Politie-agent „kon zichzelf er niet toe brengen” te schieten
Mogelijk wijziging
in Chinese top
Amin dreigt
Veel Amerikanen
bezorgd over
inflatie
President Nixon
steunt Kissinger
Guerrilla-actie
op West-Irian
te maken
Privé kernbom:
eenvoudig
Na hartaanval premier Tsjoe
NA GERUCHTEN OVER RUZIE
Nederlander in
Boedapest met
vals geld gepakt
MASSA-ARRESTATIES
IN ZUID-VIETNAM
Luchtmachtgeneraal
Spaatz overleden
Eerste schip sinds
’67 door Suezkanaal
9
BINNEN- EN BUITENLAND
1 5
1974
MAANDAG
JULI
Vuurwapen
Plan
(Van een speciale medewerker)
Vervoer
tt
i
Et
n
t
i
r
n
LONDEN In deze tijd van. georganiseerde misdaad en toenemen
de terroristische activiteit is het niet ondenkbaar dat de wereld op
een dag zal worden geconfronteerd met terroristen die in het bezit
zijn van kernwapens, samengesteld uit gestolen of vrijgegeven ma
teriaal. De door Japanse en Arabische commando’s uitgevoerde zelf-
moordaanvallen behoren op het ogenblik tot de meest angstaanjagen
de terroristische acties, maar hun vernietigingskracht staat tot dus
ver in evenredige verhouding tot de (conventionele) wapens die ze
bij zich dragen: automatische geweren en handgranaten.
WASHINGTON (Reuter)
Zeven gijzelaars die door twee ge
wapende gevangenen werden vast
gehouden in het cellenblok van een
federaal gerechtshof in Washington,
zijn gisteren op avontuurlijke wijze
aan hun bewakers ontsnapt, dank
zij een sleutel die in een doos met
papieren was verstopt.
Uranium zoek
Onenigheid
Neerslag
‘V
Sleutel redt
zeven gijzelaars
t
Ir
r
n
n
e
>s
tl
van
s
de militaire operaties tegen de Duitsers
op de Europese fronten.
s
n
e
e
e
e
r
1
Het plan was afkomstig van politie
man Calvin Mouton, een van de gijze-
zelf
om
Daarenboven worden regelmatig de
gangen nagegaan van de mensen die
in deze laboratoria werken. Toch ko
men er lekken voor door administra
tieve fouten, minder zorgvuldige we
ging van materiaal of afval zoals bij
hout zaagsel verloren gaat.
De Nederlander en de Joegoslaaf wer
den volgens MTI op 13 maart, samen
met niet nader genoemde medeplichti
gen, gearresteerd.
Wanneer het proces plaatsvindt is niet
bekend.
d
n
1
n
i
e
a
t
IN DE VERENIGDE STATEN wor
den de laboratoria waar kernonder
zoek wordt gepleegd, zwaar bewaakt
door speciaal beveiligingspersoneel en
elektronische „waakhonden”.
n
n
e
k
e
i
t
i
i
r
f
1
1
s
t
e
1
i
e
k
e
‘t
•r
s
n
g
u
B
n
t
t,
s
r
If
n
n
r
1,
n
haar avontuur in het gerechtsgebouw
van de Amerikaanse federale hoofdstad
stevig gekust door haar hevig geëmotio-
Zo’n „volmaakte” klap als deze Fran
se kernbom (bij Moeroeroa tot ont
ploffing gebracht) zal een amateur-
kernbom vermoedelijk niet maken.
Maar onder een wolkenkrabber aan
gebracht kan de bom het hele gebouw
vernietigen.
Uiteenlopende problemen 19 percent.
Vier percent van de ondervraagden wist
het niet.
Watergate en corruptie aan de top
11 percent.
Misdaad 4 percent.
S Moreel verval en geloofsafval 3 per
cent.
Er zijn echter ook gevallen bekend
waarin materiaalverlies moest wor
den toegeschreven aan spionage. Een
Amerikaanse kerncentrale was 15
jaar geleden bijna 94 kg radioactief
materiaal kwijt. Na een paar maan
den werd hiervan slechts 27,7 kilo
gram teruggevonden. Tot op de dag
van vandaag vermoedt de AEC dat
China of Israel wel eens schuldig
zouden kunnen zijn aan de verdwij
ning van het restant.
In januari van dit jaar werd de ener
giecrisis met 46 percent als het ernstig
ste probleem beschouwd. Inflatie haalde
toen maar 25 percent. De energiecrisis
wordt nu maar door 6 percent van de
Amerikanen probleem nummer één ge
vonden.
