Verschillen tussen bandjes en Witte Huis-uittreksels:
Drekmassa bedreigt
New Yorks strand
4
Italië handhaaft tv
staatsmonopolie
Dodelijk ongeluk
in Rotterdamse
haven
Juwelier beroofd:
buit f 175.000
Politieke onrust
Portugal
in
Verdachte van
moord geeft
zich aan
Wapenverkoop
van VS voor
22 miljard
Beate Klarsfeld betoogt in
Parijs tegen veroordeling
u
achtergrond
99
I
ZOU OOK NAZI-VERLEDEN HEBBEN
RECHTER IN KEULEN
'i
HLraHi
DONDERDAG
J ULT
19 74
BINNEN» EN BUITENLAND
Nazi-verleden
(Van onze speciale verslaggever)
1
In één jaar tijd
LISSABON Ruim twee-en-een-halve maand is er verlopen sinds
de beweging van de strijdkrachten Portugal rijp leek te maken voor
een parlementaire democratie. Maar nu al komen de eerste tegen
stellingen aan het licht. Tussen de beweging der strijdkrachten en
generaal de Spinola, tussen generaal de Spinola en de regering, pus
sen de centrum- en linkse ministers in het kabinet. In deze situatie
is het van belang te bezien welke politieke krachten de laatste weken
onder de bevolking wortel hebben geschoten.
Rechts
„Die zwartjes”
„Onverstaanbaar”
Mafia-taal
Afzetting
Ut
--
'i
Nixon: „Watergate toedekken
..koperen
van Buiten
van
(Van onze redacteur in Parijs, Frank Onnen)
(Van onze redacteur in Rome)
Tk
met
ens
len.
oor
via
de
ard
ter-
■va-
zee-
sta-
met
blik
en
UTRECHT (ANP) Bij een juwelier
in Utrecht is een groot aantal gouden
sieraden en horloges gestolen. De waarde
ervan wordt geschat op 175.000.
;urd
een
mej.
i de
in
ner.
sen-
nze
md
dse
ge-
ing
Ive
ere
tste
lire
ran
ge-
ton
vee
<en
en-
ilik
■ri
jer
ïgd
de
snt,
we-
een
i is
ka-
ler-
als
Va
le
ro-
is-
or-
40
in
op
WASHINGTON (DPA). De Verenigde
Staten hebben in één jaar voor een be
drag van 8,5 miljard dollar (ruim 22 mil
jard gulden) aan wapens aan het buiten
land verkocht.
de
raf
ul-
de
er-
ijn
tot
it-
m-
m-
De
In
>je
ise
en
an
lat
de
;et
de
lik
ng
de
ïn,
op
.ge
en
>r-
'o-
an
len
rdt
lef
>or
de
le
en
iet
1st
li-
gd
fi
de
;e-
ke
lol
m,
in
ir-
en-
eek
en
ten
en
ee-
:an
len
ui-
eld
la-
EINDHOVEN (ANP) Een 21-jarige
man uit Best, die maandagmorgen in
Best de 19-jarige Jeanne van Vugts om
het leven heeft gebracht heeft zich gister
avond vrijwillig gemeld bij de gemeente
politie in Eindhoven. Hij was op eige»
gelegenheid met de auto waarin hij was
gevlucht naar het hoofdbureau van po
litie in Eindhoven gereden. De verdach
te is inmiddels overgedragen aan de rijks
politie.
substantie, die het biologisch even
wicht in de zee verstoort. Volgens
de deskundigen is het middelpunt
van de afvalkoek nog wel een
kilometer of zes van de kust ver
wijderd, maar dat schuift jaarlijks
1,5 a 2,5 km op in de richting van de
stranden van New York en Long
Island.
