Londen centrum van politieke activiteiten
Lood op tabak
oorzaak
longkanker
in Borsele
Franse benzine
Turkse regering onder grote druk
weer duurder
Oorlog zonder einde
WH
Vergunning voor
tweede centrale
blokkeren het
verkeer
Cambodja
ALLE BELGEN KRIJGEN EEN Boeren in België
ANDER TELEFOONNUMMER
Iran neemt deel
in Krupp
I
in
achtergrond
rr
DONDERDAG
1 8
JULT
1974
3
B7NNENLAND-BUITENLAND
Vertegenwoordiger
(Van onze redacteur in Hongkong, Christiaan Roll)
Hulpgoederen
LONDEN/NEW YORK/ANKA-
RA (AP/UPI/AFP/Reuter) Een
ijverig zoeken naar een vreedzame
oplossing voor de netelige positie
rond Cyprus stond gisteren boven
aan de agenda van talrijke rege
ringsfunctionarissen en politici in
verscheidene Europese hoofdsteden.
Het centrum van de activiteiten
t^as de Britse hoofdstad, waar de
afgezette en gevluchte Cyprische
president, aartsbisschop Makarios,
’s middags met premier Wilson con
fereerde en waar later op de dag
een zware Turkse regeringsredele-
gatie onder leiding van premier
Bulent Ecevit arriveerde voor over
leg met de Britse regeringsleider.
PNOM PENH Het eind van de oorlog die sinds lang aan de
poorten van de Cambodjaanse hoofdstad Pnom Penh staat is nog
niet in zicht. De Rode Khmer-opstandelingen beheersen vier-vijfde
van het land, en bijna de helft van de zeven miljoen inwoners. Maar
bijna een miljoen Cambodjanen zijn voor de oorlog van het platteland
gevlucht naar de hoofdstad, die uit haar voegen barst.
I
Druk op Athene
i
i|
t
Portugal heeft
nieuwe regering
1
eiloo
rond
drie
rrdat
een
me-
villa
over,
scherp gestegen: die van rijst bijvoor
beeld in één jaar met 600 percent.
lopen, en het is verbazingwekkend
dat zij hun posities rondom Pnom
Penh hebben kunnen behouden.
Penh
i handen
De socialistische minister Mario Soares
is teruggekeerd als minister van Buiten
landse Zaken. De leider van de commu
nistische partij, Alvaro Cunhar heeft
zoals ook werd verwacht zijn func
tie van minister zonder portefeuille be
houden.
)kes-
msen
weer
jheid
s
It
e
n
Ise-
de
ion.
oor
roor
we-
het
die
iers
’ro-
zer-
igen
rerd
toen
be-
zoor
uit
tald.
iui-
VV-
ners
mde
be-
aeb-
Lling
de
it
!F
e
n
n
:e
ir
n
t-
tko-
de
twee
een
i in-
•ouw
hij
iverd
ilis
Bos
cht
Sp
iel
een
be
zen
zal
n.
>n-
11e
bij
De
m-
te-
aar
ity
an-
1U-
abi
ir.
s-
ig
id
se
>n
ie
in
sn
in
ht
an
pt
Le-
>ij
is
en
ar
m
en
n-
In
■en
SEATTLE (AP). Radioactief lood,
zoals dat in de natuur voorkomt en zich
vastzet op tabaksbladeren, is waarschijn
lijk de voornaamste oorzaak van long
kanker bij sigarettenrokers, aldus heeft
dr. Edward P. Radford van de John
Hopkins school voor hygiëne en openbare
gezondheid verklaard.
Ijverig zoeken naar vreedzame
oplossing voor kwestie-Cyprus
Zij zijn de oorlog moe. maar nie
mand weet haar te beëindigen. De
laatste herziening van de regering,
die enkele onbekende jongere mensen
in het kabinet bracht, heeft geen
einde gemaakt aan de onenigheid in
de leidende kringen.