Wantrouwen in de regering: 15 per
cent.
Andere bezorgdheidspercentages zijn
volgens Gallup:
van naar schatting tweeduizend men
sen. Dit laatste hoofdzakelijk door
radioactieve neerslag. Een explosie
van vergelijkbare kracht in een par
keergarage noder een wolkenkrabber
zou niet alleen 50.000 mensenlevens
eisen, maar ook het hele gebouw
WASHINGTON (AFP). De Ameri
kaanse generaal Carl Spaatz, eerste chef
van de Amerikaanse luchtmachtstaf en
pionier van de Amerikaanse luchtvaart,
is gisteren "p 83-jarige leeftijd aan een
hartaanval in het Walter Reed hospitaal
van Washington overleden.
Onmiddellijk onder Tsjoe staan ver
scheidene prominente functionarissen die
in binnenlandse en buitenlandse staats-
aangelegenheden ervaren en beproefd
zijn, zelfs ai kunnen zij zich niet meten
met de premier wat staatsmanschap be
treft. Vice-premier Teng Hsiao-Ping, de
vroegere secretaris-generaal van de Chi
nese communistische Partij die vorig
jaar een opmerkelijke terugkeer in de
politiek maakte na zeven jaar uit de
gratie te zijn geweest, komt wat buiten
landse zaken betreft steeds meer in de
schijnwerpers.
LONDEN (Reuter). De Britse mij
nenveger Maxton is gisteren het eerste
schip geworden dat over de hele lengte
van het Suezkanaal is gevaren sinds dit
in de Egyptisch-Israelische oorlog van
juni 1967 werd gesloten. De mijnenveger
werkt mee aan het schoonmaken van
het kanaal.
SAIGON. (Reuter) De politie in de
Zuidvietnamese hoofdstad Saigon heeft
69 mensen gearresteerd die een groep
van 118 Zuidvietnamezen zou hebben
geholpen illegaal het land te verlaten.
DJAKARTA (Reuter). Opstandige
stamleden op West-Irian (het voormalige
Nieuw-Guinea) hebben een functionaris
van de Indonesische staatsoliemaat-
schappij Pertamina gedood.
De enige vrouwelijke gijzelaar in Wash
ington (haar achternaam is merkwaar
dig genoeg óók Washington) werd na
neerde moeder.
BOEDAPEST (Reuter). Volgens het
Hongaarse persbureau MTI moeten een
Nederlander en een Joegoslaaf in Boeda
pest terechtstaan wegens pogingen tot
het in omloop brengen van valse dollar
biljetten en een grote hoeveelheid imita-
tiesieraden.
Drie personeelsleden van de maat
schappij worden vermist. In het district
Mimiki op West-Irian waren 60 man
van Pertamina bezig met een onderzoek,
toen de stamleden tot de aanval overgin
gen. Gealarmeerde Indonesische militai
ren vonden later één lijk.
In dit gebied opereert een kleine groe
pering van stamleden die een vrij Pa
poea, onafhankelijk van Indonesië, na
streeft.
Het was bijvoorbeeld bekend dat hij
vaak de hele nacht doorwerkte en dan
een paar uur in de morgen sliep voordat
hij ’s middags weer achter zijn werkta
fel ging zitten. Een dergelijk werksche
ma moest wel twijfel opwekken over de
vraag hoe lang een man van zijn leeftijd
het tempo kan volhouden twijfel die
nog werd gevoed als men zag hoe Tsjoe
in het openbaar onverhuld pillen in zijn
mond liet verdwijnen.
ment van zijn actie 25 jaar wegens een
gewapende roofoverval en 10 tot 30 jaar
wegens gevangenisopstand uit. Jones, die
24 jaar is, zat ruim tien jaar uit wegens
een reeks strafbare feiten.
Ze zullen terecht moeten staan we
gens medewerking aan illegale emigra
tie. De 118 vluchtelingen zijn vorige
maand door de politie opgepikt in de
wateren bij Hongkong en per vliegtuig
teruggebracht naar Zuid-Vietnam, ze
zijn nu opgesloten op het beruchte ge
vangeniseiland Con Son, in afwachting
van hun berechting wegens illegale emi
gratie, desertie uit het leger in oorlogs
tijd of ontduiking van de militaire
dienst.
Benoemingen op hoog niveau, zoals
voor het premierschap, worden theore
tisch verricht door het nationale volks
congres, China’s equivalent voor een
parlement. Het congres is echter sinds
1965 niet meer bijeengeweest en hoewel
Tsjoe vorig jaar augustus zei dat het
spoedig bijeen zou komen is het kenne
lijk nog niet mogelijk geweest door de
huidige campagne tegen Lin Piao en
Confucius.