PARIJS De anti-fascistische militante Beate Klarsfeld heeft gisteren met nog
enkele duizenden andere geestverwanten bij de W’estduitse ambassadeur in Parijs
geprotesteerd tegen haar veroordeling door een rechtbank in Keulen tot een gevange
nisstraf van twee maanden, omdat ze heeft geprobeerd de beruchte Gestapo-chef
Kurt Lischka te ontvoeren.
Temidden van sympathisanten demon
streerde Beate Klarsfeld gisteren in
Parijs tegen haar veroordeling door een
rechter in Keulen. Beate Klarsfeld moet
uit Zwitserland en Joegoslavië versprei
den, voornamelijk in Noord-Italië, afge
sloten.
voornamelijk aanhang hebben onder
de studenten.
Wanneer we van links naar rechts
de politieke partijen de revue laten
passeren, krijgen- we het volgende
patroon. Uiterst links de M.E.S., Mo-
vimento da Esquerda Socialista (Be
weging van Socialistisch Links). Zij
beweert slechts een geestelijke stro
ming te zijn, geen ideologische groep.
Maar zij draagt een duidelijk marxis
tische signatuur. Onder haar banier
(maar soms ook los daarvan) is er
nog een tiental splinters van allerlei
revolutionaire varianten (als maoïsten
en trotskisten) verschenen, die echter
tekening in het politieke spectrum te
komen.
Tot dusver hadden die massamoorde
naars van de Westduitse Justitie niets te
vrezen als ze in Frankrijk, of in andere
Europese landen, eerder bij verstek ver
oordeeld waren.
De man stond op de cabine van een
bestelauto een reparatie te verrichten
aan een binnenschipbelader, toen hij met
zijn hoofd tussen de lopende band van
de belader kwam. Hij was op slag dood.
ROTTERDAM (ANP) Bij een onge
luk in de Rotterdamse Dintelhaven is
gisteren de 34-jarige monteur P. W. van
Venrooij uit de Maasstad om het leven
gekomen. Het ongeluk gebeurde op het
terrein van een ertsoverslagbedrijf.
twee maanden de Westduitse gevangenis
in. Naast mevrouw Klarsfeld (rechts) de
voorzitter van de anti-racistische Liga.
Jean Pierre Bloch.
Vlak voor de wereldkampioenschap
pen voetbal werden plotseling een paar
antennes die buitenlandse programma’s
Ondanks dat vonnis, waartegen ze in
appèl is gegaan, heeft de president van
de Keulse rechtbank Beate Klarsfeld
toch toegestaan voorlopig naar Frank
rijk door haar huwelijk met een
Franse journalist haar tweede vaderland
terug te keren.
De betoging van gisteravond heeft een
ordelijk verloop gehad, al hadden de
nacht tevoren enkele jonge lieden Molo-
tov-cocktails naar het Westduitse consu
laat gegooid; er was echter weinig scha
de.
De uitsrpaak van de Keulse rechter,
di- dus rechtstreeks indruist tegen de
afspraken die de beide staatshoofden
hadden gemaakt, is in Frankrijk als een
provocatie van de Duitse oud-nazi’s aan
gekomen, die ook nu in Keulen weer
een schone gelegenheid hebben laten
schieten zich liever koest te houden en
te doen vergeten.
Volgens officiële statistieken van het
Amerikaanse ministerie van Defensie
hebben de Verenigde Staten daarmee in
het op 30 juni verstreken begrotings
jaar hun leveranties in vergelijking met
het jaar daarvoor verdubbeld en hun po
sitie als grootste wapenexporteur ter
wereld nog meer versterkt
In het bedrag van 22 000.000.000 gulden
is overigens niet begrepen de circa vier
miljard waarvoor Israël, tijdens en na de
oktober-oorlog, wapens ter beschikking
gesteld werden.
Deskundigen van het Amerikaanse mi
nisterie van defensie verwachten, dat de
wapenhandel in het lopende jaar zich
tt>g Ml uitbreiden.