BRUSSEL' (ANP). Belgische boeren,
ontevreden over het feit dat hun inkom
sten als gevolg van de gestegen produk-
tiekosten zijn atgenomen. hebben op
nieuw verschillende wegen in het land
afgegrendeld. Dat gebeurde onder meer
op de weg Bergen-Charleroi en Bergen-
Beaumont, in de buurt van Luik en in
de Ardennen. Automobilisten werden via
de radio gewaarschuwd de driehoek Na
menLuikBastenaken zoveel moge
lijk te mijden omdat verscheidene we
gen daar door landbouwtrekkers waren
geblokkeerd.
Turkije heeft 650 militairen op Cy
prus. Uit Turkije komen berichten over
grote troepenconcentraties bij de havens
aan de Middellandse Zee. Voor de kust
liggen troepentransportschepen en lan
dingsvaartuigen gereed.
Intussen zijn ook Turkse legereenhe
den gezonden naar de westelijke grens
voor het geval Griekenland tot de aan
val zou overgaan als Turkije actie zou
ondernemen op Cyprus. Een oorlog tus
sen deze twee landen, in 1963 en 1967 op
het nippertje afgewend, zou de zuidoos
telijke flank van de NAVO ernstig ver
zwakken.
Griekenland heeft gisteren zijn strijd
krachten in een verhoogde staat van
paraatheid gebracht. Dat houdt volgens
goedingelichte kringen in Athene ver
band met de militaire activiteit in Tur
kije. (Zoals wij gisteren meldden zeggen
andere bronnen echter dat er in Grie
kenland een coup op handen is.) Griekse
oorlogsschepen zijn gisteren opgestoomd
naar het oostelijk deel van de Egeïsche
Zee om betere tactische posities in te
Door inhalering van tabak komt het
radioactief materiaal terecht in de lon
gen van rokers. Volgens Radford is dit
materiaal verantwoordelijk voor het
ontstaan van longkanker. Hij stelt dat
teer en nicotine niet direct aansprakelijk
zijn voor longkanker hoewel zij wel
carcinogene eigenschappen kunnen be
zitten.
nemen. De luchtmacht is in staat van
oorlogsparaatheid gebracht.
De NAVO-raad in Brussel deed giste
ren een verzoek aan de Griekse regering
uitgaan de Griekse officieren op Cyprus
terug te roepen. De raad sprak zich
voorts „met grote meerderheid” (zonder
Griekenland) uit voor terugkeer van
Makarios en tegen elke eenzijdige inter
ventie van Turkije.
Verscheidene ambassadeurs, onder wie
die van de VS en Nederland, hebben
gisteren een bezoek gebracht aan het
ministerie van Buitenlandse Zaken in
PARIJS (DPA). De benzineprijzen
in Frankrijk zijn met vijf centimes ver
hoogd. Voor een liter super moet thans
1,80 frank worden betaald en voor een
liter gewone benzine 1.66 frank. In het
kader van de maatregelen ter besparing
had de Franse regering in juni de ver
hoging al aangekondigd.
In januari van dit jaar hadden de
benzineprijzen in Frankrijk al een flinke
sprong gemaakt. Super werd toen ver
hoogd van 1.35 tot 1.75 frank per liter
en gewone benzine van 1,25 tot 1.61
frank per liter.
O Berichten als zouden de prille de
mocratiseringsbewegingen in Portugal in
de kiem worden gesmoord, lijken beves
tigd te worden door de terugkeer van
Elmano Alves, voormalig secretaris-ge-
heraal van de „Nationale Volksaktie’ ’in
Lissabon. Deze „partij”-leider van de
groepering (rijke lieden plus militairen)
die achter de afgezette Portugese dicta
tor Caetano staat, werd kort na de
militaire staatsgreep gearresteerd en
verbannen naar de Kaapverdische eilan
den. Alves zou „voorwaardelijke vrij-
keid” genieten
De corruptie in leger- en regerings
kringen heeft een omvang aangeno
men die zelfs die van Zuid-Vietnam
overtreft. Vaak betalen officieren
hun soldaten niet eens de schrale
soldij van 15 dollar in de maand uit,
of ze voeren „spooksoldaten” op de
loonlijst op (die in werkelijkheid he
lemaal niet bestaan). Daarom komt
het geregeld voor dat de soldaten hun
geweren op deze profiteurs richten,
en in elk geval draagt het winstbejag
van de officieren niet erg tot de
verbetering van de strijdlust bij. Toch
zijn er tot nu toe nog maar weinig
soldaten naar de andere kant overge-
BRUSSEL (ANP) Morgen om 20.00 uur worden alle telefoonnummers in België
gewijzigd. De 1.7 miljoen telefoonabonnees krijgen of een ander netnummer, dan
wel, indien het netnummer niet verandert, een ander abonneenummer.