Per jaar „verliest” de AEC onge
veer 45 kg uranium en ruim 27 kg
plutonium (beide hoofdbestanddelen
voor een kernsplitsing). Dit is vol
doende om ongeveer tien atoombom
men te maken. De meeste van deze
fouten worden door nijver papier
werk weer rechtgezet.
Waarnemers zijn van mening dat de
premier zelfs al zijn regeringsverplich-
tingen kan neerleggen en toch in naam
premier blijven. De ervaring toont im
mers dat formele titels niet zo belang
rijk zijn als degenen die de macht
uitoefenen. China heeft geen staats
hoofd gehad sinds het eind van de jaren
zestig, geen minister van Defensie of
stafchef sinds 1971, zonder dat het beleid
er zichtbaar onder leed.
De komende weken zullen doen blij
ken in hoeverre de hartaanval hem
heeft uitgeschakeld en of er wijzigingen
in de Chinese hiërarchie noodzakeljjk
zijn.
EEN ONDERZOEK van de Ameri
kaanse Commissie voor Atoomenergie
(AEC) heeft aangetoond dat het voor
iemand met een op het peil van een
middelbare school staande kennis van
scheikunde en natuurkunde niet al te
moeilijk is een atoombom samen te
stellen met een kracht van ongeveer
100 ton chemisch explosieven. Zo’n
bom zou weliswaar hoogst onbe
trouwbaar, inefficiënt, erg zwaar en
moeilijk te vervoeren zijn.
NAIROBI (AFP en REUTER). —Pre
sident Idi Amin van de Afrikaanse staat
Oeganda heeft gedreigd zijn buurland
Tanzania binnen te rukken en een aan
tal plaatsen te bezetten.
De funktionarissen zeiden niet of de
aanval ernstig was of niet - een belang
rijke factor als men wel weten of Tsjoe
nog het geheel of gedeeltelijk hervatten
van zijn werk aankan. Men neemt aan
dat Tsjoe in juni ziek werd toen hij
lange tijd niet in het openbaar ver
scheen. Hij maakte voor het eerst weer
zijn opwachting op 5 juli toen hij, in
een ziekenhuis, een korte ontmoeting
had met de Amerikaanse senator Henry
Jackson.
In een telegram aan generaal Siad
Barre, president van Somalië en funge
rend voorzitter van de organisatie van
Afrikaanse Eenheid (OAE) heeft Amin
volgens radio-Nairobi president Julius
Nyerere van Tanzania en president Ken
neth Kaunda van Zambia ervan be
schuldigd dat zij steun verlenen aan
invasieplannen van de vroegere presi
dent van Oeganda Milton Obote.
Oud-president Milton Obote van Oe
ganda woont sinds zijn afzetting in 1971
in Tanzania.
Spaatz was in september 1947 door
president Truman tot chefstaf van de
luchtmacht benoemd.
In de tweede wereldoorlog was Spaatz
commandant van de Amerikaanse lucht
strijdkrachten in het Verre Oosten, waar
hij de zware bombardementen op Ja
pan ook die met kernbommen liet
uitvoeren om dit land op de knieën te
krijgen.
Daarvoor had Spaatz deelgenomen aan
PEKING (Reuter). De recente hart
aanval van Tsoe En Lai doet de vraag
rijzen of de 76-jarige Chinese leider ooit
nog in staat zal zijn de volledige last op
zich te nemen van het premierschap dat
hij een kwart eeuw lang heeft bekleed.
Dit is de mening van waarnemers in
Peking. Het nieuws van de hartaanval
van de eerste minister werd door Chine
se funktionarissen verteld aan leden van
een Canadese Wetenschappelijke delega
tie die in Peking op bezoek is.
WASHINGTON. (Reuter) Henry
Kissinger de Amerikaanse minister
van Buitenlandse Zaken zal binnen
kort wellicht volledig van blaam worden
gezuiverd ten aanzien van een contro
verse over het afluisteren van telefoon
gesprekken. De controverse had de laat
ste dagen de speculaties steeds krachti
ger gemaakt over een verwijdering en
onenigheid tussen hem en president
Nixon.
Braden zei dat het Witte Huis verbit
terd is over Kissingers spectaculaire di
plomatie in het Midden-Oosten, over
zijn dominerende positie in het buiten
landse beleid en over het feit dat hij
nalaat het leiderschap van de president
te benadrukken.
