk dat
Makarios de ambitie heeft om minister
president van Griekenland te worden.
In ieder geval zou Makarios een aan
vaardbare figuur zijn voor de meerder
heid van de Grieken, en een uitstekende
oplossing voor de impasse waarin Grie
kenland op het ogenblik verkeert. Het
zou een prachtige bekroning betekenen
van de carrière van de aartsbisschop:
een verenigd Grieks-Cypriotisch rijk,
waarvan hij de minister-president zou
zijn.
LISSABON (AP). De minister van
buitenlandse zaken van Portugal Mario
Soares heeft zaterdag gezegd dat de Por
tugese regering begonnen is aan geheime
besprekingen met de bevrijdingsbewe
gingen in de Portugese Afrikaanse ko
loniën als een poging om tot vrede te
komen.
De jongeman werd gevonden aan de
protestantse zijde van de vredeslijn die
de protestantse Shankill Road scheidt
van het overwegend rooms-katholieke
Falls Road district. De jongeman is de
Afgezien van de reactie van het
volk zou het geen-gehoor-geven aan
de uitspraak van het hooggerechtshof
hoogstwaarschijnlijk in zichzelf een
grond voor Nixons afzetting opleve
ren. Wanneer de geluidsbanden en de
andere gevorderde Witte-Huisdocu-
menten wel worden prijsgegeven,
zullen er nog weken mee gemoeid
zijn voordat aanklager Jaworsky er
de beschikking over kan krijgen, aan
gezien rechter Sirica eerst moet be
oordelen welke gedeelten ervan van
belang zijn voor het proces tegen de
Watergate-samenzweerders. Dit zou
kunnen betekenen dat het proces, nu
vastgesteld op 9 september, opnieuw
uitgesteld zou moeten worden.
benoemd en is een conservatief. Het
resultaat van zijn terugtrekking is
dat er nu vier min of meer conserva
tieve en vier min of meer liberale
opperrechters zijn.
DEN HAAG. Minister Van der
Stoel van buitenlandse zaken zal bin
nenkort naar Iran (Perzië) reizen om te
proberen de betrekkingen tussen beide
landen te herstellen. Verwacht wordt,
dat zijn reis naar Iran tot gevolg zal
hebben dat Iran zijn ambassadeur naar
ons land zal laten terugkeren.
De New York Times heeft gisteren in
een commentaar voorspeld dat de voor
uitzichten op een politieke regeling in
Noord-Ierland zeer slecht zijn. Het
hoofdartikel bevatte onder meer de vol
gende mening:
De hoofdredacteur en rubriekschrijver,
Aboe Jaoed, reed vijf dagen geleden met
een collega in het centrum van Beiroet
toen vier gewapende mannen zijn auto
ramden. Hij werd in de auto van de
ontvoerders meegenomen nadat deze zijn
collega hadden gewaarschuwd niets over
de ontvoering te melden.
De ontvoering verwekte
De gearresteerde joodse activisten
hebben acht tot vtfftien dagen in vier
gevangenissen binnen een straal van 160
km. van Moskou doorgebracht. Van
joodse zijde is meegedeeld dat zij a Is
„speciale gasten” zijn behandeld en niet
■iet gewone misdadigers in cellen heb
ben gezeten.
In de meeste lidstaten is de stijging
van de kosten van levensonderhoud nog
toegenomen. Onder meer zijn de prljaM
van textielprodukten, lederrrarsn W
meubels sterk gestegen.
Soares gaf te kennen de regering tot
deze vorm van besprekingen was over
gegaan in plaats van formele conferen
ties, in een poging om langs deze weg
van „vertrouwelijke contacten” het di
lemma over Angola, Mozambique en
Guinee-Bissau op te lossen.
„Deze vertrouwelijke gesprekken zon
der openbaarheid zijn belanrijk*’, zo zei
Soares. Hij zei dat hij verwachtte dat
deze contacten „spoedig positieve resul
taten zouden opleveren, vooral in Gui
nee”.
Soares zei verder dat er geen defini
tieve datum was vastgesteld voor de her
vatting van de onderhandelingen over
een staakt het vuren met PAIGC de
Afrikaanse partij voor de onafhankelijk
heid van Guinee-Bissau en de Kaap-
Verdische eilanden.
De minister gaf tevens te kennen dat
de besprekingen die in principe voor 15
juli zouden worden gehouden met Fre-
limo, de bevrijdingsbeweging van Mo
zambique. niet tegen die datum zouden
plaatsvinden.
Hij suggereerde dat in plaats daarvan
de Portugese regering voort zou gaan
met vertrouwelijke gesprekken met wat
hij „bevrijdingsbewegingen en landen”
noemde. Hij weigerde te zeggen waar
en wanneer deze contacten plaats had
den gevonden.
„de verslechterende situatie in Noord-
Ierland vereiste duidelijk een nieuw ini
tiatief van de Engelse regering. Hoewel
het moeilijk is veel optimisme op te
brengen inzake de nieuwe Engelse voor
stellen voor Ulster, bieden die in ieder
geval minstens zoveel hoop op een rege
ling van het probleem als alle andere
alternatieven die tot nu toe van andere
zijde zijn geboden.
De betrekkingen tussen Nederland en
Iran verslechterden enkele maanden ge
leden plotseling, nadat enkele Perzische
studenten de Perzische ambassade in ons
land bezetten en later volgens de Perzi
sche autoriteiten tot te lichte straffen
werden veroordeeld. De hierop volgende
terugroeping van de ambassadeur heeft
vooral problemen opgeroepen voor de
Nederlandse export, die voor haar admi
nistratieve afhandeling nergens meer te
recht kon.