De Nederlandse PTT maakt zich in verband met ceze gigantische „omnummerings-
operatie” zorgen over het telefoonverkeer met onze zuiderburen in de komende
dagen. Per jaar worden vanuit ons land rond 10 miljoen telefoongesprekken met
België gevoerd, d.w.z. één op de drie internationale gesprekken heeft een bestem
ming in België.
Weliswaar worden de telefoonabonnees, die na 19 juli een oud nummer in België
kiezen zover mogelijk van daaruit via beantwoord’ngsapparatuur ingelieht over de
wijzigingen, doch wanneer dit op grote schaal zou gaan gebeuren worden stagnaties
in het telefoonverkeer met België bepaald niet uitgesloten geacht.
De PTT heeft Nederlandse abonnees met veel Belgische relaties inmiddels inge
licht en voorts beschikt uiteraard de informatiedienst voor internationale gesprek
ken (GDIB) over de nieuwe gegevens.
ANKARA. (Reuter, UPI en AFP)
Terwijl de Turkse autoriteiten zich
verheugd tonen over de Britse bereid
heid tot besprekingen over Cyprus,
neemt in het land de druk op de rege
ring in Ankara om op Cyprus snel tot
handelen over te gaan, nog steeds toe.
Sommige dagbladen vragen zich af
waarom Turkije, met zijn ruim vijfhon
derdduizend militairen over de grootste
landstrijdmacht in West-Europa be
schikkend. nog niet tot actie is overge
gaan. In politieke kringen in Ankara
verwacht men dat het van reces terug
geroepen parlement de regering vandaag
verstrekkende bevoegdheden zal geven.
Radford zal zijn bevindingen over de
oorzaak van longkanker vandaag op het
vijfde internationale congres van radio
logen in een rapport bekend maken.
Radford zei dat zijn onderzoek heeft
aangetoond dat groter aandacht dient te
worden geschonken aan de laag-intensie-
ve alfastraling die vrijkomt in kerncen
trales van het type dat momenteel veel
wordt gebouwd.
Radford heeft zijn onderzoek verricht
iri samenwerking met Edward Martell
van het nationale centrum voor onder
zoek van de dampkring in Boulder, Co
lorado.
Lood 210, een radioactief lood-isotoop,
en polonium 210, stralen alpha doeltjes
en heliumkernen uit, aldus Radford. Het
lood 210 dat in de natuur voorkomt
verzamelt zich op de haartjes van ta
baksbladeren.
MIDDELBURG (ANP) Gedeputeer
de Staten van Zeeland hebben de Pro
vinciale Zeeuwse Energie Maatschappij
(PZEM) vergunning verleend op grond
van de wet inzake luchtverontreiniging
voor de bouw van een tweede conventi
onele elektriciteitscentrale in Borsele.
Ook is een wijziging aangebracht in
de vergunning voor de eerste conventio
nele centrale. Aan de vergunning is een
aantal voorschriften verbonden. Eén van
de belangrijkste is de bepaling dat in
principe door beide niet meer dan in
totaal 310 kilo zwaveldioxyde per uur in
de buitenlucht mag worden gebracht. De
PZEM had een verzoek ingediend voor
4200 kilogram. GS van Zeeland hebben
de vergunning terstond van kracht
verklaard.
Dagelijks moet het zwavelgehalte aan
de provinciale waterstaat worden gezon
den, aldus GS in hun toelichting op de
hinderwetvergunning.
De uit zeventien leden bestaande rege
ring telt behalve Goncalves zes militai
ren. Bij de overige leden zijn naast
communisten, socialisten en democraten
ook enige partijloze politici.