PRINCETON (AFP). Volgens een
enquête van het instituut-Gallup die
werd uitgevoerd tussen 31 mei en 3 juni,
vindt 48 percent van de Amerikaanse
bevolking de inflatie het ernstigste pro
bleem van hun land. Vóór 1970 lag nooit
meer dan 20 percent wakker van dit
probleem.
De problemen zouden echter im
mens veel groter worden als deze
groeperingen de beschikking zouden
hebben over kernwaperns. En één
ding is zeker: deze groepen trekken
zich weinig of niets aan van de
gevolgen van hun daden.
laars, die zich ernstig zorgen was gaan
maken over de wending die het drama
was gaan nemen. Hij opperde het tijdens
een geheim telefoongesprek met de au
toriteiten in het gebouw.
Er was al een eerder plan geweest,
dat het buiten werking stellen door het
doorsnijden van een kabel van het tele-
visie-apparaat behelsde waarmee de ge
detineerden hun gijzelaars in het oog
hielden. Het plan bevredigde niet en
men besloot het alternatieve plan van
Mouton te wagen.
Mouton vertelde dat de ontsnapte ge
vangenen Gorham en Jones zich lange
tijd als „heren” hadden gedragen. Maar
juist gisteren kwam de kentering.
De twee gedetineerden hadden de gijze
laars bij zich geroepen en gezegd dat ze
niet langer zouden onderhandelen en pas
vandaag nieuwe eisen zouden stellen.
Toen besloot Mouton tot actie over te
gaan.
ril beu i, tnaaj
vernietigen.
Wat westerse kernfysici het meest
verontrust, is de betrekkelijk eenvou
dige manier waarop men aan het
„recept” van een atoomwapen kan
komen. In de Encyclopaedia Ameri
cana kan men in deel 20 op de
bladzijden 520 tot 522 een in simpele
bewoordingen gesteld artikel vinden
over het ontwerp en de werkwijze
van atoomwapens. Daar komt nog bij
dat men voor de verwarming en
verlichting van huizen steeds meer
overgaat op kernenergie. De beveili
ging van het benodigde materiaal is
dan omgekeerd evenredig.
Afgezien van de hartaanval heeft
Tsjoe vanaf begin mei in het ziekbed
gelegen met een niet nader aangeduide
ziekte. Later gaf hij toe dat hij gedwon
gen was een deel af te stoten van de
enorme berg werk die hij op zijn schou
ders heeft gehad sinds hij in 1949 pre
mier werd toen de communisten in Chi
na de macht grepen. Allen die met hem
in contact kwamen stonden versteld van
de werkgewoonten van de premier.
Mouton, vertelde verder dat hij een
vuurwapen had kunnen bemachtigen en
Gorham en Jones had kunnen dood
schieten. „Maar ik kon mezelf er niet
toe brengen”, zei hij.
Het Amerikaanse gijzelingsdrama was
begonnen toen Gorham een vuurwapen
tevoorschijn had gehaald en tegen hem
had gezegd: „Hou je koest, dan doe ik je
niks”. Vervolgens werden de gijzelaars
het cellenblok binnengebracht.
William Hale, onderdirecteur van het
korps rechtbankpolitie waartoe Mouton
behoort, zei dat de ontsnappingspoging
van de gijzelaars een „berekend risico”
was geweest.
De 25-jarige Gorham zat op het mo-
Een ander invloedrijk figuur inzake
buitenlands beleid is Tsjiao Koeng Hoea,
een rijzige persoonlijkheid die waar
schijnlijk na Tsjoe de nauwste persoon
lijke betrekkingen heeft met Henry Kis
singer. Op binnenlands gebied, en met
name economische zaken, is vice-pre
mier Li Hsjen Njen uitmuntend.
De Amerikaanse politieman Mouton
toont de sleutel, waarmee de zeven ge
gijzelde mensen in een lift konden ont
snappen.
De zeven mannelijke en één vrouwe
lijke gijzelaar, onder wie drie politie
mannen en een secretaresse, ontsnapten
uit het sousterrain terwijl een van de
gedetineerden sliep.
Om de sleutel binnen te smokkelen
was het plan ontworpen de vrouwelijke
gijzelaar maandverband te laten vragen.
Frank Gorham beging de vergissing het
pakje zonder nadere inspectie af te ge
ven.
IN HET ALGEMEEN zijn kerncen
trales voor eventuele nucleaire terro
risten moeilijk neembare vestingen.