En aan de rechterzijde is er dan
nog de P.L. of Partido Liberal een
conservatieve groep die voornamelijk
waarschuwt tegen politiek anarchis
me en economische chaos, en daar
mee speelt op de angsten van behou
dende elementen in de provincie.
In totaal zijn er officieel 67 partij
en. groeperingen en splinters. Maar
buiten de genoemde groepen beschik
ken weinigen over de aanhang, de
organisatie of het geld om zich wer
kelijk tot belangrijke stromingen te
ontwikkelen.
Kis-
niet de
tot het
„psychologisch
Er is een vloedgolf van vergaderin
gen en bijeenkomsten over het land
gespoeld. Nieuwe partijen hebben
hun eigen lokalen geopend en ronde
tafel-conferenties georganiseerd. Op
straten en pleinen, in kantines en
verenigingsgebouwen hebben de men
sen zich over de politieke toekomst
beraden. Kranten, radio en televisie
hebben hun moties en communiqués
verspreid. Het is niet gemakkelijk
door de bomen het bos nog te zien.
Op het platteland lijkt de revolutie
van 25 april nog nauwelijks doorge
drongen. Maar in de voornaamste
steden (Lissabon, Oporto, Setubal en
Coimbra) begint er nu toch enige
tegen het vuurwerk van communis
ten en socialisten op kan. maar toch
zeer actief is in de provinciesteden,
waar haar vergaderingen druk be
zocht worden door de middenklasse.
In het centrum treffen we vervolgens
de M.D.P. aan, Movimento Democra-
tico Português (Portugese Democrati
sche Beweging), die eigenlijk geen
partij is maar een conglomeraat van
oppositionele groeperingen welke des
tijds onder de dictatuur van Salazar
en Caetano getolereerd werden.
Na de bevrijding in '45 hebben, dank
zij deze zonderlinge lacune in de inter-
natianele rechtspleging, zeker driehon
derd massamoordenaars zich aan hun
straf weten te onttrekken, onder wie de
SS-generaal Lamerding, die in 1943 alle
inwoners, vrouwen en kinderen inbegre
pen, van het Franse dorpje Oradour-sur-
Glane in een kerkje levend liet verbran
den.
ROME. Het Constitutionele Hof
heeft gisteren het staatsmonopolie over
radio en televisie in Italië gehandhaafd
en heeft ruimte open gelaten voor nieu
we televisiestations die via een kabel de
huiskamer binnenkomen. Bovendien
heeft het hof het besluit van de minister
van posterijen om het opvangen van
buitenlandse stations onmogelijk te ma
ken ongrondwettelijk verklaard.
ter-
rle-
?ing
bij
een
en
per
ter-
itste
hij
otor
s In
Het hof noemt die maatregel tegen de
Grondwet. De Italiaanse staatsburger
heeft het recht om ook buitenlandse-
programma’s te ontvangen, aldus het hof.
Deze uitspraak zal opnieuw een debat
veroorzaken over de activiteiten van de
RAI, het Italiaanse radio- en televisiebe
drijf dat de opdracht heeft de program
ma’s in dit land te verzorgen. De klacht
hier is dat de RAI te veel alleen de
belangen van de christen-democraten
heeft gediend in het verleden. Voorge
steld wordt nu om twee verschillende
nieuwsdiensten op te zetten met twee
journaals die duidelijk anders worden
geleid en meer informatie geven. Vol
gens de rechters kan een monopolie bij
radio en televisie alleen gehandhaafd
blijven als alle burgers ook meer volle
dig worden geïnformeerd.
De Amerikaanse minister
landse Zaken, Henry Kissinger (links) is
gisteren twee minuten als getuige opge
treden in het proces-Ehrlichman.
singer verklaarde onder ede
instructie gegeven te hebben
samenstellen van een
profiel" van Daniel Ellsberg, de man die
indertijd een geheime studie van de rol
van de Verenigde Staten in de oorlog in
Vietnam liet doorlekken naar de pers.