Voor zijn bezoek aan Perzië zal minis
ter Van der Stoel eerst nog een bezoek
brengen aan Turkije, waar hij de Turkse
regeringsleider hoopt te ontmoeten.
Waarover gesproken zal worden is vrij
dag niet bekendgemaakt.
AMSTERDAM (ANP). In het Bin
nengasthuis in Amsterdam is gisteroch
tend vroeg een 25-jarige man uit
Luxemburg overleden. Volgens zijn
vrienden had hij zich de avond tevoren
met een injectiespuit een verdovend
middel toegediend.
1041ste dode in de vijf jaar durende
guerrilla tussen de protestanten en de
katholieken van Ulster.
De politie heeft later bekendgemaakt
dat dë dode de achttienjarige protestant
John Vaughan was. Met nadruk werd
echter verklaard dat de moord niets van
doen heeft met de burgeroorlog in Ul
ster.
BEIROET (Reuter-AFP). —De
woensdag ontvoerde hoofdredacteur van
het Libanese blad An Nahar is vanmor
gen vroeg naar zijn huis teruggekeerd.
Hij verkeert in goede gezondheid.
BRUSSEL (ANP). —De industriële
produktie in de Europese gemeenschap
is in het begin van dit voorjaar hoog
gestegen. De sterkste vooruitgang werd
waargenomen in de chemische industrie,
in de ijzer- en staalindustrie en in die
sektoren die duurzame uitrustingsgoede-
ren produceren.
Dat gebeurde in een pand aan de
Wittenburgergracht waar hij verbleef
met twee andere mannen en een meisje.
Deze verklaarden gisteren dat hun
metgezel onwel was geworden, waarop
zij hem naar bed hadden gebracht,
’s Nachts om half vier begon hij echter
te rochelen waarop zij de GG en GD,
waarschuwden.
De Luxemburger werd per ambulance
naar het Binnengasthuis overgebracht
waar hij twee uur later overleed.
Maar helaas is er niets dat er op wijst
dat vertegenwoordigers van de beide ge
meenschappen (katholieken en protes
tanten) laat staan de terroristische
groeperingen in beide partijen een
betere weg naar samenwerking zullen
willen dan tot nu toe onder Engelse
auspiciën.
Geschat wordt dat het hoogge
rechtshof op zijn vroegst over tien
dagen, en waarschijnlijker over enke
le weken, een uitspraak zal doen.
Zaterdag hadden geruchten gecircu
leerd dat Jaoed in Syrië zou zijn en dat
de Libanese regering pogingen in het
werk stelde hem weer naar het land te
krjjgen. Guerrillaleider Yasser Arafat
had zaterdag opdracht aan zijn mensen
gegeven een zoekactie naar Jaoed te
houden.
„Het Ijjkt er meer op dat dit
een ruzie is geweest: Het is een teken
des tijds. Vroeger werd een twist met de
vuist beslecht, nu gebeurt dat met een
vuurwapen”, aldus een agent van de
Ulster politie.
De Indonesische minister van Buiten landse Zaken, Adam Malik, die op be
zoek is in Polen, wordt hier ontvangen door de Poolse vice-minister-president,
Kazimierz Olszewski.
zij een „offer voor alle Italianen” inhou
den. „Als wij de moed niet hadden ge
had om impopulaire maatregelen te ne
men, zouden wij nog ernstiger conse
quenties voor het bestaan van de natie
hebben gezien”.
De BTW gaat van 18 naar 30 percent
voor luxe goederen, van zes naar 18
voor vers vlees en van 18 naar 30 per
cent voor alcoholhoudende dranken. De
prijs van superbenzine gaat ongeveer
15 percent omhoog, maar voor buiten
landse toeristen geldt een lagere prijs.
Tegenover deze verhogingen van de be
lasting staat een verhoging van het be
lastingvrije inkomen om de lager gesa-
larieerden tegemoet te komen.
De benzine-prijs voor de buitenlandse
toeristen in Italië zal niet zo hoog zijn.
De eerder afgeschafte benzinebonnen
voor buitenlandse toeristen zullen weer
worden ingevoerd. Terwijl de Italianen
300 lire voor een liter super-benzine gaat
betalen, zal de buitenlandse toerist de
eerste twaalf dagen van zijn bezoek in
totaal 200 liter voor de prijs van 220
lire per liter kunnen kopen. Voor elke
dag dat hij langer in Italië blijft kan
hij 15 liter voor de prijs van 220 liter per
liter kopen.
Er is een mogelijkheid dat het hof
de rechtszaak om procedurele redenen
niet-ontvankelijk zal verklaren. Wat
in dat geval zal gebeuren, is onduide
lijk, maar een groot aantal specialis
ten meent dat in dat geval het oor
deel van de lagere rechtbank van
rechter Sirica van kracht blijft. Dan
is echter nog de vraag of Nixons
advocaat St. Clair niet alsnog in ho
ger beroep zal gaan bij het hof van
beroep een stap die hij nu heeft
overgeslagen. Daarmee zouden er
nieuwe gronden zijn om daarna de
zaak voor een tweede keer voor het
hooggerechtshof aanhangig te ma
ken.
Bij een 4-4-uitspraak van de op
perrechters blijft de beslissing van
rechter Sirica ook van kracht. Presi
dent Nixon heeft echter eens gezegd
dat hij zich alleen zal houden aan