De Spinola, die zijn aankondiging deed
voor de in een van de zalen van zijn
paleis opgestelde tv-camera’s, zei in een
korte toespraak dat het nieuwe kabinet
er een zal zijn van „discipline”. „De
nieuwe regering, waarin de coalitie is
gehandhaafd, zal het programma volgen
van de beweging der strijdkrachten,
waarvan premier Goncalves een van de
De sterk Grieks gerichte nieuwe lei
ders op Cyprus hebben de Turken op
het eiland gisteren gerust trachten te
stellen met de belofte dat zij „niets te
vrezen hebben”. Het uitgaansverbod
werd gedeeltelijk opgeheven. De Cyprio
ten hebben het bevel gekregen alle wa
pens in te leveren. Het vliegveld van
Nicosia gaat vandaag weer open.
De nieuwe minister van Buitenlandse
Zaken, Dimis Dimitriou maakte gisteren
bekend dat de vertegenwoordiger van
Cyprus bij de VN, Rossides, van zijn
functies ontheven is. Rossides heeft dit
ontslag echter naast zich neergelegd.
Ook secretaris-generaal Waldheim be
schouwt hem nog als de rechtmatige
vertegenwoordiger van Cyprus.
Radio-Nicosia richtte gisteren scherpe
verwijten aan het adres van Makarios,
die volgens de radio „onder bescherming
van de vijanden van Cyprus is gevlucht
om zich aan de toorn van het volk te
onttrekken”. De zender stelde Makarios
verantwoordelijk voor de „onmenselijke
folteringen” die zich op het eiland heb
ben voorgedaan. Makarios heeft in de
vijftien jaar van zijn heerschappij niets
anders dan persoonlijke roem nage
streefd, aldus radio-Nicosia.
Foto rechts: Makarios en Wilson na
hun gesprek voor Downing Street 10.
Beide staatslieden werden door een grote
menigte toegejuicht.
De Britse minister Callaghan zei dat
volgens de jongste informaties de strijd
op Cyprus is afgenomen. Hij waar
schuwde Griekenland dat het zich aan
zijn verplichtingen van het verdrag van
1960 moet houden, dat annexatie van
Cyprus door Griekenland of Turkije
verbiedt. Het Britse ministerie van Bui
tenlandse Zaken maakte gisteren bekend
dat de Britse regering gisteren druk
heeft uitgeoefend op de Griekse regering
de ongeveer zevenhonderd Griekse offi
cieren van de Cyprische nationale garde
terug te roepen.
Ook van Amerikaanse zijde worden
stappen gedaan bij Athene. De Ameri
kaanse ambassadeur in de Griekse
hoofdstad, Tasca, vervoegde zich gisteren
tweemaal bij minister van Buitenlandse
Zaken Kypraios om namens zijn land
verzet aan te tekenen tegen de,.schen
ding van de constitutionele structuur
van Cyprus, zijn territoriale integriteit
en zijn onafhankelijkheid”.
De Britse regering is aldus nog
steeds onze redacteur in Londen e-
nigszins in verlegenheid gebracht door
de onverwachte komst van de Cyprische
president, hoewel ze hem alle mogelij
ke faciliteiten verleent. Makarios arri
veerde vanaf Malta in een RAF-toestel
in Engeland en in Londen logeert hij op
kosten van de Britse regering in het
Claridge-hotel.
Politieke commentatoren in de Britse
Konvooien brengen oorlogsmateri
aal en andere uitrusting de Mekong-
rivier op. Uit Thailand komen hulp
goederen met het spoor naar de
plaats Battambang.
gemaakt. Dit is wellicht terug te
brengen op de aanzienlijke menings
verschillen die vandaag de dag be
staan tussen de eigenlijke Rode
Khmers (de communisten) en de
overige Khmers (de aahangers van
het afgeizette staatshoofd prins Siha-
noek).
Zo zouden de Noordvietnamezen
tot nu toe alleen aan de eersten en
niet aan de laatsten wapens hebben
geleverd wat veel kwaad bloed
zou hebben gezet. Het schijnt dat nu
de Chinezen (met voorbijgaan aan
Hanoi) de wapenleveranties overne
men om een meer gelijkmatige
verdeling te bewerken.
Anderzijds zouden sommige aan
hangers van Sihanouk weer naar Lon
Nol zijn overgelopen, uit weerstand
tegen de ruwe manier waarop extre
misten onder de Rode Khmer de
mobilisering van het platteland en de
collectivisiering van de landbouw
door zouden voeren.