Precies een maand geleden dreigde Kis
singer tijdens een emotionele persconfe
rentie in Oostenrijk met aftreden als
zijn naam niet gezuiverd zou worden
van beschuldigingen, dat hij in de perio
de van 1969 tot 1971 bevel gegeven had
HIERNAAST zijn er de P.C.P.,
Partido Communista Português (Por
tugese Communistische Partij) onder
leiding van Alavro Cunhal (met een
belangrijke aanhang onder de fa
brieksarbeiders. het lagere kantoor
personeel en de ambtenaren in de
steden); en de P.S.P., Partido Socialis
ta Português (Portugese Socialistische
Partij) o.l.v. Mario Soares. Beide lei
ders zijn uit ballingschap terugge
keerd en gebruiken hun buitenlandse
verbindingen voor hun binnenlandse
propaganda.
Zo hebben de communisten een
tournee van het beroemde Russische
Bolsjoi Ballet bevorderd, terwijl de
socialisten de Franse presidents-kan-
didaat Mitterrand hebben uitgeno
digd. Beide groepen spelen een be
langrijke rol in de huidige regering,
waaruit nu de centrum-ministers
zijn teruggetreden.
Centrum-links in het politieke spec
trum vinden we vervolgens de
P.P.D., Partido Popular Democratico
(Democratische Volkspartij) die niet
tisch gestemd nu bondskanselier
Sohmidt zich tegenover de Franse presi
dent Giscard d’Estaing garant heeft
verklaard dat het Westduitse parlement
nu eindelijk de conventies zal bekrachti
gen die de veroordeling van nazi-beulen
in hun eigen land in de toekomst moge
lijk zullen maken.
tot het afluisteren telefoons
journalisten en regeringsfunctionarissen.
Gisteren leek Kissinger kalm en op zijn
gemak te zijn toen hij welgemoed naar
de rechtszaal wandelde.
Ook president Nixon heeft gisteren ge
antwoord zij het schriftelijk op
vragen, die rechter Gesell hem had toe
gezonden namens advocaten van de ver
dediging. Op de vraag of hij ooit iemand
van de staf van het Witte Huis toestem
ming had gegeven, de dossiers van dr.
Fielding (Ellsbergs psychiater) te door
zoeken naar inlichtingen over Ellsberg,
zonder toestemming van dr. Fielding,
antwoordde Nixon eenvoudigweg met
„neen”.
Wat het afschrift van de commissie
ook niet vermeldt, is dat Nixon zich
vaak bedient van termen die beledigend
zijn voor bepaalde bevolkingsgroepen.
De commissie heeft deze woorden
weggelaten, omdat men ze te pijnlijk
vond. Alleen hier en daar zijn passages
te vinden die aanduiden dat de president
zich niet ontzag termen te bezigen als
„die zwartjes" die voor een roofoverval
twee jaar gevangenisstraf krijgen, ter
wijl ze dan al na een half jaar weer
voorwaardelijk in vrijheid worden ge
steld.
Het nieuwe afschrift geeft ook beter
de sfeer in het Witte Huis weer, waar
Nixon zijn naaste handlangers waar
schuwt tegen andere medewerkers om
dat ze „niet te vertrouwen" zijn: zijn
secretaris Dwight Chapin, zijn eigen ad
vocaat Herbert Kalmbach, en zelfs
Charles Colson. Nixon bedoelde daar
kennelijk mee dat op deze assistenten
niet gerekend kon worden om hun mond
niet voorbij te praten. Elders zegt hii
weer dat Colson ..koperen testikels"
heeft (keihard is).
De Franse pers heeft zich intussen
aangesloten bij de protesten' tegen de
uitspraak van de rechter in Keulen, die
zelf ook een nazi-verleden zou hebben.