De kernenergie vindt echter meer
commerciële toepassingen en het lijkt
duidelijk dat vooral centrales in par
ticulier bezit nooit zo streng bewaakt
kunnen worden als die van bijvoor
beeld de Amerikaanse regering. Ver
der zijn deskundigen van mening dat
het vervoer van radioactief materiaal
de zwakste schakel vormt in de be-
veiligingsketen.
In het op 31 maart afgelopen boek
jaar kwam men bij de AEC tot een
totaal van 455 ladingen radioactief
materiaal die door burger-onderne-
mingen met speciale vergunningen
werden vervoerd. Met geweren uitge
rust bewakingspersoneel kan men
echter nauwelijks een afdoend ant
woord noemen op met bazooka’s be
wapende terroristen.
Binnen de grenzen van de Verenig
de Staten staan zowel produktie als
vervoer van radioactief materiaal on
der directe controle van de AEC,
zoals ook elders onder meer in
Nederland door overheidsorganen
worden gecontroleerd.
De president is Kissinger te hulp ge
komen met een brief aan de senaats
commissie voor de buitenlandse betrek
kingen waarin Nixon nog eens beklem
toont dat hij en niet zijn minister
van Buitenlandse Zaken verantwoor
delijk was voor het afluisteren van
journalisten en regeringsfunctionarissen
tussen 1969 en 1971.
Het Witte Huis bevestigt dat de brief
was gestuurd naar senator William Ful
bright, de voorzitter van de commissie,
om Kissinger te steunen in zijn perti
nente ontkenning dat hij gelogen had
toen hij vorig jaar september de com
missie vertelde niet bij het afluisteren
betrokken te zijn geweest.
Nixons woordvoerder Ronald Ziegler
zei dat de brief, die 12 juli was geda
teerd, moet worden gezien als een be
wijs dat Kissinger de waarheid vertelde
en dat de president volledig vertrouwen
in hem heeft ondanks geruchten dat zij
onenigheid hebben over het buitenlands
beleid. De betrekkingen tussen de presi
dent en dr. Kissinger zijn „sterk, vast en
goed”, aldus Ziegler.
Functionarissen in Washington zijn
van mening dat de brief van de presi
dent ongevraagd door de commissie zal
worden geaccepteerd, en dat Kissinger
van blaam zal worden gezuiverd waar
door hij een dreigement om af te treden
niet ten uitvoer zal brengen. Over de
inhoud van de brief is niets meegedeeld.
Senator Fulbright zei niets te kunnen
zeggen voordat alle commissieleden hem
hebben gelezen. Maar Ziegler liet weten
dat de president een publieke verklaring
heeft herhaald die hij in mei 1973 had
Een nucleaire explosie met een
kracht van 10 ton op het parkeerter
rein van een groot kantoorgebouw
zou ongeveer duizend mensen bloot
stellen aan een dodelijke stralingsdo-
sis. Een bom van 100 ton die in een
woonwijk tot ontploffing gebracht
zou worden zou de dood betekenen
afgelegd. Daarin zei hij dat hij
opdracht gaf tot het af luisteren
lekken van geheimen over de nationale
veiligheid te dichten.
In Amerika heeft de ervaring ech
ter geleerd dat men per jaar, de
zwaarste bewaking ten spijt, veront
rustende hoeveelheden radioactief
materiaal kwijtraakt.
De geruchten over onenigheid tussen
Nixon en Kissinger doken zaterdag op
toen columnist Tom Braden, een goede
vriend van Kissinger, schreef dat de
minister van Buitenlandse Zaken in ern
stige moeilijkheden is omdat hij de pre
sident duidelijk in nationale achting
overtrof.
KRIJGT MEN echter te maken
met een toegewijde terrorist die er
meer werk van weet te maken, en is
de bom per auto te vervoeren, dan
worden de risico’s bijkans onpeilbaar.
Ze ontkwamen in een lift waarop de
binnengesmokkelde sleutel paste. De
tweede gedetineerde was in een ander
deel van het cellenblok volgens een
vooropgezet plan door de autoriteiten
telefonisch aan de praat gehouden.
Alle zeven gijzelaars zaten goed en
wel in de lift toen hun twee belagers,
Frank Gorham en Robert Jones, de
ontsnapping ontdekten.
Na de ontsnapping vertelde politie
woordvoerder George McKinney dat het
gesprek van de autoriteiten met Gorham
en Jones zou worden voortgezet en dat
de politie geen ultimatum aan het twee
tal heeft gesteld.
Zoals gezegd was de sleutel nodig om
de lift in beweging te krijgen. Tijdens
het gijzelingsdrama was de lift op slot
gehouden.
■■vW-s