Omdat een compromis voorlopig
nauwelijks te verwezenlijken lijkt,
zal de oorlog in Cambodja zij het
dan ook op een laag pitje voorlo
pig wel doorgaan.
TEHERAN. (Reuter)De regering
van Iran en het Westduitse staalconcern
Krupp hebben overeenstemming bereikt
over Iraanse participatie in de Duitse
staalonderneming. de levering van tech
nische kennis door Krupp aan Iran en
over de oprichting van een gemeen
schappelijke investeringsmaatschappij in
Zurich-
Het principe-akkoord is ondertekend
door de Iraanse minister van economi
sche zaken en financiën, Hushang Ansa
ri, en door de president van Friedz
Krupp Hüttenwerke, die voor 95 percent
eigendom is van de holdingmaatschappij
Krupp. Iran en Krupp zullen samen de
bedrijfsleiding over het staalconcern
voeren.
Iran is tevens gerechtigd een lid te
benoemen in de raad van commissaris
sen van de holdingmaatschappij Krupp.
Het is voor het eerst in de geschiedenis
van Krupp dat er sprake is van buiten
landse deelneming in het concern.
Het Westduitse ministerie van econo
mische zaken beschouwt het akkoord
tussen Krupp en Iran als „een conse
quente voortzetting van een beleid dat
gericht is op een zekere economische
bundeling van de industriële en de olie
producerende landen.”
Het ministerie wees in zijn reactie
tevens op het officiële Westduitse stand
punt, dat niet alleen de Bondsrepubliek
kapitaal moet exporteren, maar dat er
omgekeerd ook geld moet worden geïn
vesteerd in Wes,t-Duitsland.
LISSABON. (UPI) Het Portugese
staatshoofd Antonio de Spinola heeft
gisteravond de samenstelling van een
nieuwe regering bekendgemaakt. Het
door kolonel Vasco Goncalves geleide
kabinet is een coalitie van vertegenwoor
digers van de linkse en links van het
centrum staande partijen.
oprichters was”, aldus de president. „Op
deze wijze zal het politieke leven in ons
land een ander gezicht krijgen met meer
burgerlijke en sociale discipline teneinde
vertrouwen in de toekomst te vestigen”.
Volgens waarnemers in Lissabon blijkt
uit de samenstelling van de regering niet
welke politiek zij zal gaan volgen.
De aanvankelijk als nieuwe premier
genoemde luitenant-kolonel Mario Fir-
minio Miguel is in het nieuwe kabinet
minister van Defensie. Antonio de Al
meida Santo wordt minister voor de
Overzeese gebieden.
De al dagen durende bloedige rassen
onlusten in de Angolese hoofdstad Loe-
anda hebben alleen al dinsdag zeventien
mensenlevens gekost, zo berichtte giste
ren het Zuidafrikaanse dagblad The Star
in Johannesburg. Honderd mensen zijn
bij schietpartijen gewond. Het aantal
doden is sedert het weekeinde gestegen
tot zeker 36- De onlusten zijn uitgebro
ken na de wurgmoord op een blanke
taxi-chauffeur in een wijk van zwarten.
Voor de tweede keer in nog geen
week heeft het Frelimo, het bevrijdings-
front in de Portugese kolonie Mozambi
que. gisteren de spoorlijn tussen Beira
en Rhodesië opgeblazen.
Ankara. De Griekse zaakgelastigde had
een kort onderhoud met de Turkse mi
nister van Defensie, waarin hij hem
verzekerde dat Griekenland niets uit
staande heeft met de coup.
Het Turks-Cyprische radiostation Bay-
rak verklaarde dat het opstandelingenre
gime van Nicos Sampson een aanval
voorbereidt op de 100.000 mensen grote
Turkse minderheid op Cyprus. De
plaatsvervangend gouverneur Van Girne
zou volgens de radio hebben gezegd: „Nu
we de strijd onder ons Grieken hebben
beslecht zijn jullie aan de beurt”.