Beate Klarsfeld heeft in een televisie-
vraaggesprek verklaard dat ze de strijd
tegen de nazi-oorlogsmisdadigers die de
dans tot dusver wisten te ontspringen,
niet zal opgeven. Ze toonde zich optimis-
Daarnaast wijzen de rechters erop dat
alle sociale, politieke en religieuze groe
peringen het recht bezitten om toegang
te hebben tot de programma’s die door
de Italiaanse radio en televisie worden
uitgezonden.
Daarmee wordt het monopolie wel
gehandhaafd, maar krijgen de radio en
televisiemakers in Italië toch de op
dracht beter te zorgen dat verschillende
opinies gehoord worden en meer infor
matie wordt verstrekt. De beslissing van
de rechters zal het in de toekomst ge
makkelijker moeten maken voor de ge
westen, de provincies en de gemeenten
om lokale stations op te richten die via
het kabelnet hun informatie aan de
burgers geven.
DIT LAATSTE bracht de Washington
Post er gisteren toe een groot opgemaakt
artikel over de bandafschriften te bren
gen onder de kop „Afschriften leggen
verband tussen Nixon en doofpot”.
De algemene indruk in politieke krin
gen is dan ook, dat de nieuwste versie
van de afschriften Nixon geen goed
heeft gedaan. Sommigen gaan nog ver
der en zijn van mening dat de mislei
dende manier waarop het Witte Huis
zijn versie heeft geredigeerd, op zichzelf
een grond oplevert voor Nixons afzetting
door het Congres.
Bekend is, dat het de president zelf
was die de laatste redactie had van de
afschriften die door vijf Witte-Huisste-
nografen werden gemaakt. Opmerkelijk
was opnieuw dat het Witte Huis zich
weer beriep op de inferieure kwaliteit
van de apparaten waarmee de banden
werden afgeluisterd een zelfde ex
cuus werd destijds ook aangevoerd voor
de slechte kwaliteit van de opnamen.
Niettemin slaagden de technici van de
juridische commissie er blijkbaar zonder
al te veel moeite in, en met betere
apparatuur om grote stukken die door
het Witte Huis als „onverstaanbaar” wa
ren weggelaten, hoorbaar te maken.
UIT DE laatste afschriften blijkt ook
dat het Witte Huis, inclusief Nixon, zich
van een aparte dieventaal bediende, die
men eerder in de fluisterkamers van een
mafiabende zou verwachten.
Bij herhaling heeft bijvoorbeeld ook
Nixon het over „stone walling” (een
muur optrekken: niets loslaten), „stro
king" (letterlijk: aaien, iemand die be
lastend materiaal heeft te vriend hou
den) en ..bullet biting” (letterlijk: de
kogel doorbijten, een moeilijke beslissing
nemen).
De afschriften van de commissie heb
ben zoals gemeld ook de vloeken en
scheldwoorden weer ingevuld die het
Witte Huis als „uitroepen weggelaten”
niet had weergegeven. Nixon blijkt dan
voor dokwerkers niet onder te doen.
Slechts weinigen zijn vergeten hoe hij
zich pijnlijk getroffen toonde door de
woorden die president Harry Truman
soms gebruikte.
In zijn eerste verkiezingscampagne
voor het presidentschap in 1960, maakte
Nixon daar zelfs een kwestie van door
te zeggen dat zulke taal niet in het
Witte Huis thuishoorde en dat hij,
mocht hij gekozen worden, ervoor zou
zorgen dat dergelijke onverzorgde woor
den niet in de mond genomen zouden
worden.
Zelfs in 1971 nog zei Nixon tegen een
handjevol verslaggevers dat hij zich
geërgerd had aan de ruwe taal die in de
suikerzoete film Love Story werd gebe
zigd.
Als het oprukken van de drekmassa
in dit tempo doorgaat zal de vieze
substantie over twee of drie jaar
de eerste stranden al bedekken, zo
waarschuwt professor William
Harris van het Newyorkse Brook-
lyn-college. Ondanks de talrijke
waarschuwingen gaan de steden
gewoon door met hun vuillozingen.
terwijl de zeediepte volgens Harris
al jaren tot de rand toe vol zit.
De inbrekers zijn zeer „deskundig” te
werk gegaan. Ze schakelden twee sire
nes van de alarminstallatie uit door ze
met kogels kapot te schieten en losten
vervolgens nog een schot op een strip
in het raam. Toen de alarminstallatie
bleef zwijgen, zijn ze langs de voorkant
van het pand omhooggeklommen en via
een raam op de eerste verdieping naar
binnen gegaan. Bij het verzamelen van
hun buit gingen ze volgens de politie
„zeer selectief” te werk.
De stad New York en andere plaat
sen in de staten New York en New
Jersey lozen al tientallen jaren
grote hoeveelheden afvalstoffen in
een diepe plek in de zee, op onge
veer 18 kilometer uit de kust. Deze
stoffen hebben zich in de loop van
de jaren verdicht tot een vaste
De vraag is, in hoeverre deze nieuwe
op Nixon de juridische commissie,
uiteindelijk eht Congres, zal beïn
vloeden bij het overwegen van zijn mo
gelijke afzetting.
In het Congres bestaat nu de neiging
om voor het verlossende woord de uit
spraak van het Hooggerechtshof over de
64 geluidsbanden af te wachten, hoewel
de beslissing van het hof een strikt juri
dische is, en geen oordeel velt over Nixons
schuldvraag. Wel is duidelijk dat de
juridische commissie voorlopig nog niet
aan haar eindrapport toe is en dat een
stemming van het Huis van Afgevaar
digden vermoedelijk pas in augustus te
verwachten is.
(Van onze redacteur in Washington,
H. Leffelaar)
WASHINGTON Een van de
belangrijkste verschillen tussen de
afschriften van de geluidsbanden
zoals zij zijn gemaakt door het
Witte Huis en door de juridsche
commissie van het Huis van Afge
vaardigden, is door een toevallig
heid aan het licht gekomen. Het
betreft een passage waarin presi
dent Nixon zonder omhaal zegt dat
zijn medewerkers in hun getuige
nissen voor de Senaatscommissie
voor Watergate niets moeten prijs
geven, en de zaak moeten „toe
dekken” (cover up).
Deze passage, die in de versie van het
Witte Huis ontbreekt, werd door de
technici van de juridische commissie op
getekend toen een agent van de geheime
dienst van het Witte Huis, die het toe
zicht had op de banden, de desbetreffen
de band per ongeluk een kwartier lan
ger liet lopen dan de tekst van het Witte
Huis aangaf.
HET WAS een zeilde soort toeval dat
het bestaan van de geluidsbanden ont
hulde, toen de voormalige Witte-Huis-
medewerker Alexander Butterfield op
een losse vraag verleden jaar van een
van de juristen van de Watergate-com-
missie van de Senaat vertelde dat alle
gesprekken in het'kantoor van de presi
dent werden opgenomen.
Het afschrift van de juridische com
missie. hoewel op bepaalde plaatsen zeer
afwijkend van de versie van het Witte
Huis, brengt in wezen weinig nieuwe
feitelijkheden aan het licht. Wat het wel
aantoont, is dat vrijwel alle verschillen
(een paar honderd in totaal) in het
nadeel uitvallen van Nixon, en dat de
president veel meer de leiding had van
de doofpotcampagne dan tot nog toe is
gebleken.
NEW YORK (DPA). Op maar 300
meter afstand van een geliefd bad-
strand bij New York hebben biolo
gen deze week de voorboden aan
getroffen van een enorme slibmas-
sa van afvalstoffen, die langzaam
oprukt naar de New Yorkse kust.
De biologen vrezen dat omstreeks
1977 miljoenen tonnen van deze
zwart gekleurde drekmassa over de
Atlantische stranden zullen spoe
len.
w