De Amerikanen zouden graag Sirik
Matak de neef van de door de
opstandelingen gesteunde prins Siha
nouk als president zien. Maar ook
hij moet nauwelijks in staat geacht
worden, het roer om te gooien.
Pnom Penh lijkt op een belegerde
stad die op een „D-Day” wacht,
welke wellicht nooit komt. Door het
tekort aan levensmiddelen en con
sumptiegoederen zijn de prijzen
hopfdstad aarzelen echter niet erop te
wijzen dat dezelfde Makarios in de laren
’50 de leider was van een verbitterde
vrijheidsoorlog tegen de Britten en dat
de toenmalige Britse regering de aarts
bisschop van het eiland heeft verbannen.
Ng de onafhankelijkheid van Cyprus in
i960 keérde Makarios zegevierend terug
als staatshoofd.
(Dat de Britse regering Makarios wei
nig concrete steun heeft kunnen toezeg
gen, vloeit voort uit het feit dat de
militaire bases van Groot-Brittannië op
Cyprus, waar ongeveer achtduizend mi
litairen zijn gelegerd, ook onder het
nieuwe regime niet bedreigd zullen wor
den omdat Griekenland ondanks de
staatsgreep van ’67 nog steeds lid van de
NAVO is; een directe aanleiding voor
Britse interventie is er dus niet. Tot
zover onze redacteur in Londen.
Makarios is van plan vandaag naar
New York te vliegen, waar hii een
gesprek zal hebben met de secretaris
generaal van de VN. Waldheim, en waa
llij vanmiddag de Veiligheidsraad zal
toespreken. De afdeling protocol van de
VN breekt zch intussen het hoofd over
de ‘vraag hoe Makarios moet worden
ontvangen: als staatshoofd of niet? Ma
karios’ hoop is gevestigd op een mogelijk
militair ingrijpen door de al op Cyprus
gestationeerde VN-troepen, die belast
zijn met het toezicht op de in 1960 door
Turkije, Griekenland, Groot-Brittannië
en Cyprus ondertekende overeenkomst
over de onafhankelijkheid van het ei
land.
En de kleine luchtvaartmaatschap
pijen Khmer Akas en Khmer Hansa
vliegen ze naar de hoofdstad Pnom
Penh. Zolang de Verenigde Staten de
noodzakelijke hulp ter beschikking
stellen, kan men nauwelijks uitge
hongerd worden en kan de regering-
Lon Nol de oorlog voortzetten. De
Amerikanen onderhouden tenslotte
ook het leger v an 230.000 man en
zijn gehele uitrusting. Zonder die
hulp zouden zij niet kunnen bestaan,
hoewel de regering praktisch alleen
nog de hoofdstad Pnom Penh en
enkele provincie-steden in
heeft.
Maar ook aan de andere kant wor
den niet de verwachte vorderingen
In deze cartoon, uit de Libanese krant An Nahar zegt Makarios: „Vergeef me Heer’’, terwijl hij zijn kruis verwisselt voor een
machinegeweer.
Makarios was aan boord van een
vliegtuig van de Royal Air Force van
Malta naar de Britse luchtmachtbasis
Lyneham bij Bristol gevlogen. Zijn eer
ste woorden na aankomst op het vlieg
veld waren: „Ik ben blij dat de Britse
regering me nog steeds ziet als de presi
dent van een onafhankelijk Cyprus
want dat ben ik nog steeds.”
Hoewel de Britse regering dat inder
daad doet, was de toon van de bespre
kingen gistermiddag toch enigszins pessi
mistisch, zo meldt onze redacteur in
Londen. Groot-Brittannië wil namelijk
onder geen beding militair verwikkeld
raken in de huidige Cyprische crisis en
op diplomatiek terrein is er weinig dat
de huidige Labour-regering kan doen.
Ook in NAVO-verband. aldus een
woordvoerder van het Britse ministerie
van Buitenlandse Zaken, kan Londen
weinig doen. Tijdens zijn besprekingen
met Wilson, minister van Buitenlandse
Zaken James Callaghan en functionaris
sen van het ministerie van Buitenlandse
Zaken, kreeg Makarios wel de volledige
morele steun toegezegd van de Britse
regering voor zijn pogingen zijn presi
dentschap voort te zetten.
